Giáo sư Stephen Hawking qua đời ở tuổi 76
Bản quyền hình ảnh BBC/RICHARD ANSETT
Giáo sư Stephen Hawking vừa qua đời, hưởng thọ 76 tuổi, phát ngôn viên của gia đình cho biết.
Nhà vật lý lý thuyết, vũ trụ học người Anh nổi tiếng với công trình đột phá về lỗ đen và thuyết tương đối tổng quát, đồng thời là tác giả của một số cuốn sách khoa học thường thức gồm A Brief History of Time (Lược Sử Thời Gian).GS Stephen Hawking gia nhập mạng Weibo
Có phải vật chất tối tạo ra vũ trụ?
Sự sống chỉ là sản phẩm của toán học?
Phát hiện sóng radio lạ ngoài vũ trụ
Các con của ông, Lucy, Robert và Tim, nói: "Chúng tôi rất đau buồn vì người cha yêu quý của chúng tôi đã qua đời hôm nay."
"Ông ấy là nhà khoa học vĩ đại và là một người đàn ông phi thường. Chúng tôi tin rằng di sản của ông sẽ tiếp tục tồn tại trong nhiều năm."
Họ ca ngợi sự "can đảm và kiên trì" của cha mình và nói rằng "sự tài hoa và tính hài hước" của ông đã truyền cảm hứng cho mọi người trên toàn thế giới.
"Cha tôi từng nói, "'Vũ trụ sẽ không còn ý nghĩa gì nếu đó không phải nhà của những người mà quý vị yêu thương." Chúng tôi sẽ nhớ cha mãi mãi", các con của ông nói.
Bảy hành tinh quanh vì sao mang tên bia Bỉ
Tăng nỗ lực tìm người ngoài hành tinh
Bí mật ẩn bên trong một tượng đài nổi tiếng
Tám sự kiện khoa học nổi bật năm 2017
Bản quyền hình ảnh Rex Features Stephen Hawking
- Sinh ngày 8/1/1942 tại Oxford, Anh
- Năm 1959, Hawking vào học tại Đại học Oxford khi mới 17 tuổi.
- Ông học tiến sĩ tại Cambridge
- Năm 1963, ông được chẩn đoán mắc bệnh thần kinh vận động và bác sĩ nói ông chỉ có thể sống tiếp hai năm
- Năm 1974, Hawking chỉ ra rằng hố đen phát ra bức xạ - 'bức xạ Hawking' - cho đến khi chúng cạn kiệt năng lượng và bay hơi.
- Cuốn Lược Sử Thời Gian xuất bản năm 1988, đã bán được hơn 10 triệu bản
- Cuộc đời ông là chủ đề của bộ phim The Theory of Everything năm 2014, do diễn viên Eddie Redmayne đóng vai chính.
Hawking 'thay đổi góc nhìn của chúng ta về vũ trụ'
Stephen Hawking nổi tiếng với những lý thuyết về thời gian, không gian, hố đen được nhắc tới trong cuốn 'Lược sử thời gian'.
Sách của ông bán được hơn 10 triệu bản tuy nhiên phần lớn người mua không thực sự đọc được chúng mà cần tới những chuyên gia trong ngành mới lĩnh hội được các kiến thức trong sách.Nhà khoa học huyền thoại đã góp phần làm thay đổi góc nhìn của chúng ta về vũ trụ.
Từ thời sinh viên, ông đã bắt đầu có những dấu hiệu chớm bị bệnh thần kinh vận động và về sau này, hình ảnh ông luôn gắn liền với chiếc ghế công nghệ cao.
Ông chỉ có thể giao tiếp thông qua một chiếc máy tính phát giọng nói, điều khiển bằng nút bấm.
Cùng BBC nhìn lại cuộc đời của vị giáo sư đặc biệt này.
Xem thêm:
Giáo sư Stephen Hawking qua đời
Có phải vật chất tối tạo ra vũ trụ?
Phát hiện sóng radio lạ ngoài vũ trụ
Sự sống chỉ là sản phẩm của toán học?
http://www.bbc.com/vietnamese/media-43396005
Stephen Hawking, người từng khước từ một bản án tử hình
Facebook Mạnh Kim
Một trong những khám phá quan trọng ban đầu của Stephen Hawking là các lỗ đen không hoàn toàn đen mà chúng phát ra phóng xạ rồi cuối cùng “bốc hơi” và biến mất. Tuy bệnh tật trầm trọng, Hawking đã viết nhiều công trình nghiên cứu vĩ đại mà “Brief history of time” là tác phẩm nổi tiếng nhất. Sống trọn đời trên chiếc xe lăn, Hawking đã chứng minh rằng nghị lực phi thường có thể vượt qua tất cả. Hawking đã bộc bạch về một phần của đời mình và những vất vả mà ông lướt qua.
Người ta thường hỏi rằng tôi có tâm trạng như thế nào khi sống với căn bệnh teo cơ ALS (amyotrophic lateral sclerosis). Chẳng có gì nhiều để trả lời. Tôi cố sống như bình thường, không nghĩ về tình trạng bệnh tật và quên đi những rào cản mà căn bệnh đưa đến.
Tôi thật sự bị choáng khi biết rằng mình mắc phải chứng bệnh liên quan đến tế bào thần kinh vận động. Hồi nhỏ, thể lực tôi đã không được khỏe. Tôi không thể chơi tốt các môn thể thao, còn chữ viết thì lúc nào cũng làm thầy cô khó chịu. Tuy nhiên, những điều này đã thay đổi khi tôi vào Đại Học Oxford. Tôi tham gia vào trò chèo thuyền và thậm chí còn thi đấu ở các giải liên trường. Năm thứ ba đại học, tôi bắt đầu nhận thấy đầu mình hay bị choáng. Tôi gần như không thể kiểm soát sự vận động của mình, bởi thế có khi tự nhiên tôi ngã. Năm sau, bố đưa tôi đi chẩn đoán, vài ngày sau lần sinh nhật thứ 21 của tôi. Hai tuần liên tiếp tại một bệnh viện, tôi trải qua nhiều cuộc xét nghiệm. Người ta lấy cơ từ tay, gắn điện cực vào người và chích một thứ chất lỏng vào cột sống tôi. Bác sĩ chẳng nói rõ cho tôi biết mình mắc bệnh gì. Tuy nhiên, tôi đoán rằng tình trạng bệnh tật mình rất xấu và họ không thể làm gì để chữa trị, trừ việc cho tôi vài viên vitamin.
Khi linh cảm mình mắc phải chứng bệnh vô phương cứu chữa, tôi có cảm giác như mình đang chết lần mòn. Làm thế nào chuyện như thế lại xảy ra và tại sao tôi không thể thoát khỏi nó? Nỗi buồn ám ảnh như bóng ma, cho tới một hôm, khi tôi thấy một cậu bé đang hấp hối vì bệnh bạch cầu, nằm đối diện giường tôi. Đó là cảnh tượng thật đáng thương. Rõ ràng, có nhiều người khác còn kém may mắn hơn mình. Dù sao, căn bệnh ALS không làm cho tôi đau đớn nhiều. Từ đó về sau, cứ mỗi lần tư tưởng bi quan xuất hiện thì lập tức tôi nghĩ đến cậu bé đó. Ít lâu sau, bác sĩ cho tôi xuất viện và nói rằng cứ tiếp tục nghiên cứu những đề tài về vũ trụ còn dang dở. Tôi tiến triển chậm trên con đường nghiên cứu vì thiếu nền tảng toán học…
Giấc mơ về cuộc đời tôi lúc còn trẻ rất mơ hồ. Trước khi được chẩn đoán mắc bệnh, tôi cảm thấy không hứng thú với cuộc sống. Dường như chẳng có gì đáng để làm. Rồi sau khi xuất viện, tôi thấy như mình sắp bị hành hình. Bỗng nhiên lúc đó tôi nhận ra rằng có rất nhiều điều đáng để thực hiện nếu bản án tử hình của tôi được hoãn lại. Như thế, dù sao, tôi cũng làm được gì đó cho cuộc sống trước khi mình chết. Cảm giác ham sống tràn ngập tim tôi và công trình nghiên cứu bắt đầu tiến triển nhanh hơn. Tôi càng cảm thấy ham sống khi đính hôn với cô gái mà tôi đã gặp vào thời điểm căn bệnh được phát hiện. Cuộc đính hôn với Jane Wilde làm thay đổi cuộc đời tôi. Tôi nộp đơn gia nhập hội đồng nghiên cứu thuộc Đại Học Caius (Cambridge). Thật ngạc nhiên, đơn xin của tôi được chấp thuận.
Tôi chọn vật lý lý thuyết vì ngành này phù hợp với tình trạng bệnh tật của mình. Các đề tài của tôi ngày càng gây tiếng vang và đó cũng là lúc bệnh tình mỗi lúc mỗi xấu. Sau khi lập gia đình, chúng tôi rất vất vả trong việc tìm nhà ổn định chỗ ở vì lý do tài chính. Cuối cùng, với sự giúp đỡ của bố mẹ tôi, chúng tôi cũng mua được một căn hộ. Trước năm 1974, tôi vẫn còn tự ăn uống được và có thể lên xuống giường mà không cần ai giúp đỡ. Tuy nhiên, càng về sau, chứng teo cơ ngày càng phát triển mạnh. Cái nhìn về tương lai tôi lại nhuốm màu đen. Tuy nhiên, Jane đã an ủi tôi rất nhiều. Cô ấy là nguồn động viên cho tôi sinh lực sống. Tôi lại nhỏm dậy và lao hết mình vào các công trình nghiên cứu. Những đêm buồn bã đã trở thành những đêm tràn ngập các con số và bài toán. Công việc của Jane bận rộn nhiều hơn khi chúng tôi có con. Cuối cùng, gia đình tôi phải nhờ sự giúp đỡ của các sinh viên. Chúng tôi cung cấp cho họ chỗ trọ và họ giúp tôi làm việc nhà. Năm 1980, gia đình tôi thuê một số y tá tư, đến giúp việc một hay hai giờ vào buổi sáng và buổi chiều. 5 năm sau, tôi bị bệnh phổi và phải chịu ca phẫu thuật thông khí quản. Sau đó, tôi buộc phải chịu sự chăm sóc 24/24 vì không thể tự làm bất cứ chuyện gì, kể cả việc bước lên giường.
Trước ca phẫu thuật thông khí quản, tôi bắt đầu gặp trở ngại với việc phát âm. Chỉ có những người rất thân và gần gũi mới hiểu được tôi nói gì. Dù sao, tôi cũng còn giao tiếp được. Tôi soạn tài liệu khoa học bằng cách đọc cho một cô thư ký viết lại. Tôi diễn giảng thông qua một “thông dịch viên” và người đó đọc lại các câu nói của tôi với giọng rõ ràng hơn. Sau ca phẫu thuật, tôi không thể nói được nữa. Phương pháp giao tiếp và truyền đạt duy nhất trong thời gian này là tôi “đánh vần” từng từ, bằng cách nhướng chân mày khi thư ký chỉ đúng vào mẫu tự trên tấm bảng chữ cái. Thật khó có thể giao tiếp bằng lối này và càng khó khăn bội phần khi muốn viết tài liệu khoa học. Tôi không thể không nghĩ đến đám mây đen che phủ cuộc đời mình. Định mệnh cay độc dường như không chịu buông tha tôi.
Tuy nhiên, cứ mỗi lần định mệnh giáng một cú đấm đau điếng xuống đời tôi, thần may mắn lại giang tay giúp đỡ. Một chuyên gia về máy tính tên Walt Woltosz đã gửi cho tôi chương trình máy tính gọi là Equalizer, cho phép tôi chọn từ trên màn hình bằng cách nhấn nhẹ vào cái nút cầm ở tay. Chương trình này cũng được điều khiển bằng một cái nút khác, hoạt động khi cảm nhận sự chuyển động của chân mày hay cái gật đầu. Khi thiết dựng xong những gì cần nói, tôi có thể gửi câu hay cụm từ này sang một máy phân tích âm điệu. Thoạt đầu, tôi chỉ có thể điều khiển chương trình Equalizer trên một cái máy tính để bàn.
Sau này, David Mason – chuyên gia về kỹ thuật thông tin thuộc hãng Cambridge Adaptive Communication – đã gắn một máy tính xách tay và bộ phân tích âm điệu vào ngay cái xe lăn của tôi. Việc này đem lại tiện lợi và tôi có thể giao tiếp dễ dàng hơn trước nhiều. Tôi có thể “nói” đến 15 từ trong một phút. Tôi có thể “nói” hoặc “viết” bằng bộ thiết bị trên rồi lưu vào đĩa mềm để có thể in ra giấy. Tôi đã viết sách bằng cách này. Tôi rất hài lòng với thiết bị phân tích âm điệu của hãng Speech Plus, chỉ duy có điểm là nó làm cho tôi nói bằng giọng Mỹ chứ không phải giọng Anh! (Người vợ thứ hai Elaine của Hawking là vợ cũ của David Mason)…
Tôi đã mắc một chứng bệnh khiến tế bào thần kinh vận động không làm việc, trong suốt cuộc đời mình. Tuy nhiên, căn bệnh đã không thể ngăn tôi được chuyện có một gia đình hạnh phúc và không thể cản trở tôi trên bước đường nghiên cứu khoa học một cách thành công. Tôi cảm ơn vợ tôi, các con tôi và rất nhiều cá nhân cũng như tổ chức. Điều đó cho tôi thấy rằng người ta không nên từ bỏ hy vọng quá sớm. Định mệnh có thể bước sang lối đi khác, sáng sủa hơn, khi chúng ta không vội vã bi quan trước những rào cản cuộc đời.
***
Để hình dung cuộc đời ngoạn mục của một người phi thường hơn cả phi thường như Hawking, xin xem lại kiệt tác điện ảnh “The Theory of Everything” với diễn xuất xuất sắc của tài tử Eddie Redmayne.
Mời độc giả xem chương trình “Con Yêu” với đề tài “Giá trị sự sống của mỗi con người là cao quý và vô giá”(Phần 1)
Tin liên quan:
Thứ sáu, 16/3/2018 | 10:41 GMT+7
- Ba lời khuyên của Stephen Hawking dành cho các con
- Công nghệ giúp Stephen Hawking giao tiếp suốt 33 năm mất giọng nói
https://vnexpress.net/tin-tuc/the-gioi/tu-lieu/con-gai-nuoi-viet-nam-ke-ve-nhung-ngay-ben-stephen-hawking-3724066.html
Ba lời khuyên của Stephen Hawking dành cho các con
Giáo sư Stephen Hawking khuyên các con nuôi dưỡng ước mơ, chăm chỉ làm việc và trân trọng tình yêu.
"Đây là những lời khuyên quan trọng nhất mà tôi để lại cho các con", nhà vật lý thiên tài Stephen Hawking nói trong một cuộc phỏng vấn với kênh truyền hình Mỹ ABC vào năm 2010.
"Một, hãy nhớ nhìn lên những vì sao và đừng nhìn xuống dưới chân mình. Hai, đừng bao giờ từ bỏ công việc. Công việc cho con mục đích và ý nghĩ và không làm việc cuộc sống sẽ trống rỗng. Ba, nếu con may mắn tìm được tình yêu, hãy nhớ tình yêu là thứ hiếm có và đừng vứt bỏ nó".
Vào sáng sớm ngày 14/3, Stephen Hawking trút hơi thở cuối cùng tại nhà riêng ở Cambridge, Anh ở tuổi 76. Sinh ra ở Oxford vào ngày 8/1/1942, chàng trai Hawking 21 tuổi bị chẩn đoán mắc một loại bệnh thần kinh vận động. Đa số những người mắc căn bệnh này chỉ có thể sống 2-3 năm kể từ ngày bị chẩn đoán. Nhưng trái với mọi tiên lượng của bác sĩ, giáo sư Hawking đã sống thêm tới 50 năm.
Không chỉ sống sót, Stephen Hawking còn tiếp tục nghiên cứu khoa học và đạt đến đỉnh cao sự nghiệp khi ngồi trên xe lăn và giao tiếp thông qua một thiết bị phát giọng nói nhân tạo. Ông nổi tiếng với các cuốn sách như "Lược sử thời gian" hay "Vũ trũ trong vỏ hạt dẻ", miêu tả súc tích những khám phá khoa học vượt bậc của ông về vũ trụ bí ẩn và kỳ vĩ.
Về đời tư, ông hai lần kết hôn, có một con gái và hai con trai. Con gái Lucy Hawking kể rằng hồi nhỏ thường cùng anh trai chạy theo cha khắp khuôn viên đại học Cambridge. "Cha tôi từng lái xe lăn điện chạy khắp Cambridge với tốc độ cao. Tôi và anh trai, hai đứa nhóc tóc vàng cầm kem chạy bên cạnh ông. Chứng kiến cảnh đó, mọi người cảm thấy kinh ngạc, choáng váng và sợ hãi".
An Hồng
Tin liên quan:
Thứ năm, 15/3/2018 | 14:06 GMT+7
- Phương trình giáo sư Stephen Hawking yêu cầu khắc trên bia mộ
- Chúa, AI và tương lai nhân loại với Stephen Hawking
https://vnexpress.net/tin-tuc/the-gioi/cuoc-song-do-day/ba-loi-khuyen-cua-stephen-hawking-danh-cho-cac-con-3723634.html#ctr=box_morelink_thegioi_env_4_click
Phương trình giáo sư Stephen Hawking yêu cầu khắc trên bia mộ
Phương trình đơn giản nhưng tóm lược tất cả về hố đen và bức xạ Hawking, là thứ ông hoàng vật lý muốn lưu giữ trên bia mộ của mình.
 |
Phương trình tóm tắt phát hiện lớn nhất trong sự nghiệp của giáo sư Hawking về hố đen. Ảnh: Independent.
|
Trước khi qua đời ở tuổi 76, giáo sư Stephen Hawking đã bày tỏ ý nguyện về dòng chữ ông muốn khắc trên bia mộ. Đó là phương trình hàm chứa mọi phần quan trọng nhất từ phát hiện lớn nhất trong sự nghiệp của ông. Phương trình mô tả ngắn gọn giả thuyết hố đen không hoàn toàn là màu đen mà phát ra ánh sáng mang tên bức xạ Hawking, theo Independent.
Phát hiện đột phá của giáo sư Hawking không chỉ giúp con người có thêm cách hiểu mới về hố đen mà cả cách vũ trụ phát triển và thay đổi theo thời gian. Phương trình được trình bày chỉ với một vài ký tự như dưới đây:
Chữ S ở vế trái của phương trình là entropy, một phần phức tạp nhưng không thể thiếu của hố đen, có thể hiểu như thước đo mức độ mất trật tự của một hệ thống. Đôi khi, ký hiệu này được viết kèm chữ "BH" nhỏ ở bên cạnh, viết tắt cho họ của giáo sư Hawking và Jacob Bekenstein, một nhà khoa học khác có nhiều đóng góp giúp con người hiểu rõ hơn về hố đen.
Phần còn lại của phương trình là những đại lượng cần thiết để tính toán entropy. Ký hiệu h là hằng số Planck rất quan trọng trong cơ học lượng tử; G là hằng số Newton, được sử dụng để đại diện cho lực hấp dẫn; A là vùng chân trời sự kiện; c là vận tốc ánh sáng nổi tiếng trong công thức của Albert Einstein; k là hằng số Boltzmann thể hiện quan hệ giữa năng lượng và nhiệt độ
Phương trình có vẻ hơi phức tạp. Tuy nhiên, giáo sư Hawking đã đưa ra một giải thích vô cùng đơn giản về quá trình ông rút ra công thức này.
"Tôi băn khoăn liệu có thể tồn tại những nguyên tử, trong đó hạt nhân là một hố đen nguyên thủy tí hon, hình thành trong vũ trụ thuở sơ khai hay không?", giáo sư Hawking viết nhân kỷ niệm sinh nhật lần thứ 60. "Để giải đáp vấn đề này, tôi nghiên cứu các trường lượng tử có thể phân tán một hố đen như thế nào. Tôi dự đoán một phần sóng tới sẽ bị hấp thụ và phần còn lại sẽ bị phân tán".
"Nhưng tôi vô cùng kinh ngạc khi nhận thấy dường như có bức xạ phát ra từ hố đen. Lúc đầu, tôi nghĩ đó hẳn là sai lầm trong khi tính toán của tôi. Nhưng tôi bị thuyết phục bức xạ này có thật bởi nó chính xác là những gì cần thiết để xác định chân trời sự kiện bằng entropy của một hố đen. Tôi muốn khắc công thức đơn giản này lên bia mộ của tôi", giáo sư Hawking chia sẻ.
Phương Hoa
Tin liên quan:
- Bữa tiệc dành cho nhà du hành thời gian của Stephen Hawking
- Chúa, AI và tương lai nhân loại với Stephen Hawking
- https://vnexpress.net/tin-tuc/khoa-hoc/phuong-trinh-giao-su-stephen-hawking-yeu-cau-khac-tren-bia-mo-3723205.html#ctr=box_morelink_thegioi_env_4_click
Geen opmerkingen:
Een reactie posten