Thứ năm, 12/5/2016 | 00:00 GMT+7
| 
Thứ năm, 12/5/2016 | 00:00 GMT+7
Lý giải mỹ danh 'Hòn ngọc Viễn Đông' của Sài Gòn xưa
Từ vùng đất hoang vu, hơn trăm năm trước người Pháp muốn biến Sài Gòn thành "Hòn ngọc Viễn Đông" để cạnh tranh với các thuộc địa khác của Anh.
Vùng Viễn Đông theo địa lý gồm các nước Việt Nam, Campuchia, Lào, Malaysia, Singapore, Thái Lan, Indonesia, Philippines, Hàn Quốc, Trung Quốc và Nhật Bản. Cuối thế kỷ 19, đầu 20, hầu hết các quốc gia này đều thành thuộc địa hoặc chịu ảnh hưởng của cường quốc phương Tây. Trong đó Pháp và Anh là hai nước xâm chiếm và mức độ cạnh tranh lớn nhất.
 |
Ngay sau khi chiếm được Nam kỳ, Pháp bắt tay vào việc xây dựng Sài Gòn. Ảnh: Tư liệu
|
Sự cạnh tranh của Anh, Pháp trong việc “khai hóa” các nước thuộc địa. Từ những năm 1895, Pháp tập trung xây dựng cơ sở hạ tầng ở thuộc địa nhằm phát triển kinh tế. Họ đặt tham vọng vượt mặt nước Anh tại Singapore và HongKong.
Danh xưng "Hòn ngọc Viễn Đông" (La perle de l’Extrême Orient) xuất hiện để chỉ cho Sài Gòn. Đây được xem là thủ phủ của Đông Dương về kinh tế, giải trí để cạnh tranh với Singapore của người Anh.
Giai đoạn này, Sài Gòn từ thành phố hoang vu, được gọi là thị trấn giữa rừng (Prei Nokor) đã được người Pháp đầu tư xây dựng bài bản nhất so với các thành phố khác trong khu vực.
Dưới sự chỉ huy của trung tá công binh Coffyn, Sài Gòn được quy hoạch lại theo lối phương Tây. Giai đoạn này, khu vực trung tâm thành phố xuất hiện hàng loạt các công trình nổi bật còn tồn tại đến ngày nay như Nhà thờ Đức Bà, Nhà hát thành phố, Dinh thống đốc, Phủ toàn quyền...
Tuyến đường Catinat (Đồng Khởi ngày nay) được ví như trái tim của Sài Gòn khi tập trung nhiều điểm vui chơi, giải trí của thành phố. Hàng loạt nhà hàng, khách sạn mọc lên dọc trục đường đã quy tụ giới tinh hoa, giàu có về tiêu xài, hưởng thụ.
Các công trình được xây trên khu đất đẹp, cao ráo, hướng ra dòng sông uốn lượn bao quanh là rừng. Trên kênh Lớn (đường Nguyễn Huệ nay) hay kênh Xáng (đường Hàm Nghi) có những khu chợ thông thương với sông Sài Gòn tấp nập người mua kẻ bán. Một thị trấn giữa rừng dần chuyển mình phát triển.
Những thương nhân ở Ấn Độ, Trung Quốc, châu Âu, Mỹ... khi dong thuyền vượt biển qua trao đổi, buôn bán đều ấn tượng với thành phố mới nổi này. Họ neo thuyền dọc cảng Bến Nghé, Bạch Đằng lên bờ mua vải vóc, lụa là, châu báu rồi ghé những khu vui chơi sầm uất gần đó. Những thương thuyền này sau đó truyền miệng nhau tên gọi “Hòn ngọc Viễn Đông” - mỹ danh của Sài Gòn ra khắp thế giới.
 |
Tuyến xe lửa Sài Gòn - Gò Vấp năm 1910. Ảnh: Tam Thái
|
Giao thông đường thủy được người Pháp ưu tiên phát triển, kênh Bến Nghé – Tàu Hủ trở thành tuyến thông thương chính cho thuyền bè từ Đông Nam bộ, miền Tây vào sâu trong Sài Gòn đến vùng Chợ Lớn.
Hàng chục bến bãi bốc dỡ, chuyển hàng hóa mà tên gọi còn đến ngày nay như bến Hàm Tử, Bình Đông, Chương Dương, Vân Đồn, Bạch Đằng… Dọc theo hai kênh là đường bộ mà hiện nay là đường Võ Văn Kiệt và Bến Vân Đồn (quận 4), Bến Bình Đông (quận 8).
Ngoài tuyến đường thủy, để kết nối với khu Chợ Lớn và phía Tây Sài Gòn ngày nay, các đại lộ như Nguyễn Trãi, Nguyễn Thị Minh Khai... dần hình thành. Đặc biệt, khi xuất hiện chợ Bến Thành năm 1914, nhu cầu thông thương hàng hóa giữa khu vực trung tâm Sài Gòn và Chợ Lớn phát triển mạnh. Từ yêu cầu cấp thiết này, khu vực đầm lầy giữa Sài Gòn - Chợ Lớn được san lấp để mở đại lộ Trần Hưng Đạo ngày nay.
Năm 1885, tuyến đường sắt đầu tiên của Đông Dương dài 70 km nối Sài Gòn – Mỹ Tho cũng được xây dựng. Đây là tuyến đường sắt thứ hai do người Pháp xây dựng ở nước ngoài, sau tuyến đường 13 km ở Pondichéry (Ấn Độ) năm 1879. Ga tàu lúc đó nằm tại công viên 23/9 ngày nay, tuyến đường do nhà thầu Joret của Pháp thi công.
Tuyến đường sắt đã hút một lượng lớn khách ở Sài Gòn thời điểm đó. Chính quyền thuộc địa thu lời lớn từ dự án. Năm 1896, tổng lãi thu được từ tuyến đường sắt là 3,22 triệu francs, đến năm 1912 lãi 4 triệu francs.
Phía đông thành phố, năm 1902, cầu Bình Lợi được khánh thành đưa vào sử dụng. Cây cầu rút ngắn tuyến đường đi Thủ Đức, Biên Hòa, thông với đường thiên lý Bắc Nam (Quốc lộ 1 hiện nay) của người Việt xưa.
Nếu so sánh về hạ tầng cơ sở, cùng thời, Sài Gòn bỏ xa Bangkok và Singapore. Nhưng lúc bấy giờ, Singapore có tầm quan trọng lớn về chiến lược khi nằm trên tuyến đường biển quốc tế, nơi thông thương của thương thuyền trên thế giới. Lúc này, Singapore cũng là hải cảng lớn nhất khu vực.
Theo Kiến trúc sư Khương Văn Mười, lúc Sài Gòn được xem là “Hòn ngọc Viễn Đông” thì thành phố có quy mô nhỏ, phạm vi chỉ gói gọn ở trung tâm Sài Gòn ngày nay. Mỹ danh này cũng sớm kết thúc vào giữa thế kỷ 20.
Do chiến tranh cũng như người dân nông thôn đổ về thành phố ngày một đông khiến nó bị quá tải. Sài Gòn xuất hiện nhiều khu ổ chuột, người dân sống nhếch nhác ven kênh rạch, điều kiện vệ sinh, an ninh kém.
 |
Kênh rạch ở Sài Gòn tràn ngập nhà ổ chuột trước năm 1975. Ảnh: Life
|
Còn PGS.TS Trần Đình Thiên – Viện trưởng Kinh tế Việt Nam - cho rằng, thập niên 60-70, Sài Gòn vẫn được mệnh danh là "Hòn ngọc Viễn Đông" - thành phố được định danh duy nhất ở khu vực. Trong khi Singapore lúc đó chỉ là đảo quốc hoang vu, Bangkok cũng ít người nhắc đến. Những quốc gia này lấy Sài Gòn như hình tượng để phát triển theo.
"TP HCM hiện phát triển hơn nhiều so với thời Hòn ngọc Viễn Đông nhưng những bước tiến đạt được chưa tương xứng tiềm năng, chưa đáp ứng yêu cầu đua tranh với các thành phố có vị thế, chức năng tương tự trên thế giới. Những thành phố như Bangkok, Singapore, Busan... đã vượt lên, dù TP HCM có xuất phát điểm tốt hơn", ông Thiên nói.
Viện trưởng Kinh tế cho rằng, quan điểm của Việt Nam những năm gần đây đã thay đổi và đây là cơ hội để đưa cả nước và TP HCM lên đẳng cấp mới.
Theo nghị quyết Đại hội Đảng bộ TP HCM lần thứ X, Bí thư Thành ủy Đinh La Thăng mong muốn đưa thành phố trở lại vị trí dẫn đầu. Ông thể hiện quyết tâm lấy lại mỹ danh "Hòn ngọc Viễn Đông" nức tiếng một thời mà quốc tế đã nói về Sài Gòn.
Sơn Hòa
http://vnexpress.net/tin-tuc/thoi-su/ly-giai-my-danh-hon-ngoc-vien-dong-cua-sai-gon-xua-3399077.html?utm_source=detail&utm_medium=box_topic&utm_campaign=boxtracking
Thứ năm, 12/5/2016 | 00:00 GMT+7
|
Thứ năm, 12/5/2016 | 00:00 GMT+7
Người Pháp xây dựng Sài Gòn thành 'Hòn ngọc Viễn Đông'
Thi công nhiều công trình kết nối giao thương thúc đẩy kinh tế, người Pháp xây một loạt khu vui chơi giải trí khiến khách nước ngoài tới Sài Gòn đều truyền tai về một "Hòn ngọc Viễn Đông".
 |
Một khách sạn trên đường Catinat những năm cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20.
|
 |
Đường Caitinat với nhà hát thành phố những năm đầu thế kỷ 20.
|
 |
Tuyến xe lửa Sài Gòn - Mỹ Tho được xây dựng năm 1885, dài 70 km.
|
 |
Đường Nguyễn Trãi xưa nối trung tâm thành phố với chợ Lớn.
|
 |
Phi trường Tân Sơn Nhất.
|
 |
Đường Trần Hưng Đạo băng qua một đầm lầy nối chợ Bến Thành với chợ Lớn.
|
 |
Khung cảnh chợ Bến Thành đầu thế kỷ 20.
|
 |
Đường Catinat, tức Đồng Khởi ngày nay, những năm 1961.
|
Sơn Hòa
http://vnexpress.net/tin-tuc/thoi-su/ly-giai-my-danh-hon-ngoc-vien-dong-cua-sai-gon-xua-3399077-p2.html
Thứ năm, 12/5/2016 | 00:00 GMT+7
|
Thứ năm, 12/5/2016 | 00:00 GMT+7
Logo đầu tiên đại diện cho Sài Gòn 150 năm trước
Logo do người Pháp thiết kế làm biểu tượng cho Sài Gòn với hình ảnh hoang sơ nhưng nhiều tiềm năm phát triển.
 |
Logo Sài Gòn năm 1870. Khi chiếm Sài Gòn, người Pháp đã sáng tác ra logo này. Hình ảnh hai con cọp trong logo thể hiện đây là vùng đất hoang sơ. Nhưng dòng chữ Latinh Paulatim Crescam có nghĩa là: “Cứ từ từ, tôi sẽ phát triển”. Hình ảnh con tàu hơi nước ở giữa logo cho biết đây là vùng đất nhiều kênh rạch. Phía trên có vương miện 5 cánh như thông báo Sài Gòn sẽ giao thương với năm châu bốn biển. Logo Sài Gòn 1870 thể hiện cách nhìn hoang sơ và triển vọng Sài Gòn của người Pháp. Hiện, TP HCM dù đã tổ chức các cuộc thi nhưng vẫn chưa tìm được một logo chính thức cho thành phố hôm nay.
http://vnexpress.net/tin-tuc/thoi-su/ly-giai-my-danh-hon-ngoc-vien-dong-cua-sai-gon-xua-3399077-p3.html
|
Sài Gòn xưa
- Từng là nghĩa trang dành cho lính Pháp, sau đó là của giới thượng lưu, đến năm 1983 nơi đây trở thành công viên Lê Văn Tám ở trung tâm TP HCM như ngày nay.
- Bóng dáng xe Lam không còn xuất hiện trên đường, song loại xe 3 bánh với tiếng nổ "bành bành" từng là một phần cuộc sống của người Sài Gòn xưa.
- Thiết kế chỉ có trụ bêtông lớn cắm xuống hồ nước hình bát quái, Hồ Con Rùa (quận 3) gắn liền với giai thoại trấn yểm long mạch của Tổng thống Việt Nam Cộng Hòa Nguyễn Văn Thiệu.
- "Cô Ba xà bông" là người đầu tiên đăng quang hoa hậu của Sài Gòn 150 năm trước, được in hình lên tem và là đại diện thương hiệu cho một hãng mỹ phẩm.
- Dài chưa đầy một cây số nhưng tập trung những cơ sở thương mại, khách sạn, bưu điện đầu tiên của thành phố, đường Đồng Khởi (xưa là Catinat) được xem là con đường nổi tiếng nhất và là linh hồn của Sài Gòn.
- Từ vùng đất hoang vu, hơn trăm năm trước người Pháp muốn biến Sài Gòn thành "Hòn ngọc Viễn Đông" để cạnh tranh với các thuộc địa khác của Anh.
- Người phương Nam hơn trăm năm trước đi lại bằng tàu thuyền, các tuyến đường lớn như Nguyễn Huệ, Lê Lợi, Hàm Nghi, Hải Thượng Lãn Ông... vốn là những kinh rạch.
- Trần Ngọc Trà - Đệ nhất mỹ nhân Sài Gòn xưa được cho là người khiến Công tử Bạc Liêu và Bạch công tử đốt tiền nấu sôi nồi trứng để chứng tỏ tình yêu.
- Hơn 300 năm trước Nguyễn Hữu Cảnh lập phủ Gia Định, tập hợp lưu dân khai khẩn vùng đất quạnh hiu, hoang vắng lập nên Sài Gòn ngày nay.
- Ngoài các sòng bạc, trong khuôn viên Ðại Thế Giới còn có các quán rượu, nhà hàng, vũ trường sang trọng - nơi hội tụ các tay ăn chơi ở Sài Gòn xưa.
- Được người Pháp xây năm 1932, Phú Thọ từng là trường đua ngựa lớn nhất nhì châu Á mà giới ăn chơi thượng lưu vùng Nam kỳ Lục tỉnh thường xuyên lui tới.
- Tổ Đình Giác Lâm, Huê Nghiêm, Giác Viên... là những ngôi chùa hơn 200 tuổi gắn liền với quá trình hình thành và phát triển của vùng đất Sài Gòn - Gia Định.
- Sau sự biến Lê Văn khôi, Minh Mạng phá thành Bái Quái do vua Gia Long xây, lập Thành Phụng nhưng khả năng bảo vệ kém nên dễ dàng bị người Pháp hạ.
- Từ vùng đất hoang sơ, Thảo Cầm Viên Sài Gòn trải qua bao thăng trầm vẫn tồn tại 150 năm với nhiều dấu tích lịch sử và là một trong 10 vườn thú lâu đời của thế giới.
- Chuyên cướp ngân hàng, tiệm vàng, Bảy Viễn 3 lần vượt ngục Côn Đảo trước khi quy hàng Pháp để leo đến chức Tổng trấn Sài Gòn và là em kết nghĩa của vua Bảo Đại.
- Được mệnh danh "trận đồ bát quái", trại giam Chí Hòa (TP HCM) được các phạm nhân truyền tai nhau: "Hoặc là có cánh, hoặc biết độn thổ mới thoát khỏi nơi này".
- Rộng 7 hecta với 8 cạnh đều nhau, nhìn từ trên cao, Khám Chí Hòa - nơi tạm giam bị can, như một trận đồ bát quái giữa trung tâm thành phố.
- Độ giàu có của vợ chồng Tổng đốc Phương được lưu lại rằng, họ có riêng một đội đếm tiền được sắp xếp bí mật trong căn phòng phía sau nhà.
- Khu vực vòng xoay Dân Chủ (quận 10 và 3) từng là nơi chôn 1.831 người già, trẻ bị vua Minh Mạng ra lệnh xử tử trong cuộc nổi dậy của Lê Văn Khôi 180 năm trước.
- Dưới ngôi nhà thờ lớn nhất Sài Gòn có nhiều mộ cổ, bộ chuông nặng gần 30 tấn, đàn organ cổ nhất Việt Nam...
- Để có vị trí đắc địa xây nhà thờ Đức Bà, phía Công Giáo phải tham gia bốc thăm với nhà cầm quyền Pháp cùng phía tôn giáo khác và cả hai lần họ đều được chọn.
- Vòng xoay Lăng Cha Cả đông đúc hiện nay vốn là khu lăng mộ 2.000 m2 của giám mục người Pháp có công trong việc dựng nên triều Nguyễn.
- Với kiến trúc Đông - Tây, dinh thự 99 cửa của gia đình Chú Hỏa không chỉ có kiến trúc độc đáo mà còn nhuốm màu giai thoại đi cùng nhiều thế hệ người Sài Gòn.
http://vnexpress.net/sai-gon-xua/topic-20836.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten