Khoảng cách giàu nghèo gia tăng: Báo động nguy cơ bất ổn
Nghe hoặc Tải xuống 
Một cậu bé kéo cha mình đi ăn xin trên một đường phố Hà Nội. (minh họa)
AFP PHOTO
AFP PHOTO Nêu thí dụ điển hình về thực trạng khoảng cách giàu nghèo, ông Ksor Phước nói ông có đầy đủ số liệu để chứng minh khoảng cách giàu nghèo ngày càng tăng cao và điều này sẽ gây bất ổn và xung đột xã hội.
Ông Nguyễn Trung, từng có thời là cố vấn cho thủ tướng Phan Văn Khải, nói rằng khoảng cách giàu nghèo gây bất ổn xã hội là chuyện xảy ra ở mọi quốc gia:
“Nếu không giải quyết được, chữ nếu quan trọng lắm, đừng quên chỗ đó. Nói chung là khoảng cách giàu nghèo thì có ở mọi quốc gia, nước nào cũng có vấn đề này, nước nào cũng phải giải quyết thôi chứ không phải riêng Việt Nam. Việt Nam là nước đang phát triển thì phải càng chú ý hơn nữa.”
Người nghèo nhìn thấy người giàu lên mà không tìm thấy sự chính đáng ở trong cái giàu đó thì sẽ gây ra sự bất bình. Rốt cuộc khi một đại bộ phận hay một phần lớn người dân trong xã hội không vừa lòng với thực trạng hiện nay thì sự bất bình đó sẽ gây tình trạng bất ổn.Bác sĩ Hồ Hải, bác sĩ đang hành nghề trong nước, bày tỏ sự đồng tình với cảnh báo của ông Ksor Phước, vì ngành nghề của ông là tiếp xúc với con người nên ông nhận thấy trong 15 năm qua khoảng cách giàu nghèo giữa người dân chừng như càng ngày càng rõ ràng hơn và có thể dẫn đến hậu quả là:
- ông Bùi Văn
“Ông Ksor Phước nói đúng thôi, xã hội Việt Nam sẽ đi đến chỗ người dân nghèo cùng liên kết lại với nhau, đầu tiên là biểu tình rồi sau đó là đến những chuyện khác, đó mới là cái di hại. Nhưng mà ở bất cứ xã hội nào cũng có khoảng cách giàu nghèo, còn ở Việt Nam càng ngày càng đi xuống thì nó sẽ dẫn tới chuyện tức nước vỡ bờ thôi.”
Theo báo cáo của Viện Hàn Lâm Khoa Học Xã Hội tháng Mười Hai 2015, sự phân hóa giàu nghèo ở Việt Nam càng ngày càng rõ nét, tình trạng bất bình đẳng về mức sống cũng gia tăng rõ ràng trong hai thập niên qua.
Giảng viên kinh tế của chương trình học Fulbright, ông Bùi Văn, khi một xã hội càng phát triển lên thì khoảng cách giàu nghèo đương nhiên càng xa ra:
“Người có tiền sẽ giàu lên nhanh hơn người không có tiền, xã hội càng giàu lên thì khoảng cách giàu nghèo tính theo tỷ lệ phần trăm càng ngày càng xa ra.
Tôi nghĩ ông Ksor Phước muốn nói người nghèo nhìn thấy người giàu lên mà không tìm thấy sự chính đáng ở trong cái giàu đó thì sẽ gây ra sự bất bình. Rốt cuộc khi một đại bộ phận hay một phần lớn người dân trong xã hội không vừa lòng với thực trạng hiện nay thì sự bất bình đó sẽ gây tình trạng bất ổn. Đây là chuyện đau đầu của tất cả các nước trên thế giới.”
Dưới mắt tiến sĩ Đặng Kim Sơn, viện trưởng Viện Chiến Lược Nông Nghiệp, tư vấn bộ trưởng Bộ Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn, 30 năm trước một nửa số người Việt Nam sống dưới mức đói nghèo nhưng đến giờ chỉ còn vài phần trăm thôi. Với mức độ giảm tỷ lệ nghèo chừng 2% một năm và liên tục trong 30 năm, ông nói, so với nhiều nước cùng tốc độ phát triển thì Việt Nam tương đối là nổi hơn:
Một người chạy xích lô trong xóm lao động.
“Tuy nhiên điều lo lắng của ông Ksor Phước, chủ tịch Hội Đồng Dân Tộc trong quốc hội, là sự lo lắng hợp lý. Bởi vì trong 5 năm gần đây thì tăng trưởng nông nghiệp đã chậm lại, đói nghèo hiện nay tập trung nhiều vào những vùng khó khăn nhất là xa vùng sâu, miền núi, vùng đồng bào dân tộc. Chính vì thế trong thời gian gần đây tốc độ giảm nghèo chậm lại. Song song với đó thì tốc độ tăng trưởng nông nghiệp cũng chậm lại.”
Một thực trạng khác được chuyên gia tư vấn Bộ Nông Nghiệp Và Phát Triển Nông Thôn chỉ ra là tuy khoảng cách giàu nghèo giữa nông thôn và thành thị tương đối không quá lớn, nhưng khoảng cách giàu nghèo giữa miền núi và miền xuôi còn rất rộng:
“Và ngay trong nông thôn, khoảng cách giữa nhóm giàu và nhóm nghèo cũng chênh nhau đáng kể. Cho nên ý của ông Ksor Phước là xu thế chung tức quá trình giảm nghèo đang càng ngày càng gặp khó khăn hơn, nghèo đang tập trung ở những nhóm yếu thế cả về dân tộc, cả về địa bàn, cả về ngành nghề, cả về lãnh thổ. Với tốc độ tăng tốc nhanh ở những nhóm giàu ở đô thị, trong tầng lớp trung lưu, ở những vùng trọng điểm kinh tế... thì nguy cơ xảy ra mâu thuẫn, xung đột trong xã hội là một điều đáng lo ngại. Thực sự mà nói nhìn về tương lai thì cái thách thức khá là quan trọng, phải tính đến một cách rất nghiêm túc.”
Theo đánh giá của ông Ksor Phước, tuy công tác xóa đói giảm nghèo của chính phủ trong nhiệm kỳ qua đạt những thành tựu tốt đẹp nhưng nếu nhìn từ các góc độ thu nhập, giáo dục, y tế thì mới thấy cái nghèo hiện nay là nghèo cùng cực vì mỗi năm Nhà Nước phải xuất hàng trăm tấn gạo cứu đói cũng như chi trả hàng nghìn bảo hiểm cho người nghèo.
Vậy thế nào thì gọi là nghèo cùng cực, tiến sĩ Đặng Kim Sơn giải thích:
“Nghèo cùng cực là từ mang tính chất kỹ thuật. Hiện nay, trong phân loại của các chuyên gia, nhóm gặp rất nhiều khó khăn ở các tiêu chí căn bản nhất thì chia vào nhóm nghèo cùng cực.
Điều đó không có nghĩa những người nghèo hiện nay đều bị dồn vào cùng cực mà nghĩa là hiện nay những người còn lại trong nhóm nghèo thường là những người ở nhóm khó xử lý nhất, ý là như thế.
Một điểm mới nữa trong phân loại mới của Việt Nam là tiêu chí nghèo hiện nay cũng nâng lên, những người trước đây không được coi là nghèo thì hiện nay bị coi là nghèo. Một điểm nữa là chúng ta chuyển sang nghèo đa chiều, tức trước đây chỉ tập trung tiêu chí về thu nhập, về mức sống căn bản, về ăn uống... thì bây giờ tiêu chí về nghèo được nhìn nhận ra cả là quyền làm chủ rồi tiếp cận văn hóa rồi là chăm sóc sức khỏe. Như vậy có thể nói tiêu chí nâng lên thì sự đánh giá về nghèo nó rộng hơn và nó cũng khác trước nhiều.”
Cũng tại phiên báo cáo công tác nhiệm kỳ 2011-2016 của chính phủ và thủ tướng, chủ nhiệm Ủy Ban Kinh Tế trong quốc hội, ông Nguyễn Văn Giàu, bày tỏ sự lo lắng rằng nông nghiệp bị chững lại trong 5 năm qua đã dẫn đến sự sụt giảm rất lớn, kéo theo sự xuống dốc trong thu nhập của nông dân. Mặt khác, nông nghiệp sụt giảm còn khiến giá cả thị trường bấp bênh, ảnh hưởng không nhỏ đến kinh tế và xã hội.
Xã hội Việt Nam sẽ đi đến chỗ người dân nghèo cùng liên kết lại với nhau, đầu tiên là biểu tình rồi sau đó là đến những chuyện khác, đó mới là cái di hại.Trong thời gian gần đây thì nông nghiệp Việt Nam gặp rất nhiều khó khăn. Quá trình hội nhập kinh tế quốc tế đi kèm với cạnh tranh gay gắt, kinh tế thế giới nói chung bị suy giảm nên khi sức cầu trên thế giới giảm thì sức cung của nông nghiệp cũng giảm, vì thế thu nhập của nông dân giảm. Gần đây miền Trung và Tây Nguyên hạn hán liên tục, phía Bắc trong thời gian vừa qua lạnh một cách đột biến khiến cho tình hình nông nghiệp càng gay go. Rõ ràng sản xuất nông nghiệp vừa qua gặp rất nhiều khó khăn và rõ ràng nông nghiệp giảm tăng trưởng liên tục 5 năm vừa qua sẽ làm tình trạng giảm nghèo bị ảnh hưởng. Đây là một trong những nguyên do quan trọng làm cho tốc độ giảm nghèo của Việt Nam thời gian gần đây chậm lại.”
- Bác sĩ Hồ Hải
San bằng khoảng cách giàu nghèo đang dần tăng cao hầu có thể tránh được bất ổn xã hội là một công việc rất khó theo cái nhìn của giảng viên kinh tế chương trình Fulbright, ông Bùi Văn:
“Không bao giờ san bằng được. Việt Nam đang thiếu tầng lớp trung lưu. Trong xã hội phân ra đại khái là ba khối, một khối rất giàu, một khối trung lưu và một khối nghèo. Tầng lớp trung lưu của Việt Nam nhỏ so với qui mô của thế giới. Việt Nam cần phát triển tầng lớp trung lưu, phải cố gắng đưa càng nhiều người nghèo vào trong tầng lới trung lưu càng tốt chứ còn không thể nào san bằng, không thể nào xóa bỏ được cái phân biệt giàu nghèo. Xóa bỏ phân biệt giàu nghèo là quay trở lại thời kỳ mà muốn cào bằng tất cả.”
Còn theo tiến sĩ Đặng Kim Sơn thì:
“Hiện nay trong chương trình phát triển nông thôn của Việt Nam, gọi là chương trình phát triển nông thôn mới, rồi chương trình giảm nghèo bền vững và cả chương trình phát triển dân tộc thì chúng tôi đang tìm mọi cách để mà lồng ghép, đưa nội dung xóa nghèo vào ngay trong nội dung phát triển, bảo đảm cho tất cả mọi người đều có cơ hội. Đấy chính là định hướng mới mà Việt Nam đang cố gắng thực hiện bằng được.”
Tòm lại, tiến sĩ Đặng Kim Sơn kết luận, phải làm sao để tầng lớp nghèo được hưởng sự ích lợi từ mọi quá trình phát triển, làm thế nào để ngay trong chính sách tăng trưởng, ngay trong chính sách phát triển đều bao gồm kế hoạch hỗ trợ công ăn việc làm để cuộc sống người nghèo được thăng tiến, được nâng cao hơn.
Tin, bài liên quan
- Sự phân hóa giàu nghèo ở Việt Nam càng ngày càng tăng cao
- Người Việt cố giàu lên để vẫn bị coi là kẻ thất bại
- Người siêu giàu tăng nhanh: đáng mừng hay lo?
- Thế chiến lược toàn cầu mới
- Chuyện anh Bốn Thôi & chị Phạm Thị Lành
- Cuối năm nghe chó sủa
- Đà Nẵng 30/04, hai mặt của một thành phố
- Nông thôn-Thành thị cách biệt quá lớn
- Nông thôn-Thành thị cách biệt quá lớn
http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/ethnic-delegate-gap-between-rich-poor-will-lead-to-unrest-tt-02282016102933.html
Sự phân hóa giàu nghèo ở Việt Nam càng ngày càng tăng cao
Sự phân hóa giàu nghèo ở Việt Nam càng ngày càng tăng cao
Một phụ nữ đang vừa ăn vừa làm trên đường phố ở trung tâm Sài Gòn, Việt Nam. Ảnh chụp ngày 30 tháng 11, năm 2013.
AFP Photo
AFP Photo Đó là nhận định của tiến sĩ Đỗ Thiên Kính thuộc Viện Hàn Lâm Khoa Học Xã Hội trong báo cáo có tên Xu Hướng Bất Bình Đẳng Về Mức Sống Ở Việt Nam Trong 20 Năm Đổi Mới, công bố ngày thứ Năm 3 tháng 12 vừa qua.
Theo giải thích của tiến sĩ Đỗ Thiên Kính, khái niệm mức sống ở đây được đo lường qua các chỉ báo như thu nhập, chi tiêu ngoài ăn uống và giá trị tài sản nơi ở chính.
Đối chiếu với tiêu chuẩn của Ngân Hàng Thế Giới, ông nói trong báo cáo rằng phân bổ thu nhập trong dân cư Việt Nam, từ mức bất bình đẳng vừa giai đoạn 2008 đến 2012, tăng lên dần tính đến lúc này, kéo theo hậu quả là giàu nghèo đã phân rất rõ thành hai cực.
Một cách cụ thể thì nhóm đầu là số hộ giàu, khoảng 20% dân số, chiếm 54,4% tổng thu nhập toàn quốc, trong lúc ba nhóm ở giữa với 60% dân số chỉ chiếm 40,9% thu nhập toàn quốc, còn lại nhóm thứ ba là các hộ nghèo, tức 20% dân số còn lại, chỉ chiếm 4,7% tổng thu nhập toàn quốc mà thôi.
Nếu mức độ bất bình đẳng được thể hiện bằng biểu đồ, tiến sĩ Đỗ Thiên Kính phân tích tiếp, người ta sẽ thấy hệ thống phân tầng xã hội ở Việt Nam có hình kim tự tháp với phần chóp, là tầng cao nhất, tính theo thứ tự từ trên xuống là lãnh đạo, quản lý, doanh nhân và chuyên gia có chuyên môn cao.
Tầng thứ nhì, tức tầng giữa của mức độ bất bình đẳng gồm nhân viên, công nhân, buôn bán dịch vụ, tiểu thủ công nghiệp.
Sau cùng, tầng thứ ba, là tầng lớp thấp nhất, bao gồm lao động không chuyên, lao động giản đơn và nông dân.
Chính vì vậy, tiến sĩ Đỗ Thiên Kính khẳng định, muốn thay đổi, muốn giảm đi mức bất bình đẳng và giảm đi sự phân cực giàu nghèo, thì hệ thống phân tầng xã hội phải được chuyển từ mô hình kim tự tháp sang mô hình quả trám với tầng lớp ở giữa gồm 60% dân số sẽ phải đông đảo hơn, sẽ phình to ra ở giữa như hình quả trám.
Một người ở Hoa Kỳ thường về Việt Nam 15 năm qua với chương trình cho người nghèo vay vốn để cải thiện và nâng cao mức sống, tiến sĩ Phùng Liên Đoàn nhận xét:
Bất cứ một xã hội đang phát triển nào thì sự phân cực giàu và nghèo cũng rất là rõ rệt. Người giàu thì thật là giàu và người nghèo đi kiếm từng đồng. Thành ra cái đó không phải là ý kiến mới hay nhận xét mới. Nhưng nếu họ có báo cáo đấy trong Viện Hàn Lâm Khoa Học Xã Hội thì tôi thấy đó là sự tiến bộ. Từ trước đến nay đâu có ai dám nói như vậy, nhất là một cơ quan được tiền của chính phủ và phần lớn là người trong đảng cả.
Báo cáo mới nhất về xu hướng bất bình đẳng xã hội và sự phân cực giàu nghèo của tiến sĩ Đỗ Thiên Kính được chuyên gia Vũ Đình Ánh, Bộ Tài Chánh Hà Nội, nhận xét là một kết quả nghiên cứu tốt bởi nó đưa ra những bằng chứng cũng như lập luận dựa trên số liệu của các nguồn chính thống:
Thế còn kết luận trong đó, ví dụ như bất bình đẳng tăng cao hay sự phân hóa giàu nghèo tăng cao thì không có gì đáng ngạc nhiên cả. Về nguyên tắc tôi cho rằng đấy là một bài nghiên cứu tốt, tuy nhiên có thể nói những vấn đề mà bài nghiên cứu nêu ra thì không có gì mới, ta còn cần làm nhiều hơn.
Dưới mắt chuyên gia kinh tế Phạm Chí Dũng, báo cáo của tiến sĩ Đỗ Thiên Kính đúng về nhận định nhưng không xác thực về con số:
Chẳng hạn nói 20% số người giàu ở Việt Nam chiếm hơn 50% tổng tài sản toàn quốc thì tôi muốn nói lại rằng theo con số công bố không chính thức thì 1% số người giàu ở Việt Nam đã chiếm 40% tổng tài sản toàn quốc rồi.
Phân hóa giàu nghèo ở Việt Nam hiện đã phân cực rất cao. Năm 1997 chính báo Tuổi Trẻ đã thông tin là so sánh 5% người có thu nhập cao nhất với 5% người có thu nhập thấp nhất ở Việt Nam thì khoảng cách đã lên tới 30 lần vào thời điểm những năm 1997-98. Trong khi đó con số thống kê của nhà nước Việt Nam vào lúc đó, so sánh 5% thu nhập cao nhất và 5% thu nhập thấp nhất, chỉ khoảng chừng 7 hay 8 lần mà thôi và cho tới giờ vẫn chỉ chấp nhận khoảng 10 lần, không hơn.
Trong đánh giá của một vài chuyên gia phản biện độc lập, hệ số bất bình đẳng của xã hội Việt Nam phải lên tới từ 0,6 đến 0,7 và như vậy là rất cao.
Trở lại với bản phúc trình của tiến sĩ Đỗ Thiên Kính, phải làm sao tăng thu nhập cho ba nhóm ở giữa gồm 60% dân số luôn là xu hướng biến đổi xã hội của các nước trên thế giới trong quá trình công nghiệp hóa. Thực hiện được điều này, ông khẳng định, là bảo đảm được cho sự phát triển hài hòa, bền vững, ổn định của một cấu trúc xã hội hiện đại.
Việc chuyển đổi cơ cấu kinh doanh, bằng cách phát triển kinh tế tư nhân với thành phần dân doanh đóng vai trò chủ đạo, tạo điều kiện cho sự tích tụ ruộng đất là cách thúc đẩy tầng lớp nông dân vươn đến địa vị kinh tế xã hội cao hơn. Ý kiến của chuyên gia tài chánh Vũ Đình Ánh:
Quan trọng là đẩy tầng lớp dưới cùng, 20% dưới cùng, làm sao mà đẩy thu nhập của họ lên. Đấy là biện pháp thứ nhất. Chứ còn trong bối cảnh xã hội Việt Nam hiện nay, với mô thức phát triển như hiện nay thì khoảng cách giàu nghèo nó càng giãn rộng.
Vấn đề thứ hai nữa là phải tăng cường các biện pháp sử dụng để mà phân phối lại. Cái này cũng đã được thực hiện rồi nhưng dường như là hiệu quả chưa lớn.
Về điểm này, tiến sĩ Phùng Liên Đoàn góp ý:
Cần bành trướng kinh tế dân sự, doanh nghiệp nhà nước là phải dẹp đi bởi vì bao nhiêu lợi nhuận là họ thâu hết, bao nhiêu nợ nần thì họ lại đùn cho 80% người dân ở dưới. Nếu dẹp bớt vai trò quốc doanh đi thì người dân làm việc được nhiều hơn, doanh thu sẽ vào nhiều hơn, sự phân cực giàu nghèo không thể càng ngày càng tăng được. Đó là chính sách rất quan trọng của nhà nước.
Theo tiến sĩ kinh tế Phạm Chí Dũng, mô hình quả trám đưa ra trong báo cáo từng là mô hình chuẩn cho phát triển kinh tế xã hội ở Singapore trước đây:
Mô hình quả trám có thể nói là tương đối tối ưu của xã hội đang phát triển nhưng chưa thấy hy vọng Việt Nam có thể thực hiện được. Kinh tế quốc doanh thực ra chiếm tới 2/3 tổng tài sản kinh tế nhưng hiệu quả chỉ bằng một nửa khối kinh tế tư nhân. Cho nên đã đến lúc phải chuyển khối kinh tế tư nhân, nếu không chủ đạo được, thì ít nhất phải ngang bằng kinh tế nhà nước.
Giải pháp thứ hai là phục hồi quyền tư hữu về đất đai cho người dân, trong đó có nông dân. Đặt ra như vậy nhưng đọc dự thảo văn kiện của đại hội XII thì đảng cầm quyền Việt Nam vẫn đi theo biện pháp 2013 kinh tế nhà nước là chủ đạo.
Trong lúc kinh tế gia Phạm Chí Dũng cho rằng con đường chuyển dịch cơ cấu của Việt Nam hãy còn xa, thì tiến sĩ Đỗ Thiên Kính, nhấn mạnh đến một điểm mới là khuyến nghị này đưa trên cơ sở tiếp cận xã hội học và kinh tế học, xem xét hiện thực qu hai khía cạnh kinh tế và xã hội.
Tin, bài liên quan
- Khoảng cách giàu nghèo gia tăng: Báo động nguy cơ bất ổn
- Việt Nam tiến tới 2035
- Ý kiến ông Nguyễn Gia Kiểng về cách thay đổi Việt Nam
- Người Việt cố giàu lên để vẫn bị coi là kẻ thất bại
- Dân chủ hóa sẽ bớt đút lót tham nhũng
- Người siêu giàu tăng nhanh: đáng mừng hay lo?
- Tình hình kinh tế chính trị VN năm 2015?
- Vài ý kiến về bài viết “Nghịch lý nhân sự” của Nguyễn Thị Từ Huy
- Hội thảo Đồng hành cùng Việt Nam lần 6
http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/disparity-rich-poor-widened-vn-econ-report-12062015081614.html
Nông thôn-Thành thị cách biệt quá lớn
02152013-gap-is-too-deep.mp3
Còn ai khổ hơn người nông dân
AFP
Tải xuống - download Khoảng cách giàu, nghèo vẫn còn rất lớn
Nhận định về sự cách biệt thu nhập hơn 9 lần giữa các nhóm giàu và nghèo ở Việt Nam, dù nền kinh tế thị trường được nói là có định hướng xã hội chủ nghĩa, Bà Phạm Chi Lan chuyên gia kinh tế nguyên thành viên Ban Nghiên cứu của Thủ tướng Chính phủ, từ Hà Nội phát biểu:“Đây là một thực tế đau lòng, tôi nghĩ là ngay cả những vị lãnh đạo cao nhất của Việt Nam thì cũng đã thấy và điều đó cũng không đúng với tôn chỉ mục đích mà lãnh đạo của Đảng Cộng sản đưa ra. Tuy nhiên trong quá trình phát triển có nhiều việc không kiểm soát được tốt, nhất là trong mấy năm gần đây khi nền kinh tế phát triển quá nóng cũng không kiểm soát được và vì vậy làm cho một số nhóm lợi ích nào đó có thể được hưởng lợi rất nhiều, trong khi những người khác lại chịu hệ quả của tình hình bất ổn kinh tế vĩ mô hoặc lạm phát lên cao và làm cho vật giá leo thang và đời sống của họ khó khăn hơn.
Đây cũng là một trong những điều quan trọng nhất mà chúng tôi cũng đang nỗ lực, để làm sao đóng góp để Việt Nam có thể thay đổi theo hướng công bằng hơn trong phát triển.
Hầu hết báo chí Việt Nam đều đưa tin về bài phát biểu của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tại Hội nghị các nhà tài trợ cho Việt Nam tổ chức tại Hà Nội vào tháng 12 năm ngoái. Lúc ấy, người
Ruộng cầy bị lấn chiếm biến thành những dãy biệt thự. AFP
Bộ máy truyền thông Nhà nước tán dương mức tăng hơn 11 lần về thu nhập bình quân đầu người ở Việt Nam trong 20 năm qua. Tuy vậy đã không có tờ báo nào đưa ra sự so sánh với các quốc gia khác, dù chỉ với các nước trong khu vực mà thôi. Theo Ngân hàng Thế giới, thống kê năm 2011 cho thấy thu nhập bình quân đầu người của Việt Nam là 1.407 USD/năm trong khi của Malaysia 9.977 USD, Thái Lan là 4.972, Indonesia 3.495 USD và Philippines 2.370 USD. Sự tụt hậu của Việt Nam so với khu vực nói chung là đáng xấu hổ, vì đất nước đã hoàn toàn thống nhất từ gần 40 năm qua.
Trong bối cảnh như vậy, ở Việt Nam lại đang có một khoảng cách rất lớn về đời sống giữa người giàu và người nghèo, cũng như giữa nông thôn và thành thị. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê Việt Nam, nếu như khoảng cách thu nhập trung bình giữa người giàu và người nghèo ở Việt Nam là 8,9 lần trong năm 2008 thì đến năm 2011 mức này là 9,2 lần. Sự khác biệt về mức sống giữa nông thôn và thành thị là điều hiển nhiên và có thể thấy ngay lập tức. Các số liệu chính thức cho thấy ở vùng đồng bằng sông Cửu Long, ruộng đất phì nhiêu nơi cung cấp 90% lượng gạo xuất khẩu 7,7 triệu tấn gạo trong năm 2012, nhưng hộ nông dân trồng lúa chỉ có diện tích trung bình khoảng 0,6 héc-ta. Dựa trên giá lúa bảo đảm nông dân có lãi 30%, thì thu nhập bình quân của nông dân theo đầu người chỉ vào khoảng 316.000 đ/tháng. Tức là nông dân đồng bằng sông
Nông dân mất ruộng lên thành thị làm thuê. AFP
Thiệt thòi vẫn là người nông dân
Ông Ba, một người trồng lúa vùng đồng bằng sông Cửu Long cho biết gia đình ông tích tụ 10 héc-ta ruộng nên cuộc sống tương đối đỡ vất vả. Nhưng ông cho biết đại đa số những người quanh ông đều canh tác dưới 1 héc-ta. Ông nói:“Tôi mong làm sao chênh lệch giữa giàu với nghèo được giảm bớt đi. Thực tế bây giờ, người giàu không lao động cực nhọc như người nông dân nhưng rất giàu, rất nhiều người giàu nhưng đại đa số nông toàn là rất nghèo, tôi thấy ở Việt Nam không có công bằng xã hội. Vừa rồi tôi có dịp đi qua Malaysia, nước người ta người nghèo vẫn có xe hơi, trong khi đó ở nông thôn Việt Nam nếu mà làm tới năm, bảy trăm công ruộng cũng không dám mơ có cái xe con để đi lại. Sự chênh lệch cho thấy người nông dân thiệt thòi nhiều quá.”
Ông Ba cũng bày tỏ hy vọng chính phủ có những chính sách thích hợp để gia tăng đất sản xuất cho nông dân, cũng như bảo đảm đầu ra lúa gạo với giá cả hợp lý.
Thực tế bây giờ, người giàu không lao động cực nhọc như người nông dân nhưng rất giàu, rất nhiều người giàu nhưng đại đa số nông toàn là rất nghèo, tôi thấy ở Việt Nam không có công bằng xã hội.“ Ở nông thôn người nghèo còn nhiều, mong ước chính phủ làm
Ông Ba
Người bán hàng rong ngày Tết ở Hà Nội. AFP
Đó là tâm sự của nông dân đồng bằng sông Cửu Long vựa lúa trù phú nhất Việt Nam. Nếu nông dân miền tây nam bộ còn khó khăn như vậy thì tình cảnh những người làm ruộng ở miền Trung thật khó diễn tả. Một nông dân Phú Yên phát biểu:
“Mỗi năm tôi làm hai mùa lúa, nhưng theo điều kiện hoàn cảnh hiện tại ở Phú Yên, ruộng đất chia ra mỗi người chỉ có 500 mét vuông thôi. Vì không đủ ăn tôi phải tìm kế mưu sinh, làm những công việc chân tay như phụ hồ, hay những công việc lặt vặt khác để trang trải cho cuộc sống.
Vụ lúa này đã xuống giống khoảng một tháng, hiện giờ người ta đã cấy dặm. Làm ruộng ở đây nói chung là để có hạt lúa mà ăn thôi, còn lợi nhuận từ đồng ruộng thì kém cỏi lắm. Bình thường năng suất 300kg lúa/sào Trung bộ, trừ chi phí này nọ, đóng tiền hợp tác xã, thuế công ích…tính ra chỉ còn 100kg lúa trên một sào theo giá thị trường được 500 ngàn, chia 6 tháng thì mỗi tháng được khoảng 90 ngàn.”
Điều gì đang xảy ra trong quá trình phát triển ở Việt Nam. Với dân số 90 triệu và có 3/4 sinh sống ở nông thôn, nhưng người dân thôn quê và người làm nông lại quá nghèo. Những bất cập trên thực tế đã được TS Đặng Kim Sơn, Viện trưởng Viện Chính sách và Chiến lược Phát triển Nông nghiệp nông thôn giải đáp với chúng tôi trong một cuộc phỏng vấn trước đây:
“…Phải nói rằng cái mà nông dân được hưởng nông nghiệp được đầu tư thì chưa tương xứng với mức độ đóng góp của người nông dân, vơi mức độ phấn đấu hy sinh của người nông dân cũng như những thành tích mà nông nghiệp đem lại. Đầu tư công cho nông nghiệp là thấp, đầu tư của toàn xã hội cho nông nghiệp là thấp, mức tăng trưởng đời sống của nông dân tuy rất cao nhưng chậm hơn nhiều so với mức tăng trưởng của đời sống của người dân ở đô thị, hiện nay khoảng cách về thu nhập trung bình của cư dân nông thôn chỉ bằng nửa của đô thị...”
Những gì TS Đặng Kim Sơn phát biểu với chúng tôi trước đây hiện vẫn còn nguyên giá trị. Giới chuyên gia nhân sĩ trí thức không ít lần cảnh báo, Việt Nam cần có những cải cách cấp thời về các thể chế liên quan đến chính trị, kinh tế xã hội, trong đó có vấn đề tư hữu đất đai, để lợi ích phát triển được chia sẻ công bằng. Ngược lại thì chính hố sâu cách biệt giàu nghèo hiện nay sẽ là tiền đề dẫn tới những bất ổn và xáo trộn khó lường.
Theo dòng thời sự:
- Dân số và sự giàu nghèo
- Tổng kết tình hình kinh tế 2012
- Di dân và Đa Văn hoá là Yếu tố thịnh vượng
- Quốc doanh: căn bệnh ung thư của kinh tế Việt Nam
- Thuyết đấu trí
- Quyền chọn lựa và sự thịnh vượng
- Gẫy đòn bẩy
- Liên minh thuế quan
- Sở hữu chồng chéo làm ngân hàng tròng trành
- Nhà nước và phát triển
- Đi tìm sự dung hòa kinh tế
- Khủng hoảng tài chính toàn cầu
- Cải cách ngân hàng VN gặp khó khăn
- Doanh nghiệp sẽ tiếp cận vốn dễ dàng?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten