Nước Đức, 25 năm sau ngày bức tường Berlin sụp đổ, phần 1
Nước Đức, 25 năm sau ngày bức tường Berlin sụp đổ, phần 1
Tường An, thông tín viên RFA, Paris
2014-11-06
2014-11-06
11062014-germ-after-25ye-p1.mp3 
Bức tường Bá Linh được dựng lại bằng hàng ngàn những chiếc đèn lồng trắng , là một phần của dự án "Lichtgrenze 2014" để kỷ niệm 25 năm sự sụp đổ của Bức tường Bá Linh ngày 09 Tháng 11 năm 2014
AFP
AFP Để kỷ niệm 25 năm bức tường Bá Linh sụp đổ. Kính mời quý vị cùng thông tín viên Tường An nhìn lại những thành tựu cũng như những bất cập còn tồn đọng sau 25 năm thống nhất qua những chia sẻ của người Việt sống tại Cộng Hòa Liên Bang Đức
Bức tường Bá Linh
Đêm 13 tháng 8 năm 1961, tại Bá Linh, một bức tường dài 156 km được dựng lên chia đôi 2 miền ý thức hệ. Bức tường đã giam cầm sự tự do của hơn 3 triệu người dân ròng rã 28 năm.
Mảng tối của hàng triệu cư dân Đông Đức chỉ thực sự được phơi bày sau khi bức tường Bá Linh sụp đổ ngày 9 tháng 11 năm 1989.
25 năm trôi qua, sau ¼ thế kỷ thống nhất, nước Đức còn, mất những gì, người dân của xứ sở Karl Marx và Einstein này thua thắng ra sao ở buổi chung cuộc ?
Mặc dầu trong một sớm một chiều, 40 triệu người dân Tây Đức đã phải cưu mang thêm 18 triệu người dân Đông Đức, thế nhưng, tinh thần dân tộc đã giúp họ vượt qua mọi khó khăn ban đầu để vực dậy nền kinh tế và đưa nước Đức thành một quốc gia cường thịnh như hôm nay. Ông Lê Nam Sơn , ngụ tại thành phố Hannover nói :
« Trước đó, cuộc sống bên Tây Đức rất là dễ dàng, thoải mái. Sau khi bức tường Bá Linh sụp đổ, toàn nước Đức thống nhất thì nói chung cuộc sống không khá như trước. Nhưng để bù lại, cả một nước Tây Đức họ đã vực dậy phần còn lại bên Đông Đức và sánh ngang hàng với các nước Châu Âu. Nhưng người lãnh đạo của nước Đức có cái viễn kiến và họ đã đưa nước Đức lên ngang hàng với các nước Tây Âu, chuyện đó không phải là dễ »
Mặc dầu trong một sớm một chiều, 40 triệu người dân Tây Đức đã phải cưu mang thêm 18 triệu người dân Đông Đức, thế nhưng, tinh thần dân tộc đã giúp họ vượt qua mọi khó khăn ban đầu để vực dậy nền kinh tế và đưa nước Đức thành một quốc gia cường thịnh như hôm nayTheo chị Thục Quyên ở Munchen, đa số người dân Đức hài lòng với cuộc thống nhất đất nước. Họ đặt tinh thần dân tộc lên trên mọi khác biệt để xây dựng đất nước. Chị Thục Quyên nói :
« Có khoảng 70% dân chúng đánh giá là cuộc thống nhất của đất nước họ từ tốt đến rất tốt. Phần lớn dân chúng rất là bằng lòng với tình hình chính trị và xã hội của đất nước họ. Điểm son của dân tộc Đức là tuy họ đã sống dưới 2 thể chế chính trị đối ngược với nhau trong hơn 40 năm trời nhưng người dân Đức vẫn có lòng tin tưởng ở tình anh em, tình dân tộc của họ. Và cái rất là hay là họ rất là sáng suốt, họ đã tách cái đảng Cộng sản của Đông Đức ra, là cái chính quyền phải chịu trách nhiệm. Người dân Tây Đức Tự do và người dân Đông Đức đã dẹp bỏ được những nghi kỵ với nhau, và vì vậy họ mới bắt được tay với nhau và làm việc »
Thực vậy, dưới sự điều hành của Thủ tướng Merkel và Tổng thống Gauck, cả 2 đều xuất thân từ Đông Đức , nước Đức đã trở thành một nền kinh tế đứng thứ tư trên thế giới và là đầu tàu của nền kinh tế Âu châu. Từ Hannover, ông Lâm Đăng Châu nói :
Đa số người dân 2 miền Đông Tây sống hoà thuận. Chính trị Đức ổn định, kinh tế Đức cho đến bây giờ rất ổn định, coi như là vững mạnh nhất ở Âu châu bây giờ« Đa số người dân 2 miền Đông Tây sống hoà thuận. Chính trị Đức ổn định, kinh tế Đức cho đến bây giờ rất ổn định, coi như là vững mạnh nhất ở Âu châu bây giờ. »
ông Lâm Đăng Châu
Bức tường đổ và sự hãnh diện của người Đức
Nhìn vào sự cư xử của người dân Đức, theo ông Nguyễn Đình Tâm ở Bá Linh thì người ta có cảm tưởng hình như chưa hề có một bức tường nào ngăn cách giữa người dân Đông và Tây Bá Linh trước và sau năm 1961. Ông nói :
« Hồi đó, bức tường chưa sập nhưng vẫn có những người bên Đông Đức sang bên này để gặp bà con. Chính quyền Tây Đức còn tặng cho những người dân Đông Đức 100 Đức Mã. Rồi đến khi bức tường sập, thì người dân Tây Đức mở rộng vòng tay họ đón tiếp (người dân Đông Đức) như người thân thiết của họ »
Cho tới nay, người dân Đức đã phải đóng góp hàng ngàn tỷ Đức Mã để cưu mang thêm một nền kinh tế trì trệ sau gần 30 năm dưới chế độ Cộng sản. Từ Bá Linh, ông Hoàng Kim Thiên nói :
« Kinh tế của Đông Đức trước 1989 thì không phát triển gì nhiều. Nhưng sau khi bức tường đổ , Tây Đức đã phải bỏ ra rất nhiều tiền. Ở Tây Đức, mỗi người dân đi làm phải đóng 7% thuế để xây dựng Đông Đức. Sau 25 năm thống nhất, kinh tế nước Đức vẫn giữ rất là vững. Thì đó là sự hãnh diện của người Đức »
Sự khác biệt về mặt vật chất đã được san bằng, còn về con người thì sao ? Theo chị Anh Đào ở Bá Linh, thì đâu đó vẫn còn sự khác biệt về tư tưởng giữa những con người của thế giới tự do và những người đã sống một thời gian dài dưới chế độ cộng sản. Chị Anh Đào nói :
Kinh tế của Đông Đức trước 1989 thì không phát triển gì nhiều. Nhưng sau khi bức tường đổ , Tây Đức đã phải bỏ ra rất nhiều tiền. Ở Tây Đức, mỗi người dân đi làm phải đóng 7% thuế để xây dựng Đông Đức. Sau 25 năm thống nhất, kinh tế nước Đức vẫn giữ rất là vững. Thì đó là sự hãnh diện của người Đức« Nói chung sau 25 năm, sự thống nhất của nước Đức rất là hoàn hảo. Mặc dù còn một số ít những người dân Đông Đức vẫn còn những tư tưởng của chế độ cũ, nhưng từ từ họ vẫn hoà mình với phía bên Tây Đức này »
ông Hoàng Kim Thiên
Sự khác biệt này, theo ông Hoàng Kim Thiên dần dần cũng đã được san bằng :
« Trước đây khoảng 10 năm. Thí dụ như trong hãng, xưởng, thí dụ như người Tây Đức có vẽ phóng khoáng hơn, tức là họ nghĩ gì thì họ nói đó. Còn người Đông Đức họ hơi dè dặt một chút xíu. Nhưng bây giờ, sau 25 năm qua, tôi thấy cái tinh thần đó không còn nữa »
Một điều ngoạn mục là sau một thời gian đầu tư để lấp đầy khoảng trống giữa Tây và Đông Đức. Giờ phía bên Đông Đức lại hình như vượt trội cả Tây Đức về mặt hạ tầng cơ sở cũng như chất xám. Ông Lâm Đăng Châu nói :
« Trước đây người dân Đông Đức qua Tây Đức để tìm công ăn việc lắm để sinh sống. Nhưng từ năm 2013 thì ngược lại : Những người dân Tây Đức đã bắt đầu qua Đông Đức để bắt đầu xây dựng sinh sống làm ăn. Đấy là những sự phát triển rất là ngoạn mục. Nước Đức họ vui mừng thấy đó là một trong những tiến bộ »
Từ Bá Linh, chị Mỹ Lâm cũng ghi nhận những thành quả thực tế mà Tây Đức đã đóng góp cho Đông Đức :
« Phải nhìn nhận rằng sự giúp đỡ của Tây Đức cho Đông Đức rất là lớn và những thành quả đó cũng thấy được , bằng chứng là ở Berlin có nhiều những bệnh viện được xây ở Đông Đức còn tối tân gấp mấy lần những bệnh viện đã có sẵn ở Tây Berlin. Hạ tầng cơ sở, đường xá, bệnh viện , trường học, nhà cửa được xây dựng lại rất là mới »
Với hàng chục ngàn người Việt đang lao động tại Đông Đức trước 1989, sự hội nhập tuy quả là không dễ dàng sau khi cánh cửa tự do mở ra, nhưng sau 25 năm , ông Nguyễn Thành Lương ở Frankfurt cũng đã ghi nhận những thành công đáng kể của họ :
« Người Việt sau khi bức tường Bá Linh sụp đỗ chạy qua bên này (Tây Đức) thì không được hưởng những ưu đãi (như người Tây Đức lúc đó) nhưng dần dần người mình cũng chịu khó làm ăn và hội nhập. Mấy năm trở lại đây thấy họ cũng bắt đầu làm ăn đàng hoàng, không còn lối làm ăn chụp giựt trước đây nữa. Đó cũng là một thành công ! Và nhất là một trong những thành công mà báo chí Đức mấy năm gần đây nó rất nhiều về sự học hành của con em người Việt mình ở bên Đông »
Cảm nghĩ của tôi thực sự là bình an. Mọi người đều có sự công bằng trước pháp luật và trước cơ quan công quyền nhà nước. Ai cũng được quyền tự do tham gia và việc của nhà nước. Đó là giá trị mà tôi cảm thấy may mắn, hạnh phúc được sống trong một nền Tự doĐược sống trong một không khí hoàn toàn tự do, từ Berlin, ông Nguyễn Duy Tân, một cựu đảng viên Cộng sản phát biểu :
ông Nguyễn Duy Tân
« Cảm nghĩ của tôi thực sự là bình an. Mọi người đều có sự công bằng trước pháp luật và trước cơ quan công quyền nhà nước. Ai cũng được quyền tự do tham gia và việc của nhà nước. Đó là giá trị mà tôi cảm thấy may mắn, hạnh phúc được sống trong một nền Tự do »
Đó cũng là sự may mắn của ông Nguyễn Thành Lương, một thuyền nhận tị nạn ở Tây Đức khi gặp được người phối ngẫu là chị Mai, một công nhân xuất khẩu lao động ở Đông Đức. 25 năm bức tường sụp đổ là gần 25 năm mà ông Nguyễn Thanh Lương sống chung dưới một mái nhà :
« Từ sự may mắn của tôi, tôi cũng chia sự may mắn đó cho nhà tôi sớm được hội nhập »
Từ sự thống nhất của một quốc gia, đến sự thống nhất của hai tâm hồm. Đây có phải là một thí dụ tuyệt vời về sự hoà giải ? Chị Mai vui cười nói :
« Đấy mới là thống nhất nhỉ ??? »
Bên cạnh những hào quang của một nước Đức thống nhất. Đâu đó vẫn còn chập chờn những mảng xám. Sau những niềm vui hội ngộ là những sự thật trần trụi mà người dân hai miền Đông Tây của nước Đức phải đối diện và giải quyết. Xin mời quý vị xem tiếp trong phần hai.
http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/germ-after-25ye-p1-11062014104904.html
Nước Đức, 25 năm sau ngày bức tường Berlin sụp đổ, phần 2
Tường An, thông tín viên RFA, Paris
2014-11-06
2014-11-06
11062014-germ-after-25ye-p2.mp3
Cổng vào chợ Đồng Xuân của người Việt ở Berlin, Đức.
Photo: duhocduc.edu
Photo: duhocduc.edu Chiếc huy chương nào cũng có những mặt phải và mặt trái của nó. Sau khi bức tường Bá Linh sụp đổ ngày 9 tháng 11 năm 1989, Niềm vui thống nhất của người dân hai miền Đông Tây chưa trọn vẹn thì họ đã phải đối diện với những khó khăn về vật chất khi mà 40 triệu người dân Tây Đức đã phải gánh thêm trên vai cuộc sống của hơn 18 triệu dân Đông Đức với tất cả những hệ luỵ còn sót lại của 28 năm dưới chế độ Cộng sản và cả những di sản trước đó do chiến tranh để lại.
Người Việt từ Đông Đức
Sau khi bức tường Bá Linh sụp đổ, gần 60 ngàn người Việt đang học tập và lao động ở Đông Đức đứng trước sự chọn lựa: tiếp tục tương lai trên nước Đức tự do nhưng mới mẽ và đầy thách thức hay trở về với chủ nghĩa Cộng sản quen thuộc tại Việt Nam với số tiền trợ giúp của chính quyền mới ? Khoảng 40.000 người Việt đã chọn con đường hồi hương với 3000 Đức Mã. Anh Nguyễn văn Mài, là một công nhân hợp tác lao động ở Đông Đức vào thập niên 80, nay cư ngụ tại Hannover kể lại:
“Khi bức tường Bá Linh đổ, ai có điều kiện thì chạy sang Tây Bá Linh, tôi còn nhớ lúc đó ai qua Tây Bá Linh thì chính quyền mới cho 100 Đức Mã. Một trăm đo Mác lúc đó đối với anh em mình là to lắm. Thế là lúc đó nước Đức đổi tiền theo tiêu chuẩn 1 ăn 1. người Việt mình nói chung lúc đó là vui vẻ. Sau đó nước Đức người ta thấy hoàn cảnh công ăn việc làm khó khăn quá cho nên người ta động viên người Việt nhà mình, nếu ai muốn hồi hương thì người ta sẽ bồi thường 3000 đô Mác cho mỗi người và thế là đại đa số người Việt mình hồi hương”
Nước Đức người ta thấy hoàn cảnh công ăn việc làm khó khăn quá cho nên người ta động viên người Việt nhà mình, nếu ai muốn hồi hương thì người ta sẽ bồi thường 3000 đô Mác cho mỗi người và thế là đại đa số người Việt mình hồi hươngĐông Đức tan rã kéo theo nhiều nhà máy phải đóng cửa, người dân Đông Đức thất nghiệp. Người dân Tây Đức đi làm phải đóng thuế vào “Quỹ Quốc Gia” để xây dựng lại một Đông Đức đầy bất trắc. Người Việt từ Đông Bá Linh chạy sang Tây Bá Linh, đa số sống chủ yếu bằng những nghề buôn bán nhỏ, bán thuốc lá lậu, cuộc sống bấp bênh, tỷ lệ tội phạm cao trong thời kỳ giao thoa này. Chị Mai, cũng hợp tác lao động ở Đông Đức, nay sống tại Frankfurt cho biết:
Anh Nguyễn văn Mài
“ Ở lại thì lúc đầu thì cũng khó khăn lắm, người ta đi kiếm việc làm, lúc đầu thì bán quần áo, sau này có phong trào bán thuốc lá lậu. Sau đó thì từ từ họ được định cư lại thì họ làm ăn cũng ổn định”
Chưa đầy 3 năm sau ngày nước Đức thống nhất, người ta đã thấy manh nha những tư tưởng bài người ngoại quốc mà nạn nhân đầu tiên bị nhắm đến là những người lao động nhập cư. Điển hình là sự kiện ném bom xăng vào khu nhà ở của người ngoại quốc ở thành phố Lichtenhagen, Rostock đã gây chấn động chính trường Đức và thu hút sự quan tâm của thế giới. Anh Mài tiếp:
“Khi mà bức tường Bá Linh đổ, khi mà chế độ bắt đầu thay đổi thì trong một số người Đức bắt đầu xuất hiện những tư tưởng bài xích người ngoại quốc. Những người mang tư tưởng kỳ thị họ ở bên Đông Đức, đại đa số là thanh niên. Bởi vì khi bức tường Bá Linh đổ thì không những người Việt nhà mình thất nghiệp mà ngay cả người Đức cũng bị thất nghiệp, vì vậy họ cho rằng là do những người lao động ở Đông Đức là nguyên nhân khiến cho họ không có việc làm”
Những khác biệt về tư tưởng Đông và Tây
Sau 25 năm xây dựng và phát triển, sự cách biệt giàu nghèo giữa Đông và Tây Đức hầu như đã không còn. Thế nhưng, đâu đó vẫn còn một khoảng trống chưa thể lấp đầy, đó là sự khác biệt về tư duy, về cách hành xử của người dân Tây Đức, quen sống thoải mái tự do và người dân Đông Đức, hình như vẫn chưa thoát ra được cái bóng của chế độ Cộng sản vẫn còn đeo đuổi. Chị Anh Đào ở Bá Linh nhận xét:
Ở lại thì lúc đầu thì cũng khó khăn lắm, người ta đi kiếm việc làm, lúc đầu thì bán quần áo, sau này có phong trào bán thuốc lá lậu. Sau đó thì từ từ họ được định cư lại thì họ làm ăn cũng ổn định“Hai tư tưởng khác nhau, mặc dù ở xứ tự do này, nhưng những người bên Đông Đức vẫn còn lập trường bị gò bó. Còn bên Tây Đức mỗi người đều có 1 tư tưởng, thành ra mình rất là thoải mái khi mình nói chuyện, nhưng khi mình nói chuyện với anh chị em bên Đông Đức; Ngay cả tới bây giờ cũng vậy, họ nói cái gì cũng rất là dè dặt”
Chị Mai
Hàng chục năm sống dưới chế độ bao cấp, anh Mài cho biết không khỏi bỡ ngỡ khi phải hội nhập vào xã hội tư bản, nơi mà ai cũng phải cạnh tranh để tồn tại và phát triển. Anh chia sẻ:
“Làm việc ở các nhà máy bên Đông Đức, tuy nó có định mức nhưng làm việc cũng nhẹ nhàng thôi. Thế nhưng khi mà làm việc bên Tây Đức thì cường độ nó cao hơn, nhưng tất nhiên là thu nhập cũng cao hơn. Và cái tâm lý lo lắng mất việc làm thì nó thường trực trong đầu của người Việt mình hơn. Bên Đông Đức thì không có như thế, công ăn việc làm không phải lo gì cả”
Khi nước Đức thống nhất, chị Anh Đào có dịp làm quen với một cộng đồng người Việt mới đến từ bên kia bức tường Bá Linh. Chị nhận xét:
“ Giữa người Việt Đông Đức và Tây Đức thì riêng em, em có nhận xét là từ sinh viên du học cho đến những người tị nạn hầu như ai cũng có một kết quả rất tốt. Họ không có nhiều criminel ( tội phạm) nhiều như sau khi mở bức tường. Sau khi mở bức tường, bên Đông Đức thì có những gia đình sống mực thước, nhưng cũng có những người bên Đông Đức hợp tác lao động muốn tiến thật xa cho nên họ làm tất cả những cái gì mà họ có thể làm. Những hành động của họ, những việc làm của họ, họ không sợ hậu quả xấu cho công đồng hoặc là đối với người Đức”
Sau thời gian cần thiết để ổn định cuộc sống mới, vẫn như câu tục ngữ ngàn đời của Việt Nam “phi thương bất phú”: người Việt, đa số từ Đông Đức đã lập nên khu thương mại nổi tiếng Đồng Xuân với hơn 250 gian hàng, khu buôn bán sầm uất của hơn 4000 người Việt sống hợp pháp và bất hợp pháp. Anh Mài nói:
“Khi mà bức tường đổ thì chúng tôi đại đa số đều thất nghiệp hết. Mạnh ai thì người ấy lo cho bản thân. người Việt mình chủ yếu là lo buôn bán để kiếm tiền, bởi vì buôn bán đối với người Việt mình dễ dàng hơn. Và người Việt mình chịu khó đi len lỏi khắp nơi để mà kiếm tiền”
Với hơn 120.000 người Việt đang sống tại Đức, trong đó có khoảng 88.000 người có giấy tờ hợp pháp và phần còn lại sống bất hợp pháp. Cộng đồng Việt Nam tại Đức có thể được chia ra thành 4 nhóm: 1 nhóm rất ít là sinh viên du học trước 1975, nhóm thứ hai gồm khoảng 40.000 người là thuyền nhân tị nạn Cộng sản. Nhóm thứ ba gồm khoảng 20.000 người ở lại sau khi bức tường bá Linh sụp đổ và nhóm thứ tư cũng khoảng 40.000 người đến Đức bằng đủ mọi ngõ ngách khác nhau, đa số là sống bất hợp pháp. Nhóm thứ nhất và thứ nhì đã hoàn toàn ổn định ở xã hội Đức, đa số thành công và là mẫu mực của sự hội nhập. Nhóm thứ ba và thứ tư sống co cụm như là một xã hội Việt Nam thu nhỏ ở phần phía Đông của nước Đức.
Vẫn như hồi xưa...Trong nước ra như thế nào thì trong nước vẫn như thế. Nói chung là cái mô hình họ mang từ VN sang. Tức là họ vẫn có công đoàn, vẫn có hội phụ nữ, vẫn có chi bộ, rồi vẫn có đoàn thanh niên, phụ nữ...Tất cả đều phải áp dụng trong đội quản lý người lao độngNói chung, người Việt Tây Đức sống rãi rác và hoà nhập vào xã hội Đức, trong khi đó người Việt ở Đông Đức sống gần như tập trung trong một xã hội riêng của họ. Sinh hoạt của họ cũng mang ít nhiều mô hình của chế độ Cộng sản. Chị Mai nói:
Chị Mai
“ Vẫn như hồi xưa…!!! Trong nước ra như thế nào thì trong nước vẫn như thế. Nói chung là cái mô hình họ mang từ Việt Nam sang. Tức là họ vẫn có công đoàn, vẫn có hội phụ nữ, vẫn có chi bộ, rồi vẫn có đoàn thanh niên, phụ nữ…. Tất cả đều phải áp dụng trong đội quản lý người lao động. Trước đấy, đi lao động thì hộ chiếu của bọn mình thì do sứ quán giữ, mình không được giữ. Sau này người ta vẫn hội họp, vẫn sinh hoạt kiểu như thế!”
Dù nước Đức đã ăn mừng 20 năm, rồi 25 năm thống nhất và phát triển, cộng đồng người Việt tại Đông Đức này vẫn hầu như đi bên lề sự hội nhập ấy, dù họ cũng có những phát triển theo cách riêng của họ. Theo chị Anh Đào, một sự hoà hợp là khó có thể.
“Không thể hoà hợp được , là vì theo em thấy, những anh chị em sống bên Đông Đức hình như họ vẫn còn dưới một sự control (kiểm soát) của toà đại sứ Việt Nam. Có thể họ có những cái không đồng ý nhưng vì gia đình họ vẫn còn ở Việt Nam hoặc là một cái lợi riêng gì của họ cho nên họ không thể hoà đồng hoặc là nói lên những gì họ muốn nói”
Bức tường Bá Linh đã được san bằng, nhưng những khác biệt về tư tưởng sau 30 năm chia lìa vẫn còn đó. 25 năm tuy dài nhưng vẫn chưa đủ cho một cuộc thống nhất trong tư duy nếu không có sự nổ lực từ hai phía. Bức tường Bá Linh đã đổ, nhưng đâu đó vẫn còn một bức tường Bá Linh trong lòng mọi người.
http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/germ-after-25ye-p2-11062014081559.html
Tin, bài liên quan
- Người Việt Đông Âu, 20 năm sau
- Đức kỷ niệm 20 năm ngày Bức tường Bá Linh sụp đổ
- 20 năm sau ngày Bức tường Berlin sụp đổ
Người Việt Đông Âu, 20 năm sau
Việt Hùng, thông tín viên RFA
2009-11-09
2009-11-09
20-years-of-the-Berlin-wall-Part-2
Bức tường Berlin chụp năm 1986 khi nước Đức vẫn còn bị chia đôi
Photo courtesy Wikipedia
Bức phá....
Cách đây đúng 20 năm vào ngày 9 tháng 11 năm 89, trong số gần 200 ngàn nguời Việt đang du học và làm việc tại Liên Xô và các nước Đông Âu không ai có thể ngờ rằng sự sụp đổ của Bức tường Berlin đã làm thay đổi đời sống trong sự “bức phá” về thông tin như qua lời anh Trần Văn Minh từ Tiệp Khắc.Tôi ngạc nhiên là vì chúng tôi đã từng sinh sống và lớn lên dưới chế độ miền Bắc xã hội chủ nghĩa nên những thông tin về Bức tường Berlin tôi hoàn toàn không biết gì.
Anh Trần Văn Minh
Anh Trần Văn Minh: Vào thời điểm Bức tường Berlin sụp đổ lúc đó tôi đang ở Tiệp Khắc. 20 năm qua rồi nhưng tôi vẫn nhớ rõ cảm tưởng rất vui mừng và ngạc nhiên…
Tôi vui mừng về sự sụp đổ này vì Bức tường Berlin được dựng lên phi tự nhiên không phù hợp với quy luật cuộc sống và tất yếu nó phải sụp đổ. Tôi ngạc nhiên là vì chúng tôi đã từng sinh sống và lớn lên dưới chế độ miền Bắc xã hội chủ nghĩa nên những thông tin về Bức tường Berlin tôi hoàn toàn không biết gì. Chỉ biết là có bức tường đó thôi cho nên tôi rất ngạc nhiên tại sao Bức tường Berlin đó lại đổ được trong khi chế độ xã hội chủ nghĩa Đông Âu đang “vững mạnh” như thế. Về sau tôi mới hiểu tại sao nó lại đổ. Có thể nói nhờ Bức tường Berlin đổ mà tôi mới hiểu được chính mình…
Với trường hợp khác là anh Đinh Trung Nghệ từng du học tại Ba Lan từ đầu thập kỷ 70 (thế kỷ trước), sau khi tốt nghiệp trở về làm việc tại Viện thiết kế, Bộ Điện lực. Đầu thập niên 90 có dịp trở lại và hiện đang định cư tại Ba Lan cho biết cảm tưởng vào thời điểm khi Bức tường Berlin đổ.
Anh Đinh Trung Nghệ: Vào thời điểm ngày 9 tháng 11 năm 89 lúc đó tôi đang làm việc ở Việt Nam. Trong thời gian ở Việt Nam thì thiếu thông tin. Chúng tôi nghe được tin Bức tường Berlin bị phá bỏ là qua đài BBC. Trong những năm 70 học tại Ba Lan tôi có dịp may mắn được sang thăm Cộng Hòa Dân Chủ Đức (DDR) vào năm 1973. Tôi có dịp được đi dọc theo con đường xe lửa chạy từ Posdam – Berlin. Tôi thấy con tàu bị bịt kín khi chạy qua phần Tây Berlin.
Có lẽ lúc đó chúng tôi thiếu thông tin nên nghĩ rằng có lẽ phải như thế. Nhưng chính vì đã được thăm Bức tường đó cho nên khi nghe tin Bức tường đó sụp đổ tôi rất ngỡ ngàng vì nghĩ lịch sử đã tạo nên nó rồi thì khó có thể thay đổi. Thực ra vào thời điểm lúc đó là do mình thiếu thông tin…
Anh Đinh Trung Nghệ
Sau đó tôi có dịp đi thăm thành phố Đông Berlin, đi dọc theo Bức tường đó. Khi đi thăm, cứ cách mấy chục mét lại có lính biên phòng Đông Đức và những chó săn Béc-giê rất dữ canh gác và chúng tôi không được đến gần. Lúc đó mình cũng không biết tại sao phải như thế. Có lẽ lúc đó chúng tôi thiếu thông tin nên nghĩ rằng có lẽ phải như thế. Nhưng chính vì đã được thăm Bức tường đó cho nên khi nghe tin Bức tường đó sụp đổ tôi rất ngỡ ngàng vì nghĩ lịch sử đã tạo nên nó rồi thì khó có thể thay đổi. Thực ra vào thời điểm lúc đó là do mình thiếu thông tin…
Cho đến nay dù chưa có con số chính thức, nhưng qua thăm dò dư luận khi được hỏi, phải chăng sự sụp đổ của Bức tường Berlin đồng nghĩa với sự thay đổi trong “ý thức hệ” của người Việt tại Đông Âu? Anh Đinh Trung Nghệ đưa ra nhận định.
Nhiều đổi thay
Anh Đinh Trung Nghệ: Việc thay đổi chế độ ở Đông Âu đã làm thay đổi cách suy nghĩ của những người Việt Nam đang học tập và sinh sống tại Đông Âu. Như chúng ta đã biết xã hội Đông Âu (truớc năm 89) nếu so với Việt Nam thì Đông Âu là một xã hội phát triển, vì vậy mà những người Việt Nam học tập, làm ăn sinh sống ở Đông Âu đều có mong muốn xây dựng một xã hội Việt Nam ít nhất cũng phát triển như Đông Âu thì cũng đã tốt lắm rồi. Thành ra khi xã hội Đông Âu thay đổi làm cho nhận thức của những người Việt Nam đang học tập và sống tại Đông Âu theo đó mà thay đổi.Thứ nhất là mình thiếu thông tin, thứ hai là mình được giáo dục “xã hội chủ nghĩa” là tốt nhất rồi, không có gì hơn được, thế nhưng khi xã hội Đông Âu sụp đổ thì mình thấy những suy nghĩ của mình phải thay đổi.
Anh Đinh Trung Nghệ
Trước đây chúng tôi cũng thấy xã hội Đông Âu cũng có những nhược điểm mang nhiều màu sắc như ở Việt Nam. Mình thấy cần phải thay đổi. Nhưng thay đổi như thế nào thì mình cũng chưa có phương hướng? Thứ nhất là mình thiếu thông tin, thứ hai là mình được giáo dục “xã hội chủ nghĩa” là tốt nhất rồi, không có gì hơn được, thế nhưng khi xã hội Đông Âu sụp đổ thì mình thấy những suy nghĩ của mình phải thay đổi. Và chính vì những thay đổi ở Đông Âu đã tác động vào cách suy nghĩ của mình cho nên mình cũng nghĩ xa hơn là trong xã hội Việt Nam chắc cũng phải có “một cái gì” đó phải thay đổi.
Với anh Đinh Trung Nghệ từ Ba Lan và bao người Việt Đông Âu khác, sự sụp đổ của Bức tường Berlin đồng nghĩa với sự sụp đổ trong “ý thức hệ”. Trong khi với anh Trần Văn Minh, một “tường nhân” thì sự sụp đổ của Bức tường Berlin đồng nghĩa với việc “đổi đời”.
Với tôi chữ “đổi đời” thoạt nhiên nghe thì có thể nghĩ là xáo ngữ…, nhưng đối với tôi chữ đó rất chính xác, bởi vì sự thay đổi gần như “đổi đời” như thế.
Anh Trần Văn Minh
Anh Trần Văn Minh: Với tôi chữ “đổi đời” thoạt nhiên nghe thì có thể nghĩ là xáo ngữ…, nhưng đối với tôi chữ đó rất chính xác, bởi vì sự thay đổi gần như “đổi đời” như thế. Khi tôi vượt tường sang Tây Berlin, tôi nghĩ có thể thời gian đầu sẽ bấp bênh, nhưng với tư cách của một “tường nhân” ra đi như thế thì cũng chẳng biết tương lai rõ ràng như thế nào. Tuy nhiên đối với tôi chuyện đó không quan trọng lắm vì mình đã quyết định “đổi đời” thì mình phải chọn lựa sự mạo hiểm.
Bức tường Đông Âu sụp đổ 1989, mỗi người mỗi cảnh, tâm trạng khác nhau, nhưng có lẽ mẫu số chung của gần 200 ngàn người Việt tại Liên Xô và Đông Âu vào thời điểm đó là một sự thay đổi tốt.
Bài học Berlin?
Anh Đinh Trung Nghệ: Sự thay đổi thưa anh Việt Hùng và thưa quý vị thính giả, cuộc cách mạng ở Ba Lan và Đông Âu đã làm cho nhận thức của chúng tôi hoàn toàn thay đổi bởi vì xã hội chủ nghĩa không giải quyết được những vấn đề thay đổi cơ bản nhất của con người. Và chính xã hội Ba Lan và Đông Âu phải thay đổi để đáp ứng với những mưu cầu, những mong muốn để phục vụ của con người.Đối với đất nước Việt Nam nhiều người tưởng sau khi Bức tường Berlin đổ sẽ có nhiều thay đổi cũng như Đông Đức, Ba Lan, Tiệp Khắc hay Liên Xô…, tuy nhiên sau 20 năm bài học dân chủ đối với Việt Nam vẫn còn nguyên vẹn,
Anh Trần Văn Minh
20 năm, biên giới Đông – Tây đã liền một dải, vết thương lòng phần nào đã nguôi…, nhưng bài học Đông Âu vẫn còn đó. Những gì xảy ra ở Đông Âu cách nay 20 năm đã ảnh hưởng tới tâm tư , những trăn trở của người Việt Đông Âu ra sao khi nhìn về quê hương Việt Nam, câu trả lời của anh Trần Văn Minh và anh Đinh Văn Nghệ cũng như lời kết cho loạt bài 20 năm ngày tàn của Bức tường Berlin.
Anh Trần Văn Minh: Đối với đất nước Việt Nam nhiều người tưởng sau khi Bức tường Berlin đổ sẽ có nhiều thay đổi cũng như Đông Đức, Ba Lan, Tiệp Khắc hay Liên Xô…, tuy nhiên sau 20 năm bài học dân chủ đối với Việt Nam vẫn còn nguyên vẹn, dân chủ của một dân tộc, dân chủ của một quốc gia Việt Nam của chúng ta vẫn còn nóng bỏng.
Nói riêng Ba Lan chúng tôi được chứng kiến những thay đổi rất cụ thể. Ba Lan từ một quốc gia thiếu thốn mọi thứ thì hiện nay Ba Lan đã trở thành một quốc gia phát triển đứng hàng thứ 7 trên tổng số 27 quốc gia thuộc Liên Hiệp Âu Châu (EU). Đời sống của người dân Ba Lan dã được cải thiện rất nhiều.
Anh Trần Văn Minh
Đối với cá nhân tôi sinh ra và lớn lên ở miền Bắc xã hội chủ nghĩa, cũng như nhiều người khác tôi nhận thấy, ngay sau sự đổ của Bức tường Berlin có thể hiểu được chủ nghĩa cộng sản như thế nào, hiểu được cuộc chiến tranh lạnh, hiểu được giá trị của tự do…, nhưng tôi vẫn thấy 20 năm qua, bài học về tự do của một con người như vẫn còn nóng bỏng…
Anh Đinh Trung Nghệ: Tôi cũng đồng ý với anh Ba Lan không phải Việt Nam. Đông Âu cũng không phải là Việt Nam, nhưng chúng tôi nghĩ con người dù ở đâu con người và xã hội cũng cần những điểm chung. Tất cả những bài học lịch sử dù xảy ra ở đâu, ở Ba Lan hay Đông Âu hay các nước khác thì cũng để cho chúng ta tìm hiểu, sàng lọc, suy nghĩ cho bài học lịch sử Việt Nam. Con đường tất yếu chúng tôi nghĩ Việt Nam cũng phải thay đổi để trở thành một xã hội dân chủ.
Tại sao lại nói như vậy? Trong thế giới thì rất rộng, nhưng nói riêng Ba Lan chúng tôi được chứng kiến những thay đổi rất cụ thể. Ba Lan từ một quốc gia thiếu thốn mọi thứ thì hiện nay Ba Lan đã trở thành một quốc gia phát triển đứng hàng thứ 7 trên tổng số 27 quốc gia thuộc Liên Hiệp Âu Châu (EU). Đời sống của người dân Ba Lan dã được cải thiện rất nhiều. Xã hội Đông Âu bây giờ là một xã hội phục vụ con người.
20 năm so với lịch sử không phải là thời gian dài, nhưng với chúng tôi, những người được chứng kiến trước và sau cuộc cách mạng Đông Âu chúng tôi thấy rằng, lịch sử Đông Âu 20 năm đã bước một bước rất dài. Từ một xã hội Đông Âu thiếu dân chủ, nền kinh tế tập trung thì hiện nay tất cả các nước Đông Âu đã chuyển sang nền chính trị đa nguyên dân chủ. Nền chính trị đa nguyên dân chủ này đã đem lại lợi ích cho người dân và thực sự người dân đã được làm chủ trên đất nước của mình. Con đường Đông Âu đã đi qua cũng mở ra cho Việt Nam chúng ta những suy nghĩ và những trăn trở cho xã hội Việt Nam sau này…
Chợ Ðồng Xuân ở Berlin :
(Video) https://www.youtube.com/watch?v=KKa9teiQepQ
Geen opmerkingen:
Een reactie posten