vrijdag 31 januari 2014

Vaccin tegen hiv

 
 
Exclusieve artikelen van de Telegraaf redactie
Foto: TLG

za 01 feb 2014, 07:21

In plaats levenslange medicijnencocktail

Vaccin tegen hiv

door Arianne Mantel
AMSTERDAM - Tegen het hiv-virus dat aids veroorzaakt wordt op dit moment een therapeutisch vaccin getest op geïnfecteerde patiënten.

    „De veronderstelling is dat met slechts drie injecties de infectie gedurende lange tijd wordt onderdrukt”, stelt viroloog Ab Osterhaus van het Erasmus MC in Rotterdam. Het vaccin wordt dan een alternatief tegen de combinatietherapie waarbij de patiënt levenslang medicijnencocktails moet innemen en waarbij veel bijwerkingen optreden.
    Het Erasmus MC neemt deel in een Europese studie waarin het effect van het nieuwe mRNA-vaccin wordt getest bij zeventig hiv-geïnfecteerde vrijwilligers. „We hebben niet de illusie dat de infectie dan helemaal uit het lichaam gaat, maar wel gedurende langere tijd wordt onderdrukt na vaccinatie. Onze hoop is dat het mRNA-vaccin de combinatietherapie kan vervangen en misschien uiteindelijk zelfs wel kan worden toegepast ter voorkoming van een hiv-besmetting”, zegt Osterhaus.
    Lees hier meer over het nieuwe vaccin.

    Gerelateerde artikelen
    28-11: 
     
     
    di 24 sep 2013, 08:00

    VN: aantal HIV infecties fors gedaald

    door Charlotte Snel
    Amsterdam - Het aantal HIV infecties en overlijdensgevallen als gevolg van aids, zijn volgens een VN rapport fors gedaald. Van 2,3 miljoen tijdens de piek in 2005 tot 1,6 miljoen nu.

      Foto: EPA
      Het aantal nieuwe hiv-infecties daalde met een derde sinds 2001.
      Onder kinderen was de daling nog forser. In 2001 waren er meer dan een half miljoen nieuwe besmettingen, in 2012 was dit aantal gehalveerd tot iets meer dan een kwart miljoen.

      Geneesmiddelen
      De auteurs van het rapport schrijven de daling van het aantal sterfgevallen toe aan de betere geneesmiddelen, die helpen het virus te onderdrukken. De medicijnen zijn beter betaalbaar en in grotere getalen beschikbaar in gemeenschappen wereldwijd.
      Keerzijde
      Aan de andere kant werd er in het rapport ook geconstateerd dat de ontwikkelingen omtrent het voorkomen van HIV, achterblijven. Mensen uit een risicogroep, zoals drugsgebruikers, zouden eerder en betere preventiezorg moeten krijgen.
      Daarnaast zou er meer gedaan moeten worden tegen het seksueel geweld tegen vrouwen en meisjes. Zij vormen een belangrijke risicogroep en zijn kwetsbaar voor infecties.

      Zonder behandeling kunnen mensen met HIV aids ontwikkelen. De ziekte zorgt ervoor dat relatief eenvoudige besmettingen uiteindelijk dodelijk kunnen afgelopen.
      Gerelateerde artikelen
      28-11: 
       
       
      wo 28 nov 2012, 12:00
      |
      lees voor

      Bevolking met hiv vergrijst

      RIJSWIJK - Een Nederlander met een hiv-besmetting is gemiddeld 46 jaar. Dat is een heel stuk ouder dan in 1996, toen een persoon met hiv nog een goede dertiger was. Dat blijkt uit cijfers van de Stichting HIV Monitoring.

        De bevolking die een hiv-besmetting heeft, vergrijst dus. Dat komt vooral doordat mensen dankzij betere medicatie steeds ouder kunnen worden met het virus dat uiteindelijk aids kan veroorzaken. Bovendien wordt de diagnose hiv-positief steeds vaker bij wat oudere mensen gesteld, aldus de onderzoekers.
        Mede daardoor is nu 35 procent van de mensen met het virus ouder van 50 jaar. Dat brengt met zich mee dat steeds meer mensen te maken zullen krijgen met ouderdomskwalen en hiv tegelijkertijd. Dat maakt de aanpak van het virus lastiger.
        Het aantal mensen onder de 40 met een hiv-besmetting is in de afgelopen 16 jaar drastisch afgenomen. In 1996 maakten zij nog 65 procent uit van het totaal aan mensen met het virus, nu is dat nog maar 30 procent.
        Aanstaande zaterdag is het Wereld Aids Dag, waarbij dit jaar opgeroepen wordt tot meer solidariteit met mensen met hiv en aids. Op vrijdag wordt de campagne STOP AIDS NOW! al gestart. Die campagne richt zich deze keer op de situatie van aidsweeskinderen.
        Ads by Google
        Lees ook

        Hợp tác Mỹ-Việt trong chương trình phòng chống bệnh truyền nhiễm

        Thứ sáu 31 Tháng Giêng 2014

        Hợp tác Mỹ-Việt trong chương trình phòng chống bệnh truyền nhiễm

        Biến thể của virus H5N1 được phát hiện vào năm 2009
        Biến thể của virus H5N1 được phát hiện vào năm 2009
        (DR)

        Tú Anh
        Hoa Kỳ sẽ an toàn hơn nếu hợp tác với nhiều nước khác bài trừ bệnh truyền nhiễm vì vi trùng lây lan không có biên giới. Trên đây là nhận định của Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát bệnh Truyền nhiễm Hoa Kỳ trong bản báo cáo đăng trên tạp chí y học Morbidity and Mortality Weekly Report (Bệnh tật và tử vong).


        Bác sĩ Tom Frieden, Giám đốc Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát bệnh Truyền nhiễm Hoa Kỳ trong bản báo cáo công bố hôm 30/01/2014 nhận định là khả năng phòng chống bệnh truyền nhiễm, bảo vệ lãnh thổ Hoa Kỳ trước khả năng lây lan của vi trùng đặt biệt là các tác nhân mới gây bệnh tật chỉ hiệu quả nếu được ngăn chận từ xa.
        Tất cả các quốc gia trên địa cầu đều kết nối với nhau bằng đường nước và thực phẩm, hai phương tiện thích hợp nhất để vi trùng lây truyền từ nơi này sang nơi khác, từ châu Phi, châu Á đến châu Mỹ.
        Trong chính sách này, từ nửa năm nay Y tế Mỹ đã hợp tác chặt chẽ với Bộ Y tế Uganda tại Châu Phi và Bộ Y tế Việt Nam tại châu Á.
        Chương trình huấn luyện gồm có cải tiến phương pháp chẩn đoán, xét nghiệm các tác nhân mới gây bệnh truyền nhiễm. Bên cạnh đó là phát triển hệ thống thông tin liên lạc “ tức thời” để có thể báo động kịp thời, hỗ trợ phương án trị liệu, thu ngắn thời gian tiến hành cứu cấp.
        Theo nhận định của chuyên gia Hoa Kỳ, Uganda có kinh nghiệm đói phó với siêu vi Ebola còn Việt Nam thì đã từng đối phó với bệnh viêm phổi cấp tính SARS và cúm gia cầm H5N1.
        30 viên chức y tế Việt Nam đã được đào tạo, tập huấn tại Atlanta và tại Việt Nam theo chương trình của Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát bệnh Truyền nhiễm Hoa Kỳ và Tổ chức Y tế Thế giới của Liên Hiệp Quốc. Việt Nam cũng sẽ được trợ giúp để xây dựng một Trung tâm Hành động Khẩn cấp đối phó với các bệnh truyền nhiễm.
        tags: Hoa Kỳ - Quốc tế - Sức khỏe / Y tế - Việt Nam
         
        http://www.viet.rfi.fr/viet-nam/20140131-hop-tac-my-viet-trong-chuong-trinh-phong-chong-benh-truyen-nhiem

        Trung Quốc xem xét việc tuyên bố Vùng phòng không trên Biển Đông

        Thứ sáu 31 Tháng Giêng 2014

        Trung Quốc xem xét việc tuyên bố Vùng phòng không trên Biển Đông

        Quần đảo Hoàng Sa ở Biển Đông. Trung Quốc muốn sử dụng làm trung tâm cho vùng phòng không bao trùm Biển Đông
        Quần đảo Hoàng Sa ở Biển Đông. Trung Quốc muốn sử dụng làm trung tâm cho vùng phòng không bao trùm Biển Đông
        DR

        Trọng Nghĩa
        Phải chăng Bắc Kinh đang xúc tiến việc thiết lập một Vùng nhận dạng phòng không mới, lần này trên Biển Đông ? Theo tờ báo Nhật Bản Asahi Shimbun vào hôm nay, 31/01/2014, đấy chính là kế hoạch đang được giới chức quân sự Trung Quốc cao cấp xem xét. Các chuyên gia phân tích nhận định : Một khi được tuyên bố, quyết định này sẽ làm căng thẳng trong khu vực bùng lên dữ dội.


        Trích dẫn một số nguồn tin xin giấu tên, trong đó có các quan chức Trung Quốc, bản tin của tờ Asahi, nhật báo rất có uy tín tại Nhật Bản, nêu rõ : Các chuyên viên thuộc không quân Trung Quốc đã soạn xong bản dự thảo về Vùng phòng không trên Biển Đông, lấy quần đảo Hoàng Sa làm trung tâm từ đó mở rộng ra để bao phủ hầu như toàn bộ Biển Đông.
        Bản dự thảo đã được trình lên giới chức quân sự cấp cao của Trung Quốc để xem xét kể từ tháng 05/2013. Theo báo Asahi, chính quyền Bắc Kinh hiện chỉ cân nhắc quy mô lớn nhỏ của khu vực này, và thời điểm công bố quyết định.
        Bắc Kinh đã tuyên bố chủ quyền trên hầu như toàn bộ Biển Đông, kể cả tại những vùng rất xa bờ biển Trung Quốc, trực tiếp tranh chấp với Đài Loan và 4 nước Đông Nam Á xung quanh Biển Đông : Việt Nam, Philippines, Malaysia và Brunei.
        Thông tin về việc Trung Quốc chuẩn bị tuyên bố Vùng nhận dạng phòng không trên Biển Đông được đưa ra không đầy hai tháng sau khi nước này làm dấy lên các mối quan ngại khi đơn phương tuyên bố thiết lập Vùng phòng không trên Biển Hoa Đông, bao trùm cả vùng quần đảo Senkaku/Điếu Ngư mà Bắc Kinh đang tranh chấp với Tokyo. Các nước từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Hoa Kỳ, cho đến Philippines, Đài Loan… đã lên tiếng bác bỏ quyết định của Trung Quốc, đồng thời không ngần ngại cho phi cơ quân sự bay vào khu vực này, bất chấp các đòi hỏi thông báo trước từ phía Bắc Kinh.
        Khả năng Trung Quốc áp đặt vùng nhận dạng phòng không trên Biển Đông cũng được tiết lộ vào lúc khu vực ngày càng lo ngại trước các động thái hung hăng của Bắc Kinh trong việc buộc nước khác chấp nhận yêu sách chủ quyền của Trung Quốc tại vùng Biển Đông, và liên tục cử hải quân xuống tập trận và tuần tra tại khu vực các quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.
        tags: Biển Đông - Châu Á - Không phận - Trung Quốc
         
        http://www.viet.rfi.fr/chau-a/20140131-trung-quoc-dang-xem-xet-viec-tuyen-bo-vung-phong-khong-tren-bien-dong

        Nhật Bản lên kế hoạch chận bắt phi cơ Trung Quốc tiến vào Senkaku

        Thứ sáu 31 Tháng Giêng 2014

        Nhật Bản lên kế hoạch chận bắt phi cơ Trung Quốc tiến vào Senkaku

        Ảnh chiếc phi cơ Trung Quốc đã từng bay vào không phận Nhật ngày  13/12/ 2012.
        Ảnh chiếc phi cơ Trung Quốc đã từng bay vào không phận Nhật ngày 13/12/ 2012.
        REUTERS/11th Regional Coast Guard Headquarters-Japan Coast Guard

        Trọng Nghĩa
        Nhằm đối phó với phi cơ của Không quân hay Tuần duyên Trung Quốc « thâm nhập vào không phận Nhật Bản », chính quyền Tokyo đã lên kế hoạch ứng phó. Theo nguồn tin từ nhật báo Sankei Shimbun ngày 29/01/2014, các biện pháp bao gồm cả việc ép buộc phi cơ phạm luật hạ cánh xuống sân bay Nhật Bản và bắt giữ phi công.


        Các biện pháp này rõ ràng là nhắm vào Trung Quốc trong bối cảnh Bắc Kinh – hồi cuối năm ngoái - đã tuyên bố thiết lập vùng nhận dạng phòng không trên Biển Hoa Đông, bao gồm cả khu vực quần đảo Senkaku/Điếu Ngư dưới quyền kiểm soát của Nhật Bản, nhưng bị Trung Quốc tranh chấp.
        Theo kế hoạch do quân đội Nhật soạn thảo, khi chiến đấu cơ Trung Quốc J-10 bay vào vùng phòng không của Nhật Bản, Tokyo sẽ ra lệnh cho phi đội máy bay tiêm kích F-15 tại căn cứ ở Naha (Okinawa), lập tức bay lên ngăn chận.
        Còn trong trường hợp phi cơ Trung Quốc đến gần quần đảo Shenkaku/Điếu Ngư, các chiến đấu cơ F-15 sẽ nghênh chiến và buộc phi cơ Trung Quốc đáp xuống đảo Ishigaki hay Miyako. Đây là hai phi trường gần khu vực quần đảo Senkaku/Điếu Ngư nhất.
        Sau khi đáp xuống, cảnh sát Okinawa có nhiệm vụ bắt giữ phi công Trung Quốc, với tội danh vi phạm ‘không phận Nhật Bản’.
        Trong trường hợp phi công Trung Quốc nhảy ra khỏi máy bay khi bị chận lại, thì Lực lượng Tuần duyên Nhật sẽ phối hợp với quân đội để bắt giữ.
        Quyết định của Nhật Bản dĩ nhiên đã bị Trung Quốc cực lực đả kích. Tờ Hoàn cầu Thời báo Trung Quốc ghi nhận rằng đây là lần đầu tiên mà Nhật Bản có kế hoạch nhắm thẳng vào máy bay Trung Quốc. Điều này làm dấy lên lo ngại là phi cơ quân sự hai bên va chạm nhau trên không, làm xung đột bùng lên.
        tags: Châu Á - Nhật Bản - Tranh chấp - Trung Quốc
         
        http://www.viet.rfi.fr/chau-a/20140131-nhat-ban-len-ke-hoach-chan-bat-phi-co-trung-quoc-tham-nhap-khong-phan

        Năm Ngọ kể chuyện Ngựa trong lịch sử văn chươ

        Thứ năm 30 Tháng Giêng 2014
        Năm Ngọ kể chuyện Ngựa trong lịch sử văn chương
        Việt Nam và nhiều thành phố châu Á chaủan bị đón năm Ngọ - REUTERS
        Việt Nam và nhiều thành phố châu Á chaủan bị đón năm Ngọ - REUTERS
        Tú Anh
        Đúng vào lúc 12 giờ đêm (nay) 30/01/2014 con rắn của Quý Tỵ bàn giao năm mới cho con ngựa Giáp Ngọ. Theo một số nhà chiêm tinh Á Châu đặc biệt là ở Hồng Kông thì năm Giáp Ngọ sẽ có nhiều biến động và đầy bất trắc, tai tiếng, xung đột, bạo lực cho đến động đất … ở nhiều nước châu Á.
        Tuổi Ngọ được mô tả là con người phóng khoáng, nhanh nhẹn, trung thực nhưng từ « Ngựa » lại gây không ít ngộ nhận cho người tuổi ngựa kể cả trong thành ngữ …
        Những hình ảnh tuyệt đẹp con ngựa trong lịch sử Việt Nam, từ con ngựa sắt của Phù Đổng Thiên Vương hay sự hy sinh của các chiến mã của Bình Định Vương Lê Lợi có lẽ người Việt nào cũng biết . Nhưng trong cuộc sống hằng ngày tại sao từ Ngựa lại mang hai ý nghĩa lúc khen lúc mắng.
        Thành ngữ « thẳng ruột ngựa » là đẹp hay xấu ? Bằng cách nào mà con ngựa Pháp cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng … đủng đỉnh đi vào đời sống và văn chương bình dân của Việt Nam ? Trong bài khảo luận « Ngựa… và Thẳng ruột ngựa », giáo sư Nguyễn Dư ở Lyon tìm cách trả lời các câu hỏi này.
        RFI : Nhân đầu năm Giáp Ngọ, RFI, qua phần phỏng vấn sau đây, xin giới thiệu bài khảo luận vừa nghiêm túc vừa ý nhị của tác giả.  Ngựa và… Thẳng ruột ngựa !
        Nguyễn Dư : Ngựa không gần gũi người Việt bằng trâu. Ngựa chỉ biết kéo xe, không biết kéo cày. Ngựa còn bị khiển trách là không chịu tham gia khề khà chén chú chén anh. Đảo mắt nhìn quanh chỉ thấy nào lẩu dê, bê thui, nào dồi chó, cật heo, nào… Thôi đừng nói nữa, ta thèm !
        Tuy vậy, ngựa chưa phải là hoàn toàn vô tích sự. Ngược lại, ngựa đóng một vai trò quan trọng trong đời sống tâm linh của người Việt. Thần thoại của ta có cậu bé làng Phù Đổng sinh ra chẳng nói chẳng cười, trơ trơ, nghe tin vua tìm người cứu nước, bèn vươn vai hoá thành chàng trai cao lớn. Chàng xin vua cho đúc một con ngựa sắt để đi dẹp giặc Ân. Giặc tan…
        Áo nhung cởi lại Linh-san
        Thoắt đà thoát nợ trần hoàn lên tiên. (Đại Nam quốc sử diễn ca)
        Hình ảnh đẹp tuyệt vời. Dẹp giặc, giữ nước, cứu dân. Giặc tan, thánh Gióng cưỡi ngựa sắt bay lên trời. Không ở lại lo tính chuyện làm vua! Phải là thánh mới hành động… như vậy. (Suýt buột miệng phê bình thánh Gióng hành động… thiếu suy nghĩ. Tấu lạy Ngài, vạn lạy Ngài, xin Ngài xá tội cho).
        Tục truyền vua Lý Thái Tổ (1010-1028) xây thành Thăng Long cứ bị lún, đổ. Xây mãi không được. Vua phải sai các quan đến cầu đảo tại đền Long Đỗ. Lễ vừa xong thì có một con ngựa trắng (Bạch Mã) từ trong đền đi ra, chạy một vòng rồi trở về đền. Vua bèn hạ lệnh bắt xây thành theo dấu chân ngựa chạy.
        Thành Thăng Long được hoàn thành. Vua phong Bạch Mã là tối linh thượng đẳng thần, Thành Hoàng của thành Thăng Long.
        Ngựa ngự trị trong tín ngưỡng dân gian. Tĩnh, điện trong nhà, hay gốc đa, gốc me, hốc đá ngoài đường được chọn làm nơi nhang khói thờ các ông hoàng, bà chúa, cậu quận. Ban thờ luôn có vài con ngựa để các ngài dùng làm phương tiện di chuyển.
        Từ ngày nước ta bị Pháp cai trị, dân ta bất đắc dĩ phải làm quen với ngoại hình, nội tạng của ngựa.
        Xưa kia, ai vô phúc phải đáo tụng đình (đến toà án), thì sẽ được biết cái vành móng ngựa. Vành bằng gỗ cao độ một mét, hình bán nguyệt. Trông giống hình miếng sắt đóng dưới móng chân ngựa (fer à cheval). Bị can đứng trong vành nghe quan toà buộc tội, thầy cãi bào chữa. Vành móng ngựa của thực dân ngày nay vẫn còn được dùng.
        Mấy ông lính cô-lô-nhần (thực dân) ngoài Bắc rất ngán ngẩm cái mùa đông rét mướt, nhiều mưa phùn. Đóng cái áo bành tô màu cứt ngựa nặng chình chịch mà vẫn chưa đủ ấm. Cái màu xanh lá cây độc đáo! Không sáng như màu hoa thiên lí. Không xỉn như quần áo bộ đội. Không tươi như quần áo công an bây giờ. Khó tả. Dân Hà Nội thời tây cứ trông mặt đặt tên, gọi là màu cứt ngựa. Đúng nhất, hay nhất. Ai cũng hiểu.
        Một dạo, thanh niên Hà Nội đua nhau cắt tóc ngắn. Mốt húi cua (court). Mái tóc chỉ còn như cái móng chân (sabot) ngựa. Gọi là đầu móng ngựa.
        Vào khoảng những năm 1960, Sài Gòn có mốt tóc đuôi ngựa (queue de cheval). Các cô cột mớ tóc thề thành cái đuôi ngựa con con. Nhún nhảy, rung rinh… Ô mê ly, mê ly đời ta !
        Bên cạnh ngựa thần thoại, ngựa của tín ngưỡng dân gian hay ngựa của đời sống hàng ngày, phải kể thêm mấy con ngựa của văn học. Mỗi con một số phận.
        Có con mang vẻ đẹp oai hùng :
        - Áo chàng đỏ tựa ráng pha
        Ngựa chàng sắc trắng như là tuyết in (Chinh phụ ngâm)
        Có con đồng loã với chủ, làm chuyện lén lút :
        - Cùng nhau lẻn bước xuống lầu
        Song song ngựa trước ngựa sau một đoàn (Kiều)
        Có con hay tự hào, tự tôn :
        Ớ ! nầy, nầy, tao bảo chúng bay
        Đố mặt ai dài bằng mặt ngựa? (Lục súc tranh công)
        Ngựa khoe cái mặt dài thòng với đám trâu, chó, dê, gà, lợn cùng hội cùng thuyền. Không biết rằng dưới con mắt của người ngoài thì mặt ngựa… thấy mà phát khiếp!
        Người nách thước, kẻ tay đao
        Đầu trâu mặt ngựa ào ào như sôi (Kiều)
        (Đầu trâu mặt ngựa là bọn quỷ sứ dưới địa ngục. Nghĩa đen chỉ bọn hung ác vô lương tâm).
        Ngược lại, có con mang mặc cảm tự ti. Tự hạ thấp mình một cách hơi quá đáng.
        Tâu rằng: «Hổ phận ngu si,
        Đem lòng khuyển mã đền nghì bể sông» (Nhị độ mai)
        (Khuyển mã là chó và ngựa. Hai giống vật có nghĩa, mến chủ).
        Tái sinh chưa dứt hương thề
        Làm thân trâu ngựa đền nghì trúc mai (Kiều)
        (Theo thuyết luân hồi của đạo Phật, người nào lúc sống mắc nợ ai mà không trả, thì chết rồi, đầu thai lại làm thân trâu ngựa để trả cho hết nợ).
        Có con xả thân vì đại nghĩa :
        - Năm 1422, Trẫm (Lê Lợi) thu binh trở về núi Chí Linh, quân sĩ tuyệt lương hơn hai tháng, chỉ đào rễ cây, hái rau và măng để ăn đỡ đói mà thôi. Trẫm làm thịt bốn thớt voi và cả ngựa của mình cưỡi để nuôi quân sĩ, thế mà thỉnh thoảng vẫn có kẻ bỏ trốn … (Lam Sơn thực lục).
        Có Con ngựa già của chúa Trịnh (Phùng Cung, 1956) chết thảm thương.
        Ngoài ra, bên lề văn học còn có một con… có vấn đề. Thật không ? Ngựa cũng có vấn đề à?
        Ta có thành ngữ Thẳng ruột ngựa. Ngắn gọn nhưng… khó hiểu. Chỉ có 3 từ mà còn than khó hiểu à? Chịu khó lật sách ra…
        Loay hoay tra tìm trong đống thơ văn cổ của Tàu, của ta thì không thấy danh ngôn, điển tích nào có thành ngữ này.
        - Tự vị Huỳnh Tịnh Của (1895), từ điển Génibrel (1898) không có Thẳng ruột ngựa.
        - Tục ngữ phong dao của Nguyễn Văn Ngọc (1928), Thành ngữ tiếng Việt của Nguyễn Lực - Lương Văn Đang (1978) có Thẳng như ruột ngựa.
        - Việt Nam tự điển của hội Khai Trí Tiến Đức (1931) lại có Ngay ruột ngựa.
        - Từ điển tiếng Việt của Hoàng Phê (1988), Từ điển thành ngữ và tục ngữ Việt Nam của Nguyễn Lân (1989) có Thẳng ruột ngựa.
        Thành ngữ Thẳng ruột ngựa và các biến thể được giải nghĩa là: Nghĩ thế nào thì nói ra như thế, không giấu giếm, không nể nang. Cởi mở và thẳng thắn. Tính tình thẳng thắn, bộc trực.
        Nói gọn lại, Thẳng ruột ngựa nghĩa là thẳng thắn, nói thẳng.
        Thế nhưng, ai cũng biết rằng ruột người, ruột chó, ruột gà, ruột bò hay ruột ngựa, ruột nào cũng… không thẳng. Bộ ruột, bộ đồ lòng nào cũng được sắp xếp lòng vòng, uốn éo trong bụng con vật, con người.
        Chúng ta có thể loại bỏ hai câu Thẳng như ruột ngựa và Tính thẳng đuột như ruột ngựa (Hoàng Phê, thí dụ của từ Thẳng đuột) vì thẳng như cái không thẳng là một điều chưa ai chứng minh được. Các tác giả đã chép thừa chữ như.
        Còn lại hai thành ngữ có nghĩa giống nhau là Thẳng ruột ngựa và Ngay ruột ngựa,
        Xin bàn về câu Thẳng ruột ngựa.
        Từ trước đến nay, người ta thường hiểu câu nói được chia thành hai phần : Thẳng / ruột ngựa. Phân chia như vậy vừa đúng ngữ pháp tiếng Việt vừa dễ hiểu. Chỉ phiền một điều là… thẳng như cái không thẳng. Một nghịch lí khó chứng minh!
        Chỉ còn một cách chia khác là Thẳng ruột / ngựa.
        - Chia cắt kiểu gì ngộ nghĩnh vậy? Ruột ngựa bị chia hai, chẳng có nghĩa gì! Thẳng ruột nghe muốn… lộn ruột. Ngựa đứng một mình lơ láo vô duyên ! Thẳng ruột / ngựa hoàn toàn không có… bản sắc Việt Nam!
        - Dạ, đúng vậy. Thẳng ruột ngựa không phải là tiếng Việt của người Việt !
        1) Thẳng ruột là dịch từ chữ Hán Trực trường.
        Trực trường nghĩa là : Ruột gan ngay thẳng. Tên một chứng bệnh ăn vào thì đi tả ra ngay, tuồng như đại trường thẳng tuột, nên không giữ được đồ ăn (Từ điển Đào Duy Anh).
        Thực tế thì không có ruột người hay ruột súc vật nào thẳng cả. Vì vậy, Thẳng ruột chỉ được dùng theo nghĩa bóng. Đào Duy Anh cũng nói rõ là tuồng như đại trường thẳng tuột.
        Thẳng ruột (Tự điển Khai Trí Tiến Đức gọi là Ngay ruột) nghĩa bóng là ruột gan ngay thẳng hay lòng dạ ngay thẳng. Trong bụng nghĩ thế nào thì nói thẳng ra như thế, không giấu giếm. Ruột gan, lòng dạ được dùng để chỉ tâm tính con người. Ruột gan, lòng dạ, tâm tính không đặt ra vấn đề thẳng như.
        Mấy cách giải nghĩa của các học giả còn thiếu sót. Vô tình hay cố ý các học giả chỉ giải nghĩa hai từ Thẳng ruột và đã bỏ rơi mất từ ngựa.
        2) Ngựa của thành ngữ Thẳng ruột ngựa là… ngựa Tây, ngựa thực dân. Ngựa này không biết kéo xe, không ham chạy đua. Ngựa này chỉ để cưỡi chơi trong phòng.
        Tiếng Pháp phân biệt ngựa đực (cheval), ngựa cái (jument). Ngựa cái (jument) được văn chương gọi là cavale (gốc tiếng Ý là cavalla). Cavalla (giống cái) và Cavallo (giống đực) của tiếng Ý còn đẻ ra mấy từ của tiếng Pháp như cavalerie (kị binh), cavalier (kị sĩ), cavaleur (mấy ông đi tán gái), cavalière (được Việt hoá thành ca-ve, gái nhảy) v.v.
        Vòng vo một hồi mới thấy ngựa (cái) có dây mơ rễ má với gái nhảy.
        Mấy em ca-ve, nhảy trên sàn không đủ sống, phải nhảy cả lên giường. Thế là… ca-ve bị biến dạng, trở thành gái điếm. Từ đó, nghĩa là từ ngày thực dân Pháp cai trị dân ta, ngựa (tiếng Việt không phân biệt ngựa đực hay ngựa cái) được dùng để ám chỉ bọn me tây, đĩ tây (Nguyễn Khuyến gọi là Tây kĩ). Chẳng bao lâu ngựa của tây chạy cả vào làng xóm bình dân của ta. Cuối thế kỉ XIX ngựa đủng đỉnh đi vào sách vở.
        Tự vị Huỳnh Tịnh Của có câu Thua ngựa một cái đuôi nghĩa là dâm dục quá (tiếng mắng).
        Từ điển Génibrel có Nết ngựa : ám chỉ người đàn bà lăng loàn, sa đoạ (de moeurs légères, débauchée). Đĩ ngựa : đàn bà thô lỗ, hạ cấp (poissarde).
        Các bà thời thượng trong Nam bắt đầu lớn tiếng chửi nhau là đồ ngựa, hay đĩ ngựa.
        Năm 1931, Nguyễn Công Hoan viết Ngựa người và người ngựa, kể chuyện đêm giao thừa, anh phu xe tay bị cô gái điếm lừa.
        Ngựa người ám chỉ cô gái điếm. Người ngựa (homme-cheval) là anh phu kéo xe tay. Hai loại ngựa đặc sản của thời Pháp thuộc.
        Rốt cuộc, Thẳng ruột ngựa nghĩa là lòng dạ ngay thẳng của gái điếm, hay là nói thẳng, nói thật như gái điếm.
        - Trời đất quỷ thần ơi ! Đĩ điếm cũng nói thẳng, nói thật sao ?
        - Còn lâu ! Thẳng ruột ngựa phải được « hiểu ngầm » theo một cách khác !
        - Cách nào ? Đính chánh lẹ lên.
        Trước khi trả lời, đề nghị được lạc đề chút xíu.
        Người xưa có câu Thật thà lái trâu và Thật thà lái buôn. Ai cũng biết rằng lái buôn, nhất là lái trâu, đều nói điêu, nói láo, lừa dối khách hàng để kiếm lợi. Không có lái trâu hay lái buôn thật thà. Thật thà lái trâu hay Thật thà lái buôn là một cách nói châm biếm, hài hước, tương tự như Vè nói ngược :
        Bong bóng thì chìm/ Gỗ lim thì nổi/ Đào ao bằng chổi/ Quét nhà bằng mai…
        Bao giờ cho đến tháng ba/ Ếch cắn cổ rắn tha ra ngoài đồng…
        Ai không thích « giễu dở » thì nói : Thật thà cũng thể lái trâu, Yêu nhau cũng thể nàng dâu mẹ chồng.
        Người xưa quan niệm rằng gái điếm cũng gian dối như lái buôn. Không có gái điếm ngay thật.
        Nghe các em « giãi bày tâm sự » thì tình cảnh em nào cũng đáng thương. Cha chết, mẹ bịnh, một lũ em thơ. Phải bỏ nhà, bỏ quê, lên tỉnh kiếm sống, gởi tiền về nuôi gia đình. Em mới « đi » được một tuần. May sao bữa nay gặp được anh hào hoa phong nhã…
        Anh nghe mà muốn rớt nước mắt… cá sấu.
        Thẳng ruột ngựa muốn khuyên mấy ông hơi bị bay bướm, lang bang phải coi chừng « ruột gan ngay thẳng… của ca-ve ». Chẳng khác gì người miền Nam ngày trước khuyên nhau đừng tin lời hứa cuội của mấy ông bự hét ra lửa mửa ra khói.
        Gái điếm lòng dạ không ngay thẳng. Cuội không giữ lời hứa. Lái buôn không thật thà. Thành ngữ Thẳng ruột ngựa phải được hiểu ngược, hiểu theo lối nói châm biếm.
        Thẳng ruột ngựa là kết quả chồng chéo của ba nền văn hoá Tàu, Tây và Ta. Ý nghĩa quanh co chứ không thẳng đuột như người ta thường lầm tưởng, hiểu sai.
        - Tôi bấy giờ còn trẻ, tính bồng bột, trả lời thẳng như ruột ngựa . Tôi không bị hạn gì cả. Đế quốc bắt tôi vì tôi làm cộng sản (Nhiều tác giả, Nhân dân ta rất anh hùng) (*).
        - Anh Tịch phải năn nỉ mãi. Cũng bởi Út hay nói lô la thẳng ruột ngựa nên anh sợ (Nguyễn Thi, Người mẹ cầm súng) (*).
        Nhà văn muốn khen anh cán bộ và cô Út, nhưng e rằng có người hiểu là anh cán bộ và cô Út đang bị chê.
        Nói thẳng nhưng đừng nói… thẳng ruột ngựa!
        Rắc rối quá! Nói thẳng, nói thật… khó nói quá!
        Nguyễn Dư
        (Lyon, Tết con Ngựa 2014)
         (*) theo Thành ngữ tiếng Việt của Nguyễn Lực - Lương Văn Đang.
         
        TỪ KHÓA : Châu Á - Tạp chí
         

        Đại sứ các nước ‘đua nhau’ chúc Tết người Việt Nam

        Thứ sáu, 31/01/2014



        Tin tức / Việt Nam

        Đại sứ các nước ‘đua nhau’ chúc Tết người Việt Nam

        Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam David Shear chúc Tết người Việt
        Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam David Shear chúc Tết người Việt
        CỠ CHỮ- +
        Các nhà ngoại giao hàng đầu của nhiều quốc gia tại Hà Nội đã dùng truyền thông xã hội để gửi lời chúc trực tiếp tới người dân Việt Nam nhân Tết Giáp Ngọ.

        Đại sứ Mỹ David Shear là người mở màn ‘chiến dịch’ ngoại giao nhân dân bằng một đoạn video ngắn đăng tải trên Youtube.

        Ông Shear nói Giáp Ngọ là cái Tết thứ ba của ông Tại Việt Nam, và mỗi năm, ông đều ‘thích thú ngắm nhìn’ Hà Nội ‘chuyển mình khi Tết đến’, ‘tràn ngập âm thanh và hình ảnh mọi người chuẩn bị Tết’.

        “Các đình chùa Hà Nội, như Chùa Trấn Quốc hay Chùa Quán Sứ đông nghịt người đến cầu tài lộc trong Năm Mới”, ông Shear nói.

        Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam sau đó gửi lời chúc mừng năm mới tới người dân Việt Nam:

        “Cho phép tôi là một trong những người đầu tiên chúc các bạn và gia đình may mắn, thịnh vượng và mạnh khoẻ trong Năm Mới. Tôi mong ngày mùng một Năm Mới và mọi ngày khác đều tràn đầy hạnh phúc”.

        Cũng giống như ông Shear, Giáp Ngọ là cái Tết thứ ba của Đại sứ Đan Mạch John Nielson tại Việt Nam.

        Nhưng khác với nhà ngoại giao Mỹ, trong đoạn video ngắn chúc Tết người dân Việt Nam, được thực hiện trong tuần này tại một ngôi chùa ở Hà Nội, ông Nielson còn điểm lại những hoạt động ngoại giao giữa Việt Nam – Đan Mạch trong năm Rắn Quý Tị:

        “Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đã đến thăm chính thức Đan Mạch vào tháng chín vừa qua. Trong chuyến thăm, hai nước đã ký kết thỏa thuận hợp tác toàn diện, tạo ra nền tảng cho những công việc chung của hai nước trong tương lai. Đó là một thành tựu rất quan trọng”.

        Đại sứ Đan Mạch tin rằng trong năm Giáp Ngọ, quan hệ hai nước sẽ có ‘một năm tốt đẹp hơn nữa’.

        “Chúng tôi sẽ tập trung vào việc củng cố quan hệ thương mại giữa hai nước. Chúng tôi cũng sẽ ưu tiên cho các hoạt động trao đổi về chính trị, đồng thời đảm bảo thêm nhiều hoạt động giao lưu trao đổi văn hóa nghệ thuật giữa các nghệ sỹ Việt Nam và Đan Mạch”, ông Nielson nói.

        Nhà ngoại giao này nêu các thuộc tính của loài ngựa như ‘mạnh mẽ’ và ‘bền bỉ’ để bày tỏ hy vọng về mối bang giao giữa Hà Nội và Copenhagen trong tương lai.

        Cũng giống như hai nhà  ngoại giao Mỹ, Đại sứ New Zealand ở Hà Nội, ông Haike Manning cũng nói về cảm xúc được ăn Tết thứ hai ở Việt Nam.

        Ông cho biết, ông chờ đợi được ngắm nhìn một Hà Nội ‘tĩnh lặng’ trong dịp Tết cũng như tới các chùa chiền, tặng tiền mừng tuổi và ngắm pháo hoa.

        Ông Manning cũng không quên nói về quan hệ hợp tác giữa New Zealand và Việt Nam trong năm mới:

        “Trong năm mới Giáp Ngọ, tôi mong muốn quan hệ hợp tác New Zealand và Việt Nam sẽ tốt đẹp hơn nữa. Chúng tôi sẽ tiếp tục kể với các bạn Việt Nam ‘câu chuyện New Zealand’.

        Tại Việt Nam, kỳ nghỉ Tết nguyên đán Giáp Ngọ năm nay kéo dài tới 9 ngày, và tại nhiều nơi trên thế giới, cộng đồng người Việt cũng tổ chức ăn Tết.

        Đại sứ quán Việt Nam tại các nước cũng có các hoạt động đón Tết nguyên đán cũng như gửi thư chúc Tết người Việt tại nước sở tại.

         http://www.voatiengviet.com/content/dai-su-cac-nuoc-dua-nhau-chuc-tet-nguoi-viet-nam/1841685.html

        Người châu Á mừng Tết Âm Lịch Giáp Ngọ 2014

        Thứ sáu, 31/01/2014



        Tin tức / Thế giới / Châu Á

        Người châu Á mừng Tết Âm Lịch

        Trẻ em ăn Tết
        Trẻ em ăn Tết
        CỠ CHỮ- +
        Zlatica Hoke

        Người dân tại nhiều nước châu Á, cũng như những cộng đồng châu Á trên toàn thế giới, bắt đầu một năm mới với việc sum họp gia đình, đốt pháo bông và những hội hè trên đường phố.

        Tết Âm lịch là ngày lễ dài nhất và quan trọng nhất ở Trung Hoa. Lễ này bắt đầu vào ngày đầu tiên trăng mọc và chấm dứt 15 ngày vào lúc trăng tròn. Lễ này còn được gọi là Lễ hội Mùa Xuân.

        Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình chúc mừng Năm Mới cho người dân trong nước cũng như ở nước ngoài trong chuyến viếng thăm vùng Nội Mông hồi đầu tuần này.:

        “Lễ hội mùa Xuân là một lễ hội cổ truyền của Trung Quốc, và cũng là một lễ hội của tất cả những người Trung Quốc trên toàn cầu. Tôi muốn nhân cơ hội này chúc mừng Năm Mới cho tất cả người dân Trung Quốc thuộc mọi sắc tộc, và đồng bào ở Hong Kong, Macao và Đài Loan, cũng như những kiều bào trên toàn thế giới. Tôi chúc mọi người dồi dào sức khỏe, gia đình hạnh phúc và mọi sự tốt lành.”

        Trong lễ hội quan trọng này, theo văn hóa châu Á, mọi người theo truyền thống thường mặc quần áo màu đỏ, để xua đuổi tà ma. Mọi người cũng  đưa ra những ước vọng trong Năm Mới. Một sinh viên ở Bắc Kinh nói:

        “Tôi ước mong trong năm nay tôi học giỏi hơn và kết quả các kỳ thi khá hơn.”

        Những nước châu Á khác cũng ăn Tết Âm lịch. Cửa hàng thực phẩm tại Hà Nội đông người mua trái cây trước ngày Tết. Một phụ nữ chen mua trái cây cho biết:

        "Tôi mua trái cây để chưng trên bàn thờ tổ tiên, để tưởng nhớ đến ông bà của chúng ta."

        Tại Nhật Bản, những đám đông tại Phố Tàu ở Hoành Tân đón giao thừa hồi tối thứ 5 với những màn múa lân.

        Lễ hội chào mừng Năm mới Âm lịch cũng được tổ chức rầm rộ tại phương Tây, nơi những đám đông cuồng nhiệt cùng với bạn bè châu Á chào mừng lễ hội này.

        Tại Phố Tàu ở London, viện bảo tàng Madame Tussauds tham gia lễ hội hàng năm vào ngày thứ Tư với những tượng sáp những nhân vật nổi tiếng trên thế giới. Cô Nicole Fenner làm cho viện bảo tàng cho biết:

        “London chào mừng Tết Âm Lịch mỗi năm, và chúng tôi thật sự nhiệt tình dự phần trong lễ hội lớn này, và chúng tôi muốn làm một cái gì đó đặc biệt cho những tượng sáp của chúng tôi, do đó chúng tôi mượn tượng sáp của Lý Tiểu Long, Thành Long từ những viện bảo tàng của chúng tôi ở châu Á và chúng tôi rất vui mừng những bức tượng này được trưng bày tại đây, dù trong không khí  ướt át của London, để đón mừng năm mới với chúng tôi.”

        Những chiếc lồng đèn đỏ đã làm không khí lễ hội tưng bừng hơn. Lễ hội lồng đèn, hay Tết Nguyên Tiêu vào ngày rằm tháng giêng, sẽ đánh dấu ngày cuối cùng của Tết Âm Lịch.
         

        Người dân và không khí Tết Giáp Ngọ ở Việt Nam

        Thứ sáu, 31/01/2014



        Tin tức / Việt Nam

        Người dân và không khí Tết Giáp Ngọ ở Việt Nam

        Các mặt hàng trang trí cho dịp Tết được bày bán tại Hà Nội, ngày 21/1/2014.
        Các mặt hàng trang trí cho dịp Tết được bày bán tại Hà Nội, ngày 21/1/2014.
        CỠ CHỮ- +
        Năm Giáp Ngọ đang đến gần. Không khí Tết đang tràn ngập khắp các đường phố và trong từng gia đình Việt Nam.

        Tết Nguyên Đán cổ truyền là dịp lễ quan trọng nhất đối với người Việt và cũng là dịp chi tiêu nhiều nhất sau một năm vất vả làm việc.

        Người dân trong nước năm nay đón tết ra sao? Chúng tôi có dịp trò chuyện với một số cư dân từ nhiều miền đất nước ngay lúc này, trước thềm năm mới.

        Anh Duy, một công chức nhà nước ở miền Tây, cho biết:

        “Năm nay so với mọi năm không xôm tụ bằng, kinh tế yếu. Mọi năm người dân mua sắm Tết, đường sá trang hoàng nhiều hơn. Năm nay không khí trầm lắng, hạn chế. Kinh tế năm nay ai cũng eo hẹp, không như mấy năm trước. Tết năm nay lo nhiều hơn vui. Thu nhập ít mà Tết đến sắm sửa tốn kém nên lo nhiều hơn vui Tết. Vùng nào năm nay cũng khó khăn như vậy, chứ không riêng miền Tây này. Tôi cầu chúc năm mới tình hình kinh tế Việt Nam khởi sắc để những người lao động có thêm thu nhập trang trải cuộc sống. Về tình hình chính trị, 2014 sẽ có nhiều sự kiện liên quan đến quan hệ Việt-Trung. Thủ tướng Việt Nam đã hứa sẽ tổ chức kỷ niệm 40 năm ngày trận chiến Hoàng Sa 19/1/1974 và ngày chiến tranh biên giới phía Bắc 17/2. Thế nhưng ngày 19/1 vừa qua chính phủ vẫn không có hành động gì tưởng niệm, làm người dân rất thất vọng. Dân trông chờ ngày 17/2 sắp tới xem họ có tổ chức lễ kỷ niệm hay không.”
        Người dân và không khí Tết Giáp Ngọ ở Việt Nam
        Ra tới miền Trung, một thanh niên hành nghề tự do tại Nha Trang, chia sẻ:

        “Năm nay tình hình Tết không được hưng phấn như mấy năm trước, hoa Tết cũng ít bán hơn, hàng hóa ở chợ lưu thông không tốt bằng mấy năm trước vì kinh tế khó khăn. Mình chỉ ước trong năm mới những mong ước của người dân Việt Nam có thể thực hiện được: một cuộc sống tốt hơn về kinh tế, tinh thần, và chính trị. Năm rồi đáng chú ý nhất là tiếng nói nhân quyền của người dân Việt Nam đã đựơc những người trẻ, những người yêu nước mang ra nước ngoài.”

        Một nông dân ở Thừa Thiên Huế cho biết tình hình đời sống và sự chuẩn bị đón Tết của cư dân tại vùng đất thường xuyên bị thiên tai hoành hành mỗi năm này:

        “Năm nay do ảnh hưởng của bão Hayan và các trận bão trước đó nữa, đời sống bà con rất khó khăn. Năm mới mong sao thời tiết thuận lợi để sản xuất tốt, và người dân ở đây cũng muốn có được sự chăm sóc y tế, giáo dục tốt hơn.”

        Từ Nam Định, một thanh niên làm việc trong ngành du lịch địa phương tên Ninh cho biết Tết năm nay đến với người dân trong bối cảnh khó khăn kinh tế chung của Việt Nam và giữa những thiếu thốn về quyền con người:

        “Người dân cũng băn khoăn lo lắng vì khủng hoảng kinh tế, đời sống, nhưng vấn đề nổi cộm vẫn là nhân quyền và tự do của người dân. Nhà nước vẫn cứ giám sát chặt chẽ và nhiều bất công xã hội chưa được giải quyết. Tình trạng nhân quyền vẫn chưa thỏa đáng với người dân. Dân vẫn cảm thấy còn nhiều tồn đọng. Cái bản chất của chính quyền Việt Nam rất khó thay đổi. Năm nay họ vào Hội đồng Nhân quyền Liên hiệp quốc rồi có khi còn mạnh tay hơn, khó khăn hơn. Đến thời điểm này là vẫn như thế, chưa thấy có gì là cởi mở.”

        Xuôi ra phía Bắc, một công nhân trẻ tại Thái Bình tên Vina, cho biết không khí đón Tết ở quê anh lúc này:

        “Rất là bình thường, trầm lặng, một cái Tết nhạt. Do cuộc sống kinh tế khó khăn, người ta giảm mua sắm. Mọi năm dân hay mua đào mua quất nhưng năm nay cũng hạn chế hẳn đi. Mọi người chắt chiu chi tiêu và không mặn mà với Tết lắm.”

        Dù mỗi người một hoàn cảnh, nhưng trong bầu không khí Tết, người dân ai cũng ước mơ cho những điều tốt đẹp nhất trong năm mới, mong mỏi một cuộc sống cải thiện hơn từ mặt kinh tế, chính trị cho tới các vấn đề như dân chủ- nhân quyền, những nhu cầu rất thực tế nhưng chưa hiện thực đối với người dân Việt Nam.