dinsdag 2 oktober 2018

Charles Aznavour, đại thụ của làng nhạc Pháp, đã qua đời ở Pháp ngày 30-9-2018 thọ 94 tuổi

Pháp vinh danh ca sĩ Charles Aznavour tại điện Invalides

Thu Hằng Đăng ngày 03-10-2018 Sửa đổi ngày 03-10-2018 12:48

Charles AznavourREUTERS/Mario Anzuoni/File Photo

Danh ca người Pháp, gốc Armenia, Charles Aznavour được vinh danh tại điện Invalides ngày 05/10/2018. Sự kiện được tổ chức theo yêu cầu của nhiều chính trị gia Pháp. Tổng thống Emmanuel Macron sẽ tham dự sự kiện tưởng nhớ cây đại thụ của làng nhạc Pháp ngữ.

Lời kêu gọi « tổ chức tưởng niệm quốc gia » nghệ sĩ đa tài Charles Aznavour được nhiều nghị sĩ Pháp đưa ra ngày 01/10. Cả Hạ Viện Pháp đã đứng dậy tưởng nhớ Charles Aznavour khi được tin ông qua đời.

Ngay hôm sau, 02/10, điện Elysée thông báo tổ chức lễ tưởng niệm tại điện Invalides. Đô trưởng Paris Anne Hidalgo đã đề xuất « một địa điểm ở thủ đô để đặt tên ông ».

Theo trang Le Parisien, Charles Aznavour sẽ được an táng tại nghĩa trang Montfort-l’Amaury, tỉnh Yvelines (ngoại ô Paris), trong khu mộ gia đình được chính ca sĩ xây dựng. Ông sẽ yên nghỉ bên cạnh cha mẹ là Micha và Knar, cùng với người con trai thứ ba Patrick, qua đời năm 1981 khi 25 tuổi.

Tại Armenia, quê hương của Charles Aznavour, thủ tướng Nikol Pachinian thông báo quốc tang một ngày, đúng vào ngày an táng nhà nghệ sĩ nổi tiếng thế giới.

http://vi.rfi.fr/phap/20181003-phap-vinh-danh-ca-si-charles-aznavour-tai-dien-invalides

Charles Aznavour, đại thụ của làng nhạc Pháp, đã qua đời

Thanh Hà Đăng ngày 01-10-2018 Sửa đổi ngày 01-10-2018 17:54

Ca sĩ Charles Aznavour chào người hâm mộ hôm sao mang tên ông được gắn trên Đại Lộ Danh Vọng Hollywood ở Los Angeles, California (Mỹ), ngày 24/08/2017.REUTERS/Mario Anzuoni/File Photo

94 năm tuổi đời, 70 năm sự nghiệp, 60 bộ phim và 1.400 nhạc phẩm để lại cho hậu thế. Nhạc sĩ Charles Aznavour qua đời tại miền nam nước Pháp trong đêm 30/09/2018. La Bohème, Emmenez-moi, Plaisirs démodés, La Mamma, Je m’voyais déjà, Comme ils disent, For me, formidable ... là một vài ca khúc đậm nét chấm phá của Aznavour.

Gốc người Armenia, sinh ra tại Paris ông dành trọn cuộc đời cho âm nhạc và điện ảnh. Năm 1946 Aznavour may mắn gặp được hai thần tượng của nghệ thuật sân khấu thời bấy giờ là Edith Piaf và Charles Trenet. Tác giả của La Vie en Rose giúp Aznavour đẩy được cánh cửa của làng giải trí Hoa Kỳ.

Trước khi được biết đến nhờ tiếng hát, Aznavour đã gây dựng uy tín với nhiều nghệ sĩ đàn anh, đàn chị qua công việc sáng tác. Charles Aznavour là tác giả của bài Plus bleu que le bleu de tes yeux, mà ông soạn cho Edith Piaf. Nhạc phẩm Je hais les dimanches bị Piaf từ chối, nhưng lại lọt vào mắt xanh của một nghệ sĩ nổi tiếng khác ở Paris thời đó là Juliette Gréco.

Phải đợi đến giữa thập niên 1950, tên tuổi của ông mới được công chúng biết đến một cách rộng rãi, đầu tiên hết là nhờ nhạc phẩm Sur Ma Vie năm 1954 và sau đó là với Je m'voyais déjà, một bản nhạc kể về cuộc đời lận đận của chàng nghệ sĩ nghèo, mơ trông thấy tên mình sáng chói trên các rạp hát.

Năm 1963 Charles Aznavour, một chàng ca sĩ Pháp bị các nhà phê bình chê là nhỏ thó và xấu trai đã phục thù. Ông tỏa sáng trên sàn diễn nổi tiếng ở New York Carnegie Hall và trở thành một ngôi sao mang tầm cỡ quốc tế.

Lần đầu tiên, Aznavour được mời lưu diễn tại Armenia, quê cha đất tổ mà Charles mới chỉ được biết qua lời kể của mẹ cha. Ông từng đứng chung sân khấu với rất nhiều nghệ sĩ nổi tiếng thế giới như Ray Charles hay Fred Aster của thế hệ trước, hay với những lớp ca sĩ đáng tuổi con, cháu.

Ngoài tình yêu âm nhạc, Aznavour còn có mối tình thứ nhì là điện ảnh từ sau cuộc hội ngộ với Truffaut. Ông cộng tác với những Volker Schlöndorff hay Claude Chabrol ... để lại 60 bộ phim trong kho tàng điện ảnh.

Nhưng sợi chỉ đỏ suốt cuộc đời của Aznavour vẫn là Armenia.

Năm 1988 ông soạn ca khúc Pour toi Arménie, tưởng nhớ 50.000 nạn nhân trận động đất trên quê hương ông năm ấy, huy động 90 nghệ sĩ thế giới cùng đồng hành. Chính với sự dấn thân này vì Armania, ông được mời làm đại sứ UNESCO.

Từ khoảng một chục năm trở lại đây, sức khỏe yếu dần, nhưng Charles Aznavour vẫn không thể xa sân khấu. Các vòng lưu diễn ở Cuba hay Ý là những nguồn sáng tác vô tận. Năm 2009, Aznavour cho ra đời đĩa hát với âm điệu jazz. Ngoài 90 tuổi, Charles trình làng album Encores mà trong đó mỗi tác phẩm gợi lại những kỷ niệm khi ông vừa bước vào khu vườn âm nhạc.

http://vi.rfi.fr/phap/20181001-charles-aznavour-mot-cay-dai-thu-cua-lang-nhac-phap-vua-qua-doi

Charles Aznavour, vẫn miệt mài « đưa nước Pháp theo gót giày »

Thanh Phương

Phát Thứ Bảy, ngày 13 tháng 8 năm 2016

Bìa dĩa nhạc sinh nhật 90 tuổi của Charles Aznavour.

Vào tuổi này, biết bao « đồng nghiệp » của ông đã thành người thiên cổ, nhưng mặc dù đã 92 cái xuân xanh, Charles Azanour không chỉ vẫn sống mạnh khoẻ, vẫn yêu đời như thuở 20, mà thậm chí vẫn còn lưu diễn khắp thế giới, và vừa mới đưa một vở nhạc kịch của ông sang chinh phục khán giả Mỹ ! Trong lịch sử âm nhạc thế giới hiếm có ai đứng trên sân khấu lâu như Aznavour và không chỉ hát và sáng tác, ông còn là diễn viên, nhà văn, nhà ngoại giao !

Sinh ngày 22/05/1924 tại Paris trong một gia đình nghệ sĩ gốc Armenia, Charles Aznavour tên thật là Shahnourh Varinag Aznavourian, đã đi hát và diễn kịch từ năm 9 tuổi. Được nữ danh ca Edith Piaf chú ý và nâng đỡ từ năm 1946, cho đi lưu diễn ở Pháp và Mỹ chung với đoàn Compangnons de la chanson, nhưng đến thập niên 1950, Aznavour mới bắt đầu nổi tiếng.

Tuy trước đó đã sáng tác một số bài, nhất là cho nam danh ca Gilbert Becaud, nhưng ca khúc « Sur ma vie » mà ông viết vào năm 1956 khi trình diễn lần đầu tiên tại rạp Olypmpia ở Paris mới thật sự là bài hát ăn khách đầu tiên của ông. Mặc dù lúc đó không ít người chê bai ông cả về giọng hát lẫn ngoại hình, Aznavour vẫn ký hết hợp đồng này đến hợp đồng khác và từ đó sự nghiệp âm nhạc của ông cất cánh, đặc biệt là với ca khúc « Je m’voyais déjà », sáng tác năm 1960 và được ông trình bày lần đầu tiên vào một đêm tháng 12 năm đó.

Nội dung bài hát nói về một chàng nghệ sĩ trẻ từ quê lên tỉnh mong gầy dựng tên tuổi, nhưng ước mơ bất thành. Tối hôm ấy, khi ông hát xong « Je m’voyais déjà », ban đầu khán giả chẳng có phản ứng gì, Aznavour bước vào trong, nản chí vô cùng, muốn bỏ ngay nghiệp ca hát, nhưng khi trở lại sân khấu chào khán giả lần chót, cả rạp vỗ tay vang dội !

Trong suốt thập niên 1960, Aznavour liên tục « sản xuất » những bài hát ăn khách, đa số là với nội dung nói về tình yêu hay về một thời đã qua như « Hier encore », « La Bohème », « Emmenez-moi » hay « Et pourtant », một trong những ca khúc rất quen thuộc với khán giả Việt Nam, được nhạc sĩ Phạm Duy đặt lời Việt với tựa « Anh vẫn biết »

Kể từ năm 1988, sau trận động đất kinh khủng ở Armenia, Aznavour lập ra một tổ chức mang tên « Aznavour vì Armenia » để giúp quê hương ông tái thiết. Đất nước Armenia biết ơn ông cho nên vào năm 2001 đã đặt tên Aznavour cho một quảng trường ở thủ đô Erevan. Thậm chí tượng của ông đã được dựng lên ở thành phố Gyumri, nơi bị động đất tàn phá nặng nề nhất. Không chỉ được cấp quốc tịch Armenia, Charles Aznavour còn đã được tổng thống nước này bổ nhiệm làm đại sứ Armenia tại Thụy Sĩ và đại diện thường trực của Armenia tại Liên Hiệp Quốc ở Genève.

Nhưng không chỉ ở Pháp hay ở quê hương Armenia của ông, mà tên tuổi của Aznavour còn đã trở nên quen thuộc với khán giả ở nhiều nước, như ở Hoa Kỳ, đến mức mà vào năm 1998, ông đã được đài truyền hình CNN và độc giả khắp thế giới của trang mạng Times Online bầu chọn là « Nghệ sĩ tạp kỹ của thế kỷ », qua mặt cả Elvis Presley và Bob Dylan.

Aznavour cũng rất được hâm mộ tại Nhật từ suốt thập niên 1960, khi ông đến trình diễn lần đầu tiên tại đây, thậm chí được các fan tôn thờ như một vị thánh sống. Tháng 6/2016, ông vừa trình diễn 3 buổi ở Tokyo và Osaka và đã được khán giả tán thưởng nhiệt liệt. Trả lời phỏng vấn sau đêm trình diễn ở Tokyo, Aznavour cho biết ông rất muốn sang sống ở Nhật, vì người dân nước này ai cũng lễ phép và nơi nào cũng sạch sẽ, rất hợp với tính tình của ông.

Nhưng trước mắt chính là khán giả Hoa Kỳ mà Aznavour muốn chinh phục trở lại, nên từ 5 năm qua đã cùng với các nghệ sĩ Mỹ xây dựng vở nhạc kịch “My Paris”, với cốt truyện là cuộc đời của họa sĩ Pháp Henri de Toulouse-Lautrec ( 1864-1901). Tham vọng của Aznavour đưa cái hồn của Paris năm 1900 đến với sân khấu nhạc kịch Broadway của Mỹ. Buổi trình diễn đầu tiên của vở “My Paris” tại một nhà hát ở bang Connecticut vào tháng 05/2016 đã khán giả tán thưởng nồng nhiệt, báo hiệu thành công của vở nhạc kịch này tại Hoa Kỳ.

Với 70 năm ca nhạc, hơn 100 triệu album được bán trên khắp thế giới, Aznavour vẫn không mệt mỏi « đưa nước Pháp theo gót giày » như lời ông từng thổ lộ với các nghệ sĩ Mỹ. Và đúng là chính nhờ người ca nhạc sĩ gốc Armenia này mà âm nhạc nước Pháp lan tỏa khắp thế giới, qua những ca khúc nay đã trở thành bất hủ như « La bohême ».

http://vi.rfi.fr/van-hoa/20160813-charles-aznavour-van-miet-mai-«-dua-nuoc-phap-theo-got-giay-»

Các lưu trữ