Image copyrightTieng XuaImage caption Nghệ sĩ Út Bạch Lan trong một tiết mục diễn tại phòng trà Tiếng Xưa ở TP Hồ Chí Minh Nghệ sĩ Út Bạch Lan, một trong những tên tuổi nổi bật nhất của cải lương miền Nam, qua đời tại nhà riêng ở TP. Hồ Chí Minh, sau một thời gian chống chọi với bệnh ung thư.
Người được mệnh danh là 'sầu nữ' và là một trong những "cây đại thụ của cải lương Việt Nam" hưởng thọ 81 tuổi.
Tên thật của bà là Đặng Thị Hai, sinh ra tại tỉnh Long An.
Giữa thập niên 1950, Út Bạch Lan được báo chí Sài Gòn và giới mộ điệu cải lương biết đến qua vở dã sử Đồ Bàn Di Hận trên sân khấu Thanh Minh.
Hơn 60 năm gắn bó cùng sân khấu, tên tuổi của bà gắn liền với những vở: Nửa Đời Hương Phấn, Chưa Tắt Lửa Lòng, Bên Đồi Trăng Cũ...'.
Những năm cuối đời, bà ăn chay trường, thường tham gia những chuyến đi hát và trao quà từ thiện cho người nghèo tại những vùng hẻo lánh.
Tin cho hay, ngày 24/10, dù đang đau ốm, bà vẫn lên sàn tập vở 'Mẹ ngồi sàng gạo' để diễn quyên tiền trao học bổng cho con em nghệ sĩ nghèo. 'Không màng danh hiệu'
Hôm 5/11, trả lời BBC từ TP. Hồ Chí Minh, nghệ sĩ Kim Tử Long nói: "Trong giới cải lương từ độ tuổi của tôi trở xuống đều gọi nghệ sĩ Út Bạch Lan là má Út và xem bà là tấm gương về nghề nghiệp và nhân cách sống."
"Bà qua đời là mất mát lớn cho sân khấu cải lương vì theo tôi, không diễn viên nào qua được bà khi thể hiện vai người mẹ nhân hậu."
"Điều tôi quý nhất ở má Út là sự hiền hậu, sống cuộc đời đơn giản, không màng danh hiệu và những hào nhoáng của sự nổi tiếng."
"Dù được được chính quyền đề nghị nộp đơn xin danh hiệu 'nghệ sĩ nhân dân' nhưng bà khước từ và nói rằng chỉ muốn mãi làm 'sầu nữ' trong lòng khán giả mộ điệu."
Trên website Sân Khấu Cải Lương có một bài viết kể chuyện nghệ sĩ Út Bạch Lan nuôi bốn đứa con rơi của chồng, nghệ sĩ Thành Được.
Bài báo dẫn lời bà: "Phần hậu vận, tôi có đóng góp ở chùa, nên mai sau chết đi, việc tang chế cũng chẳng lo lắng gì. Tôi có dặn các con, khi má chết nhớ đem thiêu rồi mời thầy, thuê ghe ra sông rắc tro và tuyệt đối không được làm đám giỗ cho tốn kém. Mỗi ngày khi ăn cơm, nếu nhớ má thì để chén đũa riêng ra, mời má về ăn cơm cùng tụi con, thế là má vui lắm rồi". Nghệ sĩ cải lương Thanh Tòng qua đời
Nổi tiếng nhờ những vai đào thương trên sân khấu, được khán giả gọi là “sầu nữ” làng cải lương Việt Nam. Chẳng ai ngờ, chữ “sầu” đã vận vào cuộc đời bà.
Khuya 4/11, nghệ sĩ cải lương nổi tiếng Út Bạch Lan qua đời tại nhà riêng sau một thời gian chống chọi với bệnh tật, hưởng thọ 81 tuổi. Sự ra đi của bà để lại nỗi mất mát lớn lao trong ngành nghệ thuật truyền thống.
81 năm tuổi đời, hơn 60 năm gắn bó với sân khấu âm nhạc, khán giả gọi bà là “đệ nhất đào thương”, “nữ hoàng vọng cổ”, “sầu nữ”. Khác với nghệ sĩ Ngọc Giàu – người có thể đảm nhận nhiều vai đào, Út Bạch Lan với gương mặt đượm buồn, đôi mắt ướt và chất giọng nỉ non dường như chỉ hợp với những vai bi sầu trên sân khấu.
Nghệ sĩ Út Bạch Lan với những nỗi buồn trong cuộc sống.
Cuộc đời của bà cũng là chuỗi dài những năm tháng nhiều nước mắt. Có người nói, chữ “sầu” đã vận vào Út Bạch Lan. Cô bé hát dạo đến ‘nữ hoàng đào thương’
Nghệ sĩ Út Bạch Lan sinh năm 1935 tại Long An. Từ nhỏ, bà sớm không được cha chăm sóc khi ông mất sớm. Út Bạch Lan cùng mẹ đi làm thuê để có tiền sinh sống. Hay nghe những làn điệu vọng cổ khi đi qua nhiều khu phố Sài Gòn lúc bấy giờ, sự đam mê cải lương đến với Út Bạch Lan dần dần, từ từ như hơi thở cuộc sống.
11 tuổi, bà lén mẹ cùng người anh thân thiết – nhạc sĩ Văn Vĩ – đi hát dạo khắp nơi. Bà hát, anh đàn, cuộc sống của cô bé Út Bạch Lan khi đó đã gắn liền với cải lương.
Út Bạch Lan bên chồng cũ – nghệ sĩ Thành Được.
Cơ duyên đến với bà khi cô Năm Cần Thơ – người có tiếng trong giới hát ngày ấy – phát hiện, mời bà biểu diễn trên sân khấu. Út Bạch Lan từ một cô bé hát rong khắp con phố ở Chợ Lớn được đứng trước hàng trăm khán giả dưới ánh đèn sân khấu.
Cũng từ đây, làng cải lương đã có tên nghệ sĩ Út Bạch Lan – người chị lớn của những tên tuổi lớn khác như cố nghệ sĩ Thanh Nga, Bạch Tuyết.
Chất giọng ấm, mượt mà, nỉ non, có phần ai oán phận người của bà được các đoàn hát đặc biệt yêu thích. Út Bạch Lan để lại những vai diễn để đời như vai Hương (Nửa đời hương phấn), Lê Thị Lan (vở Tuyệt tình ca), Sơn nữ Phà Ca trong vở diễn cùng tên, chị Hằng (vở Con gái chị Hằng), Kiều Phi Yến (Nửa bản tình ca), Chiêu Trúc Lệ (Thuyền ra cửa biển). Nước mắt cuộc đời
Ở thời kỳ đỉnh cao sự nghiệp khi biểu diễn cho đoàn Kim Chưởng, bà gặp và yêu nghệ sĩ Thành Được. Họ là cặp đào kép được khán giả yêu mến từ trên sân khấu đến ngoài đời. Hai người kết hôn trong sự chúc phúc của rất nhiều nghệ sĩ lúc đó.
Nhưng đây cũng là khởi nguồn cho những đắng cay của người nghệ sĩ đa truân.
Thành Được lúc đó có dáng vẻ đẹp trai, hào hoa, lại nổi tiếng nên có rất nhiều cô gái mê mẩn..
Cưới nhau không bao lâu, bà đau đớn khi một người phụ nữ bế con đến trước cửa nhà nhờ nuôi hộ.
Trong một buổi phỏng vấn, bà kể: “Cháu tên Liên, con một nghệ sĩ trẻ dưới Cần Thơ. Khi cháu 3 tuổi, mẹ đã đưa đến cho tôi và nói không thể nuôi con được vì quá vất vả”.
Nghệ sĩ Thành Được đã sang Mỹ định cư. Hai người có cuộc hôn nhân ngắn ngủi đầy nước mắt. Gặp lại trên sân khấu cách đây vài năm, nghệ sĩ Út Bạch Lan không còn giận chồng cũ.
Vì muốn giữ cuộc sống gia đình êm ấm, bà nhận lời. Chẳng lâu sau, một người phụ nữ khác ở Huế cũng đưa con đến nhờ bà chăm hộ.
“Cứ thế, tôi nhận thêm đứa con thứ 3 và thứ 4. Đứa thứ ba tên Sơn, con một phụ nữ ở Gò Công. Đứa thứ tư tên Châu. Các con được mang đến cho tôi khi còn đỏ hỏn”, bà kể.
Trong cuộc hôn nhân vỏn vẹn có 3 năm với Thành Được, Út Bạch Lan không có con. Bà chăm con chồng như con mình. Khi bà và ông chia tay, nữ nghệ sĩ vẫn không rời bỏ các con. Bà cũng vui vẻ khi một trong những người phụ nữ cũ của chồng sau nhiều năm về muốn gặp con và đưa con sang Mỹ định cư.
Gần nửa thế kỷ khi có dịp gặp lại chồng cũ trong một buổi diễn, nghệ sĩ Út Bạch Lan vẫn hát cùng ông trên sân khấu. Bà không giận hay trách ông nửa lời.
“Tôi không hận gì cả. Đó là cái nghiệp của tôi. Chia tay ông ấy, tôi thấy nhẹ nhàng hơn. Chứ ngày nào cũng khóc cho mình, rồi khóc cho vai diễn, tôi đuối sức quá”, bà nói. Những năm cuối đời quy y cửa Phật
Sau những biến cố cuộc đời, Út Bạch Lan tìm đến sự bình yên nơi cửa Phật. Bà không xuống tóc xuất gia nhưng mỗi sáng đọc Kinh, tối đi diễn và làm từ thiện.
“Cuộc sống của tôi an nhàn lắm. Tôi thích từ thiện, đi hát ở chùa, mang đến niềm vui cho những mảnh đời cơ nhỡ”.
Nghệ sĩ Út Bạch Lan bên Cát Tường, diễn viên Việt Trinh và Nguyên Vũ trong một lần từ thiện.
Gần 30 năm qua, bà cùng nhóm từ thiện mang tên Hoa lan trắng gồm các diễn viên trẻ như Diệu Hiền, Thanh Sử làm công tác thiện nguyện ở khắp mọi nơi.
Khi nói về cuộc đời mình, bà vui vẻ nói: “Tôi không muốn nói về nỗi buồn trong quá khứ và luôn vui với hiện tại. Nhìn lại cả chặng đường đã qua, tôi thấy niềm vui nhiều hơn nỗi buồn”.
Cống hiến nhiều năm trong nghề nhưng bà chưa được xét tặng danh hiệu NSND. Út Bạch Lan không nghĩ nặng về danh hiệu được phong tặng.
“Khán giả hay giới chuyên môn trao tôi danh hiệu nào, tôi sẽ nhận danh hiệu đó. Tôi được tặng nhiều cái tên nhưng trong số đó tôi thích nhất được khán giả gọi với tên ‘sầu nữ’ chứ không phải danh hiệu nào khác”.
Theo Hiểu Nguyệt
Sau khi vụ cháy quán karaoke số 68 Trần Thái Tông (Hà Nội) xảy ra vào ngày 1/11, khiến 13 người thiệt mạng, Tòa soạn nhận được bài viết của độc giả Nguyễn Ngọc - người mà trước vụ cháy 3 ngày đã cùng nhóm bạn ngồi...
Chỉ với đôi dép lê và bộ trang phục siêu giản dị, người đàn ông này đã tiến vào đại lý bán xe Mercedes-Benz và làm một điều ít ai ngờ. Không cần phải nói nhiều, hẳn ai cũng hiểu rằng Mercedes-Benz là dòng xe lừng...
Khóc thương cho nhân vật trên sân khấu bao nhiêu thì ngoài đời NSƯT Út Bạch Lan lại khóc thương cho số phận của mình bấy nhiêu. Cuộc đời giông bão của bà lại kết thúc trong bi ai.
Hỏi vì sao mọi người gọi cô là “Sầu nữ Út Bạch Lan”, nữ nghệ sĩ nói: “Một cuộc đời buồn, một giọng ca buồn, ca những bài buồn, chuyên đóng những vai buồn và khóc thật với nhân vật của mình”.
Những năm đầu của thập niên1960, ký giả kịch trường Trần Tấn Quốc đã bình luận về cô như vậy trong một bài viết có nhan đề Sầu nữ Út Bạch Lan, rồi thành danh cho đến bây giờ. Một cuộc tình buồn
Có thể nói, sau thế hệ của nghệ sĩ Phùng Há, Út Bạch Lan là những người tiếp tục xây dựng nền móng cho sân khấu cải lương Nam bộ. Những năm cuối của thập niên 1950, cặp diễn viên “thinh sắc lưỡng toàn” Út Bạch Lan – Thành Được đã làm rạng rỡ sân khấu Kim Chưởng qua những vở tuồng Chưa tắt lửa lòng, Bên đồi trăng cũ, Thuyền ra cửa biển, Áo trắng nàng mộng trinh, Nửa bản tình ca, Người đẹp thành Bát Đa…
Năm 1961, cũng chính Út Bạch Lan – Thành Được làm nên thương hiệu của đoàn Thanh Minh Thanh Nga với những tuồng Nửa đời hương phấn, Con gái chị Hằng, Tấm lòng của biển, Rồi ba mươi năm sau, Tiếng hạc trong trăng, Tình xuân muôn tuổi…
Thế nhưng, thành công trên kịch trường bao nhiêu thì Út Bạch Lan lại thất bại chốn tình trường bấy nhiêu, thất bại đến cay đắng, nghẹn ngào và khổ đau chất chồng theo năm tháng. Trên sân khấu, cô khóc cho nhân vật của mình đến đầm đìa nước mắt để rồi sau bức màn nhung, cô lại khóc cho thân phận chính mình.
Chỉ với đôi dép lê và bộ trang phục siêu giản dị, người đàn ông này đã tiến vào đại lý bán xe Mercedes-Benz và làm một điều ít ai ngờ. Không cần phải nói nhiều, hẳn ai cũng hiểu rằng Mercedes-Benz là dòng xe lừng danh nước Đức...
Cô với Thành Được có một đám cưới rất huy hoàng trước sự chúc mừng của hàng trăm ký giả, hàng trăm đồng nghiệp do “cô Bảy” Phùng Há và bà bầu Kim Chưởng tác hôn. Sau đám cưới, hàng chục bài báo ca tụng cuộc tình của hai ngôi sao sân khấu.
NSƯT Út Bạch Lan thời còn trẻ. Ảnh: TN. Nhưng dường như tất cả chỉ có thế rồi kết thúc, để lại cho cô nỗi đau đời. Cô vừa nuôi mẹ ruột, vừa nuôi mẹ chồng trong một căn hộ chung cư, còn Thành Được thì tiếp tục vung gươm trên trận tuyến ái tình như người chưa hề có vợ.
Cô yêu Thành Được vì sự tài hoa, lãng mạn, đa tình và cô khổ cũng chính vì những điều cô yêu ông ấy. Đám cưới chưa được bao lâu thì có một thiếu phụ dẫn đứa con gái lên 3 tuổi đến giao cho cô, nói rằng đây là con của anh Thành Được, nhờ cô nuôi giùm một thời gian để tránh những mâu thuẫn gia đình. Cô vừa thương đứa trẻ vô tội, vừa sợ mất chồng nên đã nhận nuôi.
Hai năm sau, khi người thiếu phụ ấy vừa đến xin đón đứa con về thì bất ngờ một cô gái trẻ xuất hiện cùng cái bào thai, cô vừa khóc vừa kể: “Em là Thu Hà, nữ sinh ở Huế. Hôm ấy đoàn ra ngoài Huế hát, em tìm đến xin anh Thành Được tấm hình, ảnh hẹn em ở khách sạn. Rứa là em mang thai. Chừ cha mẹ em đuổi em ra khỏi nhà, em không biết phải làm răng”.
Một lần nữa vì sợ mất chồng, cô Út thuê nhà trọ cho Hà ở, hàng ngày thuê xích lô mang cơm tới cho Hà ăn. Thỉnh thoảng cô tới lui chăm sóc, an ủi Hà cho đến ngày sinh nở.
Nhưng sau khi mẹ tròn con vuông, Hà lại van xin cô: “Em còn quá trẻ, không thể sống như thế này được, em lạy chị nuôi đứa bé giùm em để em về quê làm lại cuộc đời!”. Không chút đắn đo, cô Út mang đứa bé về nuôi, làm khai sinh theo họ chồng, đặt tên Châu Văn Dũng.
Trước nghĩa cử của cô, nghệ sĩ Thành Được đã không cầm được sự xúc động, cô thì cảm thấy mình hạnh phúc vì đã làm đẹp lòng chồng. Cứ nghĩ, mình không thể sinh con, thôi thì nuôi con chồng bằng tấm lòng người mẹ. Ý nghĩ ấy đã đem đến cho cô một niềm hạnh phúc để xua bớt nỗi đắng cay, nhất là khi thời gian càng trôi qua, cô càng thương yêu Dũng như con ruột của mình.
Mấy năm sau, trong một chuyến lưu diễn ở miền tây, tình cờ cô gặp một cô gái tên Trinh ở Gò Công sau khi vãn hát. Thấy một cô gái vừa đẹp vừa sang trọng xin theo mình, cô cứ nghĩ Trinh thích hát cải lương.
Nhưng Trinh lại nói: “Em không biết hát, em mê chị và xin theo làm người giúp việc cho chị để được gần chị mà thôi”. Thế là cô nhận Trinh làm em kết nghĩa, đưa về nhà làm quản lý gia đình, chăm sóc hai người mẹ và trông coi Dũng.
Rồi bất chợt một ngày, cô phát hiện Trinh đã mang thai. Hỏi mang thai với ai, Trinh chỉ khóc mà không nói. Cô bảo nói ra thì cô tha thứ, còn không nói thì cô tự tử. Cuối cùng thì: “Em mang thai với anh Thành Được!”.
Quen nhau qua mạng, phụ nữ 30 tuổi được phi công trẻ hẹn đến cánh đồng vắng, tại đây hắn trải áo mưa dưới nền đất để quan h.ệ. Đối tượng tự nhận mình giàu có rồi lừa đảo là Đinh Hữu Hưng (22 tuổi, thôn 2, xã Phả...
Một lần nữa, Út Bạch Lan đứng tên làm mẹ, đặt tên con là Châu Điền Sơn – Điền Sơn là tên nhân vật trong vở cải lương Khi hoa anh đào nở do Thành Được thủ vai đã làm nên tên tuổi của hai người. Nhưng cũng như lần trước, khi mẹ tròn con vuông, Trinh lặng lẽ ra đi, để lại lá thư nhờ cô nuôi Điền Sơn để về quê làm lại cuộc đời.
Khi hai người chia tay, nghệ sĩ Thành Được vẫn hào hoa phong nhã, vẫn tiếp tục vung gươm trên trận tuyến ái tình như người chưa hề có vợ, còn cô thì trở thành góa phụ với gánh nặng hai con. Cuộc đời cô quạnh khi về già
Những năm sau đó, cô về đoàn Kim Chung diễn với Hùng Cường, nhưng ngặt nỗi Kim Chung mua lại những tuồng mà trước đây Thành Được diễn với cô. Cứ mỗi lần Hùng Cường xuất hiện thì trong mắt cô lại là Thành Được, cô không diễn nổi, quên tuồng, quên vai và khóc nức nở với thân phận của chính mình.
Qua một vòng đời nghiệt ngã, sau năm 1975, cô hội ngộ với Thành Được qua vai hai vợ chồng ông Bảy Đờn trong vở Người ven đô. Khi bước lên sân khấu, Thành Được xúc động nói một câu ngoài kịch bản: “Bà ngồi xuống đi rồi nghe tôi nói, bà sống với tôi bao nhiêu năm qua bà chưa được hưởng một ngày hạnh phúc, tôi đã làm khổ bà nhiều quá phải không?”. Lúc ấy bỗng dưng cô khóc, khóc thật nhiều dù cảnh ấy không có trong kịch bản.
Cuộc đời cô cũng có những đoạn kết như sân khấu, cô bé đầu tiên cô nuôi dưỡng hai năm, sau này vẫn gọi cô bằng mẹ và cư xử như một đứa con máu thịt, ruột rà.
Những năm 1980, cô gặp lại Thu Hà giữa Sài Gòn, Hà trở thành góa phụ vì chiến tranh, đau khổ vì hai đứa con trai luôn vào tù ra khám. Dũng vừa hiếu thảo với cô, vừa hết lòng chia sẻ khổ đau với người mẹ ruột. Và, cũng vì bi kịch của người mẹ ruột mà Dũng chết vì một tai họa bất ngờ.
Điền Sơn lớn lên được cô cưới vợ và cất nhà cho ra riêng. Rồi trong một chuyến đi lưu diễn sang Mỹ, cô bất ngờ gặp lại bà Trinh, hai chị em ôm nhau vừa mừng vừa tủi.
Bà Trinh nhã ý muốn bảo lãnh Sơn qua Mỹ, cô nói: “Ừ, thì về đi rồi chị lo”. Thế là, gần bốn mươi năm nhọc nhằn nuôi dưỡng, giờ lại nhọc nhằn chạy ngược chạy xuôi làm thủ tục để trả Sơn về với cội nguồn.
Ngày tiễn Sơn ra sân bay, sau cái vẫy tay mừng cho mẹ con Sơn đoàn tựu, cô lại quay về với sự cô đơn, kết thúc sự ràng buộc mong manh cuối cùng với một cuộc tình buồn.
Từ ấy đến nay, cô gửi những năm tháng còn lại của đời mình vào cửa Phật, không phải xuống tóc quy y mà đêm gõ mõ tụng kinh, ngày chọn sân chùa làm sân khấu, hát trích đoạn những vở tuồng về Phật để lấy tiền trùng tu, sửa chữa chùa chiền.
Nếu bảo rằng tu là khổ hạnh thì xem ra, nghệ sĩ Út Bạch Lan đã là bậc chân tu từ thuở thiếu thời. Theo Võ Đắc Danh/ Zing http://tinvn.biz/vi-sao-nsut-ut-bach-lan-co-nghe-danh-sau-nu.html
Image copyright Tieng Xua 
Nghệ sĩ Út Bạch Lan với những nỗi buồn trong cuộc sống.
Cuộc đời của bà cũng là chuỗi dài những năm tháng nhiều nước mắt. Có người nói, chữ “sầu” đã vận vào Út Bạch Lan.
Út Bạch Lan bên chồng cũ – nghệ sĩ Thành Được.
Cơ duyên đến với bà khi cô Năm Cần Thơ – người có tiếng trong giới hát ngày ấy – phát hiện, mời bà biểu diễn trên sân khấu. Út Bạch Lan từ một cô bé hát rong khắp con phố ở Chợ Lớn được đứng trước hàng trăm khán giả dưới ánh đèn sân khấu.
Nghệ sĩ Út Bạch Lan bên Cát Tường, diễn viên Việt Trinh và Nguyên Vũ trong một lần từ thiện.
Gần 30 năm qua, bà cùng nhóm từ thiện mang tên Hoa lan trắng gồm các diễn viên trẻ như Diệu Hiền, Thanh Sử làm công tác thiện nguyện ở khắp mọi nơi.
Một lần nữa, Út Bạch Lan đứng tên làm mẹ, đặt tên con là Châu Điền Sơn – Điền Sơn là tên nhân vật trong vở cải lương Khi hoa anh đào nở do Thành Được thủ vai đã làm nên tên tuổi của hai người. Nhưng cũng như lần trước, khi mẹ tròn con vuông, Trinh lặng lẽ ra đi, để lại lá thư nhờ cô nuôi Điền Sơn để về quê làm lại cuộc đời.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten