Nhà nhiếp ảnh Nick Út và những bức ảnh huyền thoại + bức ảnh "Em Bé Napalm"đoạt giải Pulitzer

Thứ năm, 26/4/2007 | 07:10 GMT+7

|

Thứ năm, 26/4/2007 | 07:10 GMT+7

Nick Ut và bức ảnh đoạt giải Pulitzer

Cách đây gần 35 năm, ngày 12/6/1972, một bức ảnh được đăng ở trang nhất của nhiều nhật báo lớn ở Mỹ đã khiến dư luận thế giới phẫn nộ. Bức ảnh ấy mô tả cảnh tượng hãi hùng: một bé gái 9 tuổi trần truồng, nạn nhân của bom napalm, đang chạy trên con đường nhựa ở gần Trảng Bàng.

Nó đã góp phần làm dâng cao hơn làn sóng phản đối cuộc chiến Mỹ tiến hành tại Việt Nam.

Tác giả bức ảnh là Huỳnh Công Út, sinh ngày 29/3/1951 tại Long An, phóng viên ảnh của hãng thông tấn Associated Press (AP). Tác phẩm đã mang về cho Huỳnh Công Út một giải Pulitzer và anh trở thành nhân vật nổi tiếng thế giới với tên gọi quen thuộc là Nick Ut.

Bức ảnh nổi tiếng của Nick Ut.

Hiện nay Nick Ut vẫn làm việc cho AP tại Los Angeles, nhiều bức ảnh các ngôi sao điện ảnh, ca nhạc, truyền hình xuất hiện tại thành phố này đều do ông chụp. “Hằng tuần tôi vẫn liên lạc với Kim Phúc (cô bé trong bức ảnh nổi tiếng, từng là đại sứ của Liên Hợp Quốc, nay sống tại Canada)”, ông Nick Ut cho biết. “Bức ảnh ấy rất thật, cũng như cuộc chiến tại Việt Nam đã hoàn toàn rất thật, rất kinh khủng. Khoảnh khắc ấy xảy ra cách nay đã hơn 30 năm nhưng vẫn là khoảnh khắc mà Kim Phúc và tôi không thể nào quên được”.

Chính vì không thể nào quên được khoảnh khắc ghê sợ của cuộc chiến mà mình là nhân chứng, nên ông đã nhiều lần trở về Việt Nam, tìm cách đóng góp cho quê hương. Nick thường "hy sinh" những ngày phép thường niên của mình để làm giảng viên cho khoá huấn luyện kỹ thuật nhiếp ảnh cho các phó nhòm trẻ của Việt Nam.

Đây là chương trình của Indochina Media Memorial Foundation (IMMF), một hiệp hội từ thiện thành lập bởi nhà báo ảnh danh tiếng người Anh Tim Page, người đã nổi tiếng thế giới với những bức ảnh chiến trường Việt Nam. Mục tiêu chính của IMMF là có những hành động cụ thể để tưởng nhớ những nhà báo, phóng viên, nhiếp ảnh gia và nhà làm phim của cả hai bên đã tử thương hoặc mất tích tại Việt Nam trong thời gian từ 1945 đến 1975.

Chương trình huấn luyện dành cho khoảng 30 nhà báo ảnh lần này sẽ diễn ra tại Hà Nội từ ngày 10 đến 18/5, với đề tài là ảnh báo chí điện tử. Đây là một chương trình hợp tác với Thông tấn xã Việt Nam và được tài trợ bởi Canon.

Kim Phúc - nhân vật chính trong bức ảnh - ngày nay. Ảnh: Nick Ut.

Ngày nay, vệ tinh viễn thông, Internet băng rộng tốc độ cao và máy ảnh digital đã biến việc chụp, truyền, in ảnh trở thành việc làm nhanh cấp kỳ, khác hẳn khoảnh khắc nhớ đời của ông Nick Ut 35 năm về trước.

Ngày ấy, chụp ảnh xong, Nick đã đưa bé Kim Phúc đến bệnh viện rồi vội vã đến văn phòng AP tại Sài Gòn để tráng, rửa 8 cuộn phim Kodak 400 ASA trắng đen. Sau nhiều tranh luận giữa AP Saigon và văn phòng chính của AP tại New York (thời ấy chính sách của AP là không phổ biến các bức ảnh chụp cảnh khoả thân, đặc biệt là góc khoả thân chính diện), cuối cùng nó mới được truyền đến các toà báo. 

Bức ảnh bé Kim Phúc cháy bỏng vì napalm đã được truyền từ Sài Gòn tới Tokyo trong thời gian 14 phút. Từ Tokyo, nó lại được truyền tự động qua hệ thống dây liên lạc ngầm dưới biển về New York và London. Sau đó, từ hai văn phòng ấy, nó lại được gửi đến các chi nhánh AP và toà báo ở khắp thế giới.

Dũng Nguyễn

http://giaitri.vnexpress.net/tin-tuc/san-khau-my-thuat/nick-ut-va-buc-anh-doat-giai-pulitzer-1892438.html

Thứ hai, 29/9/2003 | 16:50 GMT+7

Nhà nhiếp ảnh Nick Út và những bức ảnh huyền thoại

Anh mở máy tính xách tay, kích vào file chứa ảnh. Quá khứ và hiện tại nối tiếp nhau: một quả bom napal rơi xuống Tây Ninh; những người lính Mỹ bị thương quằn quại ở Khe Sanh; những đứa bé da đen bụi bặm trên đường phố New York...

Bức ảnh em Kim Phúc của Nick Út đoạt giải Pulitzer năm 1973.

Nói đến Nick Út, một phóng viên ảnh của Hãng thông tấn AP, người ta không thể không nhắc tới bức ảnh cô bé Kim Phúc bị bỏng bom napal năm 1972 ở Trảng Bàng (Tây Ninh). Nick tâm sự: "Người ta thường đặt cho tôi nhiều câu hỏi cắc cớ: Vì sao anh có mặt tại Tây Ninh đúng lúc đó? Vì sao trong tình thế khủng khiếp như vậy, chụp xong ảnh anh không bỏ chạy mà quay lại giúp cô bé? Nhiều người hay quên những nhân vật họ chụp, còn anh thì nhớ, và vì sao anh vẫn giữ quan hệ với cô ta?. Tôi trả lời: "Lúc đó, tôi nhìn thấy một bé con họ hàng của Phúc chết trên tay mẹ. Tôi không muốn thêm một bé con nữa chết. Tôi quay lại, bế và tưới nước lên lưng trần của Phúc. Sau đó tôi thường xuyên gặp Phúc, trở thành "nhà biên niên sử bằng hình" của cháu: Phúc được chữa trị, Phúc học ở Cuba, đám cưới Phúc ở La Habana, vợ chồng Phúc sang Nga chơi, Phúc sinh con trai, Phúc sống ở Canada và đi lễ nhà thờ, Phúc nói về hòa bình ở Mỹ... Mỗi lần về Việt Nam tôi gọi cho Phúc: "Có nhắn gì ba mẹ, anh chị không con?". Với Phúc tôi là chú út. Lần nào về Việt Nam tôi cũng về Tây Ninh thăm gia đình Phúc. Tây Ninh thay đổi mỗi năm, không còn dấu ấn chiến tranh".

Đầu những năm 60, hơn mười tuổi, Út rời quê lên Sài Gòn sống cùng anh trai Huỳnh Thanh Mỹ và được anh dạy chụp ảnh. Cái chết của anh Mỹ, một phóng viên ảnh Hãng AP tại mặt trận Cần Thơ, là cú sốc nặng với Út. Ngay sau đó, 16 tuổi Út được Hãng AP nhận vào làm và dần trở thành một phóng viên ảnh chiến trường của hãng. "Tuy nhiên, tôi vẫn thấy mình là một nhà nhiếp ảnh Việt Nam! Tôi làm cho AP khi còn rất trẻ. Hãng đào tạo nghề cho tôi. Gần 30 năm sống ở Mỹ, để hành nghề, để đứng vững, khẳng định tên tuổi, tôi phải phấn đấu nhiều, phải tư duy theo lối Mỹ, nạp nhiều thông tin của xã hội, văn hoá đất nước tôi đang sinh sống. Nhưng trong tôi có hai con người tách bạch. Một người Mỹ và một người Việt Nam. Ở Mỹ, tôi trào dâng hãnh diện khi người ta gọi Vietnammese Nicky - Thằng Nick người Việt Nam. Cái tên Nick Út, tôi có thể tự hào không giấu giếm mà nói, có tiếng trong giới truyền thông Mỹ; nhiều khi nó là "thẻ hành nghề" thuận tiện. Ví dụ vụ tòa Mỹ xử vận động viên O.J. Simpson, rất nhiều báo không sao lọt được vào toà, nhưng người ta lại cho "Thằng Nicky Việt Nam" vào. Và tôi cũng rất hãnh diện khi nghe bạn bè nói "Thằng Nick chỗ nào cũng có mặt". Về Việt Nam, tôi là người Việt Nam. Chụp cảnh Việt Nam với con mắt người Việt Nam. Nguyên tắc hành nghề của tôi là: "Tôn trọng sự thật". Đi thỉnh giảng, tôi thường nói với sinh viên: "Phải loại bỏ ra khỏi đầu chuyện lạm dụng kỹ thuật ảnh để cắt ghép, dàn dựng ảnh".

Nick Út (trái), Kim Phúc tiếp kiến nữ hoàng Anh tại London.

"Tôi ghi lại khuôn mặt của chiến tranh với lời cầu khẩn, niềm mong mỏi: Hoà bình hãy đến càng sớm càng tốt cho Việt Nam! Sau khi bức ảnh Kim Phúc đăng báo, đồng nghiệp bảo tôi mang ảnh đi thi giải Putlizer. Tôi không muốn. Buồn nếu được giải vì chụp nỗi đau đồng loại trong chiến tranh. Một cuộc chiến tranh quá đủ với tôi! Tôi đã từng bị pháo xoẹt qua đầu, bay mất một mảng tóc. Trong bụng và đùi tôi vẫn còn những mảnh đạn phá, mùa đông lại đau nhói lên. Tôi đi phẫu thuật, bác sĩ bảo chờ, miếng đạn rồi sẽ tự lộ ra, đỡ nguy hiểm. Tôi chờ hoài. Hàng năm, thường chủ nhật đầu tiên của tháng 10, những phóng viên chiến trường của Mỹ (giờ còn khoảng 300 người) vẫn tụ họp với nhau. Chúng tôi trò chuyện, thả hoa và bóng bay, nghe những thổ dân da đỏ cầu hồn cho những người đã khuất", Út trầm ngâm.

Thế nhưng tại Bảo tàng Khoa học London, nơi trưng bày bức ảnh Kim Phúc, ông Andrew Nahum, giám đốc, nói: "Tôi tìm nhiều nhiếp ảnh gia nổi tiếng và các bức ảnh nổi tiếng về con người, nhưng không thấy bức nào xúc động mạnh mẽ như bức ảnh Kim Phúc của Nick Út, bức ảnh được trưng bày tại đây". Hiện tại, bảo tàng này cũng trưng bày chiếc máy ảnh trứ danh hiệu Leica M2 (Đức) mà Út dùng thời chiến tranh. "Bảo tàng đề nghị mượn từ 10-20 năm, nhưng tôi chưa đồng ý. Một vài bảo tàng Mỹ cũng muốn mượn trưng bày hay mua luôn, nhưng tôi muốn đưa máy ảnh về Việt Nam trưng bày", Út nói. 

14 năm sau ngày rời quê hương, 1989 Út quay về, đến Hà Nội, đi theo các đoàn tìm kiếm hài cốt lính Mỹ . "Mất người thân, đau đớn. Nhưng tôi cho rằng, trong vấn đề này, người Mỹ hơi quan trọng hoá. Hàng trăm nghìn người Việt vẫn còn mất tích...", Út nói. Năm 1992, đến một làng ngoại thành Hà Nội chụp cảnh gia đình mất con vì bom Mỹ còn sót lại trên cánh đồng làng, Út xúc động rất lâu rồi mới ghi được những bức hình.

Út tâm sự: "Về quê nhà, được đi khắp nơi, tôi tự do chụp Việt Nam thanh bình. Khi này, trở về Mỹ, tôi sẽ tổ chức triển lãm và có thể bán đấu giá những bức ảnh vừa chụp lấy tiền ủng hộ cho chương trình của AP giúp phóng viên ảnh trẻ các nước. Năm 2005, kỷ niệm 30 năm chấm dứt chiến tranh ở Việt Nam, tại Bảo tàng Getty (Los Angeles - Mỹ) tôi sẽ tổ chức triển lãm lớn nhan đề Việt Nam: Chiến tranh và hoà bình. Ngoài ảnh, niềm vui thứ hai của tôi là về thăm nhà trong những kỳ nghỉ hiếm hoi. Về nhà nghỉ ngơi trong yên bình".

Trong chuyến trở về Việt Nam cuối tháng 9 này, đi cùng Nick Út còn có một người bạn Mỹ tên Tim. Tim là con trai đạo diễn danh tiếng của Hollywood Zimberman, người từng đoạt 4 giải Oscar. Tim đi lấy tư liệu về cuộc đời Nick Út để làm một phim truyện nhựa về anh.

(Theo Lao Động)

http://giaitri.vnexpress.net/tin-tuc/gioi-sao/trong-nuoc/nha-nhiep-anh-nick-ut-va-nhung-buc-anh-huyen-thoai-1878110.html