MH17: Ukraina bắt giữ người lái giàn tên lửa Buk
Giàn tên lửa BUK-M2 giống với tên lửa đã bắn hạ chiếc máy bay Boeing MH17 của hãng hàng không Malaysia trong khu vực do phe ly khai Ukraina thân Nga kiểm soát.Wikipedia
Hôm qua, 17/07/2019, nhân lễ kỷ niệm 5 năm chiếc phi cơ Boeing trên tuyến bay MH17 bị bắn rơi ở miền đông Ukraina, cơ quan an ninh Ukraina SBU đã có buổi trình bày tóm lược kết quả điều tra và tiết lộ rằng họ đã bắt giam một nghi can từ năm 2017. Đó là một trong những tài xế đã lái giàn phóng tên lửa Buk đã bắn hạ chiếc máy bay hành khách. Người này đang bị giam ở Ukraina.
Thông tín viên RFI tại Kiev, Sébastien Gobert, cho biết thêm chi tiết:
Không ai chờ đợi thông báo gì đáng ngạc nhiên trong cuộc họp này của SBU. Nhưng với một giọng nói rất dững dưng, một nhà điều tra tiết lộ về nhân vật này. Nghi can bị tố cáo đã lái giàn phóng tên lửa đến từ Nga, trên một phần đoạn đường băng qua miền Đông Ukraina lúc đó đang trong tình trạng chiến tranh. Nhân vật này đã bị nhận dạng nhờ các đoạn video, và bị bắt 3 năm sau ở biên giới Nga và Ukraina.
Danh tánh nghi can không được tiết lộ, nhưng SBU khẳng định là người này không nằm trong danh sách 4 người mà các nhà điều tra quốc tế đòi bắt giữ, được cho là đang ẩn náu ở Nga hoặc đã biến mất.
Đây không phải người đầu tiên có dính líu đến MH17 bị SBU bắt giữ trong vòng bí mật tuyệt đối. Một cựu sĩ quan phòng không đã bị bắt trong một chiến dịch đặc biệt vào mùa xuân năm nay, ngay trong vùng mà lực lượng ly khai kiểm soát.
Các chiến dịch này được giữ bí mật do vấn đề an ninh, nhưng lại đặt ra câu hỏi là cơ quan an ninh Ukraina đã biết gì thêm, để có thể giúp các nhà điều tra quốc tế làm sáng tỏ về thảm kịch và truy tố các thủ phạm ra trước tòa.
http://vi.rfi.fr/quoc-te/20190718-mh17-an-ninh-ukraina-da-bat-giu-mot-nguoi-lai-dan-phong-ten-lua-buk-ok
Ukraina bắt một nghi can bị truy nã trong vụ máy bay MH17
Hiện trường xác máy bay Boeing MH17 của hãng hàng không Malaysia, bị tên lửa bắn rơi ngày 17/07/2014 tại vùng Donetsk.REUTERS/Maxim Zmeyev
Cơ quan an ninh Ukraina vừa tiết lộ đã bắt cóc một quân nhân ly khai ngay trong vùng miền Đông đưa về khu vực do Kiev kiểm soát. Nhân vật bị bắt là nghi phạm đang bị nhóm điều tra quốc tế truy nã vì dính líu vào vụ bắn rơi chiếc máy bay chở khách Boeing MH17 của Malaysia Airlines hồi tháng 7/2014 trên bầu trời miền Đông Ukraina.
Thông tín viên Sébastien Gobert tại Kiev :
Có ít chi tiết lộ ra ngoài về chiến dịch của đặc nhiệm Ukraina bắt giữ Volodymyr Tsemakh. Nhưng đáng chú ý là sự việc diễn ra giữa vùng đất ly khai. Quân nhân này bị bắt cuối tháng 6 tại Snizhne, một thành phố nhỏ nằm cách Donetsk 80 km. Để đưa đối tượng ra khỏi đó, lực lượng bắt cóc dường như đã phải đánh thuốc mê người bị bắt, đóng giả làm người tàn tật ngồi trên xe lăn, theo báo chí vùng ly khai.
Chiến dịch bắt giữ chứng tỏ quân Ukraina vẫn còn hoạt động trong vùng ly khai tuy đã bị chia cắt khỏi đất nước từ 5 năm nay do sự hỗ trợ mạnh mẽ của Nga.
Bắt giữ đem ra xét xử Volodymur Tsemakh có thể sẽ dẫn đến những phát hiện mới về vụ máy bay Boeing MH17 bị tên trúng lên lửa làm 298 người thiệt mạng hôm 17/07/2014. Cuộc điều tra bị vụn vặt bởi những nghi phạm chính hoặc đang trú tại Nga, hoặc bị mất tích.
Bản thân Volodymyr Tsemakh đã chính thức bị các nhà điều tra quốc tế truy nã. Mùa hè 2014, ông ta là chỉ huy một đơn vị phòng không địa phương. Mức độ tiến triển điều tra thảm họa giờ phụ thuộc vào số phận của ông ta được định đoạt thế nào.
http://vi.rfi.fr/quoc-te/20190706-ukraina-bat-mot-nghi-can-bi-truy-na-trong-vu-may-bay-mh17
MH17 bị bắn rơi ở Ukraina : 4 nghi phạm sẽ bị xét xử là ai ?
Ngày 19/06/2019, tại Hà Lan, nhóm điều tra quốc tế công bố danh tính 4 nghi phạm trong vụ bắn hạ chiếc máy bay của Malaysia Airlines MH17, trên bầu trời Ukraina các đây gần 5 năm.REUTERS/Eva Plevier
Nhóm điều tra quốc tế do Hà Lan dẫn đầu ngày 19/06/2019 đã thông báo kết quả cuộc điều tra kéo dài trong 5 năm về vụ chiếc Boeing trên tuyến bay MH17 của hãng hàng không Malaysia Airlines, bị bắn rơi trên bầu trời miền đông Ukraina vào năm 2014, làm 298 người thiệt mạng. Các nhà điều tra đã nêu đích danh 4 nghị phạm, 3 người Nga, (Igor Girkin, Sergey Dubinski, Oleg Pulatov) và một người Ukraina (Leonid Kharchenko). Những người này sẽ bị xét xử về tội sát nhân trước một tòa án Hà Lan vào tháng 3/2020.
Nhóm điều tra quốc tế khẳng định là đã hội đủ tất cả các bằng chứng để nhận dạng và truy tố các nghi phạm nói trên, bị tình nghi là đã dùng một tên lửa BUK của Nga để bắn hạ chiệc máy bay MH17, ngày 17/07/2014.
Về những người này, chưởng lý Hà Lan Fred Westerbeke khẳng định : « Họ đã có vai trò chủ chốt tại Đông Ukraina. Chính họ đã yêu cầu và làm mọi cách để chuyển dàn phóng tên lửa BUK đến vùng mà họ chịu trách nhiệm và chính từ vùng này mà chiếc máy bay MH17 đã bị tên lửa bắn rơi. Họ chịu trách nhiệm về toàn bộ vụ việc ».
Trên nguyên tắc, những người này sẽ bị đưa ra xét xử vào ngày 09/03/2020 trước một tòa án Hà Lan, và có khả năng bị án tù chung thân.
Tuy nhiên theo các nhà điều tra, ít có khả năng họ xuất hiện trước tòa án, Hiến Pháp Nga và Ukraina không cho dẫn độ công dân của mình, trong lúc Mátxcơva luôn luôn bác bỏ các kết luận có dính líu đến Nga và quân đội Nga ở Đông Ukraina. Mặt khác, trong số các nghi phạm, còn có những nhân vật rất "nặng ký".
Những nghi phạm thật ra là ai ?
Gương mặt nổi bật được chú ý nhất là Igor Girkin, có bí danh là « xạ thủ - Strelkov », cựu bộ trưởng quốc phòng của nước Cộng Hòa tự phong Donetsk, ở miền Đông Ukraina. Girkin từng được truyền hình Nga ca ngợi như là một anh hùng.
Là một cựu đại tá cơ quan FSB Nga (KGB cũ), ông Girkin đã thành lập các đơn vị dân quân vũ trang thân Nga đầu tiên, ngay từ lúc phe ly khai bắt đầu nổi dậy ở đông Ukraina vào mùa xuân 2014. Vài tuần sau khi chiếc MH17 bị bắn hạ, Girkin đã bị cách chức trong điều kiện khá mờ ám vào tháng 8/2014, và kín đáo quay về Matxcơva.
Nhân vật Nga thứ 2 bị tình nghi, Sergueï Dubinski, 56 tuổi, là một cựu chiến binh trong cuộc chiến ở Afghanistan và đã quen biết với Girkin trong cuộc chiến Tchetchenia lần thứ nhất. Chính quyền Kiev nghi là Dubinski làm việc cho cơ quan tình báo quân đội Nga GRU. Theo trang mạng Bellingcat, chuyên về điều tra, thì chính Dubinski đã yêu cầu Nga cho chuyển đến Donetsk hệ thống hỏa tiễn phòng không BUK.
Nghi phạm thứ 3, Oleg Poulatov, 52 tuổi, một cựu sĩ quan quân đội Nga, là một trong những phụ tá của ông Dubinski.
Cuối cùng là nghi phạm Ukraina, Leonid Khartchenko, 47 tuổi, có bí danh là « Chuột chũi ». Nhân vật này cũng họat động cho cơ quan tình báo của phe ly khai tại Đông Ukraina. Các nhà điều tra nghi là chính nhân vật này giúp chuyển đến cũng như cho mang đi hệ thống bắn tên lửa BUK.
Ba nghi phạm đầu tiên hiện vẫn ở Nga, còn về Leonid Khartchenko, thì an ninh Ukraina khẳng định không có tin tức gì của nhân vật này, không biết ở đâu, còn sống hay đã chết.
Kết luận của nhóm điều tra nhằm trấn an dư luận ?
Như nói trên, Matxcơva đã bác bỏ kết luận của nhóm điều tra quốc tế. Bộ Ngoại Giao xem đấy là kết luận thiên vị, không cơ sở, chỉ nhằm mục tiêu hạ uy tín của Nga. Ông Girkin cũng lên tiếng phủ nhận mọi trách nhiệm. Trả lời hãng tin Interfax ông tuyên bố : « Tôi chỉ có thể nói là chiếc Boeing không phải do phe ly khai bắn hạ ».
Theo giới quan sát, việc công bố kết quả điều tra cho phép trấn an gia đình và người thân của các nạn nhân chuyến bay MH17. Họ cảm thấy phần nào được an ủi, như cảm nhận của một bà mẹ đã bị mất đứa con trai 23 tuổi và cô con dâu trong chuyến bay này.
Trả lời thông tín viên RFI, bà cho biết là đã chờ đợi ngày này từ 5 năm qua, bây giờ có được thông tin rõ rệt, một ngày rõ rệt, bà sẽ chờ đợi và tập trung vào ngày 09/03/2020.
Vấn đề là chưa chắc Nga hợp tác với Hà Lan để cho phiên tòa diễn ra suôn sẻ cho dù Mỹ và Châu Âu đang gây sức ép. Các nghi phạm cũng không chắc sẽ ra hầu tòa.
http://vi.rfi.fr/quoc-te/20190621-mh17-bi-ban-roi-o-ukraina-4-nghi-pham-se-bi-xet-xu-la-ai
MH17: 5 năm đi đòi công lý cho các nạn nhân
Gia đình các nạn nhân MH17 kỉ niệm 4 năm vụ tai nạn gần ngôi làng Grabovo ở vùng Donetsk do phe ly khai kiểm soát, Ukraina, ngày 17/07/2018.REUTERS/Alexander Ermochenko
Ngày 17/07/2019 đánh dấu tròn năm năm chiếc máy bay Boeing của hãng hàng không Malaysia Airlines mang số hiệu MH17 bị trúng tên lửa và nổ tung trên bầu trời Ukraina, khiến toàn bộ 298 hành khách và phi hành đoàn bị thiệt mạng.
Trong 5 năm qua, nguyên nhân vụ nổ đã được làm sáng tỏ, nhưng các bên liên quan vẫn liên tục phủ nhận trách nhiệm, chưa một nghi phạm nào bị đưa ra xét xử.
Chuyện gì xảy ra ngày 17/07/2014 ?
Chuyến bay MH17 của Malaysia Airlines, khởi hành từ Amsterdam (Hà Lan) đến Kuala Lumpur (Malaysia), khi bay ngang qua miền đông Ukraina, do phe ly khai thân Nga kiểm soát, đã bị trúng tên lửa và nổ tung. Toàn bộ 283 hành khách, trong đó có 196 người Hà Lan, 38 công dân Úc, và 15 thành viên phi hành đoàn bị thiệt mạng.
Những mảnh vỡ của chiếc Boeing bị bắn tung tóe vài cây số trên một khu đất rộng, gần ngôi làng Grabovo, ở Ukraina. Những mảnh thi thể nạn nhân cũng rải rác trên khắp khu vực bị nạn. Trong một đoạn video được một người dân ở làng Grabovo quay lại ngay sau khi máy bay rơi và còn bốc cháy, người ta thấy một cột khói đen nghi ngút, ngay sát một ngôi nhà, người dân nhớn nhác chạy lại, một số người cầm xô chậu mang nước dập lửa.
Cả thế giới sững sỡ vì còn chưa hết bàng hoàng về vụ một chiếc Boeing của chuyến bay Kuala Lumpur - Bắc Kinh, cũng của hãng hàng không Malaysia Airlines, mất tích một cách bí ẩn trong đêm 08/03/2014 ở Ấn Độ Dương.
Tổng thống Mỹ Barack Obama lúc đó khẳng định máy bay MH17 bị trúng một tên lửa bắn từ một vùng do phe ly khai kiểm soát, còn tổng thống Petro Porochenko lên án một « hành vi khủng bố ». Chỉ vài ngày sau vụ nổ, Liên Hiệp Châu Âu thông qua hàng loạt biện pháp trừng phạt kinh tế nặng nề đối với Nga, nhắm vào các lĩnh vực quan trọng như năng lượng, quốc phòng và tài chính.
Mối quan hệ giữa Liên Hiệp Châu Âu và Nga trở nên xấu hơn, vì trước đó Bruxelles vừa trừng phạt Nga vì sáp nhập bán đảo Crimée ngày 18/03/2014 và vì Nga yểm trợ phe ly khai Ukraina khơi mào cuộc xung đột ở miền đông.
Vào tháng 05/2018, Hà Lan và Úc, hai nước có nhiều công dân bị thiệt mạng, đã công khai cáo buộc Nga chịu trách nhiệm về thảm họa trên. Khối NATO và Liên Hiệp Châu Âu ủng hộ quyết định của Hà Lan và Úc. Tuy nhiên, Matxcơva vẫn kịch liệt bác bỏ mọi liên quan và đổ lỗi cho Kiev.
Đến tháng 06/2019, 28 nước thành viên Liên Hiệp Châu Âu gia tăng sức ép đối với Nga. Một mặt, Bruxelles kêu gọi Matxcơva « hợp tác toàn diện » với cuộc điều tra, mặt khác, Liên Hiệp Châu Âu triển hạn hàng loạt biện pháp trừng phạt.
Cuộc điều tra tiến triển đến đâu ?
Trong báo cáo đầu tiên, được công bố tháng 09/2014, các nhà điều tra quốc tế, do Sở An ninh Hà Lan (OVV) đứng đầu, khẳng định chiếc Boeing bị các « tên lửa có năng lượng cao » đâm thủng trên không.
Đến tháng 08/2015, các nhà điều tra xác định rằng nhiều chi tiết « có khả năng » thuộc một hệ thống tên lửa địa đối không BUK, mà cả Nga và Ukraina đều sở hữu. Thông tin trên được tái xác nhận vào tháng 10 cùng năm.
Đến tháng 09/2016, các nhà điều tra khẳng định đã có « những bằng chứng rõ ràng » cho thấy máy bay của chuyến MH17 bị một tên lửa BUK bắn hạ. Tên lửa này được đưa từ Nga sang miền đông Ukraina. Phải chờ đến tận hai năm sau, vào tháng 05/2018, các nhà điều tra mới đưa ra khẳng định tên lửa bắn hạ máy bay của Malaysia Airlines là đến từ « lữ đoàn phòng không 53 của Nga đóng tại Kursk, phía tây nước Nga ».
Diễn biến mới nhất là vào ngày 19/06/2019, tổ điều tra đã xác định bốn nghi phạm và Viện Công Tố Hà Lan sẽ truy tố họ về tội giết người.
Bốn nghi phạm là ai ?
Ba người Nga Serguei Doubinski, Igor Guirkine, Oleg Poulatov và một người Ukraina Leonid Khartchenko, đều là lãnh đạo cấp cao trong phe ly khai thân Nga ở miền đông Ukraina, sẽ là những người đầu tiên bị đưa ra xét xử trong vụ này. Theo chưởng lý Hà Lan Fred Westerbeke, « cả bốn (nghi phạm) bị cáo buộc đã áp tải hệ thống tên lửa đối không BUK vào miền đông Ukraina » và « đã gây ra vụ nổ máy bay » MH17.
Phiên xử sẽ diễn ra ngày 09/03/2020 tại tòa án Schiphol, ngoại ô Amsterdam. Năm 2018, các nghị sĩ Hà Lan đã phê chuẩn một thỏa thuận ký với Ukraina để tất cả các phiên xử liên quan đến thủ phạm vụ nổ máy bay MH17 sẽ diễn ra ở Hà Lan. Dĩ nhiên có rất ít khả năng là bốn nghi phạm trên trình diện tại tòa, vì Nga và Ukraina không dẫn độ công dân bị truy tố ở nước ngoài. Cả bốn người này có thể bị xử vắng mặt.
Ngay khi cảnh sát Hà Lan công bố danh tính của bốn nghi phạm, Igor Guirkine, được mệnh danh là « Strelkov » (lính bắn tỉa), một trong số ba người Nga lãnh đạo cấp cao ở miền đông Ukraina, đã phủ nhận trách nhiệm của phe ly khai thân Nga, khi tuyên bố « chiếc Boeing không bị phe ly khai bắn hạ ».
Trong thông cáo ngày 19/06/2019, bộ Ngoại Giao Nga lên án « những cáo buộc vô căn cứ » nhằm « giảm uy tín Liên Bang Nga trước cộng đồng quốc tế ». Phía bộ Ngoại Giao Ukraina kêu gọi Nga « thừa nhận trách nhiệm » và « hợp tác với cuộc điều tra » quốc tế.
Cuối tháng 06/2019, cơ quan an ninh Ukraina đã bắt cóc Volodymyr Tsemakh ở Snizhne, một thành phố nhỏ cách Donetsk khoảng 80 km. Mùa hè 2014, khi xảy ra vụ máy bay rơi, Volodymyr Tsemakh chỉ huy một lữ đoàn phòng không địa phương.
Để đưa nhân vật này ra khỏi miền đông và đến khu vực do Kiev quản lý, một người tham gia bắt cóc phải đóng giả là một người tàn tật ngồi trên xe lăn và dường như đã chuốc thuốc mê viên sĩ quan ly khai này. Ukraina hy vọng vụ bắt giữ và xét xử Volodymyr Tsemakh sẽ mang lại những tiết lộ mới về vụ máy bay MH17 bị bắn rơi.
Chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo ?
Cuộc điều tra vẫn tiếp tục. Các nhà điều tra không loại trừ khả năng đưa ra pháp luật những nghi phạm khác trong tương lai. Hiện tại, họ đang truy tìm tung tích các thành viên của đội điều khiển hệ thống tên lửa địa đối không BUK lúc đó và « những người có thể đóng vai trò mắt xích trong bộ máy chỉ huy Nga ».
Trong một quá trình tố tụng khác, gia đình các nạn nhân yêu cầu Tòa án Châu Âu về Nhân Quyền (CEDH) « công nhận trách nhiệm » của Matxcơva trong thảm họa MH17.
Ngày 17/07/2019, gia đình các nạn nhân Malaysia đã dành một phút mặc niệm tưởng nhớ đến người thân qua đời cách đây đúng 5 năm.
(Tổng hợp từ AFP, RFI, Le Point)
http://vi.rfi.fr/chau-a/20190717-5-nam-di-doi-cong-ly-cho-nan-nhan-vu-may-bay-mh17
Cùng chủ đề
Cùng chủ đề
Geen opmerkingen:
Een reactie posten