Thứ hai, 25/1/2016 | 11:56 GMT+7
| 
Thứ hai, 25/1/2016 | 11:56 GMT+7
Thủ phạm gây ra hiện tượng thời tiết nóng lạnh bất thường
Chuyên gia Thương Tự, chủ tịch Ủy ban khí hậu và rủi ro thiên tai thuộc Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) lý giải hiện tượng thời tiết cực đoan lúc nóng lúc lạnh năm 2015 và dự báo năm 2016.
 |
Mặt sông Tùng Hoa ở thành phố Cát Lâm đóng thành băng. Ảnh:Rex
|
Theo Xinhua, mùa đông năm nay, nhiều khu vực tại Trung Quốc xuất hiện những đợt lạnh ngắn và sâu. Tại Bắc Mỹ và châu Âu cũng xuất hiện lạnh cục bộ, Nhật Bản vào cuối tuần này dự kiến cũng xuất hiện đợt lạnh sâu. Tuy nhiên, tại Hội nghị thế giới về biến đổi khí hậu toàn cầu tổ chức tại Paris đầu tháng 12, các báo cáo đều nêu rằng 2015 là năm nóng nhất trong lịch sử hiện đại.
Có hai nguyên nhân gây ra hiện tượng lúc nóng lúc lạnh này, nguyên nhân thứ nhất do lốc xoáy vùng cực (polar vortex) và dòng tia (jet stream).
Nguyên nhân
Lốc xoáy vùng cực là các khối khí lớn, rất lạnh có mặt ở hai cực (Bắc Cực và Nam Cực), nằm phía trên tầng đối lưu và ở giữa tầng bình lưu. Theo ông Tự, trước đây khối khí lạnh ở hai cực hoạt động tương đối ổn định tuy nhiên kể từ khi trái đất bắt đầu nóng lên, những khối khí này hoạt động tích cực hơn. Do đó, cực Bắc xuất hiện những khối khí lạnh nhỏ lan xuống phía nam, gây ra hiện tượng rét sâu cục bộ.
Dòng tia là dòng không khí hẹp tốc độ cao di chuyển theo hướng tây sang đông vòng quanh Trái Đất, nằm ở đỉnh tầng đối lưu và giữa tầng bình lưu. Dòng tia chịu ảnh hưởng của sự chênh lệch nhiệt độ giữa vòng Bắc Cực và khu vực trung vĩ độ (vĩ độ 30-60). Chênh lệch nhiệt độ càng lớn, tốc độ di chuyển của dòng tia càng mạnh, tạo thành một đường thẳng. Ngược lại, chênh lệch nhiệt độ thấp khiến tốc độ của nó chậm lại, di chuyển theo hình uốn khúc. Nếu nhiệt độ ở Bắc Cực tăng lên, chênh lệch nhiệt độ với khu vực trung vĩ tuyến sẽ giảm đi, khiến dao động đường đi của dòng tia lớn hơn, làm xuất hiện hiện tượng thời tiết cực đoan ở cực dao động của biên độ.
Theo chuyên gia Thương Tự, sự biến đổi bất thường của dòng tia và lốc xoáy vùng cực là nguyên nhân khiến thời tiết theo mùa năm nay xuất hiện biến đổi cực đoan, lúc cực nóng, lúc cực lạnh.
Nguyên nhân thứ hai là do hiện tượng El Nino làm gia tăng hiện tượng thời tiết cực đoan.
Ảnh hưởng của El Nino và dự báo 2016
El Nino là nguyên nhân khiến nhiệt độ mặt nước biển ở khu vực trung và đông Thái Bình Dương ấm lên bất thường, làm xuất hiện thời tiết cực đoan khắp thế giới như mưa bão và lũ lụt cuối năm ngoái ở Bắc và Nam Mỹ, hay nắng nóng bất thường ở châu Á hồi tháng 5.
Giáng sinh vừa qua tại phía đông nước Mỹ xuất hiện "mùa đông ấm", nhiệt độ tại một số khu vực thậm chí lên tới hơn 20 độ C, hoa anh đào nở rộ trước mùa. Còn tại phía nam, tây nam và trung bộ nước Mỹ lại xuất hiện mưa bão, lốc xoáy và lũ lụt. Ngày 25/12/2015 tại Montreal, Canada, nhiệt độ cao nhất lên tới 16 độ C, nhưng chỉ ba ngày sau giảm sâu xuống còn -10 độ C.
"Sự thay đổi nhiệt độ do không khí lạnh bất thường gây ra không đại diện cho thời tiết cả năm. Nhiệt độ trung bình năm 2015 ở Trung Quốc đã tăng gần 1 độ C so với mức trung bình. Điều này có nghĩa là xu hướng nóng lên toàn cầu và mùa đông ấm sẽ vẫn tiếp tục xảy ra ở Trung Quốc", CRI dẫn lời Zhu Dingzhen, chuyên viên cơ quan khí tượng Trung Quốc.
 |
Ảnh hưởng của El Nino tới thế giới năm 2015. Đồ họa: Open Snow
|
Theo cơ quan khí tượng Anh, lấy nhiệt độ trung bình của Trái Đất từ năm 1960 đến 1990 làm mốc, nhiệt độ trung bình năm 2014 tăng 0,57 độ C, năm 2015 tăng 0,75 độ C, dự kiến năm 2016 tăng 0,84 độ C.
Ông Thương Tự đánh giá, El Nino sẽ còn gây ra thêm nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan nữa trong thời gian tới. Năm 2016 dự đoán có thể nóng hơn năm nay, và thế giới sẽ đón nhận một đợt nắng nóng kỷ lục mới.
Hồng Hạnh
- 250 triệu người gặp nguy hiểm vì nắng nóng trong 45 năm nữa (19/12)
- Ngôi làng lạnh -71 độ C (10/12)
- Mây xà cừ nguy hiểm ở vùng cực (23/12)
- Nhiệt độ ảnh hưởng đến khoảng cách giữa Trái Đất và Mặt Trăng? (25/12)
- Độ mặn của nước biển? (4/1)
http://vnexpress.net/tin-tuc/khoa-hoc/moi-truong/thu-pham-gay-ra-hien-tuong-thoi-tiet-nong-lanh-bat-thuong-3347683.html
Thứ năm, 28/5/2015 | 09:11 GMT+7
|
Thứ năm, 28/5/2015 | 09:11 GMT+7
Lý giải nguyên nhân nắng nóng bất thường ở châu Á
El Nino cùng với biến đổi khí hậu do yếu tố con người là nguyên nhân gây nên hiện tượng nắng nóng và khô hạn bất thường đang diễn ra ở Nam Á và Đông Nam Á năm nay.
 |
Nhựa đường ở New Delhi chảy vì nắng nóng. Ảnh: EPA
|
"Tại thủ đô Ấn Độ, dự kiến nắng nóng còn tiếp tục kéo dài 4 ngày nữa. Nhiệt độ ở Pakistan lên tới 50 độ C, và các đợt nắng nóng từ đó kéo sang Ấn Độ," IB Times dẫn lời B K Yadav, giám đốc Trung tâm Khí tượng Ấn Độ.
Nhiệt độ đang gia tăng ở miền trung, tây bắc, đông và nam Ấn Độ, với nền nhiệt độ có lúc lên tới 47 độ C. Tại các vùng đồi núi, nhiệt độ cũng ở mức tương tự. Cái nắng như thiêu đốt làm chảy nhựa trên một con đường lớn ở thủ đô New Delhi, khiến những vạch sang đường màu trắng chuyển thành màu đen.
Số người chết vì nắng nóng trên khắp Ấn Độ đã vượt quá con số 1.100. Đây là đợt nắng nóng kỷ lục trong vòng ba thập niên qua, với nền nhiệt cao hơn 5 độ so với nền nhiệt trung bình.
Thành phố Hyderabad ở miền nam Ấn Độ hàng năm chỉ có 5 ngày nắng nóng, tuy nhiên, trong tương lai, dự kiến số ngày nắng nóng sẽ lên tới 40 ngày, theo nghiên cứu về biến đổi khí hậu của Hyderabad của Viện nghiên cứu khí hậu Potsdam, Đức.
Nguyên nhân và ảnh hưởng
Các chuyên gia nói rằng El Nino là nguyên nhân khiến nhiệt độ mặt nước biển ở Thái Bình Dương ấm lên, gây ra thời tiết nóng nực khắp châu Á. El Nino là hiện tượng thay đổi đáng kể nhiệt độ trên mặt biển ở vành đai nhiệt đới của Thái Bình Dương, nó xảy ra mỗi 2-7 năm khi các cơn gió mậu dịch (gió mạnh thổi liên tục từ đông nam hoặc đông bắc về hướng xích đạo) bắt đầu suy yếu. El Nino khiến nhiệt độ tăng lên, gây ra mưa bão, lụt lội và hanh khô.
"Trong vài trăm năm qua, nhiệt độ nóng lên khoảng 0,8 độ, con người sẽ phải chịu đựng các đợt nắng nóng nhiều hơn, ngay cả khi không xảy ra El Nino. El Nino làm tăng nhiệt độ không khí và do đó, gây thêm rắc rối cho sự nóng lên toàn cầu," J Srinivasan, chủ tịch Trung tâm biến đổi khí hậu thuộc Viện khoa học Ấn Độ nói.
Loạt 22 nghiên cứu "Giải thích những hiện tượng khắc nghiệt năm 2013 dưới góc độ khí hậu" chỉ rõ, những đợt nắng nóng năm 2013 là biến đổi khí hậu do con người gây ra.
Sự nóng lên toàn cầu do yếu tố con người khiến 2014 trở thành năm nóng nhất được ghi nhận, xu thế này sẽ tiếp tục năm 2015 do El Nino đến sớm, theo dự đoán của Cơ quan Hải dương và Khí quyển Quốc gia (NOAA) Mỹ.
Nồng độ khí cacbon dioxide (CO2) trung bình toàn cầu trong khí quyển vượt mức báo động, ở mức 400 phần triệu (ppm) vào tháng 3/2015. Tốc độ tăng nồng độ CO2 trung bình trong khí quyển giai đoạn năm 2012-2014 là 2,25 ppm mỗi năm. CO2 là loại khí nhà kính mạnh khiến toàn cầu nóng lên. Nồng độ CO2 trong khí quyển không ngừng gia tăng chủ yếu là do con người đốt nhiên liệu hóa thạch, nguồn thải công nghiệp và nông nghiệp.
Các đại dương trên thế giới đang hấp thụ C02 khiến độ pH của nước biển thay đổi và có tính axit cao hơn, gây ra nhiều tác động tiêu cực đối với nguồn lợi thủy sản trên thế giới.
 |
| Ảnh hưởng của El Nino tới thế giới năm 2015. Đồ họa: Open Snow |
Theo NOAA, tháng 2/2015 ghi nhận nhiều khu vực đại dương và đất liền có nhiệt độ cao hơn 0,82 độ C so với trung bình tháng trong vòng 136 năm. Nhiệt độ trung bình tháng 2 toàn cầu trong thế kỷ 20 là 12,1 độ C.
Hồi tháng 2/1998 cũng ghi nhận mức nhiệt cao hơn trung bình 0,86 độ C. Đây là năm xảy ra hiện tượng El Nino, gây ảnh hưởng tới 110 triệu người và thiệt hại gần 100 tỷ USD cho kinh tế toàn cầu, theo số liệu nghiên cứu Ảnh hưởng của Biến đổi khí hậu và Nông nghiệp Ấn Độ của giáo sư Prasada Rao, đại học Kerala, nam Ấn Độ.
Hồng Hạnh
http://vnexpress.net/tin-tuc/khoa-hoc/ly-giai-nguyen-nhan-nang-nong-bat-thuong-o-chau-a-3225062.html
Geen opmerkingen:
Een reactie posten