Thái Lan: Đất lành thứ hai cho người tị nạn Bắc Triều Tiên
Đăng ngày: Sửa đổi ngày:
Đối với người Bắc Triều Tiên bỏ xứ ra đi, đất lành để họ lánh nạn dĩ nhiên là Hàn Quốc. Thế nhưng, cũng có một vùng đất dung thân thứ hai cho người tị nạn Triều Tiên : đó là Thái Lan, nơi họ có thể yên tâm tạm thời lánh nạn, chờ ngày được đưa về Hàn Quốc, chứ không sợ bị bắt và bị trục xuất trở lại Bắc Triều Tiên như trong trường hợp Trung Quốc.
Trong một bản tin ngày 01/08/2017, hãng tin Anh Reuters đã ghi nhận hiện tượng số người Bắc Triều Tiên chạy đến Thái Lan lánh nạn đã tăng vọt trong những tháng gần đây, theo số liệu của cơ quan nhập cư Thái Lan, trong bối cảnh tình hình căng thẳng hẳn lên ở bán đảo Triều Tiên vì chương trình tên lửa và hạt nhân của Bình Nhưỡng.
Vào năm ngoái 2016, có 535 người Bắc Triều Tiên đến Thái Lan, nhưng riêng trong 6 tháng đầu năm nay đã có 385 người đến đây, và số lượng người đến hàng tuần đang gia tăng. Theo một viên chức đặc trách nhập cư xin giấu tên, chỉ riêng tại miền bắc Thái Lan, số người Bắc Triều Tiên đến đấy trung bình mỗi tuần là từ 20 đến 30.
Thái Lan đã trở nên trạm dừng « quen thuộc, an toàn » đối với những người tìm cách trốn khỏi đất nước ngày càng nghèo và không an toàn của họ. Mỗi năm đều có hàng trăm người chạy sang Trung Quốc rồi từ đó bắt đầu một hành trình gian nan bằng đường bộ Thái Lan, để rồi sau cùng đến Hàn Quốc. Số lượng người vượt biên vẫn gia tăng cho dù biên giới Bắc Triều Tiên – Trung Quốc bị kiểm soát ngày càng chặt chẽ thêm.
Viên chức Thái Lan được Reuters phỏng vấn cho biết là phần đông người Bắc Triều Tiên « nhập cảnh » Thái Lan từ vùng cực bắc gần khu Tam Giác Vàng, và đến từ phía Lào. Tuy nhiên, một số con đường mới cũng xuất hiện xa hơn về phía nam.
Theo đại úy Chonlathai Rattanaruang, chỉ huy đội tuần tra trên sông Mêkông, trong những năm gần đây, nhiều người Bắc Triều Tiên đã vào Thái Lan qua ngã các tỉnh miền đông bắc ở ven sông. Tin này cũng được một sĩ quan khác xác nhận : Nhiều nhóm người Bắc Triều Tiên vào các tỉnh phía đông bắc, giáp giới với Lào như Nong Khai và Nakhon Phanom, nơi mà sông Mêkông là biên giới quốc tế.
Thỏa thuận ngầm Seoul-Bangkok: Để người Bắc Triều Tiên đến Hàn Quốc
Về mặt chính thức, Bangkok xem những người Bắc Triều Tiên vào Thái Lan là những người nhập cư bất hợp pháp tìm sinh kế, hơn là người tị nạn. Theo Reuters, Thái Lan đã không ký Công ước Genève năm 1951 về người tị nạn và không có quy chế riêng về tị nạn, vì thế, một cách bán chính thức, để giải quyết vấn đề người Bắc Triều Tiên, họ thường áp dụng giải pháp thương lượng « ba bên », giữa chính quyền Thái Lan, Hàn Quốc và người « nhập cư bất hợp pháp » tại chỗ.
Roongroj Tannawut, một viên chức ở Chiang Khong, gần khu Tam Giác Vàng giải thích là « người Bắc Triều Tiên cố tình đến Thái Lan để bị bắt và như thế họ có thể được cho tị nạn ở Hàn Quốc ».
Trên thực tế, những người Bắc Triều Tiên vào đất Thái đều bị bắt và xét xử về tội danh nhập cư bất hợp pháp. Họ bị chuyển đến một trung tâm tạm giam người nhập cư ở trung tâm Bangkok trước khi bị trục xuất và thông thường là sang Hàn Quốc.
Phil Robertson, phó giám đốc đặc trách Châu Á của tổ chức nhân quyền Human Rights Watch giải thích với Reuters là « Do việc Hiến Pháp Hàn Quốc công nhận tất cả người Triều Tiên là công dân của mình, cho nên chính quyền Thái Lan đã có thể xem Hàn Quốc là nơi chính đáng để trục xuất người Bắc Triều Tiên sang đấy ».
Cơ quan Cao Ủy Tị Nạn Liên Hiệp Quốc tại Thái Lan hiếm khi phải giải quyết vấn đề người Bắc Triều Tiên chạy vào đất Thái, chính là nhờ có thỏa thuận giữa hai chính quyền Seoul và Bangkok.
Bà Vivian Tan phát ngôn viên của UNHCR Châu Á cho Reuters biết là « người chạy khỏi Bắc Triều Tiên thường không nhờ đến cơ quan Liên Hiệp Quốc vì họ đã có cách khác để tìm sự an toàn ».
Riêng đại sứ quán Hàn Quốc tại Bangkok đã không trả lời Reuters khi được hỏi về vai trò của họ trong vấn đề này.
http://www.rfi.fr/vi/chau-a/20170803-thai-lan-dat-lanh-thu-hai-cho-nguoi-ti-nan-bac-trieu-tien
Human Rights Watch kêu gọi Trung Quốc thả tị nạn Bắc Triều Tiên
Đăng ngày: Sửa đổi ngày:
Human Rights Watch kêu gọi Bắc Kinh thả 8 người Bắc Triều Tiên bị bắt hồi tháng Ba. Tổ chức nhân quyền Mỹ lo ngại nhóm người tị nạn này, một khi bị Trung Quốc trục xuất về nước, sẽ không tránh khỏi ngục tù, tra tấn.
Theo AFP, nhóm tị nạn Bắc Triều Tiên được tổ chức Human Rights Watch quan tâm có ít nhất 4 phụ nữ. Họ bị Trung Quốc bắt giam trong một cuộc kiểm soát giấy tùy thân tại Thẩm Dương cách nay hơn một tháng. Dựa trên những nguồn tin riêng và đáng tin cậy, Human Rights Watch cho rằng nhóm người Bắc Triều Tiên này vẫn còn bị giam tại Hoa lục và rất có thể sắp bị đưa về Bắc Triều Tiên trong nay mai vì hầu hết các vụ trục xuất diễn ra « khoảng hai tháng sau khi bị bắt ».
Bắc Kinh xem người Bắc Triều Tiên vượt biên là « di dân kinh tế » và có thể trục xuất theo thỏa thuận song phương với Bình Nhưỡng ký vào năm 1986.
Đa phần những người Bắc Triều Tiên vượt biên chỉ mượn đường Trung Quốc, tìm đến một nước Đông Nam Á để xin tị nạn ở Hàn Quốc.
Theo tuyên bố của trợ lý giám đốc Human Rights Watch khu vực châu Á, Phil Robertson, nhiều chứng nhân tố cáo chế độ Kim Jong Un tra tấn những người dân bị cưỡng bách hồi hương. Trong 9 tháng qua, hơn 40 người Bắc Triều Tiên trong đó có phụ nữ mang thai và trẻ em bị bắt tại Trung Quốc, trong số này, ít nhất 9 người bị trao lại cho chính quyền Bình Nhưỡng.
http://www.rfi.fr/vi/chau-a/20170424-nhan-quyen-keu-goi-trung-quoc-tha-ti-nan-bac-trieu-tien
Làm lại cuộc đời sau khi thoát khỏi địa ngục Bắc Triều Tiên
Đăng ngày: Sửa đổi ngày:
Những người Bắc Triều Tiên tị nạn tại Hàn Quốc làm thế nào để hội nhập vào cuộc sống mới? Đặc phái viên Le Figaro tại Hàn Quốc mô tả lại một cảnh có vẻ bình thường trong một nhà hàng ở Seoul.
Kang Hun, 19 tuổi, ngồi vào bàn ăn với cha mẹ. Người cha nói với giọng trịnh trọng, đầy tự hào : « Chúng ta đã vượt được một chặng đường dài ». Đi ăn ở nhà hàng ở thủ đô, với sự tự do vừa có được và thưởng thức các món ăn – đó là niềm vui sướng tuyệt vời của gia đình Bắc Triều Tiên này, đang tị nạn tại Hàn Quốc.
Hai năm rưỡi sau khi đào thoát, câu chuyện được họ kể lại bên bàn ăn. Anh thanh niên Hun nhanh nhẹn xơi món mì lạnh, rồi lại « tấn công » vào dĩa hoành thánh. Chàng trai gốc gác ở Hyesan, cực bắc Triều Tiên kể lại : « Chúng tôi vượt qua biên giới tháng 12/2014. Mẹ tôi làm nhân viên phục vụ một nhà hàng bên Trung Quốc ( Bình Nhưỡng cho phép điều này). Bà giúp cha tôi và tôi sang đó nhờ một người môi giới vượt biên. Ngạc nhiên đầu tiên đối với tôi khi đặt chân lên đất Trung Quốc là nước nóng – chúng tôi không hề có được tại Bắc Triều Tiên. Và đường sá nữa, tại thành phố tôi sinh sống (có khoảng 192.000 dân năm 2008), chỉ có duy nhất một tên đường ! »
Đối với gia đình họ Kang, năm này qua năm nọ họ càng cảm thấy nhất thiết phải chạy trốn chế độ độc tài Bình Nhưỡng. Nhưng mong ước được sống khấm khá hơn bên ngoài đất nước khép kín mới là ngòi nổ. « Cha tôi đã quá chán khi không có quyền được hạnh phúc. Khi xem một bộ phim Hàn Quốc, ông nói với chúng tôi, ở Hàn Quốc, khi làm việc thì mình có thể có xe hơi riêng ».
Các bộ phim truyền hình nhiều tập cùng với nhạc pop Hàn Quốc trong những năm gần đây thực sự làm người dân phương bắc tỉnh thức. Được lén nhập vào, đôi khi được các máy bay không người lái thả xuống, các bộ phim và chương trình ca nhạc được tải qua các USB đã đóng góp vào việc giúp cho những người dân Bắc Triều Tiên bị bưng bít phần nào thấy được thế giới bên ngoài là như thế nào. Một loại kho tàng Alibaba theo kiểu Hàn Quốc. Họ xem những văn hóa phẩm này qua notel, một loại đầu đọc sản xuất tại Trung Quốc. Chàng thanh niên nhìn nhận : « Tôi có được là nhờ bạn bè. Nhưng nếu bị phát hiện, chúng tôi sẽ bị bỏ tù ».
Để bỏ trốn khỏi địa ngục và sống với « giấc mơ Hàn Quốc », việc đến được Trung Quốc – đồng minh của Bình Nhưỡng – là giai đoạn đầu tiên mà gia đình họ Kang đã may mắn lọt qua. Hun nhớ lại : « Một khi đã đặt chân lên đất Trung Quốc, chúng tôi đi xe đò suốt một tuần lễ, vượt quãng đường trên 2.500 km để đến được Việt Nam. Trên đường đi, chúng tôi phải giả làm người bệnh, tại mỗi trạm kiểm soát phải giả vờ ói mửa để khỏi phải trình ra tấm hộ chiếu mà tất nhiên chúng tôi không có ».
Một mánh khóe đã mang lại kết quả, cho đến khi một cảnh sát Việt Nam đưa cho họ coi hai lá cờ, một của Bắc Triều Tiên và một của Hàn Quốc, yêu cầu chọn lựa. « Cha tôi đã chọn lá cờ Bắc Triều Tiên, tưởng rằng như vậy là tốt. Ai ngờ chúng tôi bị bắt và gởi trả về Trung Quốc. Một lần nữa cả nhà phải ráng tìm ra một người môi giới khác để lại vượt biên ». Họ thật là may mắn, vì chỉ có 10% số người tị nạn bị câu lưu tại Trung Quốc là trốn thoát được. Hun kể tiếp : « Từ Việt Nam, chúng tôi sang Lào và vào đại sứ quán Hàn Quốc xin tị nạn ».
Cũng như gia đình họ Kang, khoảng 30.000 người Bắc Triều Tiên tị nạn tại Hàn Quốc (29.464 người vào tháng 9/2016, trong đó có 40% trẻ em và thanh niên, theo bộ Thống Nhất Hàn Quốc). Nhưng có cùng chủng tộc và nói gần như cùng một ngôn ngữ vẫn chưa đủ để hội nhập – tại Hàn Quốc, người ta sử dụng nhiều từ tiếng Anh mà người Bắc Triều Tiên chưa từng nghe thấy trong đời. Sống ở Hàn Quốc đối với họ, là từ thế kỷ 19 nhảy thẳng sang thế kỷ 21. Một bước « đại nhảy vọt » mà những người đào thoát vẫn mơ tưởng, nhưng họ không làm chủ được cả kỹ năng sống lẫn đặc thù văn hóa.
Để học cách « sống sót », những người đào tị được tiếp đón trong một « trại cải tạo » được giữ an ninh hết sức nghiêm ngặt, trong vòng 12 tuần lễ, sau khi được cơ quan tình báo phỏng vấn để biết chắc họ không phải là gián điệp.
Tại trung tâm Hanawon do chính quyền quản lý từ năm 1999, nằm cách Seoul một giờ xe chạy, những người tị nạn được trợ giúp về tâm lý và học hỏi cách vận hành của một xã hội tiêu thụ, như việc mua quần áo hoặc cách sử dụng các máy bán hàng tự động. Tiếp theo là những buổi học về lịch sử Triều Tiên, những khám phá về nhân quyền và dân chủ. Một kiểu « tái lập trình » cần thiết cho cuộc sống mới.
Hun nhớ lại : « Trong nhà trường Bắc Triều Tiên, người ta dạy chúng tôi là Kim Jong Un lúc mới 11 tuổi đã tự điều khiển được xe tăng, và tự khám phá cách lập chương trình bắn pháo hoa ! Tôi nghi rằng đó là giả dối, nhưng chỉ cần nói ra ngoài miệng là đủ để ăn một trận đòn đích đáng, cho dù là con nít ».
- Đọc thêm: Kim Jong Un học dốt và hay trốn học
Sau ba tháng « thanh lọc » tại Hanawon, những người tị nạn hòa nhập vào đời sống Hàn Quốc. Họ được cho nhập quốc tịch, và được chính phủ trợ cấp từ 10 đến 28 triệu won (7.700 đến 21.000 euro), và 320.000 won (khoảng 250 euro) mỗi tháng trong vòng 5 năm. Một số được các tổ chức phi chính phủ đỡ đầu, giúp đối mặt với cuộc sống mới và một giai đoạn chuyển đổi thường là khó khăn, vất vả.
Young Ja Kim, tổng giám đốc Liên minh công dân vì nhân quyền tại Bắc Triều Tiên (NKHR), chuyên giúp đỡ những người tị nạn từ lúc vượt biên giới cho đến khi hội nhập được vào Hàn Quốc, giải thích : « Một trong những khó khăn lớn nhất cho việc hội nhập đối với thanh niên và người lớn là sự phân biệt đối xử, chẳng hạn họ thường bị nhìn chòng chọc vào mặt trên các phương tiện giao thông công cộng ».
Giờ đây, Hun đã thành công trong việc được coi gần như là người tại chỗ. Trong bộ đồng phục học sinh trung học, anh cho biết : « Tôi phải mất đến hai năm để nói được giọng miền nam. Nhà trường đã giúp tôi rất nhiều ». Những người nào không « nhập vai » được đành phải đóng giả làm Joseonjok, tức kiều dân Triều Tiên sống tại Trung Quốc, để khỏi bị phân biệt đối xử.
Yuna Chu, thành viên đội ngũ giảng dạy của NKHR giải thích : « Người Hàn Quốc khó phân biệt được giữa chế độ Bắc Triều Tiên với người dân, và càng tỏ ra thù địch hơn mỗi lần Bình Nhưỡng cho bắn hỏa tiễn ». Mẹ ruột của Hun thường xuyên khóc khi đi làm về, vì bị các đồng nghiệp là nhân viên chạy bàn cáo buộc « lấy cắp » thức ăn mà khách bỏ lại, trong khi họ cũng làm y như vậy. Nếu không thù ghét, thì người Hàn Quốc cũng tỏ ra dửng dưng, hay không quan tâm đến mục tiêu thống nhất đất nước, nhất là thế hệ trẻ.
Dean Ouellette, giám đốc đối ngoại của trường đại học Kyungnam ghi nhận : « Việc giới trẻ không quan tâm đến quan hệ liên Triều là rất rõ. Đó là một trong những thách thức chính của chính phủ Moon Jae In ». Chỉ có truyền hình thực tế và một số chương trình được theo dõi nhiều như « Now On My Way to Meet You » hay « Good Life » là đóng góp được vào việc phổ biến số phận người tị nạn, giúp họ không còn là đối tượng hiếu kỳ.
Kang Hun thì không cảm thấy bị kỳ thị, dù vậy anh cũng thích chơi với các bạn Bắc Triều Tiên hơn. Yuna Chu nói : « Rào cản văn hóa rất quan trọng. Họ không có những sở thích chung, và khó thể tham gia thảo luận ». Hiệp hội tổ chức các kỳ thực tập để cố lấp đầy khoảng cách văn hóa này.
Các thanh niên tị nạn được miễn thi vào đại học, chính quyền dành cho họ những chỗ trong các trường danh giá nhất Seoul. Nhưng tỉ lệ sinh viên bỏ học cao, cũng như những ca trầm cảm. Tỉ lệ tự tử khá cao trong số những người tị nạn : cứ bảy ca tử vong thì có một trường hợp tự sát.
Young Ja Kim nói : « Những người tị nạn trẻ tuổi thường bị đa chấn thương. Họ sống trong một xã hội mà mỗi người buộc lòng phải che giấu cảm xúc thật, nhưng những xúc cảm ấy lại trỗi dậy ở đây, đôi khi trở thành ung thư hay thái độ bất thường. Một số từng chứng kiến những vụ hành quyết công khai, số khác phải bán dâm trong các trại cải tạo, nhưng họ không nói ra. Nhiều người bị kích động khi nghe tiếng còi hụ, vì tại Trung Quốc, họ phải chạy trốn công an truy lùng. Chúng tôi gặp trường hợp một thanh niên khẳng định muốn giết tất cả mọi người khi cảm thấy bị stress, và biết được rằng anh này đã bị một người lính Việt Nam chĩa súng vào người trong lúc chạy trốn ».
Việc chăm sóc những người này rất tế nhị. Bà Young nhìn nhận : « Họ sợ bị coi là người mắc bệnh tâm thần, và nếu nhập viện họ sẽ bị mất đi nguồn thu nhập ít ỏi, không thể gởi tiền về cho thân nhân còn ở Bắc Triều Tiên ».
Hun để lại bạn bè và ông bà ở bên ấy, vì « quá già không thể đi xa ». Về mặt chính thức thì Bình Nhưỡng coi anh và gia đình đang ở Trung Quốc – một điều tạm chấp nhận được đối với chế độ, còn nếu biết anh ở Hàn Quốc thì sẽ không nương tay. Hai năm rưỡi sau khi đến Seoul, anh công khai chỉ trích Kim Jong Un, nhưng cũng không giấu giếm sự ngờ vực đối với quy trình dân chủ. « Tôi luôn ngạc nhiên trước thói quen biểu tình ở đây. Tôi cảm thấy những người biểu tình thiếu tôn trọng lực lượng an ninh. Nếu là ở Bắc Triều Tiên, thì họ đã bị bắn hạ tại chỗ ».
Người thanh niên cũng chẳng hoan nghênh chủ trương cởi mở với Bắc Triều Tiên của tân tổng thống Moon Jae In. Nhưng anh rất muốn được nhận vào trung tâm quốc gia dành cho các nhà ngoại giao ở Seoul, như một cách cảm ơn vị đại sứ Hàn Quốc đã giúp anh đào thoát. Hun mỉm cười : « Ông ấy hứa rằng nếu tôi trở thành một nhà ngoại giao, ông sẽ mời tôi ăn tối ».
http://www.rfi.fr/vi/chau-a/20170707-lam-lai-cuoc-doi-sau-khi-thoat-khoi-dia-nguc-bac-trieu-tien
Geen opmerkingen:
Een reactie posten