Ký ức về trận chiến Gạc Ma (Trường Sa) năm 1988
Sáng 14/3/1988, trung úy Trần Văn Phương cùng các chiến sĩ đứng
thành vòng tròn quanh lá cờ Tổ quốc giữa đảo Gạc Ma (Trường Sa). Tàu Trung Quốc
tiến gần, những tên lính cầm AK ào lên đảo, siết chặt vòng vây.
> Gặp
mặt cựu binh trong trận chiến ở Trường Sa 1988/ Ký ức về đồng đội ngã xuống ở Trường Sa/ Tưởng niệm liệt sĩ hy sinh trên
biển
Theo thượng tá Hoàng Hoan, Chỉ huy phó chính trị Trung đoàn Công
binh 83 giai đoạn 1988-1997, cuối năm 1987 Trung Quốc đơn phương đưa tàu chiến
hoạt động ở vùng biển Trường Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam. Bộ Quốc phòng Việt
Nam chỉ đạo Bộ Tư lệnh Hải quân tăng cường khả năng bảo vệ quần đảo Trường Sa,
bao gồm việc củng cố, xây dựng thêm các hạng mục công trình chiến đấu, sinh hoạt
cho bộ đội.
|
Sau Tết Nguyên đán, các chiến sĩ Trung đoàn công binh 83 (Quân
chủng Hải quân) nhận lệnh từ Sơn Trà (Đà Nẵng) vào Cam Ranh (Khánh Hòa) cùng với
lực lượng bảo vệ đảo của Lữ đoàn 146 (Vùng 4 Hải quân) ra Trường Sa cắm mốc chủ
quyền và xây dựng đảo chìm ở Trường Sa theo chiến dịch CQ-88.
20h ngày 11/3/1988, tàu 604 của thuyền trưởng Vũ Phi Trừ nhổ neo
từ Cam Ranh chở theo lính công binh của Trung đoàn 83 và lực lượng giữ đảo của
lữ đoàn 146 ra xây dựng cụm đảo Gạc Ma, Cô Lin (thuộc cụm đảo Sinh Tồn) - cách
đất liền khoảng 500 km. Đảo chìm Gạc Ma lúc đó chỉ là những bãi san hô nổi lên
giữa biển, có tên trong Bản đồ Việt Nam.
2h sáng ngày 12/3, thấy diễn biến có chiều hướng xấu, Tư lệnh
quân chủng điều thêm tàu HQ 605 cùng HQ 604 tăng cường xây dựng đảo ở Gạc Ma và
Len Đao. Tàu 505 đang làm nhiệm trực tại Trường Sa cũng nhận lệnh chuyển đến Cô
Lin.
Sau hai ngày đêm cưỡi sóng lớn, HQ 604 và HQ 605 có mặt tại Gạc
Ma vào chiều tối 13/3. Đêm đó, Sở chỉ huy Quân chủng lệnh cho bộ phận giữ đảo
qua bộ đàm quyết tâm phải giữ vững các mục tiêu đã xác định là Cô Lin, Len Đao
và Gạc Ma. "Xuồng vận tải chở vật liệu xây dựng được chuyển xuống đảo. Một nhóm
chiến sĩ gồm trung úy Trần Văn Phương và 4 đồng chí khác nhận nhiệm vụ vào đảo
cắm cờ Tổ quốc khẳng định chủ quyền", ông Hoàng Hoan nhớ lại.
Lội xuống nước chừng 5 phút, các chiến sĩ hải quân tiếp cận bãi
san hô đang lộ dần khi thủy triều rút. Phía xa, 3 tàu Trung Quốc tiến đến nhưng
chưa có động thái gì. Binh nhất Nguyễn Văn Lanh mặc chiếc quần đùi đỏ cùng nhiều
chiến sĩ khác bơi vào bãi Gạc Ma theo lệnh của chỉ huy cụm đảo Trần Đức Thông.
Các chuyến vật liệu cũng được lính công binh chuyển lên đảo.
 |
| Anh Lanh (bên trái) ôn lại ký ức trận chiến Gạc Ma với ông Hoàng Hoan. Ảnh: Nguyễn Đông |
6h30 ngày 14/3, tàu Trung Quốc tiến lại gần, thả xuồng máy
chuyển từng tốp lính lên Gạc Ma. "Tôi đếm có 49 lính Trung Quốc mang AK và một
tên chỉ huy dáng người cao to mang súng ngắn. Chúng bao vây theo thế vòng cung
men theo bãi san hô, những chỗ vòng vây gần nhất, hai bên cách nhau chỉ chừng
một mét. Các chiến sĩ hải quân Việt Nam đứng thành vòng tròn quanh lá cờ Tổ quốc
có cán dài", trung sĩ Lê Hữu Thảo nhớ lại.
Theo trung sĩ Thảo, sau một hồi giằng cờ và uy hiếp tinh thần
không được, tên sĩ quan chỉ huy lính Trung Quốc bắn súng chỉ thiên. Ngay sau đó,
nòng súng của tên này chĩa thẳng vào bụng trung úy Phương, bóp cò. Trúng đạn,
anh Phương ngã xuống, tay vẫn cầm cờ thì bị sĩ quan Trung Quốc bắn tiếp vào đầu.
Ngoài xa, 3 tàu chiến Trung Quốc tiến gần lại đảo, cách tàu HQ 604 chỉ chừng 300
mét.
Giữa vòng vây quân thù, binh nhất Nguyễn Văn Lanh đỡ lấy lá cờ
trên tay trung úy Phương, dùng chân đá văng khẩu súng lục trên tay viên sĩ quan
Trung Quốc xuống nước. Một tên khác đâm lưỡi lê vào binh nhất Lanh. Anh tiếp tục
bị trúng đạn vào vai, nằm gục xuống đảo, tay vẫn ghì chặt cờ. Liền sau đó, tiếng
đạn rền vang, lính Trung Quốc dùng AK bắn vào chiến sĩ trên đảo. Trung sĩ Thảo
bị rơi xuống nước, cố hụp lặn những làn đạn đang hướng về phía mình.
Cùng lúc này, những tàu chiến Trung Quốc ná pháo vào tàu HQ 604
tại Gạc Ma, tàu HQ 505 phía đảo Cô Lin cách đó 5 km và HQ 605 phía đảo Len Đao
cách 12 km. Vì ở gần, HQ 604 hứng trọn làn đạn 12 ly 7, thuyền tưởng tàu HQ 604
Vũ Phi Trừ vừa chỉ huy chiến sĩ xuống các xuồng dùng súng chiến đấu tự vệ, vừa
băng bó cho đồng đội bị thương. Thuyền trưởng Trừ đứng ở mũi tàu dùng AK và B40
đánh trả kẻ địch, đến khi hi sinh.
Khi thấy HQ 604 và sau đó là HQ 605 chìm hẳn, thuyền trưởng tàu
HQ 505 Vũ Huy Lễ quyết định lao thẳng con tàu bị bắn cháy phần đuôi lên bãi cạn
Cô Lin, cắm cờ chủ quyền. "Ba tàu của ta lúc đó tạo thành hình tam giác trên
biển. Anh em muốn quay lại Gạc Ma nhưng không thể vì tàu HQ 505 khi đó bị hư
hỏng nặng", đại tá Lễ kể. Ông lệnh hạ xuồng máy ra cứu hộ đồng đội ở tàu 605 và
604.
Trời sáng, lính Trung Quốc rút khỏi Gạc Ma lên các tàu chiến.
Nhiều chiến sĩ hải quân Việt Nam vẫn trôi dạt trên biển. Trung sĩ Thảo kể, anh
bơi ngược lại đảo tìm xác đồng đội và cấp cứu chiến sĩ bị thương, xé áo nút lại
chiếc xuồng vận tải bị đạn địch bắn thủng để tát nước, dùng báng súng làm mái
chèo chở thi thể trung úy Phương và thương binh Lanh về hướng tàu HQ 505.
 |
| Tàu HQ 931 đưa các thương binh và chiến sĩ trong trận Gạc Ma về đất liền. Ảnh tư liệu |
12h trưa 14/3, máy bay của Việt Nam bay trên bầu trời Gạc Ma.
Chiếc xuồng của anh Thảo vừa nhích từng mét nước, vừa cứu thêm những đồng đội
đang đuối sức trên biển. Đầu giờ chiều, xuồng của HQ 505 đến ứng cứu đưa các
chiến sĩ về tàu, sau đó về đảo Sinh Tồn. Binh nhất Lanh được chuyển bằng trực
thăng vào đất liền cấp cứu và may mắn giữ được tính mạng.
Trong trận chiến rạng sáng 14/3, 64 chiến sĩ trên tàu HQ 604 đã
hy sinh, 9 người bị Trung Quốc bắt giữ đưa về Quảng Đông. Từ năm 1988 đến nay,
Trung Quốc đã xâm chiếm Gạc Ma. Việt Nam bảo vệ được Cô Lin và Len Đao.
Nhớ về ngày 14/3/1988, ông Lê Văn Xuân (bố liệt sĩ Lê Văn Xanh,
Đà Nẵng) kể, khi đó ông đứng dưới loa phóng thanh, nghe tin con hy sinh, ông
chết lặng. “Về nhà, tôi lấy hết can đảm nói với vợ con: "Xanh đã hiến trọn tuổi
thanh xuân của mình quyết giữ chủ quyền, đó là niềm tự hào của gia đình mình",
mắt người cha già ngấn lệ.
Hằng năm, những chuyến tàu vẫn đều đặn chở đoàn công tác từ đất
liền ra Trường Sa. Mỗi lần đi qua Gạc Ma, những người con đất Việt không quên
thả vòng hoa tưởng niệm. "Các anh đã dâng hiến tuổi 20 cho Tổ quốc, nhân dân cả
nước sẽ đời đời ghi nhớ công ơn của các anh", thượng tá Nguyễn Văn Thư, phó
chính ủy Lữ đoàn 146, vùng 4 Hải quân chia sẻ.
Nguyễn Đông
http://vnexpress.net/gl/xa-hoi/2013/03/ky-uc-ve-tran-chien-gac-ma-nam-1988/
Nghe bài này
Tải xuống - download
Tờ Thanh Niên số ra ngày 25 tháng 2 loan tin về cuộc gặp gỡ của các cựu binh Trường Sa do Ban Liên lạc Truyền thống Bộ Đội Trường Sa, thuộc Hội Cưu Chiến binh tỉnh Khánh Hòa tổ chức hồi ngày 24 tháng 2. Sang tháng ba Báo Pháp Luật Thành phố Hồ Chí Minh loan tin vào ngày 14 tháng 3 sẽ có cuộc gặp gỡ giữa những cựu binh Trường Sa. Tiếp theo một số báo như Người Lao động, Thanh Niên cho đăng loạt bài về cuộc hải chiến ở Trường Sa 25 năm về trước.
Những bài viết nhắc lại cuốc chiến đấu giữa các binh sĩ hải quân trên các chiếc HQ-604, HQ- 605, HQ-505 của Việt Nam tại đảo Gạc Ma và đá Colin. Thông tin từ báo chí Việt Nam cho biết trận hải chiến hôm ngày 14 tháng 3 năm 1988 đó khiến Việt Nam thiệt hại ba tàu, 3 người hy sinh, 11 người khác bị thương, 70 người mất tích.
Vào năm 1991, phía Trung Quốc trao trả lại cho Việt Nam 9 người mà họ bắt. Đến nay có 64 người vẫn mất tích và được xem đã hy sinh trong trận hải chiến hôm đó.
Anh Trương Văn Hiền cho biết thuộc Đoàn Đo Đạc được điều ra Trường Sa trên chiếc HQ-604. Hiện anh sinh sống tại thành phố Buôn Mê Thuột. Để kiếm sống hằng ngày anh phải đi làm thuê.
Trong cuộc chiến hồi tháng 3 năm 1988 anh bị thương nhưng may mắn sống sót, bị phía Trung Quốc bắt rồi giữ cho đến năm 1991 được trả về Việt Nam.
Anh kể lại những điều còn trong trí về cuộc chiến năm nào:
"Ngủ một đêm thì sáng mai sự cố xảy ra. Sáng mai chở hàng lên đảo để xây dựng thì ‘tự nhiên’ xung đột diễn ra. Quân Việt Nam đông khoảng 50-60 người; Trung Quốc cho 3 xuồng nhỏ xuống uy hiếp một lúc không được thì quay về tàu lớn đánh mình. Toàn vũ khí lớn, pháo, hạng nặng đánh, đánh chết hết toàn bộ, tơi bời mà…"
"Lúc đó tôi trực dưới khu máy nên không biết gì hết. Khi bị một quả pháo làm khu máy cháy, cháy rồi chìm tàu, tôi ngoi lên và thấy tàu chìm và các đồng đội đã hy sinh. Những người nổi lên biển thì thấy Trung Quốc thả xuồng xuống dùng AK bắn những anh em nổi lên trên chết hết."
Anh Thoa hiện nay ở tại Qui Nhơn và hằng này kiếm sống bằng quán phở bán vào buổi sáng.
Dù tin nói sẽ có cuộc gặp các cựu binh Trường Sa nhân dịp kỷ niệm 14 tháng 3 năm nay; thế nhưng đến ngày 12 tháng 3 khi chúng tôi hỏi hai anh Trương Văn Hiền và Lê Minh Thoa thì cả hai đều cho biết chưa nhận được lời mời nào.
Cả hai biết được nhau nhân dịp gặp gỡ mang tên ‘Vòng tròn bất tử’ do Trung tâm Dữ Liệu Hoàng Sa tổ chức tại Khu Du lịch Suối Lương, Đà Nẵng hồi tháng 9 năm 2011.
Sau lần gặp mặt đó họ cũng chẳng mấy khi liên lạc được với nhau.
Tuy nhiên theo hai cựu binh Trường Sa may mắn sống cho đến ngày hôm nay, ngày 14 tháng 3 là ngày mà họ nhớ về những anh em đồng đội đã hy sinh trong ngày đó.
Anh Lê Minh Thoa cho biết: "Ngày đó mình nghĩ về đồng đội của mình đã hy sinh vì tổ quốc."
Còn cựu binh Trương Văn Hiền thì chia xẻ một số suy nghĩ về chuyện 25 năm về trước, cũng như tình hình hiện nay ngoài Biển Đông của Việt Nam nơi mà một số đồng đội của anh đã bỏ mình:
"Em nghĩ đó là một thiệt thòi lớn cho cả dân mình. Nói chung việc đi làm nhiệm vụ thì mỗi công dân phải làm tròn trách nhiệm của người dân. Đất nước mình thì mình phải giữ lấy không để người ta chiếm được."
Cô Phạm Thanh Nghiên, một tù nhân lương tâm hiện đang bị quản chế, người từng đến thăm gia đình các ngư dân bị Trung Quốc bắn chết ở Vịnh Bắc Bộ trước đây, đưa ra nhận định về sự tri ơn đối với các liệt sĩ bỏ mình ngoài biển khơi lâu nay như sau:
"Trên báo chí cách đây vài năm có nói về một người lính năm xưa trở về sau trận Gạc Ma, đó là ông Trương Văn Hiền. Tôi xin trích dẫn một câu của ông khi được hỏi nếu sau này xảy ra một trận chiến ở Hoàng Sa, Trường Sa thì ông đã nói rằng ‘chắc không bao giờ đi nữa, có cảm giác tủi thân vì đổ xương máu không được gì, cũng hơi buồn. Đời mình không quan trọng, chỉ mong giúp cho hai đứa con có tương lai.’
Hồi ngày 17 tháng 2 vừa qua, nhân dịp 34 năm Trung Quốc xua quân đánh sang Việt Nam trên toàn tuyến biên giới phía bắc, một số người vì lòng yêu nước, tri ân những liệt sĩ đã bỏ mình trong cuộc chiến nhằm bảo vệ tổ quốc đó đã đến đặt vòng hoa tại một số Đài Liệt sỹ nhưng bị ngăn cản. Trước tình hình đó, giáo sư Tương Lai có thư cho tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, người lên tiếng ở Vĩnh Phúc hồi cuối tháng hai cho rằng có những người suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống khi góp ý cho dự thảo sửa đổi hiến pháp năm 1992 với những yêu cầu bỏ điều 4 về vai trò lãnh đạo của Đảng, tam quyền phân lập…
Trong thư, giáo sư Tương Lai đặt vấn đề rằng sự suy thoái mà ông Nguyễn Phú Trọng nêu ra được biểu hiện quá rõ ai cũng thấy trong ngày 17 tháng 2 năm 2013. Theo giáo sư Tương Lai đó là sự quay lưng lại với đồng chí, đồng bào đã chết dưới họng súng quân Trung Quốc xâm lược.
http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/gacma-attack-n-taken-by-chinese-03122013163835.html
CIA cho rằng xung đột vũ trang khó có khả năng xảy ra tiếp trong năm
1988.
"Bắc Kinh đang kiểm soát chặt quân của mình để ngăn chặn đụng độ, cùng với việc Trung Quốc hoàn thành việc xây dựng căn cứ trên đảo Chữ thập và năm đảo đá khác, hoạt động hải quân của Trung Quốc đã lắng xuống."
Cơ quan tình báo Mỹ nhận xét rằng cuộc chiến 1988 đã không làm cho Việt Nam sợ hãi.
"Việt Nam đã đối phó với thách thức của Trung Quốc trên hai lĩnh vực ngoại giao và quân sự bằng cách tự mô tả mình như nạn nhân của sự xâm lược của Trung Quốc, trong khi củng cố các tiền đồn ở Trường Sa và chiếm thêm một số bãi đá."
CIA cho rằng Việt Nam chắc sẽ giữ chiến lược phòng vệ ở Trường Sa là chính, nhưng cũng không loại trừ khả năng Việt Nam có thể tấn công tàu hay căn cứ của Trung Quốc nếu như Trung Quốc tiếp tục có hành động khiêu khích ở Trường Sa.
"Báo chí Trung Quốc luôn chỉ trích Hà Nội gây căng thẳng bằng việc
chiếm các đảo tại Trường Sa, và đại diện ngoại giao Trung Quốc tại
Liên Hiệp Quốc luôn tìm cách củng cố quan điểm này."
CIA nói tính toán của Bắc Kinh có lẽ là cô lập hóa Việt Nam và phòng ngừa phản ứng từ các nước trong khu vực.
Bên cạnh đó, Trung Quốc cũng tìm cách thuyết phục Philippines, Malaysia và Đài Loan rằng Trung Quốc chỉ nhắm vào một mình Việt Nam, chứ không phải bất kỳ quốc gia nào khác.
Theo CIA, các hoạt động hải quân của Trung Quốc tại Biển Đông cũng như việc xây dựng căn cứ tại các đảo ở Trường Sa nằm trong chiến lược lâu dài là khẳng định chủ quyền và buộc các nước khác từ bỏ tuyên bố chủ quyền của mình.
"Bắc Kinh có thể đã quyết định tấn công vào mùa xuân năm nay vì nhận thấy rằng sự chú ý của quốc tế đang hướng về tìm kiếm giải pháp cho vấn đề Campuchia, đồng thời Trung Quốc muốn tìm cách khẳng định chủ quyền trước khi Asean giảm căng thẳng với Việt Nam."
Bản báo cáo nói quá trình triển khai "chưa từng thấy" của Trung Quốc tại Trường Sa cho thấy sự chuyển mình của hải quân nước này, với khả năng và sức mạnh đã vượt ra khỏi bờ cõi.
Chiến dịch sáu tháng năm 1988 của Trung Quốc ở Trường Sa được cho là quy mô lớn nhất của Giải phóng quân Trung Quốc trên biển.
"Hạm đội Nam Hải tỏ ra là có tính chiến đấu cao nhất trong hải quân Trung Quốc," CIA nhận xét.
"Bắc Kinh có lẽ cũng tin rằng Việt Nam sẽ không tổ chức tấn công các tiền đồn của Trung Quốc vì phải chuyển sang củng cố các cơ sở của chính mình trên các đảo đã chiếm được."
Cơ quan tình báo Mỹ nói phản ứng của Việt Nam ngay sau sự kiện Gạc Ma có thể đã làm Bắc Kinh ngạc nhiên.
Hà Nội một mặt mô tả Bắc Kinh như kẻ xâm lược và hiếu chiến, mặt khác muốn vận động Trung Quốc quay lại bàn đàm phán để giải quyết tranh chấp một cách hòa bình.
Việt Nam cũng đồng thời thúc đẩy thảo luận với các nước khác trong khu vực như Malaysia và Philippines.
Tuy nhiên, theo tình báo Hoa Kỳ, Việt Nam đang tích cực chuẩn bị cho
khả năng chiến sự tiếp tục nổ ra với việc nâng cấp khả năng phòng
thủ, đặt chỉ huy sở ở Vịnh Cam Ranh, điều chiến đấu cơ tới Phan Rang
và sử dụng máy bay trong tuần ra biển...
"Theo nhận định của chúng tôi, Việt Nam vẫn quá yếu so với hải quân mạnh hơn và trang bị hiện đại hơn của Trung Quốc, nên sẽ khó khăn trong việc bảo vệ các tiền đồn của mình nếu xảy ra xung đột."
Bởi vậy, theo CIA, việc chuẩn bị sẵn sàng cho chiến sự của Việt Nam nhằm phát tín hiệu rằng Việt Nam sẽ bảo vệ chủ quyền ở Trường Sa bằng bất kỳ giá nào.
Trong khi Mỹ cho rằng một thỏa thuận giữa hai bên là khó đạt được, Việt Nam sẽ tiếp tục tăng cường khả năng phòng thủ biển, và có thể sẽ tìm cách dựng thêm một số cơ sở ngoài khơi để chặn bước tiến của hải quân Trung Quốc, đồng thời gia tăng áp lực ngoại giao.
CIA nhận định rằng Hà Nội tỏ ra lạc quan thái quá về giải pháp ngoại giao.
"Chúng tôi cho rằng, ngược lại, việc Trung Quốc chiếm các đảo đá gần nơi Việt Nam đặt quân cho thấy khả năng lâu dài là Trung Quốc sẽ chọn giải pháp quân sự."
"Khi cả hai bên đều có hiện diện quân đội ở trên các đảo, khả năng xảy ra đụng độ vũ trang là khá cao."
Tình báo Mỹ cũng nhận xét rằng Bắc Kinh có lẽ đã hài lòng khi thấy Moscow tỏ ra trung lập trong vấn đề Trường Sa.
Lúc đó Liên Xô đã lâm vào tình thế khó xử khi vừa muốn giữ quan hệ với Việt Nam, vừa muốn cải thiện quan hệ với Trung Quốc.
"Liên Xô ủng hộ Việt Nam kêu gọi tìm giải pháp cho xung đột, nhưng Thứ trưởng Ngoại giao Liên Xô Rogachev đã bác yêu cầu của Việt Nam muốn Liên Xô cùng lên án hành động của Trung Quốc ở Trường Sa."
Tưởng nhớ trận hải chiến Trường Sa 1988
03122013-gacma-giaminh.mp3
Bức tranh minh họa trận hải chiến Trường Sa 1988
Photo courtesy of wikipedia
Nghe bài này Tải xuống - download
Nhắc nhở tưởng niệm
Có lẽ khác với những ngày tháng hai vừa qua khi cuộc tấn công trên toàn tuyến biên giới phía Bắc của Việt Nam từ phía Trung Quốc hồi ngày 17 tháng hai năm 1979 đã 34 năm; nhưng rất ít truyền thông chính thống của chính quyền Việt Nam loan tin nhắc đến sự kiện đau buồn đó; cuộc tấn công của hải quân Trung Quốc đánh chiếm đảo Gạc Ma của Việt Nam hồi ngày 14 tháng 3 năm 1988, nay được một số báo trong nước đề cập đến.Tờ Thanh Niên số ra ngày 25 tháng 2 loan tin về cuộc gặp gỡ của các cựu binh Trường Sa do Ban Liên lạc Truyền thống Bộ Đội Trường Sa, thuộc Hội Cưu Chiến binh tỉnh Khánh Hòa tổ chức hồi ngày 24 tháng 2. Sang tháng ba Báo Pháp Luật Thành phố Hồ Chí Minh loan tin vào ngày 14 tháng 3 sẽ có cuộc gặp gỡ giữa những cựu binh Trường Sa. Tiếp theo một số báo như Người Lao động, Thanh Niên cho đăng loạt bài về cuộc hải chiến ở Trường Sa 25 năm về trước.
Những bài viết nhắc lại cuốc chiến đấu giữa các binh sĩ hải quân trên các chiếc HQ-604, HQ- 605, HQ-505 của Việt Nam tại đảo Gạc Ma và đá Colin. Thông tin từ báo chí Việt Nam cho biết trận hải chiến hôm ngày 14 tháng 3 năm 1988 đó khiến Việt Nam thiệt hại ba tàu, 3 người hy sinh, 11 người khác bị thương, 70 người mất tích.
Vào năm 1991, phía Trung Quốc trao trả lại cho Việt Nam 9 người mà họ bắt. Đến nay có 64 người vẫn mất tích và được xem đã hy sinh trong trận hải chiến hôm đó.
Lính chiến trở về
Trong số chín người được phía Trung Quốc trả về, chúng tôi tiếp chuyện được với hai người. Một là anh Trương Văn Hiền và người kia là anh Lê Minh Thoa.Anh Trương Văn Hiền cho biết thuộc Đoàn Đo Đạc được điều ra Trường Sa trên chiếc HQ-604. Hiện anh sinh sống tại thành phố Buôn Mê Thuột. Để kiếm sống hằng ngày anh phải đi làm thuê.
Trong cuộc chiến hồi tháng 3 năm 1988 anh bị thương nhưng may mắn sống sót, bị phía Trung Quốc bắt rồi giữ cho đến năm 1991 được trả về Việt Nam.
Anh kể lại những điều còn trong trí về cuộc chiến năm nào:
"Ngủ một đêm thì sáng mai sự cố xảy ra. Sáng mai chở hàng lên đảo để xây dựng thì ‘tự nhiên’ xung đột diễn ra. Quân Việt Nam đông khoảng 50-60 người; Trung Quốc cho 3 xuồng nhỏ xuống uy hiếp một lúc không được thì quay về tàu lớn đánh mình. Toàn vũ khí lớn, pháo, hạng nặng đánh, đánh chết hết toàn bộ, tơi bời mà…"
Khi bị một quả pháo làm khu máy cháy, cháy rồi chìm tàu, tôi ngoi lên và thấy tàu chìm và các đồng đội đã hy sinh. Những người nổi lên biển thì thấy Trung Quốc thả xuồng xuống dùng AK bắn những anh em nổi lên trên chết hết.Còn anh Lê Minh Thoa là một binh sĩ phụ trách máy nên ở dưới tàu khi trận chiến xảy ra. Anh thú nhận không rõ gì xảy ra khi tàu bị tấn công:
- Anh Lê Minh Thoa
"Lúc đó tôi trực dưới khu máy nên không biết gì hết. Khi bị một quả pháo làm khu máy cháy, cháy rồi chìm tàu, tôi ngoi lên và thấy tàu chìm và các đồng đội đã hy sinh. Những người nổi lên biển thì thấy Trung Quốc thả xuồng xuống dùng AK bắn những anh em nổi lên trên chết hết."
Anh Thoa hiện nay ở tại Qui Nhơn và hằng này kiếm sống bằng quán phở bán vào buổi sáng.
Dù tin nói sẽ có cuộc gặp các cựu binh Trường Sa nhân dịp kỷ niệm 14 tháng 3 năm nay; thế nhưng đến ngày 12 tháng 3 khi chúng tôi hỏi hai anh Trương Văn Hiền và Lê Minh Thoa thì cả hai đều cho biết chưa nhận được lời mời nào.
Cả hai biết được nhau nhân dịp gặp gỡ mang tên ‘Vòng tròn bất tử’ do Trung tâm Dữ Liệu Hoàng Sa tổ chức tại Khu Du lịch Suối Lương, Đà Nẵng hồi tháng 9 năm 2011.
Sau lần gặp mặt đó họ cũng chẳng mấy khi liên lạc được với nhau.
Công ơn liệt sĩ
Từ trái qua: Trương Văn Hiền hiện ở thành phố Buôn Ma Thuộc Đắc Lắc; Dương Văn Dũng hiện ở Hòa Xuân, Cẩm Lệ, Đà Nẵng và Lê Minh Thoa hiện là chủ tiệm phở số 5 Tăng Bạt Hổ thành phố Quy Nhơn.
Tuy nhiên theo hai cựu binh Trường Sa may mắn sống cho đến ngày hôm nay, ngày 14 tháng 3 là ngày mà họ nhớ về những anh em đồng đội đã hy sinh trong ngày đó.
Anh Lê Minh Thoa cho biết: "Ngày đó mình nghĩ về đồng đội của mình đã hy sinh vì tổ quốc."
Còn cựu binh Trương Văn Hiền thì chia xẻ một số suy nghĩ về chuyện 25 năm về trước, cũng như tình hình hiện nay ngoài Biển Đông của Việt Nam nơi mà một số đồng đội của anh đã bỏ mình:
"Em nghĩ đó là một thiệt thòi lớn cho cả dân mình. Nói chung việc đi làm nhiệm vụ thì mỗi công dân phải làm tròn trách nhiệm của người dân. Đất nước mình thì mình phải giữ lấy không để người ta chiếm được."
Cô Phạm Thanh Nghiên, một tù nhân lương tâm hiện đang bị quản chế, người từng đến thăm gia đình các ngư dân bị Trung Quốc bắn chết ở Vịnh Bắc Bộ trước đây, đưa ra nhận định về sự tri ơn đối với các liệt sĩ bỏ mình ngoài biển khơi lâu nay như sau:
"Trên báo chí cách đây vài năm có nói về một người lính năm xưa trở về sau trận Gạc Ma, đó là ông Trương Văn Hiền. Tôi xin trích dẫn một câu của ông khi được hỏi nếu sau này xảy ra một trận chiến ở Hoàng Sa, Trường Sa thì ông đã nói rằng ‘chắc không bao giờ đi nữa, có cảm giác tủi thân vì đổ xương máu không được gì, cũng hơi buồn. Đời mình không quan trọng, chỉ mong giúp cho hai đứa con có tương lai.’
Em nghĩ đó là một thiệt thòi lớn cho cả dân mình. Nói chung việc đi làm nhiệm vụ thì mỗi công dân phải làm tròn trách nhiệm của người dân. Đất nước mình thì mình phải giữ lấy không để người ta chiếm được.Với một lời tự sự, tâm sự, bộc bạch như thế thì tôi cho rằng chúng ta đủ để có thể hiểu bản chất của vấn đề."
- Anh Trương Văn Hiền
Hồi ngày 17 tháng 2 vừa qua, nhân dịp 34 năm Trung Quốc xua quân đánh sang Việt Nam trên toàn tuyến biên giới phía bắc, một số người vì lòng yêu nước, tri ân những liệt sĩ đã bỏ mình trong cuộc chiến nhằm bảo vệ tổ quốc đó đã đến đặt vòng hoa tại một số Đài Liệt sỹ nhưng bị ngăn cản. Trước tình hình đó, giáo sư Tương Lai có thư cho tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, người lên tiếng ở Vĩnh Phúc hồi cuối tháng hai cho rằng có những người suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống khi góp ý cho dự thảo sửa đổi hiến pháp năm 1992 với những yêu cầu bỏ điều 4 về vai trò lãnh đạo của Đảng, tam quyền phân lập…
Trong thư, giáo sư Tương Lai đặt vấn đề rằng sự suy thoái mà ông Nguyễn Phú Trọng nêu ra được biểu hiện quá rõ ai cũng thấy trong ngày 17 tháng 2 năm 2013. Theo giáo sư Tương Lai đó là sự quay lưng lại với đồng chí, đồng bào đã chết dưới họng súng quân Trung Quốc xâm lược.
Tin, bài liên quan
http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/gacma-attack-n-taken-by-chinese-03122013163835.html
Trung Quốc, Việt Nam và Trường Sa
Cập nhật: 12:04 GMT - thứ
năm, 14 tháng 3, 2013
Một tài liệu của Cục Tình báo Trung ương Hoa Kỳ (CIA)
vừa được giải mật cho biết thêm chi tiết và quan điểm của Mỹ trong
trận hải chiến Trường Sa 1988.
Tài liệu đề ngày 8/8/1988 cho hay Việt Nam và Trung Quốc có xung đột
tại Trường Sa vào đầu năm (tháng 3/1988) và bất đồng giữa hai bên có
thể dẫn tới các đụng độ khác trong tương lai."Bắc Kinh đang kiểm soát chặt quân của mình để ngăn chặn đụng độ, cùng với việc Trung Quốc hoàn thành việc xây dựng căn cứ trên đảo Chữ thập và năm đảo đá khác, hoạt động hải quân của Trung Quốc đã lắng xuống."
Cơ quan tình báo Mỹ nhận xét rằng cuộc chiến 1988 đã không làm cho Việt Nam sợ hãi.
"Việt Nam đã đối phó với thách thức của Trung Quốc trên hai lĩnh vực ngoại giao và quân sự bằng cách tự mô tả mình như nạn nhân của sự xâm lược của Trung Quốc, trong khi củng cố các tiền đồn ở Trường Sa và chiếm thêm một số bãi đá."
CIA cho rằng Việt Nam chắc sẽ giữ chiến lược phòng vệ ở Trường Sa là chính, nhưng cũng không loại trừ khả năng Việt Nam có thể tấn công tàu hay căn cứ của Trung Quốc nếu như Trung Quốc tiếp tục có hành động khiêu khích ở Trường Sa.
Vấn đề song phương
Theo tình báo Hoa Kỳ, Bắc Kinh đã hết sức thành công trong việc giảm thiểu ảnh hưởng chính trị của các hoạt động ở Trường Sa bằng cách nói đây chỉ là vấn đề giữa hai nước Việt Nam và Trung Quốc."Bắc Kinh có thể đã quyết định tấn công vào mùa xuân năm nay [1988] vì nhận thấy rằng sự chú ý của quốc tế đang hướng về tìm kiếm giải pháp cho vấn đề Campuchia, đồng thời Trung Quốc muốn tìm cách khẳng định chủ quyền trước khi Asean giảm căng thẳng với Việt Nam."
CIA nói tính toán của Bắc Kinh có lẽ là cô lập hóa Việt Nam và phòng ngừa phản ứng từ các nước trong khu vực.
Bên cạnh đó, Trung Quốc cũng tìm cách thuyết phục Philippines, Malaysia và Đài Loan rằng Trung Quốc chỉ nhắm vào một mình Việt Nam, chứ không phải bất kỳ quốc gia nào khác.
Theo CIA, các hoạt động hải quân của Trung Quốc tại Biển Đông cũng như việc xây dựng căn cứ tại các đảo ở Trường Sa nằm trong chiến lược lâu dài là khẳng định chủ quyền và buộc các nước khác từ bỏ tuyên bố chủ quyền của mình.
"Bắc Kinh có thể đã quyết định tấn công vào mùa xuân năm nay vì nhận thấy rằng sự chú ý của quốc tế đang hướng về tìm kiếm giải pháp cho vấn đề Campuchia, đồng thời Trung Quốc muốn tìm cách khẳng định chủ quyền trước khi Asean giảm căng thẳng với Việt Nam."
Bản báo cáo nói quá trình triển khai "chưa từng thấy" của Trung Quốc tại Trường Sa cho thấy sự chuyển mình của hải quân nước này, với khả năng và sức mạnh đã vượt ra khỏi bờ cõi.
Chiến dịch sáu tháng năm 1988 của Trung Quốc ở Trường Sa được cho là quy mô lớn nhất của Giải phóng quân Trung Quốc trên biển.
"Hạm đội Nam Hải tỏ ra là có tính chiến đấu cao nhất trong hải quân Trung Quốc," CIA nhận xét.
Khả năng đụng độ
CIA cho rằng sau sự kiện 14/3/1988, Bắc Kinh có lẽ tính toán rằng xung đột hải quân với Việt Nam sẽ không diễn ra tiếp nữa."Bắc Kinh có lẽ cũng tin rằng Việt Nam sẽ không tổ chức tấn công các tiền đồn của Trung Quốc vì phải chuyển sang củng cố các cơ sở của chính mình trên các đảo đã chiếm được."
Cơ quan tình báo Mỹ nói phản ứng của Việt Nam ngay sau sự kiện Gạc Ma có thể đã làm Bắc Kinh ngạc nhiên.
Hà Nội một mặt mô tả Bắc Kinh như kẻ xâm lược và hiếu chiến, mặt khác muốn vận động Trung Quốc quay lại bàn đàm phán để giải quyết tranh chấp một cách hòa bình.
Việt Nam cũng đồng thời thúc đẩy thảo luận với các nước khác trong khu vực như Malaysia và Philippines.
"Chúng tôi cho rằng, việc Trung Quốc chiếm các đảo đá gần nơi Việt Nam đặt quân cho thấy khả năng lâu dài là Trung Quốc sẽ chọn giải pháp quân sự."
"Theo nhận định của chúng tôi, Việt Nam vẫn quá yếu so với hải quân mạnh hơn và trang bị hiện đại hơn của Trung Quốc, nên sẽ khó khăn trong việc bảo vệ các tiền đồn của mình nếu xảy ra xung đột."
Bởi vậy, theo CIA, việc chuẩn bị sẵn sàng cho chiến sự của Việt Nam nhằm phát tín hiệu rằng Việt Nam sẽ bảo vệ chủ quyền ở Trường Sa bằng bất kỳ giá nào.
Trong khi Mỹ cho rằng một thỏa thuận giữa hai bên là khó đạt được, Việt Nam sẽ tiếp tục tăng cường khả năng phòng thủ biển, và có thể sẽ tìm cách dựng thêm một số cơ sở ngoài khơi để chặn bước tiến của hải quân Trung Quốc, đồng thời gia tăng áp lực ngoại giao.
CIA nhận định rằng Hà Nội tỏ ra lạc quan thái quá về giải pháp ngoại giao.
"Chúng tôi cho rằng, ngược lại, việc Trung Quốc chiếm các đảo đá gần nơi Việt Nam đặt quân cho thấy khả năng lâu dài là Trung Quốc sẽ chọn giải pháp quân sự."
"Khi cả hai bên đều có hiện diện quân đội ở trên các đảo, khả năng xảy ra đụng độ vũ trang là khá cao."
Tình báo Mỹ cũng nhận xét rằng Bắc Kinh có lẽ đã hài lòng khi thấy Moscow tỏ ra trung lập trong vấn đề Trường Sa.
Lúc đó Liên Xô đã lâm vào tình thế khó xử khi vừa muốn giữ quan hệ với Việt Nam, vừa muốn cải thiện quan hệ với Trung Quốc.
"Liên Xô ủng hộ Việt Nam kêu gọi tìm giải pháp cho xung đột, nhưng Thứ trưởng Ngoại giao Liên Xô Rogachev đã bác yêu cầu của Việt Nam muốn Liên Xô cùng lên án hành động của Trung Quốc ở Trường Sa."
Geen opmerkingen:
Een reactie posten