Malaysia : Trung Quốc và luồng gió ngược mang tên Mahathir
Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad. Ảnh chụp lúc họp báo tại Kuala Lumpur, ngày 11/05/2018.REUTERS/Athit Perawongmetha
Công việc làm ăn của Trung Quốc tại Malaysia có lẽ sẽ không còn được suôn sẻ như xưa nữa. Sự kiện cựu thủ tướng Mahathir Mohamad từng lãnh đạo nước này trong hơn 2 thập niên cách nay 15 năm đã được bầu lại làm thủ tướng sau cuộc bầu cử Quốc Hội hôm 09/05/2018 vừa qua, như đã thổi một luồng gió ngược vào đà tiến tưởng như không gì cưỡng lại được của Trung Quốc tại đất nước Đông Nam Á.
Bắc Kinh như đã nhận thức rõ nguy cơ này nên đã vội lên tiếng kêu gọi tân chính quyền Malaysia duy trì quan hệ hữu hảo giữa hai bên.
Tín hiệu của ông Mahathir bắn về phía Trung Quốc rất rõ ràng khi chỉ vài tiếng đồng hồ sau khi có kết quả đắc cử, ông đã tuyên bố muốn đàm phán lại một số thỏa thuận với Bắc Kinh.
Theo hãng Reuters, trong một cuộc họp báo tại Kuala Lumpur, tân thủ tướng Malaysia cho biết ông ủng hộ sáng kiến Con Đường Tơ Lụa Mới của Trung Quốc, nhưng dành quyền tái đàm phán một số điều khoản trong những thỏa thuận đã ký với Bắc Kinh nếu cần thiết. Thông điệp của ông Mahathir còn hàm ý chống lại việc Trung Quốc quân sự hóa Biển Đông.
Theo ông Mahathir : « Chúng tôi không có vấn đề gì với dự án Một Vành Đai, Một Con Đường, ngoại trừ việc chúng tôi không muốn thấy có quá nhiều tàu chiến trong khu vực, bởi vì chiến hạm này sẽ thu hút những chiến hạm khác, và khu vực sẽ trở nên căng thẳng vì sự hiện diện của tàu chiến ».
Tuyên bố đòi đàm phán lại các thỏa thuận với Trung Quốc mang đầy đủ ý nghĩa trong bối cảnh trong suốt thời gian vận động tranh cử ông Mahathir đã liên tục tố cáo thủ tướng đương thời Najib Razak là « bán tống, bán tháo » đất nước cho Trung Quốc, và đặt vấn đề về những khoản đầu tư khổng lồ của Bắc Kinh vào Malaysia, từ lãnh vực địa ốc, phát triển đô thị, cho đến đường sắt, cảng biển…
Có hai đại dự án bị ông Mahathir đặc biệt chỉ trích : Tuyến đường sắt phía đông bán đảo Malaysia, trị giá ít nhất 17 tỷ đô la (theo hãng tin Mỹ Bloomberg), được giao cho tập đoàn Kiến Thiết Giao Thông Trung Quốc chủ trì, và dự án địa ốc Forest City 40 tỷ đô la, ngoài eo biển Johor, mà cho đến nay 70% khách mua là người Trung Quốc.
Đối với ông Mahathir, cần phải xem xét lại tính cần thiết của dự án đường sắt, và lợi ích cho người dân Malaysia từ dự án Johor. Trong cuộc vận động tranh cử hôm 26/04 chẳng hạn, ông Mahathir cho rằng « Malaysia không được gì từ núi tiền » mà Trung Quốc đổ vào, và liên minh đối lập do ông lãnh đạo, nếu đắc cử, sẽ không có bất kỳ sự dễ dãi nào với dòng tiền từ Trung Quốc.
Theo nhận xét của nhật báo Mỹ Bloomberg ngày 07/05, dân Malaysia ngày càng lo ngại về cách Trung Quốc tài trợ cho các dự án khiến cho Malaysia trong thực tế khó có thể trả được nợ. Năm ngoái, Sri Lanka đã phải giao cảng Hambantota cho các công ty do Nhà nước Trung Quốc kiểm soát để bù lại khoản nợ 1,1 tỷ đô la không trả được sau khi vay để xây dựng cảng này.
Các tập đoàn Trung Quốc cũng nổi tiếng với việc đưa công nhân, thiết bị và vật liệu từ nước mình sang, thay vì dựa vào nguồn lực địa phương. Như khi xây đường sắt tại Malaysia, chính phủ Malaysia thậm chí còn nêu việc ngôn ngữ bất đồng để biện minh cho việc nhập nhân công và vật tư từ Trung Quốc.
Còn đầu tư Trung Quốc vào bất động sản đã tạo ra tâm lý ganh tỵ, mối quan ngại về chủ quyền và chủ nghĩa bài ngoại. Dưới thời ông Najib, từ năm 2012 đến năm 2016, người nước ngoài chiếm khoảng 35% giao dịch đất đai ở Malaysia, đa số là người Trung Quốc. Dự án Forest City dự trù có 700.000 cư dân, cho đến nay, 70% người mua là người Trung Quốc. Các bất động sản ở đây có giá lên tới 250.000 đô la, ngoài khả năng tài chánh của hầu hết dân địa phương.
Sự kiện đối lập Malaysia thắng cử, lật đổ người thân cận với Trung Quốc dĩ nhiên đã khiến Bắc Kinh lo ngại.
Khi được hỏi về tuyên bố của ông Mahathir, hôm 10/05, phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Trung Quốc Cảnh Sảng tránh đề cập đến chuyện tái đàm phán mà chỉ khẳng định rằng quan hệ hai nước vẫn đang phát triển tốt, có lợi cho cả hai bên, do đó các thỏa thuận song phương cần phải được « trân trọng và bảo vệ ».
Phát ngôn viên Trung Quốc đã gạt bỏ những quan ngại về những tuyên bố « không thân thiện » trước đây của ông Mahathir đối với Trung Quốc, cho rằng chính ông Mahathir đã có nhiều đóng góp quan trọng cho việc phát triển quan hệ Bắc Kinh-Kuala Lumpur.
Nhật báo Hồng Kông South China Morning Post ngày 11/05 cũng cho rằng tân thủ tướng Malaysia cần phải thực tế, và bảo đảm hai điểm then chốt : Ổn định trong nước và quan hệ tốt với Trung Quốc.
Lý do mà tờ báo đưa ra là để phát triển đất nước, ông Mahathir cần phải tạo được một môi trường ổn định để khuyến khích thương mại và thu hút đầu tư nước ngoài, trong lúc đó thì Trung Quốc hiện là đối tác thương mại lớn nhất của Malaysia và vào năm 2017, là nhà đầu tư đứng hàng thứ sáu, sau Singapore, Hà Lan, Nhật Bản, Mỹ và Hồng Kông.
Trong một nhận định đăng ngày 11/05 trên trang mạng của Viện Nghiên Cứu Đông Nam Á Yusuf Ishak tại Singapore, chuyên gia Ian Storey cũng cùng quan điểm, cho rằng Trung Quốc có một vai trò rất quan trọng cho sự phát triển kinh tế của Malysia, và chính ông Mahathir là « kiến trúc sư » của chính sách thân thiện với Trung Quốc vào đầu những năm 1990.
Tuy nhiên, ông Mahathir rất bất bình trước thái độ quá lệ thuộc của cựu thủ tướng Najib Razak với Bắc Kinh, và không ngần ngại tố cáo người tiền nhiệm là đã đặt lợi ích riêng tư bên trên quyền lợi quốc gia.
Một ví dụ thường được ông nêu lên là dự án địa ốc Forest City trị giá 40 tỷ đô la Mỹ ở Johor, với Trung Quốc là nhà đầu tư chính và công dân Trung Quốc là khách mua chủ yếu. Theo ông Mahathir, với dự án Forest City, Malaysia đã bán chủ quyền đất nước cho Trung Quốc, và dự án đó « không phải là Trung Quốc đầu tư mà là định cư. »
Ông Mahathir thậm chí còn cáo buộc Najib phá hoại vị thế phi liên kết của đất nước bằng cách khởi xướng quan hệ quân sự với Trung Quốc, và cho rằng giờ đây Malaysia không còn độc lập nữa mà đã là «một thành viên khối Trung Quốc. »
Trong bối cảnh đó, theo chuyên gia Storey, giới phân tích an ninh khu vực sẽ quan tâm nhất đến quan điểm của tân chính phủ Malaysia về Biển Đông, nơi mà Malaysia tuyên bố chủ quyền trên 12 rạn san hô ở quần đảo Trường Sa và hiện kiểm soát năm thực thể, trong lúc Trung Quốc đòi chủ quyền trên toàn bộ các vùng biển đảo nằm bên trong đường 9 đoạn mà họ vẽ ra.
Đối với thủ tướng Mahathir, Malaysia không thể, và không nên đối đầu với Trung Quốc bằng quân sự, nhưng phải mạnh mẽ duy trì các tuyên bố chủ quyền của mình trong khu vực và đàm phán với Trung Quốc.
Trong toàn cảnh nêu trên, chuyên gia Storey cho rằng mặc dù giới lãnh đạo Trung Quốc có thể đã lo ngại trước kết quả bầu cử tại Malaysia, nhưng trong thực tế, sẽ không có những thay đổi lớn trong quan hệ song phương Bắc Kinh-Kuala Lumpur : Đối với Malaysia, Trung Quốc là một đối tác kinh tế quan trọng không thể xúc phạm, và ngược lại, Malaysia là một tác nhân chính trị trọng yếu trong ASEAN mà Trung Quốc không thể coi thường.
Cho dù vậy, trong vài tháng tới đây, một số dự án do Trung Quốc tài trợ gây tranh cãi, và đặc biệt là những vụ liên quan đến vụ bê bối tài chính quỹ đầu tư 1MDB sẽ được xem xét kỹ lưỡng và Malaysia có thể công khai hơn trong việc phản đối Trung Quốc quân sự hóa Biển Đông.
http://vi.rfi.fr/chau-a/20180516-malaysia-trung-quoc-va-luong-gio-nguoc-mang-ten-mahathir
Tân thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad (giữa) phát biểu trong cuộc họp báo tại Kuala Lumpur ngày 11/05/2018.REUTERS/Athit Perawongmetha
Tín hiệu của ông Mahathir bắn về phía Trung Quốc rất rõ ràng khi chỉ vài tiếng đồng hồ sau khi có kết quả đắc cử, ông đã tuyên bố muốn đàm phán lại một số thỏa thuận với Bắc Kinh.
Theo hãng Reuters, trong một cuộc họp báo tại Kuala Lumpur, tân thủ tướng Malaysia cho biết ông ủng hộ sáng kiến Con Đường Tơ Lụa Mới của Trung Quốc, nhưng dành quyền tái đàm phán một số điều khoản trong những thỏa thuận đã ký với Bắc Kinh nếu cần thiết. Thông điệp của ông Mahathir còn hàm ý chống lại việc Trung Quốc quân sự hóa Biển Đông.
Theo ông Mahathir : « Chúng tôi không có vấn đề gì với dự án Một Vành Đai, Một Con Đường, ngoại trừ việc chúng tôi không muốn thấy có quá nhiều tàu chiến trong khu vực, bởi vì chiến hạm này sẽ thu hút những chiến hạm khác, và khu vực sẽ trở nên căng thẳng vì sự hiện diện của tàu chiến ».
Tuyên bố đòi đàm phán lại các thỏa thuận với Trung Quốc mang đầy đủ ý nghĩa trong bối cảnh trong suốt thời gian vận động tranh cử ông Mahathir đã liên tục tố cáo thủ tướng đương thời Najib Razak là « bán tống, bán tháo » đất nước cho Trung Quốc, và đặt vấn đề về những khoản đầu tư khổng lồ của Bắc Kinh vào Malaysia, từ lãnh vực địa ốc, phát triển đô thị, cho đến đường sắt, cảng biển…
Có hai đại dự án bị ông Mahathir đặc biệt chỉ trích : Tuyến đường sắt phía đông bán đảo Malaysia, trị giá ít nhất 17 tỷ đô la (theo hãng tin Mỹ Bloomberg), được giao cho tập đoàn Kiến Thiết Giao Thông Trung Quốc chủ trì, và dự án địa ốc Forest City 40 tỷ đô la, ngoài eo biển Johor, mà cho đến nay 70% khách mua là người Trung Quốc.
Đối với ông Mahathir, cần phải xem xét lại tính cần thiết của dự án đường sắt, và lợi ích cho người dân Malaysia từ dự án Johor. Trong cuộc vận động tranh cử hôm 26/04 chẳng hạn, ông Mahathir cho rằng « Malaysia không được gì từ núi tiền » mà Trung Quốc đổ vào, và liên minh đối lập do ông lãnh đạo, nếu đắc cử, sẽ không có bất kỳ sự dễ dãi nào với dòng tiền từ Trung Quốc.
Theo nhận xét của nhật báo Mỹ Bloomberg ngày 07/05, dân Malaysia ngày càng lo ngại về cách Trung Quốc tài trợ cho các dự án khiến cho Malaysia trong thực tế khó có thể trả được nợ. Năm ngoái, Sri Lanka đã phải giao cảng Hambantota cho các công ty do Nhà nước Trung Quốc kiểm soát để bù lại khoản nợ 1,1 tỷ đô la không trả được sau khi vay để xây dựng cảng này.
Các tập đoàn Trung Quốc cũng nổi tiếng với việc đưa công nhân, thiết bị và vật liệu từ nước mình sang, thay vì dựa vào nguồn lực địa phương. Như khi xây đường sắt tại Malaysia, chính phủ Malaysia thậm chí còn nêu việc ngôn ngữ bất đồng để biện minh cho việc nhập nhân công và vật tư từ Trung Quốc.
Còn đầu tư Trung Quốc vào bất động sản đã tạo ra tâm lý ganh tỵ, mối quan ngại về chủ quyền và chủ nghĩa bài ngoại. Dưới thời ông Najib, từ năm 2012 đến năm 2016, người nước ngoài chiếm khoảng 35% giao dịch đất đai ở Malaysia, đa số là người Trung Quốc. Dự án Forest City dự trù có 700.000 cư dân, cho đến nay, 70% người mua là người Trung Quốc. Các bất động sản ở đây có giá lên tới 250.000 đô la, ngoài khả năng tài chánh của hầu hết dân địa phương.
Sự kiện đối lập Malaysia thắng cử, lật đổ người thân cận với Trung Quốc dĩ nhiên đã khiến Bắc Kinh lo ngại.
Khi được hỏi về tuyên bố của ông Mahathir, hôm 10/05, phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Trung Quốc Cảnh Sảng tránh đề cập đến chuyện tái đàm phán mà chỉ khẳng định rằng quan hệ hai nước vẫn đang phát triển tốt, có lợi cho cả hai bên, do đó các thỏa thuận song phương cần phải được « trân trọng và bảo vệ ».
Phát ngôn viên Trung Quốc đã gạt bỏ những quan ngại về những tuyên bố « không thân thiện » trước đây của ông Mahathir đối với Trung Quốc, cho rằng chính ông Mahathir đã có nhiều đóng góp quan trọng cho việc phát triển quan hệ Bắc Kinh-Kuala Lumpur.
Nhật báo Hồng Kông South China Morning Post ngày 11/05 cũng cho rằng tân thủ tướng Malaysia cần phải thực tế, và bảo đảm hai điểm then chốt : Ổn định trong nước và quan hệ tốt với Trung Quốc.
Lý do mà tờ báo đưa ra là để phát triển đất nước, ông Mahathir cần phải tạo được một môi trường ổn định để khuyến khích thương mại và thu hút đầu tư nước ngoài, trong lúc đó thì Trung Quốc hiện là đối tác thương mại lớn nhất của Malaysia và vào năm 2017, là nhà đầu tư đứng hàng thứ sáu, sau Singapore, Hà Lan, Nhật Bản, Mỹ và Hồng Kông.
Trong một nhận định đăng ngày 11/05 trên trang mạng của Viện Nghiên Cứu Đông Nam Á Yusuf Ishak tại Singapore, chuyên gia Ian Storey cũng cùng quan điểm, cho rằng Trung Quốc có một vai trò rất quan trọng cho sự phát triển kinh tế của Malysia, và chính ông Mahathir là « kiến trúc sư » của chính sách thân thiện với Trung Quốc vào đầu những năm 1990.
Tuy nhiên, ông Mahathir rất bất bình trước thái độ quá lệ thuộc của cựu thủ tướng Najib Razak với Bắc Kinh, và không ngần ngại tố cáo người tiền nhiệm là đã đặt lợi ích riêng tư bên trên quyền lợi quốc gia.
Một ví dụ thường được ông nêu lên là dự án địa ốc Forest City trị giá 40 tỷ đô la Mỹ ở Johor, với Trung Quốc là nhà đầu tư chính và công dân Trung Quốc là khách mua chủ yếu. Theo ông Mahathir, với dự án Forest City, Malaysia đã bán chủ quyền đất nước cho Trung Quốc, và dự án đó « không phải là Trung Quốc đầu tư mà là định cư. »
Ông Mahathir thậm chí còn cáo buộc Najib phá hoại vị thế phi liên kết của đất nước bằng cách khởi xướng quan hệ quân sự với Trung Quốc, và cho rằng giờ đây Malaysia không còn độc lập nữa mà đã là «một thành viên khối Trung Quốc. »
Trong bối cảnh đó, theo chuyên gia Storey, giới phân tích an ninh khu vực sẽ quan tâm nhất đến quan điểm của tân chính phủ Malaysia về Biển Đông, nơi mà Malaysia tuyên bố chủ quyền trên 12 rạn san hô ở quần đảo Trường Sa và hiện kiểm soát năm thực thể, trong lúc Trung Quốc đòi chủ quyền trên toàn bộ các vùng biển đảo nằm bên trong đường 9 đoạn mà họ vẽ ra.
Đối với thủ tướng Mahathir, Malaysia không thể, và không nên đối đầu với Trung Quốc bằng quân sự, nhưng phải mạnh mẽ duy trì các tuyên bố chủ quyền của mình trong khu vực và đàm phán với Trung Quốc.
Trong toàn cảnh nêu trên, chuyên gia Storey cho rằng mặc dù giới lãnh đạo Trung Quốc có thể đã lo ngại trước kết quả bầu cử tại Malaysia, nhưng trong thực tế, sẽ không có những thay đổi lớn trong quan hệ song phương Bắc Kinh-Kuala Lumpur : Đối với Malaysia, Trung Quốc là một đối tác kinh tế quan trọng không thể xúc phạm, và ngược lại, Malaysia là một tác nhân chính trị trọng yếu trong ASEAN mà Trung Quốc không thể coi thường.
Cho dù vậy, trong vài tháng tới đây, một số dự án do Trung Quốc tài trợ gây tranh cãi, và đặc biệt là những vụ liên quan đến vụ bê bối tài chính quỹ đầu tư 1MDB sẽ được xem xét kỹ lưỡng và Malaysia có thể công khai hơn trong việc phản đối Trung Quốc quân sự hóa Biển Đông.
http://vi.rfi.fr/chau-a/20180516-malaysia-trung-quoc-va-luong-gio-nguoc-mang-ten-mahathir
Chiến thắng ngoạn mục của tân-cựu thủ tướng 92 tuổi Malaysia
Tân thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad (giữa) phát biểu trong cuộc họp báo tại Kuala Lumpur ngày 11/05/2018.REUTERS/Athit Perawongmetha
Liên quan đến châu Á, phóng sự của đặc phái viên Libération ở Kualar Lumpur với tựa đề « Đó là vụ chiếm ngục Bastille của chúng tôi » cho biết, mặc cho các thủ đoạn của chính quyền Malaysia, phe đối lập đứng đầu là cựu thủ tướng 92 tuổi vẫn giành được chiến thắng lịch sử. Đối với Le Figaro, đây là « Sự báo thù của ông Mahathir ».
Chưa bao giờ Malaysia thức khuya đến thế : vào ba giờ sáng hôm qua, thủ lãnh đối lập Mahathir Mohamad đã thương lượng xong để lập liên minh, và trở thành người đứng đầu chính phủ lớn tuổi nhất thế giới. Lần đầu tiên kể từ khi thực dân Anh rút đi năm 1957, người dân Malaysia khi thức giấc đã có được chính phủ mới. Liên minh Barisan Nasional (BN) làm mọi cách để không lực lượng nào có thể tranh giành quyền lực, nhưng kết quả là liên minh đối lập lần này đã đại thắng.
Thời điểm bầu cử được giữ bí mật, rồi được ấn định vào giữa tuần, và chiến dịch vận động được giới hạn trong 10 ngày để hạn chế số người đi bầu. Nhưng người dân đã chạy đua với thời gian, vận dụng mọi phương tiện đường hàng không, đường bộ để đi bầu. Việc bỏ phiếu tại các đại sứ quán bị hủy, 2,7 triệu kiều dân Malaysia không thể gởi phiếu bầu đúng hạn, nhưng một mạng lưới tình nguyện đã hình thành trên Facebook để giúp họ.
Những thủ đoạn gian lận bất thành
Tại các phòng phiếu, những nhân viên Nhà nước tìm mọi cách câu giờ, từ chối cho bỏ phiếu vì những lý do không giống ai như mặc quần short chẳng hạn…Do cuộc bầu cử 2013 hay xảy ra trò cúp điện lúc kiểm phiếu, lần này các quan sát viên bèn thủ thêm đèn pin để tránh gian lận.
Cảm thấy gió đổi chiều, đảng cầm quyền bèn tung tiền công quỹ để mua phiếu : tặng dầu ăn, gạo hay thậm chí ngay buổi sáng đi bầu còn trao tận tay số tiền tương đương 80 euro cho một số nông dân. Một phụ nữ cho biết : « Trước đây người dân vùng sâu vùng xa thậm chí không biết Malaysia có nhiều chính đảng. Giờ đây với internet, tất cả đã thay đổi, vợ của thủ tướng Najib mua kim cương thì mọi người đều biết ». Làn sóng dân chủ đã chiến thắng.
Một trong những lý do dẫn đến sự sụp đổ của chính quyền Najib là hồi năm 2015 một tờ báo Anh tiết lộ vụ tham nhũng khổng lồ : biển thủ gần 4 tỉ euro từ quỹ đầu tư 1MDB, trong đó ông Najib bỏ túi 640 triệu euro. Dù báo chí bị kiểm duyệt, công tố viên bị sa thải, rốt cuộc dân chúng đều hay biết. Họ càng bất bình khi số tiền này được dùng để mua tranh Monet, tài trợ cho phim Chó sói Wall Street, mua du thuyền hạng sang…Nhất là vụ bê bối này được tung ra vào lúc thuế VAT tăng, giá dầu sụt giảm, tài nguyên bị vơ vét làm yếu đi nền kinh tế, giảm sức mua của người dân.
Theo Le Figaro, chiến thắng của đối lập sẽ thúc đẩy trở lại cuộc điều tra về vụ tham nhũng cũng như quan hệ với Trung Quốc trong thời gian sắp tới. Tuy là người ủng hộ phong trào không liên kết chống Mỹ, nhưng ông Mahathir từng chỉ trích khi Malaysia trở thành một trong những con cờ chủ chốt của « Con đường tơ lụa mới » : « Najib đã theo đuôi Trung Quốc, họ đổ vào hàng triệu đô la để biến đất nước chúng tôi thành chư hầu ».
Đông Nam Á : Tăng trưởng lên cao, dân chủ giảm xuống
Đó là nhận định của báo Asahi Shimbun, được Les Echos trích dẫn. Tại Malaysia, nếu chính quyền của ông Najib Razak đã từng vận dụng nhiều biện pháp để ngăn trở hoạt động của đảng đối lập chính trước ngày bầu cử 9/5, thì ở Cam Bốt tháng Bảy tới thủ tướng Hun Sen sẽ không có đối thủ nào, vì Tòa án Tối cao đã ra lệnh giải tán đảng đối lập, còn lãnh tụ đảng này bị truy tố vì tội phản quốc.
Tại Philippines, chính phủ Rodrigo Duterte loan báo ý định rút khỏi Tòa án Hình sự Quốc tế, định chế đã mở điều tra về chiến dịch chống ma túy đẫm máu của ông Duterte. Ở Thái Lan, tập đoàn quân sự lên cầm quyền sau vụ đảo chính cách đây bốn năm, cũng cho dời ngày bầu cử. Theo tờ báo, rõ ràng là phía sau sự phát triển của chủ nghĩa toàn trị ở Đông Nam Á, là sự vắng mặt của Hoa Kỳ và ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc trong khu vực.
http://vi.rfi.fr/chau-a/20180511-chien-thang-ngoan-muc-cua-tan-cuu-thu-tuong-92-tuoi-malaysia
Ông Anwar Ibrahim (T) đến chào quốc vương Malaysia Muhammad V, ngay sau khi được ân xá. Ảnh 16/05/2018.National Palace/Roskhadijah/Handout via REUTERS
Thời điểm bầu cử được giữ bí mật, rồi được ấn định vào giữa tuần, và chiến dịch vận động được giới hạn trong 10 ngày để hạn chế số người đi bầu. Nhưng người dân đã chạy đua với thời gian, vận dụng mọi phương tiện đường hàng không, đường bộ để đi bầu. Việc bỏ phiếu tại các đại sứ quán bị hủy, 2,7 triệu kiều dân Malaysia không thể gởi phiếu bầu đúng hạn, nhưng một mạng lưới tình nguyện đã hình thành trên Facebook để giúp họ.
Những thủ đoạn gian lận bất thành
Tại các phòng phiếu, những nhân viên Nhà nước tìm mọi cách câu giờ, từ chối cho bỏ phiếu vì những lý do không giống ai như mặc quần short chẳng hạn…Do cuộc bầu cử 2013 hay xảy ra trò cúp điện lúc kiểm phiếu, lần này các quan sát viên bèn thủ thêm đèn pin để tránh gian lận.
Cảm thấy gió đổi chiều, đảng cầm quyền bèn tung tiền công quỹ để mua phiếu : tặng dầu ăn, gạo hay thậm chí ngay buổi sáng đi bầu còn trao tận tay số tiền tương đương 80 euro cho một số nông dân. Một phụ nữ cho biết : « Trước đây người dân vùng sâu vùng xa thậm chí không biết Malaysia có nhiều chính đảng. Giờ đây với internet, tất cả đã thay đổi, vợ của thủ tướng Najib mua kim cương thì mọi người đều biết ». Làn sóng dân chủ đã chiến thắng.
Một trong những lý do dẫn đến sự sụp đổ của chính quyền Najib là hồi năm 2015 một tờ báo Anh tiết lộ vụ tham nhũng khổng lồ : biển thủ gần 4 tỉ euro từ quỹ đầu tư 1MDB, trong đó ông Najib bỏ túi 640 triệu euro. Dù báo chí bị kiểm duyệt, công tố viên bị sa thải, rốt cuộc dân chúng đều hay biết. Họ càng bất bình khi số tiền này được dùng để mua tranh Monet, tài trợ cho phim Chó sói Wall Street, mua du thuyền hạng sang…Nhất là vụ bê bối này được tung ra vào lúc thuế VAT tăng, giá dầu sụt giảm, tài nguyên bị vơ vét làm yếu đi nền kinh tế, giảm sức mua của người dân.
Theo Le Figaro, chiến thắng của đối lập sẽ thúc đẩy trở lại cuộc điều tra về vụ tham nhũng cũng như quan hệ với Trung Quốc trong thời gian sắp tới. Tuy là người ủng hộ phong trào không liên kết chống Mỹ, nhưng ông Mahathir từng chỉ trích khi Malaysia trở thành một trong những con cờ chủ chốt của « Con đường tơ lụa mới » : « Najib đã theo đuôi Trung Quốc, họ đổ vào hàng triệu đô la để biến đất nước chúng tôi thành chư hầu ».
Đông Nam Á : Tăng trưởng lên cao, dân chủ giảm xuống
Đó là nhận định của báo Asahi Shimbun, được Les Echos trích dẫn. Tại Malaysia, nếu chính quyền của ông Najib Razak đã từng vận dụng nhiều biện pháp để ngăn trở hoạt động của đảng đối lập chính trước ngày bầu cử 9/5, thì ở Cam Bốt tháng Bảy tới thủ tướng Hun Sen sẽ không có đối thủ nào, vì Tòa án Tối cao đã ra lệnh giải tán đảng đối lập, còn lãnh tụ đảng này bị truy tố vì tội phản quốc.
Tại Philippines, chính phủ Rodrigo Duterte loan báo ý định rút khỏi Tòa án Hình sự Quốc tế, định chế đã mở điều tra về chiến dịch chống ma túy đẫm máu của ông Duterte. Ở Thái Lan, tập đoàn quân sự lên cầm quyền sau vụ đảo chính cách đây bốn năm, cũng cho dời ngày bầu cử. Theo tờ báo, rõ ràng là phía sau sự phát triển của chủ nghĩa toàn trị ở Đông Nam Á, là sự vắng mặt của Hoa Kỳ và ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc trong khu vực.
http://vi.rfi.fr/chau-a/20180511-chien-thang-ngoan-muc-cua-tan-cuu-thu-tuong-92-tuoi-malaysia
Malaysia : Lãnh đạo đối lập Anwar Ibrahim được ân xá
Ông Anwar Ibrahim (T) đến chào quốc vương Malaysia Muhammad V, ngay sau khi được ân xá. Ảnh 16/05/2018.National Palace/Roskhadijah/Handout via REUTERS
Hôm nay 16/05/2018, lãnh đạo đối lập Malaysia Anwar Ibrahim - đang thọ án tù 5 năm - đã được quốc vương ân xá. Sau khi được trả tự do, ông Anwar Ibrahim có thể sẽ tham gia vào chính phủ của tân thủ tướng Mahathir Mohamad, 92 tuổi, vừa giành được chiến thắng ngoạn mục trong cuộc bầu cử cách đây một tuần, trước cựu thủ tướng Najib Razak, nổi tiếng là người thân Trung Quốc.
Theo Reuters, sau khi được vua Muhammad V ân xá, Anwar Ibrahim rời khỏi bệnh viện ở Kuala Lumpur, nơi ông đang được điều trị bệnh vai, dưới sự kiểm soát của chính quyền. Ông Ibrahim đã đến hoàng cung để yết kiến nhà vua, và gặp thủ tướng Mahathir, đồng minh và từng là đối thủ chính trị trước đây.
Lệnh ân xá của quốc vương cho phép Anwar Ibrahim trở lại ngay lập tức với đời sống chính trị. Việc ông Anwar Ibrahim, chính trị gia kỳ cựu 70 tuổi, được trả tự do đánh dấu một bước ngoặt mới trong chính trường Malaysia. Cựu lãnh đạo đối lập được hy vọng có thể trở thành thủ tướng trong một hai năm tới, sau khi Mahathir về nghỉ. Trong thời gian tranh cử, ông Mahathir từng hứa sẽ nhường vị trí thủ tướng cho Anwar Ibrahim, nếu giành thắng lợi.
Trước mắt, ông Ibrahim cho biết ông sẽ không tham gia chính phủ ngay, nhưng sẽ hậu thuẫn cho ê kíp của thủ tướng Mahathir và phó thủ tướng Azizah Wan Ismaïl, vợ ông.
Ông Ibrahim bị kết án tù năm 2015, vì bị cáo buộc quan hệ tình dục đồng tính, quan hệ bị coi là một tội tại nước Malaysia, với cư dân đa số theo đạo Hồi. Chính trị gia Anwar Ibrahim - nổi tiếng là một nhà hùng biện, có xu hướng cải cách, thân phương Tây - từng làm đến chức phó thủ tướng trong chính quyền của thủ tướng Mahathir trong những năm 1990, trước khi bị thất sủng, phải vào tù, rồi trở thành lãnh đạo đối lập. Liên minh đối lập do ông Anwar Ibrahim lãnh đạo giành được sự ủng hộ của cử tri trong cuộc bầu cử năm 2013. Liên đảng của Anwar Ibrahim chỉ thiếu chút ít phiếu là đánh bật được đảng cầm quyền UMNO.
http://vi.rfi.fr/chau-a/20180516-malaysia-lanh-dao-doi-lap-ibrahim-duoc-an-xa
Lệnh ân xá của quốc vương cho phép Anwar Ibrahim trở lại ngay lập tức với đời sống chính trị. Việc ông Anwar Ibrahim, chính trị gia kỳ cựu 70 tuổi, được trả tự do đánh dấu một bước ngoặt mới trong chính trường Malaysia. Cựu lãnh đạo đối lập được hy vọng có thể trở thành thủ tướng trong một hai năm tới, sau khi Mahathir về nghỉ. Trong thời gian tranh cử, ông Mahathir từng hứa sẽ nhường vị trí thủ tướng cho Anwar Ibrahim, nếu giành thắng lợi.
Trước mắt, ông Ibrahim cho biết ông sẽ không tham gia chính phủ ngay, nhưng sẽ hậu thuẫn cho ê kíp của thủ tướng Mahathir và phó thủ tướng Azizah Wan Ismaïl, vợ ông.
Ông Ibrahim bị kết án tù năm 2015, vì bị cáo buộc quan hệ tình dục đồng tính, quan hệ bị coi là một tội tại nước Malaysia, với cư dân đa số theo đạo Hồi. Chính trị gia Anwar Ibrahim - nổi tiếng là một nhà hùng biện, có xu hướng cải cách, thân phương Tây - từng làm đến chức phó thủ tướng trong chính quyền của thủ tướng Mahathir trong những năm 1990, trước khi bị thất sủng, phải vào tù, rồi trở thành lãnh đạo đối lập. Liên minh đối lập do ông Anwar Ibrahim lãnh đạo giành được sự ủng hộ của cử tri trong cuộc bầu cử năm 2013. Liên đảng của Anwar Ibrahim chỉ thiếu chút ít phiếu là đánh bật được đảng cầm quyền UMNO.
http://vi.rfi.fr/chau-a/20180516-malaysia-lanh-dao-doi-lap-ibrahim-duoc-an-xa
Geen opmerkingen:
Een reactie posten