Nhật - Trung liệu có đối đầu quân sự?
Sự trở lại của Shinzo Abe, người có quan điểm cứng rắn, trên
cương vị thủ tướng Nhật khiến nảy sinh lo ngại về khả năng chiến tranh trên biển
Hoa Đông, nhưng thực tế thì nguy cơ đối đầu quân sự không lớn.
> Lý
Quang Diệu đoán tương lai Trung Quốc
 |
| Tàu của hải quân Trung Quốc trong một cuộc tập trận trên biển Hoa Đông hồi năm ngoái. Ảnh: Xinhua |
Trefor Moss, một nhà báo độc lập ở Hong Kong và chuyên về các
vấn đề chính trị, quốc phòng, an ninh châu Á cũng như làm việc cho tạp chí quốc
phòng Jane’s Defence Weekly cho tới năm 2009, đã đưa ra 7 lý do cho thấy một
cuộc chiến ở Hoa Đông ít có khả năng xảy ra. Trong đó, phần lớn các lý do có
liên quan trực tiếp đến Trung Quốc.
Kịch bản ác mộng với Bắc Kinh
Trung Quốc có thể giành phần thắng trước Nhật Bản, nhưng ngược
lại, thất bại cũng là một khả năng có thể xảy ra. Khi Trung Quốc khép lại quá
khứ và hướng tới tương lai đáng tự hào hơn, viễn cảnh về một tình thế nguy ngập
khó tránh khỏi có nguồn gốc từ cường quốc láng giềng giống như một ác mộng, đủ
để thuyết phục Bắc Kinh làm mọi việc nhằm tránh tình cảnh không mong muốn.
Hiển nhiên, lãnh đạo mới của Trung Quốc, ông Tập Cận Bình, không
muốn được lịch sử nhìn nhận là người đẩy nước này vào một cuộc xung đột ác liệt
với Nhật Bản. Nếu điều này xảy ra, sự nghiệp chính trị của ông Tập sẽ bị đe dọa,
kéo theo nhiều hệ lụy khác.
Ràng buộc kinh tế
Dù bên nào thắng hay thua, cuộc chiến Trung - Nhật sẽ có hại đối
với cả hai nước. Nền kinh tế trì trệ mà Thủ tướng Abe đang cố gắng hà hơi tiếp
sức bằng một gói kích thích trị giá 117 tỷ USD sẽ càng gặp khó khăn nếu thị
trường màu mỡ Trung Quốc đóng cửa với các doanh nghiệp Nhật.
Tất nhiên, Trung Quốc cũng sẽ chịu tổn thất, khi các công ty
Nhật đồng loạt rút khỏi thị trường này, kéo theo 5 triệu người lao động Trung
Quốc bị mất việc, trong khi Tổng bí thư đảng Cộng sản Trung Quốc Tập Cận Bình
đang theo đuổi mục tiêu tăng gấp đôi thu nhập bình quân đầu người cho tới năm
2020. Sự hỗn loạn trong nền kinh tế toàn cầu hóa sẽ khiến kinh tế của cả hai
nước càng thêm suy thoái, đồng thời có nguy cơ khiến các chương trình của lãnh
đạo mới tại hai nước bị đe dọa.
Dấu hỏi với khả năng tác chiến của quân đội Trung Quốc
Quân đội Trung Quốc đang được hiện đại hóa một cách nhanh chóng,
nhưng vẫn có những hoài nghi về tính hiệu quả của lực lượng này nếu phải tác
chiến thực sự. Tân Phó chủ tịch Quân ủy Trung ương Trung Quốc, ông Hứa Kỳ Lượng
mới đây cho rằng có quá nhiều cuộc diễn tập của quân đội nước này đơn thuần chỉ
là phô trương, và các đơn vị tinh nhuệ mới cần phải được thành lập nếu Bắc Kinh
muốn bảo vệ các lợi ích. Chủ tịch Quân ủy Trung ương Tập Cận Bình cũng kêu gọi
quân đội Trung Quốc cải thiện khả năng sẵn sàng chiến đấu thực sự.
Chuyển giao lãnh đạo
Sự lãnh đạo dân sự và quân sự ở Trung Quốc được duy trì liên
tục, với công cuộc chuyển giao thế hệ lãnh đạo được bắt đầu hồi tháng 11 năm
ngoái và vẫn chưa hoàn tất. Khi các nhà lãnh đạo mới đang làm quen với các vị
trí và trách nhiệm mới, họ sẽ muốn tránh những vấp váp, ví dụ như một cuộc chiến
với Nhật Bản.
Dấu hỏi về sự can thiệp của Mỹ
Có chuyên gia Trung Quốc cho rằng Mỹ sẽ không bao giờ can thiệp
vào một cuộc xung đột ở châu Á với vai trò đại diện cho Nhật Bản hoặc bất cứ
đồng minh nào khác trong khu vực. Tuy nhiên, quan điểm này xem chừng quá lạc
quan. Sự can dự của Mỹ là một khả năng hiển hiện. Mỹ hoàn toàn có thể tìm cách
ngăn chặn Trung Quốc, một khi nguy cơ xung đột tăng cao.
Chính sách tránh đối đầu quân sự của Trung Quốc
Trung Quốc luôn khẳng định nước này ưu tiên các giải pháp hòa
bình để giải quyết những tranh chấp. Trên thực tế, Trung Quốc vẫn đang tiếp tục
đưa các tàu hành pháp không có vũ trang hoặc có vũ trang ít ỏi tới những điểm
nóng trên biển, hơn là điều động các tàu hải quân.
 |
| Tàu hải giám Trung Quốc và tàu tuần tra của tuần duyên Nhật Bản di chuyển gần nhau trên biển Hoa Đông hôm 4/2. Ảnh: AFP |
Đã có những lời kêu gọi về một chính sách cứng rắn hơn từ truyền
thông Trung Quốc, nhưng Bắc Kinh vẫn chưa cho thấy nhiều chỉ dấu của việc nghe
theo lời kêu gọi trên. Hải quân Trung Quốc đã có một hành động rõ rệt hơn tại
khu vực tranh chấp với Nhật trên biển Hoa Đông, khi một trong số các tàu khu
trục của Bắc Kinh bị cho là cho radar ngắm bắn vào một tàu hải quân của Tokyo.
Đây là hành động mà Nhật bình luận là nguy hiểm và khiêu khích, có thể khiến
căng thẳng leo thang. Tuy nhiên, hành động của Trung Quốc vẫn chưa được coi là
sử dụng vũ lực.
Trung Quốc muốn giữ hình ảnh
Trung Quốc bấy lâu nay vẫn dành nhiều thời gian để nói với thế
giới rằng nước này không phải là mối đe dọa với bất cứ quốc gia nào. Tại khu vực
Đông Nam Á, cách Trung Quốc muốn giải quyết tranh chấp chủ quyền với các nước
thành viên ASEAN vẫn còn chưa có được sự chấp nhận của các bên. Bởi vậy, nếu
Trung Quốc bị coi là bên gây ra cuộc chiến với Nhật Bản, quốc gia vốn có quan hệ
tốt với nhiều nước ASEAN, Bắc Kinh sẽ phải chứng kiến sự phản đối mạnh mẽ hơn từ
khu vực Đông Nam Á. Đó không phải là điều Trung Quốc mong muốn.
Nhật Nam (trích The
Diplomat)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten