Căng thẳng Úc - Trung: Bài học "quá phụ thuộc" cho các nước dân chủ
Đăng ngày:
Trung Quốc liên tiếp tấn công Úc trong thời gian gần đây từ thương mại đến ngoại giao. Những quyết định như tăng thuế nông sản, đến việc đăng trên Twitter hình ảnh cắt ghép để lên án quân nhân Úc giết thường dân và tù nhân ở Afghanistan, cho thấy đỉnh điểm căng thẳng giữa hai nước từ bốn năm nay.
Bất đồng bắt đầu từ việc Úc hủy hợp đồng thuê cảng Darwin trong 99 năm của một công ty Trung Quốc vào năm 2016. Tiếp theo là một loạt quyết định khác của Úc khiến Trung Quốc bất bình : loại tập đoàn Hoa Vi khỏi dự án mạng 5G vào năm 2018 ; quân đội Úc tham gia các cuộc tuần tra bảo vệ tự do hàng hải ở Biển Đông cùng với Mỹ, mà Trung Quốc là đích nhắm đến ; lên tiếng trong các hồ sơ Hồng Kông, Đài Loan, Tân Cương ; bắt giữ nhiều nhà báo và nhà nghiên cứu Trung Quốc bị cáo buộc làm gián điệp…
Nhưng kể từ khi thủ tướng Úc Scott Morrison yêu cầu điều tra độc lập về nguồn gốc virus corona, xuất phát từ Vũ Hán, Bắc Kinh đã để những « chiến lang » dồn dập tấn công. Ngày 17/11, chính ông Triệu Lập Kiên, phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Trung Quốc, lập danh sách « 14 điểm bất bình » gửi đến chính quyền Canberra, kèm theo lời cảnh cáo : « Nếu các ngài biến Trung Quốc thành kẻ thù, thì Trung Quốc sẽ là kẻ thù của các ngài ».
Bắc Kinh ngang nhiên « bắt chẹt » được Canberra nhờ khai thác lợi thế đối tác thương mại lớn nhất của Úc. Thị trường Trung Quốc chiếm hơn 1/3 tổng lượng hàng xuất khẩu của Úc, theo trang The Conversation ngày 30/11, đặc biệt là về quặng mỏ, nông nghiệp… Riêng rượu vang, mặt hàng vừa bị Trung Quốc áp thuế chống phá giá mới lên đến 212%, mang về cho Úc 735 triệu euro trong 9 tháng đầu năm 2020.
Khi trừng phạt Úc, Trung Quốc không hề lo về nguồn cung khoáng sản, vì họ đã mở rộng được mạng lưới đối tác thông qua dự án « Một Vành đai, Một Con đường », cũng như tại châu Phi, nơi Trung Quốc ngày càng gia tăng ảnh hưởng. Ngược lại, nguồn thu từ xuất khẩu sang Trung Quốc của Úc sẽ bị giảm do các biện pháp trừng phạt của Bắc Kinh, trong khi đó, Úc vẫn phải nhập nhiều sản phẩm thông dụng, chủ yếu là từ Trung Quốc.
Úc tìm đường « thoát » Trung
Tuy nhiên, thủ tướng Scott Morrison không có ý định khuất phục trước sức ép của Bắc Kinh. Trả lời phỏng vấn mạng Nine Network ngày 19/11, ông khẳng định Úc « sẽ luôn lập ra những luật lệ riêng của mình tùy theo lợi ích quốc gia, chứ không theo yêu cầu của một ngoại bang, dù đó là Hoa Kỳ, Trung Quốc hay bất kỳ nước nào khác ».
Về căng thẳng thương mại, sau quyết định tăng thuế của Trung Quốc đối với rượu vang Úc, thủ tướng Úc thông báo ý định kiện lên Tổ Chức Thương Mại Thế Giới. Tuy nhiên, một điều chắc chắn là thủ tục xét xử sẽ kéo dài và nhà sản xuất Úc sẽ chịu thiệt trong thời gian này. Ngoài ra, Úc kỳ vọng phần nào « thoát » được Trung Quốc nhờ Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP), thị trường chiếm đến 30% GDP toàn cầu, vừa được ký ngày 15/11 tại Hà Nội.
Kinh nghiệm Úc cho các nước phương Tây ?
Những tuyên bố gây sốc và những quyết định trừng phạt Úc của Trung Quốc được giới chuyên gia đánh giá là nhằm phục vụ các mục đích địa-chính trị, vì Bắc Kinh luôn coi những hành động của Canberra là « gây hấn » và được Hoa Kỳ « cổ vũ ». Úc trở thành một nước lớn đầu tiên phải trả giá cho cuộc cạnh tranh quyền lực Mỹ-Trung.
Trừng phạt Úc còn là dấu hiệu Bắc Kinh gửi đến bất kỳ quốc gia nào theo « mô hình lựa chọn kép », có nghĩa là dựa vào Mỹ về an ninh, nhưng lại thâm nhập vào thị trường Trung Quốc, và « tìm cách chỉ trích Bắc Kinh », theo phân tích của trang Bloomberg ngày 29/11. Chuyên gia Heribert Dieter, khi trả lời France 24, cũng đồng tình với nhận định rằng trường hợp của Úc minh họa cho việc « Bắc Kinh tìm cách kiểm soát cách một nước phát triển nói về Trung Quốc như thế nào ».
Vì vậy, bà Lucrezia Poggetti, chuyên gia về Trung Quốc thuộc nhóm nghiên cứu Merics của Đức, khuyến cáo : « Các nền dân chủ trên khắp thế giới cần lưu ý đặc biệt đến các hành động của Trung Quốc đối với Úc ». Pháp và Đức từng là nạn nhân của chiến lược « bịt miệng » và « bóp méo sự thật » của Bắc Kinh trong năm 2020.
https://www.rfi.fr/vi/ph%C3%A2n-t%C3%ADch/20201201-c%C4%83ng-th%E1%BA%B3ng-%C3%BAc-trung-b%C3%A0i-h%E1%BB%8Dc-qu%C3%A1-ph%E1%BB%A5-thu%E1%BB%99c-cho-c%C3%A1c-n%C6%B0%E1%BB%9Bc-d%C3%A2n-ch%E1%BB%A7
Thủ tướng Úc đòi Bắc Kinh xin lỗi vì phát ngôn và ảnh giả mang tính xúc phạm
Đăng ngày:
Nổi giận về phát ngôn và ảnh giả mạo mang tính xúc phạm của phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên, thủ tướng Úc Scott Morrison hôm nay 30/11/2020 yêu cầu Bắc Kinh gửi lời xin lỗi chính thức.
Người phát ngôn Bộ Ngoại Giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên, đã gây phẫn nộ tại Úc khi đăng tải trên một tài khoản Twitter chính thức của chính phủ Trung Quốc hình ảnh một người đàn ông trong trang phục quân nhân Úc, kề một con dao dính đầy máu lên cổ một em nhỏ Afghanistan. Kèm theo bức ảnh đó là tin của nhắn của ông Triệu Lập Kiên, nói là ông « choáng váng về các vụ binh lính Úc sát hại thường dân và tù nhân Afghanistan ». Vụ việc xảy ra vài ngày sau khi có tin về một báo cáo theo đó dường như binh lính Úc ở Afghanistan đã gây ra tội ác chiến tranh trong giai đoạn 2005 - 2016.
Thủ tướng Úc Scott Morrison gọi tin nhắn trên tài khoản Twitter chính thức của chính phủ Trung Quốc là một « sự xúc phạm gây tai tiếng và đáng kinh tởm » nhắm vào các lực lượng vũ trang của Úc. Lãnh đạo Úc còn khẳng định « không gì có thể biện minh » cho phát ngôn của ông Triệu Lập Kiên và « chính phủ Trung Quốc phải lấy làm xấu hổ » về tin nhắn đó. Theo ông Morrison, Bắc Kinh không thể làm Trung Quốc lớn mạnh hơn trong mắt thế giới với dòng Twitt nói trên. Thủ tướng Úc còn kêu gọi mạng xã hội Twitter xóa bỏ đăng tải của Bắc Kinh.
Theo AFP, khi được hỏi về vụ tranh cãi này, một phát ngôn viên khác của bộ Ngoại Giao Trung Quốc, bà Hoa Xuân Oánh, cho rằng chính phủ Úc nên thấy xấu hổ vì hành động của binh sĩ tại Afghanistan và Canberra phải có « lời xin lỗi chính thức » tới người dân Afghanistan.
Quan hệ giữa Canberra và Bắc Kinh ngày càng xấu đi trong những tháng gần đây, sau khi chính phủ Úc kêu gọi điều tra nguồn gốc của Covid-19. Trung Quốc, đối tác thương mại lớn nhất của Úc, đã có nhiều biện pháp trả đũa Canberra, ngưng nhập khẩu nhiều nông phẩm của Úc, trong đó có thịt bò, lúa mạch và gỗ. Hôm thứ Sáu 27/11, Bắc Kinh thông báo tăng thuế đánh lên rượu vang Úc vì cáo buộc Canberra bán phá giá. Báo chí Trung Quốc dưới sự kiểm soát của Nhà nước cũng đã nhiều lần công kích Úc trên nhiều lĩnh vực. Về phần mình, Canberra đã loại tập đoàn viễn thông Trung Quốc Hoa Vi ra khỏi mạng 5G ở Úc.
https://www.rfi.fr/vi/qu%E1%BB%91c-t%E1%BA%BF/20201130-th%E1%BB%A7-t%C6%B0%E1%BB%9Bng-%C3%BAc-%C4%91%C3%B2i-b%E1%BA%AFc-kinh-xin-l%E1%BB%97i-v%C3%AC-ph%C3%A1t-ng%C3%B4n-v%C3%A0-%E1%BA%A3nh-gi%E1%BA%A3-mang-t%C3%ADnh-x%C3%BAc-ph%E1%BA%A1m
Điều tra độc lập về Covid-19 : Trung Quốc dùng đòn kinh tế dọa Úc
Đăng ngày:
Đại sứ Trung Quốc tại Canberra, Thành Cạnh Nghiệp (Cheng Jingye) cảnh báo : Du khách và sinh viên Trung Quốc sẽ tẩy chay Úc nếu chính quyền Canberra yêu cầu mở điều tra về Covid-19.
Cảnh báo trên được đưa ra khi đại sứ Trung Quốc tại Úc trả lời phỏng vấn của báo tài chính Australian Financial Review ngày 26/04/2020. Đây là dấu hiệu mới nhất cho thấy quan hệ giữa Bắc Kinh và Canberra tiếp tục xấu đi. Hôm 19/04/2020, trên đài truyền ABC, ngoại trưởng Marise Payne tuyên bố Canberra tán đồng kêu gọi của Washington về một cuộc điều tra độc lập liên quan đến nguồn gốc virus corona và cách Bắc Kinh xử lý khủng hoảng khi dịch bệnh vừa bùng phát.
Tuyên bố này của ngoại trưởng Payne khiến Bắc Kinh phẫn nộ. Đại sứ Trung Quốc, Thành Cạnh Nghiệp, hù dọa rằng việc Úc đòi mở điều tra độc lập là một hành vi « nguy hiểm » sẽ không được quốc tế hưởng ứng, thêm vào đó công luận Trung Quốc sẽ « bức xúc, hoang mang và thất vọng trước thái độ đó của Úc, họ sẽ tự hỏi Úc có còn là nước bạn của Trung Quốc nữa hay không (…) Du khách Trung Quốc sẽ suy nghĩ lại về khả năng tham quan nước Úc ».
Đại sứ Trung Quốc tại Canberra còn nêu lên khả năng dân Trung Quốc tẩy chay từ rượu đến thịt bò của Úc, sinh viên Trung Quốc quay lưng lại với các trường đại học Úc. Cũng trong cuộc trả lời báo tài chính Úc, đại sứ Trung Quốc không quên tố cáo Canberra là cái loa phóng thanh của Washington, lập lại quan điểm của Mỹ.
Đáp lại cáo buộc của Bắc Kinh, ngoại trưởng Payne trên tờ Sydney Morning Herald ngày 27/04/2020 cho rằng chính phủ Úc « bác bỏ tất cả những tuyên bố hàm ý dùng đòn kinh tế gây áp lực », nhất là trên hồ sơ Covid-19, cộng đồng quốc tế cần có một sự « hợp tác toàn cầu ». Vẫn theo ngoại trưởng Úc, yêu cầu mở điều tra độc lập về dịch Covid-19 là chính đáng, do cuộc khủng hoảng y tế đã « dẫn đến nhiều tác động nghiêm trọng cả về kinh tế và xã hội ».
https://www.rfi.fr/vi/qu%E1%BB%91c-t%E1%BA%BF/20200427-%C4%91i%E1%BB%81u-tra-%C4%91%E1%BB%99c-l%E1%BA%ADp-v%E1%BB%81-covid-19-trung-qu%E1%BB%91c-d%C3%B9ng-%C4%91%C3%B2n-kinh-t%E1%BA%BF-d%E1%BB%8Da-%C3%BAc
Geen opmerkingen:
Een reactie posten