Nhiều người không biết mình bị viêm gan C
Dụng cụ xét nghiệm nhanh viêm gan C, ảnh minh họa chụp tại Paris, Pháp hôm 13/4/2016.
AFP
AFP
Nhiều người không biết mình bị viêm gan C
00:00/00:00
‘Sát thủ’ thầm lặng
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, cả thế giới có khoảng 170 triệu người mắc bệnh viêm gan C, trong đó có khoảng 94 triệu người đang sống ở các nước châu Á. Chuyên gia y tế cảnh báo rất nhều người trong số họ không biết mình đang mang virut viêm gan C.Nói về tình trạng này, bác sĩ Trâm Trần, chuyên gia các bệnh về gan thuộc trung tâm y tế Cedars-Sinai ở California, Hoa Kỳ, cho biết:
Tôi cho rằng đúng là bệnh viêm gan C hiện rất phổ biến trên thế giới. Có khoảng 170 triệu người trên thế giới đang bị nhiễm bệnh viêm gan C. Phần đông các bệnh nhân viêm gan C là ở các nước châu Á, khoảng 94 triệu người. Cho nên viêm gan C ở châu Á từ lâu đã là một vấn đề và điều quan trọng hơn nữa là nhiều người không biết là mình mắc bệnh viêm gan C vì bệnh lúc đầu thường không có triệu chứng gì. Cho nên họ cứ nghĩ là họ vẫn khỏe mạnh và không biết mình đang mang bệnh.
Viêm gan C ở châu Á từ lâu đã là một vấn đề và điều quan trọng hơn nữa là nhiều người không biết là mình mắc bệnh viêm gan C vì bệnh lúc đầu thường không có triệu chứng gì.Theo giáo sư Nguyễn Chấn Hùng, Chủ tịch Hội Ung thư Việt Nam, hai loại virut viêm gan B và C đang phát triển rất mạnh tại Việt Nam, và là những nguyên nhân hàng đầu gây ung thư gan ở Việt Nam.
-BS Trâm Trần
Hiện giờ số liệu chung thì virus B và C đang phát triển nhiều, hai con virus đó chịu trách nhiệm chính về ung thư gan. Ung thư gan ở người đàn ông cùng với ung thư phổi là cao nhất, 40 người trên 100,000 người đàn ông. Con số đó ở phụ nữ chỉ chiếm 1/3.
Thường những người mới bị viêm gan C không có triệu chứng gì rõ rệt vì vậy họ cũng không biết mình đã bị viêm gan C. Những triệu chứng thường thấy của viêm gan C bao gồm vàng da, vàng mắt. Khi người bệnh đã phát hiện những triệu chứng này thì thường là đã muộn vì gan đã bắt đầu bị sẹo hay còn gọi là xơ gan, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng gan và có thể dẫn đến ung thư sau này.
Bác sĩ Trâm Trần cho biết, việc xét nghiệm máu để phát hiện viêm gan C rất đơn giản và rẻ tiền nhưng không phải ai cũng cần phải làm xét nghiệm này.
Trong những thăm khám định kỳ hàng năm thông thường, người ta có thể sẽ không phát hiện được là mình bị bệnh viêm gan C. Nhưng đối với những trường hợp có rủi ro viêm gan C cao ví dụ như đã từng truyền máu, tiêm chích, hoặc phơi nhiễm với máu và các dịch cơ thể khác và quan hệ tình dục không an toàn thì họ cần phải được kiểm tra máu để tìm viêm gan C. Ngay cả khi họ không có triệu chứng gì ở những lần thăm khám định kỳ, họ vẫn được khuyên là nên kiểm tra máu để tìm viêm gan C. Thử máu này rất đơn giản và rẻ tiền. Nếu người đó âm tính với virut thì có nghĩa là họ không bị viêm gan và họ không phải kiểm tra thường xuyên hàng năm trừ khi họ tiếp tục bị phơi nhiễm sau đó.
Viêm gan C thường lây lan qua đường máu và các dịch của cơ thể. Tại Việt Nam, phần đông các trường hợp bị nhiễm viêm gan C qua đường truyền máu. Bác sĩ Trâm Trần nói tiếp:
Viêm gan C lây lan chủ yếu qua đường máu. Ở Việt Nam việc lây nhiễm chủ yếu qua tiêm chích, truyền máu mà không được kiểm tra viêm gan C. Ngoài ra người ta cũng có thể nhiễm virut vì dính máu qua những việc thông thường như cạo gió chẳng hạn. Nếu họ tiếp xúc với máu và các dịch cơ thể có nhiễm virut thì họ đều có nguy cơ bị lây nhiễm.
Có thể chữa khỏi hoàn toàn nhưng còn nguy cơ ung thư
Thuốc điều trị viêm gan C, ảnh minh họa chụp năm 2014. AFP
Bệnh viêm gan C trước kia thường được điều trị bởi dạng thuốc tiêm là interferon. Người bệnh thường được tiêm thuốc mỗi tuần một lần. Bên cạnh đó, người bệnh còn phải uống thêm một dạng thuốc viên gọi là ribarivin. Tuy nhiên, tỷ lệ thành công, tức chữa khỏi bệnh hoàn toàn chỉ khoảng 50%. Bên cạnh đó, thuốc tiêm cũng gây nhiều tác dụng phụ đến mức có những bệnh nhân không chịu nổi, phải ngưng thuốc.
Trong khoảng 4 năm trở lại đây, thế giới đã tìm ra những loại thuốc kết hợp mới có tỷ lệ thành công cao đến 95%, giảm phản ứng phụ của thuốc. Bác sĩ Trâm Trần cho biết:
Những nghiên cứu lâm sàng đối với phương pháp điều trị mới ở bệnh nhân đã bị sẹo gan cho thấy bệnh nhân có đáp ứng tốt với điều trị. Tỷ lệ thành công vẫn ở mức 90 đến 95%.
Hai loại thuốc mới được dùng chủ yếu trong điều trị viêm gan C là Sofosbuvir và daclatasvir. Những thuốc này khi mới được đưa ra thị trường vào khoảng năm 2014 có giá rất cao. Để điều trị khỏi bệnh viêm gan C với những thuốc này trong thời gian khoảng 12 tuần, người bệnh tại Mỹ phải trả đến 80 ngàn đô la tiền thuốc. Tuy nhiên, gần đây đã có thêm nhiều loại thuốc khác tương tự như hai loại thuốc này được bào chế và bán ở các nước với chi phí thấp hơn rất nhiều. Tại Mỹ, theo bác sĩ Trâm Trần, giá một lần điều trị viêm gan C hiện tại chỉ còn khoảng 40 ngàn đô la. Ở những kém phát triển hơn, thuốc cũng được bán với giá thấp hơn với chi phí một liệu trình điều trị trong vòng 6 đến 12 tuần được ước tính khoảng 48 triệu đồng.
Những người đã điều trị thành công với thuốc mới sẽ không còn virut viêm gan C trong người nhưng vẫn còn những rủi ro với ung thư gan. Bác sĩ Mark Sulkowski, Giám đốc Trung tâm về Viêm gan của đại học John Hopkins cho biết:
Bệnh viêm gan càng được điều trị sớm bao nhiêu thì càng tốt bấy nhiêu. Chúng tôi có thể điều trị được viêm gan C nhưng ung thư gan thì phức tạp hơn nhiều.Loại điều trị này điều trị dứt điểm nên chúng tôi trông đợi là bệnh không quay lại với hai điều kiện. Thứ nhất là người ta vẫn có thể lây nhiễm bệnh trở lại cho nên khi họ điều trị khỏi thì vẫn nên cẩn trọng. Thứ hai là với những người dù đã hết virut nhưng đã có xơ gan tiến triển. Với những bệnh nhân này, chúng ta cần cẩn trọng theo dõi bệnh gan của họ để tránh cho họ bị bệnh gan sau này. Cho nên với người có virut viêm gan C trong máu nhưng được chữa khỏi hoàn toàn thì có thể không cần theo dõi sau đó nhưng với người đã có xơ gan thì cần phải theo dõi những biến chứng sau đó có liên quan đến xơ gan.
-BS Trầm Trần
Vì vậy, bác sĩ Trầm Trần khuyến cáo người bệnh nên tầm soát bệnh để phát hiện bệnh sớm trước khi để gan bị xơ.Theo bà, dù đến lúc đó bệnh viêm gan C có thể chữa khỏi nhưng nguy cơ ung thư gan vẫn còn cao hơn so với những người không có xơ gan.
Một khi bạn đã sạch virut thì chúng tôi hy vọng là bạn sẽ không còn các triệu chứng vàng da vàng mắt. Nhưng rủi ro ung thư gan dù thấp hơn nhưng vẫn còn cao hơn so với người không bị gan. Cho nên chúng tôi hy vọng là họ phát hiện bệnh trước khi gan bị sẹo thì sẽ giảm nguy cơ rủi ro bị ung thư gan. Cho nên chúng tôi muốn tránh tình trạng bị sẹo gan. Vấn đề ung thư gan hiện cũng là vấn đề đáng ngại ở Việt Nam. ở khu vực đông nam Á nói chung bệnh này cũng là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong. Cho nên bệnh viêm gan càng được điều trị sớm bao nhiêu thì càng tốt bấy nhiêu. Chúng tôi có thể điều trị được viêm gan C nhưng ung thư gan thì phức tạp hơn nhiều.
Mặc dù liệu trình điều trị mới của viêm gan C được cho là rất cao, đến khoảng 95%, nhưng vẫn có một số trường hợp nhất định không đáp ứng với thuốc. Theo bác sĩ Trâm Trần, nguyên nhân là những người này đã nhiễm virut có biến đổi gene và loại virut này không có đáp ứng với thuốc. Tuy nhiên, bác sĩ Trâm Trần cho biết, các nhà khoa học Hoa Kỳ đang tiến hành những nghiên cứu để tìm ra cá loại thuốc kết hợp khác mạnh hơn và có thể điều trị được những virut đã biến đổi gene. Bà hy vọng là nghiên cứu mới sẽ có những thành công.
Nói về vaccine cho viêm gan C, bác sĩ Trâm Trần cũng cho biết trong tương lai gần sẽ khó có thể có vaccine đối với loại virut này vì chúng biến đổi rất nhanh. Cách tốt nhất vẫn là phòng bệnh và điều trị bệnh kịp thời. Theo bà, rủi ro về những virut biến đổi gene không thể điều trị được bằng thuốc cũng rất thấp vì con số người mắc những loại virut này cũng không nhiều.
Tạp chí sức khỏe đời sống tuần này xin tạm dừng tại đây. Việt Hà cảm ơn quý vị đã quan tâm theo dõi. Xin quý vị chia sẻ các thông tin về các vấn đề y tế, sức khỏe đến trang tạp chí sức khỏe đời sống tại email vietha@rfa.org hoặc www.facebook.com/vietharfa
Việt Hà xin chào tạm biệt và xin hẹn gặp lại vào thứ ba tuần tới.
Tin, bài liên quan
- WHO: cần điều tra vụ tai biến vac-xin ở Quảng Trị
- Viêm gan siêu vi C
- Viêm gan siêu vi B
- Những điều cần biết về viêm gan siêu vi
- Ngày Thế Giới Chống viêm gan siêu vi 2011
- Dịch sốt xuất huyết
- Vitamin K
- Vitamin D (phần cuối)
- Vitamin D (part 1)
http://www.rfa.org/vietnamese/programs/LifeAndHealth/too-many-people-don-t-know-they-have-hepatitis-c-11012016133953.html
Viêm gan siêu vi B cũng là bệnh khá phổ biến và phát triển với tỉ lệ cao ở Việt Nam. Tại sao siêu vi viêm gan B lại nguy hiểm đến như vậy?
Bác sĩ Trần Văn Sáng, chuyên khoa Nội, đồng thời cũng là phát ngôn nhân của Hội Bảo vệ Sức khoẻ Người Châu Á tại Hoa kỳ cho hay:
“Siêu vi trùng gan B tương đối rất nguy hiểm, so với vi trùng gây ra bệnh AISD nó nguy hiểm rất nhiều lần hơn so với loại vi trùng này, và nó chỉ nằm trong máu mà thôi thành ra nó chỉ truyền qua đường máu, tức là trong những trường hợp nào có sự xuất hiện của máu. Thí dụ như chúng ta sử dụng những bàn chải đánh răng làm chảy máu răng, hay những vết cắt, những nơi có thể chảy máu của người đang có bệnh thì điều đó có thể gây ra sự nhiễm trùng cho người khác.
Chính vì cách lây truyền như vậy nên các chuyên gia sức khoẻ khuyên chúng ta nếu như trong gia đình có người bị bệnh không nên cách ly họ vì bệnh viêm gan siêu vi B không lây truyền từ người này sang người khác qua những tiếp xúc thông thường như ôm ấp hay ăn uống chung với người thân.
Giải thích vì sao ông ví von siêu vi gan B như là kẻ giết người thầm lặng, Bác sĩ Sáng nói:
“Phần lớn những người mang mầm bệnh siêu vi trùng gan B họ hoàn toàn không biết gì về sự có mặt của con siêu vi trùng này, bởi vậy người ta mới nói đó là những con siêu vi trùng rất nguy hiểm, cho tới giai đoạn chót tức là khi người ta đến tuổi 40, 50 trở lên và khi bắt đầu có triệu chứng chai gan và ung thư gan thì lúc đó bắt đầu mới có triệu chứng, thì thường sự chữa trị trở nên quá trễ.
Vì có một thời gian rất dài từ khi trẻ sơ sinh bị nhiễm bệnh cho đến lúc lớn, cơ thể không nhận ra được là có một con vi trùng nguy hiểm đang sống chung trong cơ thể người đó. Chính vì vậy trong thời niên thiếu, phần lớn những người có mang mầm bệnh không thấy có triệu chứng gì cả. Chúng ta cần nhớ là 90% trường hợp truyền bệnh là do từ người mẹ sang người con chứ không phải do di truyền. Nhưng trong giai đoạn đó, tại sao cơ thể không nhận ra được con vi trùng tiềm ẩn trong đó vì vi trùng đã xuất hiện trong máu của trẻ từ thời sơ sinh, chính vì vậy hệ thống miễn nhiễm bảo vệ cơ thể không thể nhận ra được sự xuất hiện của những kẻ thù ở trong máu cho đến khi đến tuổi trưởng thành thì hệ thống miễn nhiễm mới nhận ra được có con vi trùng rất nguy hiểm trong cơ thể và nó mới tìm cách chống lại và đẩy ra ngoài.
Khi ấy người bệnh bắt đầu có những triệu chứng của người bị nhiễm siêu vi gan B, vì hệ thống miễn nhiễm đánh nhau với siêu vi trùng gây ra hiện tưọng viêm hay sưng gan. Khi đó gan bắt đầu có những triệu chứng như vàng da, đau bụng, ói mửa và đặc biệt là nước tiểu bị sậm màu, đó cũng là những triệu chứng đầu tiên cho biết gan có hiện tượng bị viêm."
Ngoài những triệu chứng chính vừa kể sau khi cơ thể tìm cách loại bỏ siêu vi trùng này thì sẽ có một số trường hợp thành công, nhưng đa phần đều rơi vào một giai đoạn khó khăn là siêu vi trùng vẫn tiềm ẩn trong cơ thể gây ra chứng viêm gan kinh niên. Và chờ đến khi người bệnh ở vào giai đoạn lớn tuổi siêu vi gan B sẽ hoạt động và sinh sôi nẩy nở trở lại đưa đến xơ gan và cuối cùng là giai đoạn có tỉ lệ ung thư gan cao nhất.
Các bệnh nhân cũng đặt ra câu hỏi, liệu có trường hợp nào siêu vi viêm gan B chỉ nằm tiềm ẩn trong cơ thể người bị nhiễm đến cuối đời mà không phát bệnh hay không. Về vấn đề này Bác sĩ Sáng cho biết như sau:
“Có ba trường hợp sẽ xảy ra tùy theo sự chống trả của cơ thể người bệnh. Thứ nhất, người bệnh chỉ mang mầm bệnh (carrier), có nghiã người bệnh có mầm bệnh trong cơ thể nhưng là mức độ sinh sôi, nẩy nở của con siêu vi trùng rất thấp, trong trường hợp đó không cần phải chữa trị mà chỉ theo dõi bệnh mà thôi. Trường hợp thứ hai, là siêu vi trùng hoạt động, cơ thể sẽ tìm cách chống lại và loại bỏ con siêu vi trùng, một số trường hợp người bệnh khỏi bệnh khi hệ thống miễn nhiểm mạnh.
Bác sĩ Trần Văn Sáng cũng nhấn mạnh đến điểm khác biệt giữa siêu vi viêm gan B với siêu vi viêm gan gan C là:
“Siêu vi gan C thường không gây ra ung thư gan nếu không làm hư hại gan ở giai đoạn đến độ bị chai gan, trong khi siêu vi B có thể gây ra ung thư ở bất cứ giai đoạn nào trong sự phát triển của nó. Còn siêu vi gan C thì thường nó chỉ gây ra ung thư ở giai đoạn cuối của giai đoạn thay đổi trong gan, tức là giai đoạn lá gan bị chai cứng mà thôi.”
Ngoài ra, còn một điểm quan trọng khác mà bệnh nhân cũng cần nên biết rõ, là đến giai đoạn nào bệnh nhân mới cần phải điều trị, và ở giai đoạn nào thì chỉ cần để thầy thuốc theo dõi mà thôi. Bác sĩ Sáng cho biết:
“Hiện nay trong những tiêu chuẩn tại Hoa kỳ và trên thế giới, người ta dựa trên số vi trùng trong máu, chính vì vậy mà những người bị bệnh siêu vi gan B phải được thử máu, đo số lượng vi trùng trong máu (viroload), tức là tổng số vi trùng trong một phân khối máu là bao nhiêu.
Hiện nay tiêu chuẩn đang được sử dụng là trên 100.000 con trong một phân khối máu, nhưng gần đây với những nghiên cứu mới, những người từ 40 tuổi trở lên có triệu chứng nghi ngờ đã bị chai gan hay bị xơ gan, và trường hợp những người đã uống rượu nhiều thì gan càng hư thêm, những trường hợp này thì cần phải chữa trị sớm hơn dù là số siêu vi trùng gan B chỉ khoảng 2.000 con trong một phân khối máu mà thôi.
Và những trường hợp số vi trùng thấp, thường khuyến cáo hiện nay là tiếp tục theo dõi thật kỹ để xem số vi trùng có phát triển hay không, hay vẫn giữ ở mức độ sinh sôi nẩy nở thấp như vậy.”
Đề cập đến khâu điều trị, khi phát hiện bệnh sớm, việc điều trị có giúp bệnh nhân khỏi hẳn bệnh không, hay các biện pháp chữa trị chỉ nhằm kiểm soát để siêu vi B không phát triển trong gan người bệnh nữa. Phát ngôn viên của Hội Bảo vệ sức khoẻ Người Châu Á ở Hoa kỳ cho biết:
“Với sự tiến bộ hiện nay có những loại thuốc rất mạnh, có khả năng làm cho vi trùng trong máu giảm xuống gần như không tìm thấy được, ở mức 0. Trong trường hợp này thì hầu như những biến chứng về ung thư và chai gan giảm đi rất nhiều. Có những bằng chứng khoa học cho thấy có những người được chữa trị trong giai đoạn bị chai gan thì sau thời gian uống thuốc từ bốn đến năm năm thì mức độ chai gan cũng giảm xuống nữa.
Đó là vấn đề đáng mừng nhất trong vấn đề chữa trị siêu vi gan B hiện nay trên thế giới. Nhưng mặc dù các loại thuốc hiện nay rất tốt, rất mạnh ít phản ứng phụ, thuốc vẫn chưa có khả năng tiêu diệt toàn bộ tất cả những con siêu vi B trong gan. Vì khi siêu vi gan B vào trong tế bào gan thì nó có một cấu trúc rất đặc biệt và nó nằm trong nhân của gan và trong tế bào gan và nó sinh tồn ở đó, tiếp tục sinh sôi nẩy nở, và những loại thuốc sử dụng hiện nay không đủ giết những mầm mống của nó trong gan.
Tuy siêu vi gan B rất nguy hiểm như vậy, điều đáng mừng là đã có thuốc chủng ngừa loại siêu vi này. Vắc-xin ngừa viêm gan siêu vi B tỏ ra rất hiệu nghiệm trong việc ngăn ngừa sự lây nhiểm của loại siêu vi này, và nó đã được đưa vào sử dụng từ năm 1982. Đồng thời kể từ tháng 12 năm 2006, 164 quốc gia tham gia Tổ chức Y tế Thế giới đã cam kết thực hiện chương trình tiêm chủng mở rộng vắc-xin ngừa viêm gan siêu vi B cho trẻ sơ sinh, vượt xa con số 31 quốc gia đầu tiên sử dụng vắc-xin để phòng bệnh viêm gan siêu vi hồi năm 1992, là năm WHO thông qua nghị quyết đưa vắc-xin tiêm phòng siêu vi B sử dụng rộng rải trên toàn cầu.
Do vậy để phòng bệnh hữu hiệu, chúng ta cần hiểu biết đầy đủ về loại siêu vi này cùng với cách thức lây lan của nó. Đặc biệt là nên chủng ngừa viêm gan siêu vi B cho tất cả trẻ mới sinh. Đối với người lớn, nên thử máu để tìm bệnh, nếu chưa tiếp xúc với siêu vi này hay mức độ kháng thể thấp thì nên chủng ngừa đó là biện pháp tốt nhất để bảo vệ cơ thể một cách an toàn khỏi nguy cơ lây nhiễm siêu vi B.
Viêm gan siêu vi B
Đường lây truyền của bệnh Viêm gan siêu vi B là qua đường máu
AFP photo
09142011-skds-qn.mp3
00:00/00:00
Kẻ giết người thầm lặng
Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới hiện có trên hai tỉ người trên hành tinh bị nhiễm siêu vi viêm gan B, trong số này có khoảng 360 triệu người mắc bệnh viêm gan kinh niên và đứng trước nguy cơ bệnh có thể biến chứng thành xơ gan hay ung thư gan. Mỗi năm ước tính có khoảng 600.000 người tử vong do những biến chứng liên quan đến viêm gan siêu vi B. Các nhà chuyên môn cho rằng sự lây lan của siêu vi B còn nhiều hơn sự lây nhiễm HIV từ 50 đến 100 lần. Tại Hoa kỳ, Cơ quan Kiểm soát và Ngăn ngừa Dịch Bệnh (Centers for Disease Control and Prevention), gọi tắt là CDC, ước tính hiện có khoảng một triệu 250 ngàn người Mỹ dương tính với siêu vi viêm gan B.Bác sĩ Trần Văn Sáng, chuyên khoa Nội, đồng thời cũng là phát ngôn nhân của Hội Bảo vệ Sức khoẻ Người Châu Á tại Hoa kỳ cho hay:
“Siêu vi trùng gan B tương đối rất nguy hiểm, so với vi trùng gây ra bệnh AISD nó nguy hiểm rất nhiều lần hơn so với loại vi trùng này, và nó chỉ nằm trong máu mà thôi thành ra nó chỉ truyền qua đường máu, tức là trong những trường hợp nào có sự xuất hiện của máu. Thí dụ như chúng ta sử dụng những bàn chải đánh răng làm chảy máu răng, hay những vết cắt, những nơi có thể chảy máu của người đang có bệnh thì điều đó có thể gây ra sự nhiễm trùng cho người khác.
Phần lớn những người mang mầm bệnh siêu vi trùng gan B họ hoàn toàn không biết gì về sự có mặt của con siêu vi trùng này, bởi vậy người ta mới nói đó là những con siêu vi trùng rất nguy hiểm.Ví dụ như người phụ nữ trong thời gian có kinh kỳ thì cũng tạo ra môi trường gây ra truyền nhiễm như vậy, vì siêu vi trùng viêm gan B có thể sống trong môi trường có máu ngoài cơ thể như vậy có thể đến 7 ngày. Và đặc biệt nhất theo các nghiên cứu, cách truyền bệnh của nó 90% là từ người mẹ sang người con, chỉ có 10% là lây từ người này sang người khác. Chính vì vậy phần lớn những đứa trẻ sinh ra từ những bà mẹ có bệnh đều bị nhiễm bệnh này từ lúc sơ sinh.”
Bác sĩ Trần Văn Sáng
Chính vì cách lây truyền như vậy nên các chuyên gia sức khoẻ khuyên chúng ta nếu như trong gia đình có người bị bệnh không nên cách ly họ vì bệnh viêm gan siêu vi B không lây truyền từ người này sang người khác qua những tiếp xúc thông thường như ôm ấp hay ăn uống chung với người thân.
Giải thích vì sao ông ví von siêu vi gan B như là kẻ giết người thầm lặng, Bác sĩ Sáng nói:
“Phần lớn những người mang mầm bệnh siêu vi trùng gan B họ hoàn toàn không biết gì về sự có mặt của con siêu vi trùng này, bởi vậy người ta mới nói đó là những con siêu vi trùng rất nguy hiểm, cho tới giai đoạn chót tức là khi người ta đến tuổi 40, 50 trở lên và khi bắt đầu có triệu chứng chai gan và ung thư gan thì lúc đó bắt đầu mới có triệu chứng, thì thường sự chữa trị trở nên quá trễ.
Vì có một thời gian rất dài từ khi trẻ sơ sinh bị nhiễm bệnh cho đến lúc lớn, cơ thể không nhận ra được là có một con vi trùng nguy hiểm đang sống chung trong cơ thể người đó. Chính vì vậy trong thời niên thiếu, phần lớn những người có mang mầm bệnh không thấy có triệu chứng gì cả. Chúng ta cần nhớ là 90% trường hợp truyền bệnh là do từ người mẹ sang người con chứ không phải do di truyền. Nhưng trong giai đoạn đó, tại sao cơ thể không nhận ra được con vi trùng tiềm ẩn trong đó vì vi trùng đã xuất hiện trong máu của trẻ từ thời sơ sinh, chính vì vậy hệ thống miễn nhiễm bảo vệ cơ thể không thể nhận ra được sự xuất hiện của những kẻ thù ở trong máu cho đến khi đến tuổi trưởng thành thì hệ thống miễn nhiễm mới nhận ra được có con vi trùng rất nguy hiểm trong cơ thể và nó mới tìm cách chống lại và đẩy ra ngoài.
Khi ấy người bệnh bắt đầu có những triệu chứng của người bị nhiễm siêu vi gan B, vì hệ thống miễn nhiễm đánh nhau với siêu vi trùng gây ra hiện tưọng viêm hay sưng gan. Khi đó gan bắt đầu có những triệu chứng như vàng da, đau bụng, ói mửa và đặc biệt là nước tiểu bị sậm màu, đó cũng là những triệu chứng đầu tiên cho biết gan có hiện tượng bị viêm."
Dễ đưa đến ung thư gan
Bác sĩ và y tá Pakistan tham gia đi bộ trong Ngày Thế Giới Chống Viêm Gan tại Karachi hôm 19 tháng năm 2009. AFP Bác sĩ và y tá Pakistan tham gia đi bộ trong Ngày Thế Giới Chống Viêm Gan tại Karachi hôm 19 tháng năm 2009. AFP
Các bệnh nhân cũng đặt ra câu hỏi, liệu có trường hợp nào siêu vi viêm gan B chỉ nằm tiềm ẩn trong cơ thể người bị nhiễm đến cuối đời mà không phát bệnh hay không. Về vấn đề này Bác sĩ Sáng cho biết như sau:
“Có ba trường hợp sẽ xảy ra tùy theo sự chống trả của cơ thể người bệnh. Thứ nhất, người bệnh chỉ mang mầm bệnh (carrier), có nghiã người bệnh có mầm bệnh trong cơ thể nhưng là mức độ sinh sôi, nẩy nở của con siêu vi trùng rất thấp, trong trường hợp đó không cần phải chữa trị mà chỉ theo dõi bệnh mà thôi. Trường hợp thứ hai, là siêu vi trùng hoạt động, cơ thể sẽ tìm cách chống lại và loại bỏ con siêu vi trùng, một số trường hợp người bệnh khỏi bệnh khi hệ thống miễn nhiểm mạnh.
Siêu vi gan C thường không gây ra ung thư gan nếu không làm hư hại gan ở giai đoạn đến độ bị chai gan, trong khi siêu vi B có thể gây ra ung thư ở bất cứ giai đoạn nào trong sự phát triển của nó.Cơ thể người bệnh sẽ hoàn toàn không còn sự hiện diện của siêu vi trùng nữa mà chỉ còn kháng thể để chống bệnh mà thôi; đó là trường hợp của những người thật sự khoẻ mạnh. Trường hợp thứ ba, khi cơ thể không đủ mạnh thì con vi trùng sẽ tiếp tục sinh sôi nẩy nở và gây ra những biến chứng ở gan. Trong nhóm này chúng ta sẽ thấy có những người bệnh bị siêu vi B làm viêm gan kinh niên và tỉ lệ ung thư sẽ rất cao trong nhóm này. Nhưng có một điểm đặc biệt của siêu vi trùng gan B này là nó có thể gây ra ung thư ở bất cứ giai đoạn nào chứ không bắt buộc chờ cho đến khi gan bị chai rồi mới gây ung thư.”
Bác sĩ Trần Văn Sáng
Bác sĩ Trần Văn Sáng cũng nhấn mạnh đến điểm khác biệt giữa siêu vi viêm gan B với siêu vi viêm gan gan C là:
“Siêu vi gan C thường không gây ra ung thư gan nếu không làm hư hại gan ở giai đoạn đến độ bị chai gan, trong khi siêu vi B có thể gây ra ung thư ở bất cứ giai đoạn nào trong sự phát triển của nó. Còn siêu vi gan C thì thường nó chỉ gây ra ung thư ở giai đoạn cuối của giai đoạn thay đổi trong gan, tức là giai đoạn lá gan bị chai cứng mà thôi.”
Ngoài ra, còn một điểm quan trọng khác mà bệnh nhân cũng cần nên biết rõ, là đến giai đoạn nào bệnh nhân mới cần phải điều trị, và ở giai đoạn nào thì chỉ cần để thầy thuốc theo dõi mà thôi. Bác sĩ Sáng cho biết:
“Hiện nay trong những tiêu chuẩn tại Hoa kỳ và trên thế giới, người ta dựa trên số vi trùng trong máu, chính vì vậy mà những người bị bệnh siêu vi gan B phải được thử máu, đo số lượng vi trùng trong máu (viroload), tức là tổng số vi trùng trong một phân khối máu là bao nhiêu.
Hiện nay tiêu chuẩn đang được sử dụng là trên 100.000 con trong một phân khối máu, nhưng gần đây với những nghiên cứu mới, những người từ 40 tuổi trở lên có triệu chứng nghi ngờ đã bị chai gan hay bị xơ gan, và trường hợp những người đã uống rượu nhiều thì gan càng hư thêm, những trường hợp này thì cần phải chữa trị sớm hơn dù là số siêu vi trùng gan B chỉ khoảng 2.000 con trong một phân khối máu mà thôi.
Và những trường hợp số vi trùng thấp, thường khuyến cáo hiện nay là tiếp tục theo dõi thật kỹ để xem số vi trùng có phát triển hay không, hay vẫn giữ ở mức độ sinh sôi nẩy nở thấp như vậy.”
Cách điều trị
Những đứa trẻ sinh ra từ những bà mẹ có bệnh viêm gan SV B đều bị nhiễm từ lúc sơ sinh. Ảnh minh họa. AFP Những đứa trẻ sinh ra từ những bà mẹ có bệnh viêm gan SV B đều bị nhiễm từ lúc sơ sinh. Ảnh minh họa. AFP
“Với sự tiến bộ hiện nay có những loại thuốc rất mạnh, có khả năng làm cho vi trùng trong máu giảm xuống gần như không tìm thấy được, ở mức 0. Trong trường hợp này thì hầu như những biến chứng về ung thư và chai gan giảm đi rất nhiều. Có những bằng chứng khoa học cho thấy có những người được chữa trị trong giai đoạn bị chai gan thì sau thời gian uống thuốc từ bốn đến năm năm thì mức độ chai gan cũng giảm xuống nữa.
Đó là vấn đề đáng mừng nhất trong vấn đề chữa trị siêu vi gan B hiện nay trên thế giới. Nhưng mặc dù các loại thuốc hiện nay rất tốt, rất mạnh ít phản ứng phụ, thuốc vẫn chưa có khả năng tiêu diệt toàn bộ tất cả những con siêu vi B trong gan. Vì khi siêu vi gan B vào trong tế bào gan thì nó có một cấu trúc rất đặc biệt và nó nằm trong nhân của gan và trong tế bào gan và nó sinh tồn ở đó, tiếp tục sinh sôi nẩy nở, và những loại thuốc sử dụng hiện nay không đủ giết những mầm mống của nó trong gan.
Với sự tiến bộ hiện nay có những loại thuốc rất mạnh, có khả năng làm cho vi trùng trong máu giảm xuống gần như không tìm thấy được, ở mức 0.Thành ra nếu chúng ta ngừng thuốc thì con siêu vi trùng này có khả năng trở lại, chúng ta gọi là bệnh tái phát. Với những tiến bộ thì hy vọng trong ương lai sẽ có những loại thuốc mới hơn, mạnh hơn, và hy vọng có khả năng tiêu diệt được tận gốc những con siêu vi trùng trong tế bào gan. Khi đó chúng ta sẽ có một cách trị liệu hoàn toàn và tận gốc bệnh viêm gan siêu vi B này.”
Hội Bảo vệ sức khoẻ Người Châu Á
Tuy siêu vi gan B rất nguy hiểm như vậy, điều đáng mừng là đã có thuốc chủng ngừa loại siêu vi này. Vắc-xin ngừa viêm gan siêu vi B tỏ ra rất hiệu nghiệm trong việc ngăn ngừa sự lây nhiểm của loại siêu vi này, và nó đã được đưa vào sử dụng từ năm 1982. Đồng thời kể từ tháng 12 năm 2006, 164 quốc gia tham gia Tổ chức Y tế Thế giới đã cam kết thực hiện chương trình tiêm chủng mở rộng vắc-xin ngừa viêm gan siêu vi B cho trẻ sơ sinh, vượt xa con số 31 quốc gia đầu tiên sử dụng vắc-xin để phòng bệnh viêm gan siêu vi hồi năm 1992, là năm WHO thông qua nghị quyết đưa vắc-xin tiêm phòng siêu vi B sử dụng rộng rải trên toàn cầu.
Do vậy để phòng bệnh hữu hiệu, chúng ta cần hiểu biết đầy đủ về loại siêu vi này cùng với cách thức lây lan của nó. Đặc biệt là nên chủng ngừa viêm gan siêu vi B cho tất cả trẻ mới sinh. Đối với người lớn, nên thử máu để tìm bệnh, nếu chưa tiếp xúc với siêu vi này hay mức độ kháng thể thấp thì nên chủng ngừa đó là biện pháp tốt nhất để bảo vệ cơ thể một cách an toàn khỏi nguy cơ lây nhiễm siêu vi B.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten