woensdag 28 september 2016

Lãnh đạo thế giới tiếc thương ông Peres, cựu thủ tướng, tổng thống Israel, qua đời ngày 28-9-2016, thọ 93 tuổi

Lãnh đạo thế giới tiếc thương ông Peres

  • 6 giờ trước
Image copyright Reuters
Nhiều nhà lãnh đạo trên thế giới đã tỏ lòng tiếc thương cựu thủ tướng, tổng thống Israel Shimon Peres, người vừa qua đời, thọ 93 tuổi.
Trong số đó có đương kim và các cựu tổng thống Hoa Kỳ, người từng làm việc với chính khách cao tuổi người Israel.
Tổng thống Obama nhớ lại cuộc họp với ông tại Jerusalem khi ông còn là một thượng nghị sỹ trẻ tuổi, và gọi ông Peres là một "người bạn thân thiết".
"Có lẽ bởi ông ấy đã nhìn thấy Israel vượt lên trên những khó khăn, cho nên Shimon không bao giờ từ bỏ khả năng có hòa bình giữa Israel, Palestine và các nước láng giềng của Israel," ông viết.
"Một ánh sáng đã tắt, nhưng niềm hy vọng mà ông ấy trao cho chúng ta sẽ cháy mãi."
"Shimon Peres là một chiến binh chiến đấu cho Israel, cho người Do Thái, cho công lý, cho hòa bình, và cho niềm tin rằng chúng ta có thể thực sự là chính mình - cho tới thời khắc cuối cùng ta có mặt trên Trái Đất, và trong di sản chúng ta để lại cho mọi người."
Image copyright AFP
Image caption Tổng thống Bill Clinton đã chứng kiến lễ ký kết Hiệp định Oslo tại Nhà Trắng
Bill Clinton nói ông sẽ "không bao giờ quên sự vui mừng" của ông Peres hồi 1993, khi Hiệp ước Oslo được ký kết tại Nhà Trắng. Ông gọi ông Peres là một "thiên tài với trái tim bao dung".
"Trung Đông đã mất đi một người nhiệt huyết vì hòa bình, hòa giải, hướng tới tương lai nơi mà tất cả con cháu hậu duệ của Abraham cùng nhau xây dựng một ngày mai tốt đẹp hơn," ông nói.
"Hillary và tôi mất đi một người bạn thực sự quý báu."
Ông George Bush cha ca tụng "sự nhân hậu bẩm sinh, sự tử tế" của ông Peres. Con trai ông, George W Bush nói gia đình ông "sẽ nhớ Shimon Peres cùng sự duyên dáng, chỉn chu và lạc quan của ông".
Cựu Thủ tướng Anh Tony Blair, người vẫn tích cực hoạt động về các vấn đề Trung Đông, gọi ông là một "chính trị gia khổng lồ, một chính khách sẽ được đánh giá là một trong những người lỗi lạc nhất ở kỷ nguyên này cũng như ở bất kỳ kỷ nguyên nào khác, và là người mà tôi vô cùng yêu quý".
Image copyright AFP
Image caption Thủ tướng Israel Netanyahu (trái) nói vợ chồng ông "đau buồn sâu sắc" về sự ra đi của ông Shimon Peres
Trong một tuyên bố ban đầu, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu nói ông và vợ, bà Sara "bày tỏ sự đau buồn sâu sắc của cá nhân về sự ra đi của cựu tổng thống được yêu mến của đất nước".
Tổng thống Pháp Francois Hollande nói "Israel đã mất đi một trong những chính khách lẫy lừng nhất, và nền hòa bình đã mất đi một trong những người che chở nồng nhiệt nhất".
Tổng thư ký Liên hiệp quốc Ban Ki-moon nói "ngay cả trong những giờ phút khó khăn nhất, ông ấy vẫn lạc quan về viễn cảnh hòa giải và hòa bình".
Thủ tướng Úc Malcolm Turnbull, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi và Thủ tướng Canada Justin Trudeau cũng tỏ lời tiếc thương.
Image copyright AFP
Image caption Ông Shimon Peres (phải) và lãnh tụ Palestine, Yaser Arafat
Giáo sỹ đứng đầu cộng đồng Do Thái giáo tại Anh, Ephraim Mirvis gọi ông Peres là một "người khổng lồ thực sự".
"Quả thực Shimon Peres là một chính khách vĩ đại. Ông là người cao quý nhất trong các chiến binh, nhà lãnh đạo bẩm sinh, một nhà ngoại giao tài năng, một nhà diễn thuyết truyền cảm hứng mạnh mẽ và một nhà hoạt động không khi nào chùn bước."
"Nhưng quan trọng hơn cả, Shimon Peres là một tấm gương sống vĩ đại nhất về việc giữ niềm tin không suy suyển, theo đuổi hòa bình bất chấp mọi khó khăn."
Người đứng đầu các lực lượng quốc phòng Israel, Trung tướng Gadi Eisenkot nói ông Peres, người từng hai lần giữ chức bộ trưởng quốc phòng, "đã để lại dấu ấn và di sản trên mọi lĩnh vực trong đời sống Israel", đặc biệt là trong các lực lượng có vũ trang.

Tin liên quan

http://www.bbc.com/vietnamese/world/2016/09/160928_peres_tributes_from_the_world

Di sản cựu tổng thống Israel Shimon Peres

  • 9 giờ trước
Image copyright Reuters
Image caption Ông Shimon Peres qua đời ở tuổi 93
Shimon Peres là chính trị gia cuối cùng trong thế hệ lập quốc của Israel năm 1948 đã rời sân khấu chính trị.
Nhưng dù cuộc đời chính trị của ông kéo dài suốt 70, không khó để tìm ra những điểm chính.
Năm 1993, ông là một người trong số nhóm chính trị gia gồm có Bill Clinton, Yasser Arafat và Yitzhak Rabin cùng ký Hiệp định Oslo - hiệp định hòa bình đầu tiên với người Palestine.
Đó không phải là thực hiện một lời hứa sớm - mà trong những ngày lạc quan đó không ai thể hiện lời hứa đó tốt hơn chính ông.
"Chúng ta sống trong một vùng đất cổ xưa," ông nói trong lễ ký kết hiệp định trên sân cỏ của Nhà Trắng.
"Vùng đất của chúng ta nhỏ, vì thế sự hòa giải của chúng ta phải to lớn. Tôi muốn nói với đoàn đại biểu Palestine là chúng tôi chân thành... Tất cả chúng ta hãy biến đạn pháo thành những lá phiếu, biến súng ống thành cuốc xẻng. Chúng tôi sẽ cầu nguyện với các bạn. Chúng tôi sẽ giúp đỡ các bạn làm Gaza thịnh vượng và Jericho bừng nở trở lại."
"Vì chúng tôi đã hứa, chúng tôi muốn thương thảo với các bạn một sự định cư lâu dài, và hòa bình toàn diện cho tất cả láng giềng của chúng ta mãi mãi."
Bài diễn thuyết đã khắc hoạ những điều quan trọng nhất khiến ông Shimon Peres được nhớ tới trên chính trường thế giới - dĩ nhiên là theo cách mà ông muốn được nhớ tới - là một người Israel đã hàn gắn và đấu tranh cho hoà bình.
Image copyright AP
Image caption Ông Shimon Peres ký hiệp định Oslo với Palestin, có sự tham gia của ông Bill Clinton, ông Yasser Arafat và ông Yitzhak Rabin

Thành tựu khó nắm bắt

Nhưng dù Shimon Peres thường nói về tầm nhìn của ông về một Israel chung sống hoà bình với những quốc gia Ả Rập xung quanh, như chia sẻ nguồn nước và tự do thương mại qua việc mở cửa biên giới, nhưng đồng thời ông lại nỗ lực rất nhiều để xây dựng lực lượng vũ trang của Israel mạnh hơn.
Trong giai đoạn đầu của sự nghiệp, ông là một chính khách quan trọng tham gia thương thảo hợp đồng với các nhà buôn vũ khí nước ngoài và tiến hành thương thuyết bí mật để giúp Israel trở thành cường quốc hạt nhân.
Khi được trao giải Nobel Hoà Bình vì ký Hiệp định Oslo, ông nói một cách triết lý về sức mạnh quân đội Israel mà ông đã bỏ nhiều công sức xây dựng: “Chúng tôi buộc phải chiến đấu với những cuộc chiến xảy ra với mình. Nhờ vào Lực lượng Phòng vệ Israel, chúng tôi đã chiến thắng tất cả, nhưng chúng tôi không có được chiến thắng vĩ đại nhất mà chúng tôi khao khát: đó là được tự do không cần phải chiến thắng gì nữa.”
Có lẽ vì ông đã phát biểu quá thường xuyên và quá tốt về hoà bình, Shimon Peres nhận được sự hoan nghênh nhất định trên chính trường thế giới, nhưng điều này không hoàn toàn có nghĩa là thành công trong nền chính trị nội địa Israel.
Ông chưa bao giờ thực sự thắng một cuộc bầu cử nào, nhưng đã hai lần làm thủ tướng, bao gồm cả lần ông nhậm chức thay vị trí ông Yitzhak Rabin khi ông này bị một người cực hữu Israel sát hại năm 1995 vì đã tham gia thoả thuận hoà bình với Palestine.
Image copyright Getty
Image caption Ông Shimon Peres (thứ hai bên trái) đã nỗ lực rất nhiều để gia tăng sức mạnh quân sự của Israel
Vào khoảnh khắc đó, Shimon Peres tìm được lời lẽ thích hợp để kết nối với những gì mà nhiều người Israel cảm thấy.
“Bạn có thể giết chết một người,” ông nói, “nhưng bạn không thể giết một ý tưởng vĩ đại và cao quý về hoà bình.”
Trong cuộc diễu hành kỷ niệm 20 năm sau vụ ám sát, ông vẫn tranh luận về cùng một điều, chối bỏ các phê phán của phe cánh tả về những người đã tìm kiếm hoà bình với người Palestine, khi bị gọi là “ảo tưởng”.

Sự kiện Entebbe

Không có vị trí bộ trưởng nào mà ông từng không kinh qua trong suốt nhiều thập niên dài trên chính trường, và hiếm có một chương quan trọng nào của lịch sử quốc gia Israel mà không có bóng dáng ông ở vị trí nào đó.
Ông là một sĩ quan quân đội như rất nhiều đối thủ khác của mình, nhưng ông làm bộ trưởng quốc phòng năm 1976 khi những tên không tặc người Palestine và người Đức buộc một chuyến bay dân sự chuyển hướng đang bay từ Athens (Hy Lạp) đến Paris (Pháp) phải đến Entebbe ở thành phố Idi Amin ở Uganda.
Image copyright Getty
Image caption Ông Peres (ở giữa) khi làm Bộ trưởng Quốc phòng tham gia vu giải cứu con tin ở Entebbe
Khi lính biệt kích Israel lao vào nhà ga sân bay, tiêu giệt không tặc và giải cứu hầu hết con tin, cũng chính ông Peres là người sau đó nói những lời ca ngợi và an ủi đến người Israel.
Ông nói với đất nước mình: “Đây là một nhiệm vụ chưa từng có tiền lệ vì nó là nhiệm vụ kéo dài nhất nếu tính về phạm vi, và là nhiệm vụ ngắn nhất nếu tính về thời gian và là nhiệm vụ can đảm nhất mà ta có thể tưởng tượng.”

Lập trường cứng rắn

Thời gian đã thay đổi rất nhiều trong cuộc đời chính trị dài của ông, Shimon Peres theo cách nào đó đã thay đổi cùng với nó.
Người từng là thành viên của chính phủ cho phép xây khu định cư người Do Thái trong vùng bị chiếm đóng trong cuộc chiến năm 1967, sau này lại nhìn khu định cư là một cản trở cho hiệp định hoà bình.
Nhưng ông không bao giờ dao động quan điểm và cho rằng việc này không có gì đối lập với khát vọng hoà bình của ông khi cho rằng người Israel phải sẵn sàng chuẩn bị sức mạnh quân sự để chống lại kẻ thù như các tổ chức dân quân của Palestine như Hamas chiếm đóng ở Dải Gaza.
Image copyright Getty
Image caption Ông trở thành một trong những lãnh đạo thế giới cao tuổi nhất vào năm 2013, khi ông 90 tuổi và vẫn ở trên chính trường
“Chúng tôi kiên định”, ông từng nói, “chiến đấu chống lại Hamas và cuộc thánh chiến Hồi giáo không chút hối tiếc và không giới hạn, cũng kiên định như khi chúng tôi nỗ lực vì tiến trình hoà bình.”
Khi nhóm dân quân Lebanon Hezbollah bắn tên lửa vào miền Bắc Israel năm 1996, thủ tướng Shimon Peres lúc đó ra lệnh tiến hành một chiến dịch quân sự để phản công, trở thành cuộc phản công 16 ngày khiến hàng trăm người dân Lebanon bị thiệt mạng và bị thương, hàng trăm người mất nhà cửa.
Nhiệm vụ có tên “Chùm Nho Phẫn nộ” ghi nhận nhiều thường dân thương vong khi Israel đánh bom một khu trại của Liên hiệp Quốc, nơi người dân trú ẩn, gây ra sự chỉ trích và lên án ở nhiều nơi.
Sự nghiệp chính trị dài của Shimon Peres có một dấu ấn quan trọng cuối cùng - ông vẫn tham dự hầu hết các hoạt động của một tổng thống khi ông qua tuổi 90, khiến ông trở thành một trong những lãnh đạo lớn tuổi nhất thế giới
Là vị cha già dân tộc của đất nước Israel, ông đón nhận những lời ca ngợi mà ông chưa có được trong giai đoạn đầu của sự nghiệp.

Tin liên quan

Geen opmerkingen:

Een reactie posten