De grootste astronomische ontdekkingen aller tijden
Het heelal heeft ons mensen al sinds we op planeet aarde rondlopen, gefascineerd. Er wordt dan ook al duizenden jaren studie gedaan naar dat donkere gat met al die lichtpuntjes. Van de oude Assyriërs, Grieken en de grootste geesten van de Renaissance tot de miljardair ruimteverkenners van de 21e eeuw. Er is ongelooflijk veel tijd, moeite en geld gestoken in het beter begrijpen van onze hemelse omgeving. En toch, ondanks alle grote stappen die zijn gezet om het universum te begrijpen, wordt geschat dat 95% daarvan nog steeds onontdekt is.
Het heelal is voor ons nog altijd een behoorlijk mysterie. Moet je nagaan wat onze voorvaderen daarover moeten hebben gedacht.
De sterren waren direct verbonden met de religies van de prehistorie. Oude volkeren begonnen hemellichamen al snel te zien als wezens die verantwoordelijk waren voor aardse gebeurtenissen zoals regen, wind en stormen. Sommige van 's werelds vroegste bouwwerken en monumenten werden waarschijnlijk gebouwd als centra van aanbidding in overeenstemming met hemelse gebeurtenissen zoals de zonsverduistering en lente-equinox
De eerste schriftelijke astronomische waarnemingen verschijnen in Babylonische spijkerschriftteksten die rond 1500 voor Christus zijn geschreven. De vroegste planetaire waarneming werd vastgelegd in de 'Enuma Anu Enlil'. Daarin werd de beweging van Venus in de loop van 21 jaar gevolgd.
Gan De, een vroege voorvechter van Chinese astrologie, wordt gecrediteerd met het produceren van de eerste uitgebreide sterrencatalogus ter wereld, ergens in de 4e eeuw v.Chr., eeuwen voordat de Griekse astronomie Hipparchus zijn eigen atlas samenstelde.
Een van de meest bekende hemelse gebeurtenissen over de hele wereld, het passeren van de komeet van Halley werd voor het eerst vastgelegd in een Chinese tekst die teruggaat tot 240 v.Chr., en vervolgens opnieuw door de Babyloniërs in 164 v.Chr.. De komeet van Halley passeert de aarde op zo'n afstand dat hij elke 75 jaar met het blote oog zichtbaar is.
Meer dan een millennium voordat Nicolaus Copernicus zijn heliocentrische theorie aan de wereld introduceerde, veronderstelde de oude Griekse astronoom Aristarchus, ergens tussen de 3e en 4e eeuw v.Chr., dat de zon en niet de aarde het centrum van het universum was.
In de 2e eeuw n.Chr. introduceerde de Griekse astronoom Ptolemaeus de 'Almagest'. Die beschreef een enorm invloedrijke, zij het onnauwkeurige, geocentrische theorie van het universum. Dit idee dat de aarde het centrum van het universum was, zou meer dan duizend jaar heersen, tot de Italiaanse Renaissance.
Terwijl de westerse vooruitgang in de astronomie tijdens de donkere Middeleeuwen bijna tot stilstand kwam, bleven astronomen in de Aziatische en Arabische wereld het veld verder pushen, nieuwe meetinstrumenten creëren en verbeteren en enorme, prachtige observatoria bouwen.
In 1543 publiceerde Copernicus zijn heliocentrische theorie, die de Copernicaanse revolutie ontketende. Het was de eerste keer in meer dan duizend jaar dat een heliocentrische theorie werd geponeerd, en hoewel het niet onmiddellijk werd aanvaard, onderschreven veel astronomen na Copernicus zijn theorieën en verbeterden ze totdat ze als feit werden geaccepteerd.
Een tijdgenoot en tegenstander van Copernicus, Tycho Brahe, die de heliocentrische theorie verwierp, boekte wel onschatbare vooruitgang met betrekking tot de posities van sterren met behulp van zijn enorme observatorium, Uraniborg. Uraniborg, gebouwd op het toenmalige Deense eiland Hven, was een van de grootste en belangrijkste observatoria die in gebruik was vóór de uitvinding van de telescoop.
In Uraniborg werkte Brahe aan zijn sterrencatalogus, waarvan de definitieve versie uit meer dan 1.000 sterren bestond. De catalogus van Brahe, die aan het einde van de 16e eeuw werd voltooid, maar pas in 1627 werd gepubliceerd, bevatte gegevens die tot 10 keer nauwkeuriger waren dan voorheen.
De uitvinding van de telescoop was de meest revolutionaire ontwikkeling in de studie van de sterren in generaties. Het werd oorspronkelijk uitgevonden door een Nederlander, de lensmaker Hans Lipperhey in 1608. Het ontwerp werd echter snel verbeterd en uitgebreid gebruikt door de Italiaanse astronoom Galileo.
Een van Galileo's grootste prestaties, bereikt met de hulp van zijn telescoop in 1610, was de eerste waarneming van de vier grootste manen van Jupiter, gezamenlijk bekend als de Galileïsche manen. Dit was de eerste keer dat satellieten van een andere planeet werden waargenomen.
In 1672 berekende de Italiaanse astronoom Giovanni Cassini, met de hulp van zijn assistent Jean Richer, de afstand van de aarde tot Mars. Dit was de eerste bewezen afstand van de aarde naar een andere planeet, en speelde een belangrijke rol bij het bepalen van de ware grootte van ons zonnestelsel.
Edmond Halley, een Engelse wetenschapper en astronoom, was de eerste die zich realiseerde dat de verre sterren aan de hemel bewegende en dynamische objecten waren, terwijl hij hedendaagse kaarten en sterposities vergeleek met de posities die waren opgenomen in de 'Almagest' van Ptolemaeus. Daarin werd nog aangenomen dat sterren niet bewegende, statische objecten waren. Er werd een komeet naar Halley vernoemd.
De Engelse astronoom William Herschel ontdekte de eerste 'nieuwe' planeet, Uranus, in 1781. Er waren al eerder waarnemingen van Uranus gedaan, maar tot de 18e eeuw werd ten onrechte aangenomen dat Uranus een verre ster was en geen planeet in ons eigen zonnestelsel.
De noodlottige Carte du Ciel, een observatoriumproject dat in de laatste jaren van de 19e eeuw begon, was een dappere poging om miljoenen sterren te fotograferen en te catalogiseren vanaf talloze locaties op aarde, inclusief de verste en saaiste sterren. Terwijl er meer dan 22.000 fotografische glasplaten werden gemaakt, werd het project uiteindelijk stopgezet.
Het twistpunt van het Grote Debat van 1920 tussen de Amerikaanse astronomen Harlow Shapley en Heber Curtis was hoe groot het universum eigenlijk was. Centraal in dit argument stond de Grote Spiraalnevel. Shapley betoogde dat deze nevel een kleine, relatief dichtbij gelegen wolk van gas en stof was.
Curtis beweerde echter correct dat de Grote Spiraalnevel, nu bekend als de Andromedanevel, in feite een massief en onafhankelijk sterrenstelsel was, vele lichtjaren verwijderd van ons eigen Melkwegstelsel.
In de jaren twintig werd een van de meest schokkende en revolutionaire ontdekkingen over de aard van de ruimte gedaan. De wet van Hubble-Lemaître, eerst verondersteld door de Belgische priester en astronoom Georges Lemaître en later bevestigd door Edwin Hubble, had bewezen dat het universum zelf in een constante staat van verandering en uitbreiding verkeert. De wet van Hubble-Lemaître vertelt ons dat de snelheid waarmee een hemellichaam van ons af beweegt recht evenredig is met zijn afstand tot de aarde.
Wat deze expansie voortstuwde, was echter nog onbekend in de tijd van Lemaître en Hubble. Pas in 1998 ontdekten wetenschappers donkere energie. Het universum bestaat voor 69% uit donkere energie. In tegenstelling tot materie en donkere materie, lijkt donkere energie gelijkmatig over het universum te zijn verspreid, en is zwaartekracht afstotend. Dat betekent dat de energie naar buiten duwt, waardoor alles in het universum verder uit elkaar wordt geduwd. Tot op de dag van vandaag blijft donkere energie een van de grootste mysteries van het universum.
Een van de belangrijkste vorderingen bij het in kaart brengen van de geschiedenis van het universum was de ontdekking van de kosmische microgolfachtergrond van het universum. In 1963 ontdekten natuurkundigen Arno Penzias en Robert Wilson de achtergrondstraling die in alle uithoeken van het universum aanwezig is en fungeert als een voetafdruk voor de kosmische gebeurtenissen die eraan voorafgingen. Deze ontdekking was instrumenteel in de brede acceptatie van de oerknaltheorie.
Astronomen ontdekten het eerste zwarte gat in 1964 in een diep deel van het sterrenbeeld Zwaan, na onderzoek naar onverwachte röntgenstraling in de ruimte. Het zwarte gat kreeg de naam Cygnus-X en bewees voor het eerst de theorie van Albert Einstein over zwarte gaten van bijna 50 jaar eerder.
De Sovjet Mars 3 rover, gelanceerd in 1971, was de eerste sonde die met succes op Mars landde, hoewel de verbinding minder dan een minuut daarna verbrak. Vijf jaar later, in 1976, landde NASA met succes de Viking I en Viking II rovers op de rode planeet. Deze twee rovers stuurden in de loop van vier jaar meer dan 52.000 beelden van het oppervlak van Mars naar de aarde.
In 1980 was de Amerikaanse Nobelprijswinnaar Luis Alvarez, met de hulp van zijn zoon, geoloog Walter Alvarez, en een team van nucleaire chemici, de eerste die stelde dat een enorme asteroïde die in botsing kwam met de aarde leidde tot het uitsterven van de dinosauriërs en een einde maakte aan het Krijt. Enkele jaren later, in de jaren negentig, werd de Chicxulub-krater, met een diameter van 180 kilometer, ontdekt in Mexico. Tegenwoordig wordt algemeen aangenomen dat de Chicxulub-krater de plek is waar de legendarische asteroïde was ingeslagen.
In 1992 ontdekte een team van astronomen dat werkte vanuit het beroemde Arecibo-observatorium, twee exoplaneten buiten ons melkwegstelsel. Dit waren de eerste planeten buiten ons eigen zonnestelsel die ooit werden waargenomen, maar zeker niet de laatste. Er zijn inmiddels meer dan 4.000 exoplaneten ontdekt.
Er werd lang gedacht dat Mars een ongelooflijk droge planeet was, verstoken van water. Echter veranderde de perceptie in 2012 toen NASA's Curiosity-rover bewijs vond van een enorm waterbed dat bevroren was onder het oppervlak van Mars. Sindsdien zijn er talloze andere ontdekkingen van water gedaan en wetenschappers zijn het er nu over eens dat minstens een derde van Mars bedekt is met bevroren water.
Een van de meest prikkelende vragen van ruimteverkenning is of er planeten zijn die zo op de aarde lijken dat ze leven zouden kunnen ondersteunen. In 2015 kondigde NASA aan dat ze een zeer aardachtige planeet hadden gevonden, bekend als Kepler-452b, in een baan rond een ster die veel op onze zon lijkt. Hoewel de samenstelling van de atmosfeer van de exoplaneet onbekend is, is het wel bekend dat hij op een bewoonbare afstand van zijn thuisster ligt en een rotsachtig oppervlak heeft.
Een internationaal gezamenlijk onderzoeksteam onder leiding van NASA kondigde in 2019 aan dat er waterdamp was gedetecteerd in de atmosfeer van de maan Europa, een van de 79 manen van Jupiter. Deze ontdekking ondersteunde de lang gekoesterde theorie dat er zich een enorme oceaan verbergt onder het oppervlak van deze maan, waarvan veel wetenschappers denken dat het een 24 kilometer diepe ijslaag is.
Zie ook: Duizelingwekkend mooie ruimtefoto's van NASA
Bronnen: (European Space Agency) (NASA) (Futurism)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten