Thay đổi trên da báo hiệu bệnh nội tạng
Hình minh họa.
File photo
Đôi khi chúng ta nhìn vào gương và thấy trên da mình có những thay đổi, như màu của da, vết sần trên da, có khi đó là cảm giác ngứa ngáy trên da. Có nhiều lúc đó chỉ là các tình trạng da đơn giản và tự khỏi hoặc chỉ cần thoa thuốc một thời gian ngắn là tự hết. Nhưng cũng có nhiều khi, các dấu hiệu trên da báo hiệu những bệnh bên trong cơ thể nghiêm trọng hơn chúng ta nghĩ. Những dấu hiệu trên da cần chú ý là gì và nó có liên quan thế nào đối với các bệnh bên trong cơ thể? Việt Hà gửi tới quý vị những tìm hiểu trong trang tạp chí sức khỏe đời sống tuần này.
Dấu hiệu da và bệnh tiểu đường
Da là một bộ phận quan trọng của cơ thể và luôn được chú ý. Chẳng vậy mà chúng ta có rất nhiều các sản phẩm dưỡng da hàng ngày để giữ cho làn da luôn tươi tắn và đầy sức sống, đó là chưa kể các loại thuốc chữa các bệnh phổ biến trên da như mụn trứng cá, mẩn ngứa, vết nám. Với các bác sĩ da liễu, đôi khi da còn là một cửa sổ báo hiệu các bệnh nội tạng khác của bệnh nhân.Bác sĩ Cindy Owen, thuộc trường đại học Louisville, Hoa Kỳ cho biết về những dấu hiệu da có liên quan đến các bệnh nội tạng:
“Có hàng chục các dấu hiệu trên da có liên quan đến các bệnh bên trong nhưng chỉ có một số ít là phổ biến và đòi hỏi phải có bác sĩ da liễu phát hiện. Có một số dấu hiệu khá phổ biến khác trên da báo hiệu bệnh bên trong ví dụ như acanthosis nigrican (biến màu trên da) báo hiệu dấu hiệu tiền tiểu đường. Đây là dấu hiệu giúp ta can thiệp sớm cho bệnh nhân trước khi tiểu đường phát triển thành bệnh.”
Dấu hiệu biến màu trên da ở người tiểu đường type 2 theo như bác sĩ Owen cho biết thường có màu sẫm và khi sờ vào có cảm giác như nhung. Các phần biến màu này chủ yếu xuất hiện ở nách, gáy và những phần da gấp. Các dấu hiệu này cũng rất dễ nhận biết và thường xuất hiện ở những người bị béo phì. Không có một điều trị cụ thể nào đối với tình trạng da này nhưng theo các bác sĩ việc giảm cân có tác dụng tốt đối với bệnh này.
Ngoài ra người bị bệnh tiểu đường type 1 cũng có các dấu hiệu về da để chẩn đoán sớm. Đó là một phần da ở ngực, bụng hoặc mặt bị mất màu và trông như trắng ra. Đôi khi những người bị tiểu đường type 2 cũng có thể có dấu hiệu này. Việc sử dụng kem steroid có tác dụng điều trị trường đối tốt nhưng điều trị tiểu đường tận gốc vẫn được cho là quan trọng.
Dấu hiệu da và các bệnh nội tạng khác
Ngoài tiểu đường, các dấu hiệu da còn có thể cho người ta biết sớm những bệnh nội tạng khác như phổi, gan, thận…. Bác sĩ Owen nêu dẫn chứng về một bệnh gọi là dermatomyositis hay ở Việt Nam thường gọi là bệnh viêm bì cơ.Có hàng chục các dấu hiệu trên da có liên quan đến các bệnh bên trong nhưng chỉ có một số ít là phổ biến và đòi hỏi phải có bác sĩ da liễu phát hiện.“Bệnh viêm bì cơ sẽ xuất hiện trên da trước với các dấu hiệu ngứa đặc trưng. Sẽ có những dấu hiệu của bệnh viêm bi cơ trên các vùng da khác, đi kèm đó là yếu cơ, dẫn đến các vấn đề về phổi và những bệnh nội tạng khác. Không phải các bệnh trên da gây ra các bệnh nội tạng nhưng hai dấu hiệu này có liên quan. Nhận biết các dấu hiệu bệnh trên da trước có thể giúp bạn chẩn đoán các bệnh nội tạng sớm để điều trị kịp thời trước khi nó trở nên phức tạp.”
BS Cindy Owen
Bệnh viêm bì cơ là một bệnh hệ thống, biểu hiện chủ yếu ở da, cơ và mạch máu. Đặc trưng của bệnh là những ban đỏ tím và có thể có phù nề ở quanh mắt, ban đỏ ở mặt, cổ và than người. Những vết sần đỏ tím ở da các khớp bàn ngón tay có thể kèm theo đau, yếu và viêm kết hợp với viêm đa cơ, viêm phổi, bệnh cơ tim và viêm mao mạch.
Mẩn ngứa là một bệnh thông thường mà hầu như ai cũng có thể gặp ít nhất một lần trong đời. Nó có thể do nấm, do vi trùng cắn, nhưng cũng có thể là các dấu hiệu bệnh nội tạng khác theo lời của bác sĩ Owen.
“Rất nhiều người trong đời đã từng bị mẩn ngứa mà nhiều khi có thể tự khỏi, tự chữa trước khi bạn đến bác sĩ da liễu. Tuy nhiên nếu bạn thấy có các dấu hiệu đi kèm khác như có sốt, các hạch sưng, bị giảm cân, thì đó cũng là các dấu hiệu cho thấy có vấn đề khác. Đó là cách nhìn tổng quát nhưng có rất nhiều loại mẩn ngữa khác nhau mà chúng ta không thể áp dụng chẩn đoán của loại này cho loại kia. Nhưng nếu ngoài mẩn ngứa, bạn có các dấu hiệu khác đi kèm thì nên đến gặp bác sĩ để kiểm tra thêm phòng trường hợp có vấn đề bên trong cơ thể khác.”
Ngoài ra, theo bác sĩ Owen, các vết mẩn ngứa ở phần mu bàn chân hoặc phần ống chân, không thể điều trị hết với các loại kem chống nấm và steroid, có thể là dấu hiệu của bệnh viêm gan C.
Hình minh họa. AFP PHOTO.
Cũng có các trường hợp bệnh nhân bị mẩn ngứa do phản ứng của thuốc. Các phản ứng này có thể kéo dài vài tuần thậm chí vài tháng sau khi bắt đầu sử dụng thuốc trị bệnh nào đó. Nếu các tình trạng bệnh này không được theo dõi sát sao nó có thể dẫn đến viêm ở gan, phổi, tim và tuyến giáp trạng.
Một tình trạng đổi màu trên da liên quan đến bệnh nội tạng khác đó là da đổi màu vàng. Da có sắc thái vàng nhiều khi có liên quan đến bệnh suy gan. Nguyên nhân là do chất bilirubin tích tụ dưới da khiến da chuyển màu vàng.
Da cũng là cửa sổ để báo hiệu các dấu hiệu bệnh sớm của thận. Thận là cơ quan làm việc kết hợp với các hormone của cơ thể để duy trì hoặc bài tiết các chất lỏng trong cơ thể. Thận cũng giúp dùy trì mức điện giải, tiết ra nước tiểu, lọc chất bẩn từ máu. Khi những chức năng này của thận bị phá hỏng, da sẽ là một trong các bộ phận của cơ thể cho thấy các dấu hiệu sớm.
Bác sĩ da liễu Thomas Taylor ở Tampa, Florida, cho biết thường các rối loạn của thận sẽ dẫn đến mất nước thường xuyên. Vì vậy dấu hiệu đầu tiên mà các bác sĩ da liễu thường thấy ở người có vấn đề về thận là da khô. Da khô sẽ làm cho người ta cảm thấy ngứa ngáy, khó chịu, đôi khi thấy da chóc vẩy. Khi bệnh thận tiến triển, các chất bẩn trong máu không được thận lọc sẽ tích lũy và gây ngứa nhiều hơn.
Các dấu hiệu da và bệnh ung thư
Da cũng là nơi báo hiệu sớm bệnh ung thư nội tạng. Một trong những dấu hiệu phổ biến trên da báo hiệu ung thư bên trong là phần biến màu trên da thường thấy ở người bị bệnh tiểu đường. Bác sĩ Owen cho biết:“Đó cũng có thể là dấu hiệu của ung thư nếu người bệnh không có các nhân tố gây bệnh tiểu đường liên quan ví dụ không bị tăng cân là dấu hiệu của tiểu đường dạng 2. Cho nên dấu hiệu biến màu da này có thể cho biết hai nghĩa khác nhau.”
Giải thích về mối liên quan giữa các dấu hiệu da và bệnh ung thư nội tạng, bác sĩ Owen nói:
Nhưng nếu ngoài mẩn ngứa, bạn có các dấu hiệu khác đi kèm thì nên đến gặp bác sĩ để kiểm tra thêm phòng trường hợp có vấn đề bên trong cơ thể khác.“Điều đáng chú ý là có rất nhiều dấu hiệu trên da báo hiệu bệnh bên trong mà chúng ta không biết cơ chế liên quan thế nào nhưng có một số dấu hiệu chúng ta đã bắt đầu hiểu. Chúng ta thấy là các dấu hiệu da này là kết quả của bệnh ung thư vì nó liên quan đến hormon hay các nhân tố phát triển bệnh ung thư, và nhân tố này sẽ thêm vào các nhân tố khác trên da và gây nên các dấu hiệu trên da. Nhiều khi, một số sản phẩm của bệnh ung thư cũng tạo ra các dấu hiệu này.”
BS Cindy Owen
Bệnh viêm bì cơ cũng được cho là một dấu hiệu có liên quan đến nhiều loại ung thư trong cơ thể. Thống kê tại Mỹ cho thấy có đến 20% những người bị viêm bì cơ có các bệnh về ung thư khác, trong đó nhiều nhất là ung thư buồng trứng ở phụ nữ. Tuy nhiên, các bác sĩ không thể giải thích được tại sao bệnh này có liên quan đến ung thư nội tạng.
Đôi khi những dấu hiệu trên da báo hiệu bệnh ung thư trước khi ung thư bắt đầu, nhưng cũng có khi các dấu hiệu này xuất hiện đồng thời với bệnh ung thư hoặc vào giai đoạn muộn. Bác sĩ Owen giải thích.
“Điều này còn tùy thuộc, rất may là có một số dấu hiệu xuất hiện trên da trước khi bệnh ung thư tiến triển, đó là một dấu hiệu tốt vì bạn có thể phát hiện bệnh ung thư sớm để điều trị. Có một số dấu hiệu tuy nhiên lại xuất hiện vào giai đoạn đầu hoặc cuối của bệnh ung thư. Nó tùy thuộc, và không có một quy tắc chung nào. Nhưng nếu bạn phát hiện bệnh trên da sớm và tìm ra bệnh ung thư sớm thì là tốt nhưng không phải lúc nào cũng vậy.”
Tuy nhiên các dấu hiệu trên da chỉ là dấu hiệu ban đầu của chẩn đoán bệnh. Để xác định chính xác các bệnh nội tạng bên trong cơ thể, các bác sĩ da liễu vẫn phải giới thiệu bệnh nhân đến gặp các bác sĩ chuyên khoa hoặc đi qua một loạt các xét nghiệm và chụp chiếu. Vì thế dấu hiệu trên da ban đầu nhiều khi tưởng chừng như đơn giản có thể cuối cùng lại đòi hỏi sự phối hợp của nhiều bác sĩ để điều trị tận gốc vấn đề.
Tạp chí sức khỏe đời sống tuần này xin tạm dừng tại đây. Việt Hà cảm ơn quý vị đã quan tâm theo dõi. Xin quý vị chia sẻ các thông tin và câu hỏi về các vấn đề y tế, sức khỏe đến trang tạp chí sức khỏe đời sống tại email vietha@rfa.org hoặc www.facebook.com/vietharfa
Việt Hà thân mến tạm biệt và xin hẹn gặp lại quý vị trong chương trình thứ tư tuần tới.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten