"Tàu sân bay TPP" sắp được hạ thủy với Trung Quốc trong tầm ngắm
Ngày 18/11/2015, nhân diễn đàn kinh tế APEC tại Manila, tổng thống Mỹ chụp ảnh chung với lãnh đạo các nước tham gia TPP.AFP
Ngày mai 04/02/2015, bộ trưởng thương mại 12 nước tham gia Hiệp Định Đối Tác Xuyên Thái Bình Dương - TPP sẽ tề tựu về thành phố Auckland ở New Zealand để chính thức hạ bút ký vào bản thỏa thuận tự do mậu dịch đã phải mất hơn 7 năm đàm phán mới được hoàn tất. Điểm đáng nói là ý nghĩa chiến lược rất to lớn bản hiệp định này đối với Mỹ, quốc gia đã thúc đẩy mạnh mẽ việc đúc kết thỏa thuận. Ý nghĩa này từng được bộ trưởng quốc phòng Mỹ nêu bật khi ông so sánh TPP với một "tàu sân bay " mới của Mỹ tại vùng Thái Bình Dương.
Dĩ nhiên là ký kết hiệp định chỉ là một bước trung gian trong cả một tiến trình, vì sau khi đã ký, 12 nước trong khối TTP (Canada, Mỹ, Mêhicô, Peru, Chi Lê, Úc, New Zealand, Nhật Bản, Brunei, Malaysia, Singapore và Việt Nam) sẽ bắt đầu việc đưa ra nghị viện để phê chuẩn văn kiện này trong thời hạn hai năm trước khi thoả thuận có hiệu lực.
Tiến trình phê chuẩn không phải là hoàn toàn suôn sẻ, vì ở nhiều nước, vẫn còn những dư luận chống đối hiệp định, như tại Malaysia, với hàng ngàn người biểu tình phản đối hôm 23/01 vừa qua, hay tại Canada, nơi mà tân chính phủ vừa lên cầm quyền đã tỏ thái độ dè dặt, không muốn đề nghị phê chuẩn nhanh chóng hiệp định này.
Ngay cả tại Mỹ, nước chủ xướng TPP, do cuộc vận động tranh cử quốc hội và tổng thống đang diễn ra gay gắt, hiệp định này được cho là sẽ khó có thể được Quốc Hội phê chuẩn trước cuối năm nay, một sự chậm trễ mà theo Đại Diện Thương Mại Mỹ Michael Froman có thể gây thiệt hại khoảng 100 tỷ đô la cho nước Mỹ.
Phát biểu trước lúc lên đường đi New Zealand ký kết Hiệp Định TPP, người có chức vụ tương đương với bộ trưởng Ngoại Thương của Mỹ đã cảnh báo về nguy cơ thiệt hại vật chất nói trên, đồng thời nhắc lại tầm quan trọng chiến lược của hiệp định này trong cuộc cạnh tranh với Trung Quốc tại địa bàn châu Á-Thái Bình Dương.
Một thành tố chủ chốt của chiến lược xoay trục chống Trung Quốc
Ông Froman không hề che giấu thực tế là TPP là một thành tố quan trọng trong chiến lược xoay trục của Mỹ qua châu Á, nhằm đối phó với đà bành trướng của Trung Quốc : « Hiệp định này cũng có lợi ích địa chính trị quan trọng. Hoa Kỳ đang là và từng là một cường quốc Thái Bình Dương, và TPP chính là một biểu hiện cụ thể của chiến lược tái cân bằng của Mỹ qua châu Á ».
Ý nghĩa chiến lược của TPP đã từng được chính bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter nêu bật vào tháng Tư năm ngoái, khi ông đề cập đến giai đoạn kế tiếp của chiến lược xoay trục. Đối với ông Carter, ngoài những lợi ích kinh tế thương mại đối với Mỹ, TPP còn góp phần gắn chặt khu vực châu Á-Thái Bình Dươngvào Mỹ, và tăng cường hiệu năng hoạt động của Mỹ trong khu vực.
Và vị bộ trưởng Quốc phòng Mỹ đã không ngần ngại cho rằng « TPP cũng quan trọng không kém một tàu sân bay mới », được phái đến vùng Thái Bình Dương.
Theo các nhà quan sát, với các tiêu chuẩn cực cao của mình trong mọi mặt, TPP sẽ quy định các chuẩn mực mới cho nền thương mại và đầu tư quốc tế trong thế kỷ 21 này, và buộc Trung Quốc phải thích ứng các quy tắc về mậu dịch, đầu tư và luật thương mại của riêng họ, sao cho tương thích với các tiêu chuẩn của TPP.
Tháng 10 vừa qua, ngay sau khi đàm phán về TPP kết thúc, hai nhật báo lớn của Mỹ là Wall Street Journal và New York Times đã thẳng thừng nêu bật mục tiêu kiềm chế Trung Quốc của hiệp định này.
Theo New York Times chẳng hạn : « Hiệp định được cho là một cách nêu cao thách thức đối với cường quốc đang lên của châu Á... đã bị gạt ra bên ngoài thỏa thuận ». Đối với tờ báo Mỹ, việc TPP ra đời là « một chiến thắng của Mỹ trong cuộc tranh giành ảnh hưởng ở châu Á với Trung Quốc ».
http://vi.rfi.fr/quoc-te/20160203-tau-san-bay-tpp-sap-duoc-ha-thuy-voi-trung-quoc-trong-tam-nham
Bộ trưởng Thương mại Nhật Akira Amari (G) họp báo nhân lúc nghỉ giải lao tại cuộc đàm phán TPP ở Atlanta, Hoa Kỳ, 3/10/ 2015.REUTERS/Kevin Fogarty
Tiến trình phê chuẩn không phải là hoàn toàn suôn sẻ, vì ở nhiều nước, vẫn còn những dư luận chống đối hiệp định, như tại Malaysia, với hàng ngàn người biểu tình phản đối hôm 23/01 vừa qua, hay tại Canada, nơi mà tân chính phủ vừa lên cầm quyền đã tỏ thái độ dè dặt, không muốn đề nghị phê chuẩn nhanh chóng hiệp định này.
Ngay cả tại Mỹ, nước chủ xướng TPP, do cuộc vận động tranh cử quốc hội và tổng thống đang diễn ra gay gắt, hiệp định này được cho là sẽ khó có thể được Quốc Hội phê chuẩn trước cuối năm nay, một sự chậm trễ mà theo Đại Diện Thương Mại Mỹ Michael Froman có thể gây thiệt hại khoảng 100 tỷ đô la cho nước Mỹ.
Phát biểu trước lúc lên đường đi New Zealand ký kết Hiệp Định TPP, người có chức vụ tương đương với bộ trưởng Ngoại Thương của Mỹ đã cảnh báo về nguy cơ thiệt hại vật chất nói trên, đồng thời nhắc lại tầm quan trọng chiến lược của hiệp định này trong cuộc cạnh tranh với Trung Quốc tại địa bàn châu Á-Thái Bình Dương.
Một thành tố chủ chốt của chiến lược xoay trục chống Trung Quốc
Ông Froman không hề che giấu thực tế là TPP là một thành tố quan trọng trong chiến lược xoay trục của Mỹ qua châu Á, nhằm đối phó với đà bành trướng của Trung Quốc : « Hiệp định này cũng có lợi ích địa chính trị quan trọng. Hoa Kỳ đang là và từng là một cường quốc Thái Bình Dương, và TPP chính là một biểu hiện cụ thể của chiến lược tái cân bằng của Mỹ qua châu Á ».
Ý nghĩa chiến lược của TPP đã từng được chính bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter nêu bật vào tháng Tư năm ngoái, khi ông đề cập đến giai đoạn kế tiếp của chiến lược xoay trục. Đối với ông Carter, ngoài những lợi ích kinh tế thương mại đối với Mỹ, TPP còn góp phần gắn chặt khu vực châu Á-Thái Bình Dươngvào Mỹ, và tăng cường hiệu năng hoạt động của Mỹ trong khu vực.
Và vị bộ trưởng Quốc phòng Mỹ đã không ngần ngại cho rằng « TPP cũng quan trọng không kém một tàu sân bay mới », được phái đến vùng Thái Bình Dương.
Theo các nhà quan sát, với các tiêu chuẩn cực cao của mình trong mọi mặt, TPP sẽ quy định các chuẩn mực mới cho nền thương mại và đầu tư quốc tế trong thế kỷ 21 này, và buộc Trung Quốc phải thích ứng các quy tắc về mậu dịch, đầu tư và luật thương mại của riêng họ, sao cho tương thích với các tiêu chuẩn của TPP.
Tháng 10 vừa qua, ngay sau khi đàm phán về TPP kết thúc, hai nhật báo lớn của Mỹ là Wall Street Journal và New York Times đã thẳng thừng nêu bật mục tiêu kiềm chế Trung Quốc của hiệp định này.
Theo New York Times chẳng hạn : « Hiệp định được cho là một cách nêu cao thách thức đối với cường quốc đang lên của châu Á... đã bị gạt ra bên ngoài thỏa thuận ». Đối với tờ báo Mỹ, việc TPP ra đời là « một chiến thắng của Mỹ trong cuộc tranh giành ảnh hưởng ở châu Á với Trung Quốc ».
http://vi.rfi.fr/quoc-te/20160203-tau-san-bay-tpp-sap-duoc-ha-thuy-voi-trung-quoc-trong-tam-nham
Đồng minh châu Á của Mỹ hy vọng TPP kềm hãm được Trung Quốc
Bộ trưởng Thương mại Nhật Akira Amari (G) họp báo nhân lúc nghỉ giải lao tại cuộc đàm phán TPP ở Atlanta, Hoa Kỳ, 3/10/ 2015.REUTERS/Kevin Fogarty
Thỏa thuận Đối tác Xuyên Thái Bình Dương đã được chào đón như là một chiến thắng của Hoa Kỳ trong cuộc chạy đua với Trung Quốc để giành ảnh hưởng tại châu Á. Theo nhận định của nhật báo Mỹ The New York Times vào hôm qua, 06/10/2015, các đồng minh và thân hữu của Mỹ tại châu Á đang hy vọng rằng TPP có thể biến thành đối trọng với những nỗ lực mở rộng ảnh hưởng của Trung Quốc, không chỉ trên mặt thương mại mà cả trong những lãnh vực khác, trong đó có vấn đề tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông.
Theo các nhà phân tích, TPP hiển nhiên không thể làm xoay chuyển thực tế là Trung Quốc vẫn là nước có nền kinh tế tăng trưởng mạnh hơn hầu hết tất cả các quốc gia công nghiệp phát triển. Thế nhưng nó lại là một biểu tượng quan trọng của việc Mỹ duy trì được quyền lực ở châu Á.
Ông Eswar S. Prasad, Giáo sư kinh tế quốc tế tại Đại học Cornell, nguyên lãnh đạo bộ phận phụ trách Trung Quốc tại Quỹ Tiền tệ Quốc tế, nhận định là việc TPP được thông qua « ít ra là đã tạm thời ngăn chặn được đà sút giảm dường như không gì cưỡng lại được của ảnh hưởng của Mỹ, và sự gia tăng tương ứng của ảnh hưởng của Trung Quốc trong khu vực châu Á ».
Kể từ năm 2011, khi Tổng thống Mỹ Barack Obama tuyên bố tại Úc rằng Hoa Kỳ sẽ đóng một « vai trò lớn hơn và lâu dài » trong việc định hình khu vực châu Á, các đồng minh của Mỹ đã nôn nóng chờ đợi kết quả. Trong một thời gian dài, chính sách « xoay trục » qua Châu Á của Mỹ dường như chỉ là nằm dưới dạng lời nói, với mục tiêu là chống lại Trung Quốc.
Ngay cả sau khi Washington đã khẳng định rằng trọng tâm mới của họ là Châu Á, bạn bè của Mỹ trong khu vực vẫn tiếp tục mở rộng quan hệ kinh tế với Trung Quốc. Thậm chí một số nước còn ký hiệp định thương mại với Trung Quốc sau khi Mỹ loan báo chủ trương xoay trục, và xem Bắc Kinh là đối tác thương mại lớn nhất của mình.
Một ví dụ là Úc, tháng Sáu vừa qua đã ký một thỏa thuận thương mại với Trung Quốc, cho dù chưa đưa văn kiện này qua Quốc hội để phê chuẩn.
TPP là một vấn đề « an ninh quốc gia »
Theo The New York Times, có lẽ chính vì nghịch lý như vừa kể mà cả Hoa Kỳ lẫn một số nước châu Á đã cố trình bày thỏa thuận TPP như là một vấn đề thuộc phạm trù « an ninh quốc gia », để chống lại Trung Quốc, chứ không đơn thuần là một vấn đề kinh tế.
Hãng tin Bloomberg vào hôm qua đã nhấn mạnh ý nghĩa này khi cho rằng Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương có tác dụng củng cố thêm vai trò của Mỹ trong chiến lược xoay trục qua châu Á và tăng cường sức ép trên Trung Quốc để nước này chấp nhận các quy tắc mà Hoa Kỳ đề ra trong vấn đề kinh doanh.
Lý do rất đơn giản : Một khi có hiệu lực, TPP sẽ mang lại cho Mỹ những đối tác thương mại gần gũi hơn, nghĩa là những người bạn thân thiết hơn, tại vùng châu Á Thái Bình Dương, có nền kinh tế gắn kết chặt chẽ hơn với Hoa Kỳ. Trong tình hình đó, Trung Quốc có thể sẽ bị buộc phải đi theo các chuẩn mực do Mỹ quy định nếu không muốn bị thua thiệt.
Trong phát biểu đầu tiên của mình sau khi TPP được thông qua, Tổng thống Mỹ không hề che giấu : « Khi có đến hơn 95% khách hàng tiềm năng của chúng ta sống ở bên ngoài biên giới của chúng ta, chúng ta không thể để cho các nước như Trung Quốc viết ra các quy tắc của nền kinh tế toàn cầu ».
Tóm lại, với TPP được thông qua, chính sách xoay trục qua Châu Á của chính quyền Obama coi như đã được hoàn chỉnh bằng thành tố kinh tế, cho đến nay vẫn còn thiếu. Tháng Tư vừa qua, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ đã nhấn mạnh rằng đối với ông, TPP cũng quan trọng như một chiếc hàng không mẫu hạm khác trên Thái Bình Dương.
http://vi.rfi.fr/quoc-te/20151007-dong-minh-chau-a-cua-my-hy-vong-tpp-kem-ham-duoc-trung-quoc
Ông Eswar S. Prasad, Giáo sư kinh tế quốc tế tại Đại học Cornell, nguyên lãnh đạo bộ phận phụ trách Trung Quốc tại Quỹ Tiền tệ Quốc tế, nhận định là việc TPP được thông qua « ít ra là đã tạm thời ngăn chặn được đà sút giảm dường như không gì cưỡng lại được của ảnh hưởng của Mỹ, và sự gia tăng tương ứng của ảnh hưởng của Trung Quốc trong khu vực châu Á ».
Kể từ năm 2011, khi Tổng thống Mỹ Barack Obama tuyên bố tại Úc rằng Hoa Kỳ sẽ đóng một « vai trò lớn hơn và lâu dài » trong việc định hình khu vực châu Á, các đồng minh của Mỹ đã nôn nóng chờ đợi kết quả. Trong một thời gian dài, chính sách « xoay trục » qua Châu Á của Mỹ dường như chỉ là nằm dưới dạng lời nói, với mục tiêu là chống lại Trung Quốc.
Ngay cả sau khi Washington đã khẳng định rằng trọng tâm mới của họ là Châu Á, bạn bè của Mỹ trong khu vực vẫn tiếp tục mở rộng quan hệ kinh tế với Trung Quốc. Thậm chí một số nước còn ký hiệp định thương mại với Trung Quốc sau khi Mỹ loan báo chủ trương xoay trục, và xem Bắc Kinh là đối tác thương mại lớn nhất của mình.
Một ví dụ là Úc, tháng Sáu vừa qua đã ký một thỏa thuận thương mại với Trung Quốc, cho dù chưa đưa văn kiện này qua Quốc hội để phê chuẩn.
TPP là một vấn đề « an ninh quốc gia »
Theo The New York Times, có lẽ chính vì nghịch lý như vừa kể mà cả Hoa Kỳ lẫn một số nước châu Á đã cố trình bày thỏa thuận TPP như là một vấn đề thuộc phạm trù « an ninh quốc gia », để chống lại Trung Quốc, chứ không đơn thuần là một vấn đề kinh tế.
Hãng tin Bloomberg vào hôm qua đã nhấn mạnh ý nghĩa này khi cho rằng Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương có tác dụng củng cố thêm vai trò của Mỹ trong chiến lược xoay trục qua châu Á và tăng cường sức ép trên Trung Quốc để nước này chấp nhận các quy tắc mà Hoa Kỳ đề ra trong vấn đề kinh doanh.
Lý do rất đơn giản : Một khi có hiệu lực, TPP sẽ mang lại cho Mỹ những đối tác thương mại gần gũi hơn, nghĩa là những người bạn thân thiết hơn, tại vùng châu Á Thái Bình Dương, có nền kinh tế gắn kết chặt chẽ hơn với Hoa Kỳ. Trong tình hình đó, Trung Quốc có thể sẽ bị buộc phải đi theo các chuẩn mực do Mỹ quy định nếu không muốn bị thua thiệt.
Trong phát biểu đầu tiên của mình sau khi TPP được thông qua, Tổng thống Mỹ không hề che giấu : « Khi có đến hơn 95% khách hàng tiềm năng của chúng ta sống ở bên ngoài biên giới của chúng ta, chúng ta không thể để cho các nước như Trung Quốc viết ra các quy tắc của nền kinh tế toàn cầu ».
Tóm lại, với TPP được thông qua, chính sách xoay trục qua Châu Á của chính quyền Obama coi như đã được hoàn chỉnh bằng thành tố kinh tế, cho đến nay vẫn còn thiếu. Tháng Tư vừa qua, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ đã nhấn mạnh rằng đối với ông, TPP cũng quan trọng như một chiếc hàng không mẫu hạm khác trên Thái Bình Dương.
http://vi.rfi.fr/quoc-te/20151007-dong-minh-chau-a-cua-my-hy-vong-tpp-kem-ham-duoc-trung-quoc
Geen opmerkingen:
Een reactie posten