maandag 11 november 2019

Xe hơi Citroën và 100 năm xuất hiện tại Việt Nam + Những chiếc xe hơi Pháp đầu tiên ở Việt Nam



Xe hơi Citroën và 100 năm xuất hiện tại Việt Nam

Xe hơi Citroën và 100 năm xuất hiện tại Việt Nam
Nhà phân phố xe Citroën, Etablissements Bainier d'Indochine Auto-Hall, tại Sài Gòn, khoảng năm 1930. Nay là khách sạn Rex.dsinasia.com

    Ngay từ khi xuất hiện cách đây 100 năm, Citroën đã trở thành một thương hiệu quá quen thuộc ở Sài Gòn. Ban đầu được độc quyền phân phối thông qua Les Etablissements Bainier d’Indochine Auto-Hall (1), Citroën đã lập ga-ra riêng vào năm 1933, tiếp theo là công ty SAEO (Công ty Xe hơi Viễn Đông), rồi đổi thành Xe hơi Citroën Công ty, và cuối cùng là Saigon Xe hơi Công ty.

    Năm 1919, cùng lúc xuất hiện tại Pháp, ô tô của Citroën đã được xuất sang Đông Dương, một thị trường tiềm năng. Nếu như năm 1915, tổng trị giá ô tô nhập khẩu vào Đông Dương chỉ ở mức 1 triệu franc, con số này tăng gấp 33 lần, lên đến 33 triệu franc vào năm 1920. Năm 1926, trên khắp Đông Dương có 10.299 chiếc xe được đăng ký, trong đó có 5.678 xe ở Nam Kỳ, 2.866 ở Bắc Kỳ, 966 ở An Nam, 683 ở Cam Bốt và 106 ở Lào (2).
    Ông Pierre Jammes, tác giả tập sách ảnh song ngữ Anh-Pháp Citroën DS Stories in Asia, Histoire de Citroën DS en Asie (Lịch sử Citroën DS ở châu Á), giải thích với RFI Tiếng Việt :
    « Citroën, được thành lập năm 1919, đã nhanh chóng xuất khẩu xe hơi ra thị trường thế giới. Ngay từ năm 1919, các nhà nhập khẩu Pháp tại Đông Dương đã nhập xe Citroën về bán. Đông Dương là thị trường hấp dẫn nhất châu Á vì đơn giản là Pháp hiện diện ở đó.Vì vậy, Citroën có lịch sử gắn bó lâu đời với Đông Dương. Đến khi Pháp rút khỏi Đông Dương thì vẫn còn một chi nhánh lớn của Citroën ở Sài Gòn. Đây cũng là chi nhánh duy nhất của Citroën tại châu Á, có nghĩa là không phải các nhà nhập khẩu xe hơi, mà là chi nhánh thực sự của tập đoàn ô tô Pháp và chính họ quản lý việc bán xe tại châu Á ».
    • Thiếu nữ bên xe Citroën Traction, tại Việt Nam. Ảnh không đề ngày.
      dsinasia.com
    • Ảnh không đề ngày, nơi chụp, được Pierre Jammes tìm thấy trong một hiệu sách cũ ở Sài Gòn năm 2014.
      dsinasia.com
    • Bên một chiếc Citroën.
      dsinasia.com
    • Trẻ em bên một chiếc Citroën.
      dsinasia.com
    • Thiếu nữ bên xe Citroën.
      dsinasia.com
    • Thiếu nữ bên xe Citroën. Ảnh không rõ địa điểm và ngày chụp.
      dsinasia.com
    Citroën : Ưu tiên mẫu mã tân tiến, hạn chế giá bán
    Ngay từ khi thành lập, nhà sáng lập André Citroën chú ý đến công nghệ, tính sáng tạo cho các dòng xe, nhưng với giá bán không quá đắt. Ông Pierre Jammes cho biết thêm về lịch sử của Citroën :
    « Citroën đã trải qua nhiều giai đoạn quan trọng. Giai đoạn thứ nhất là thời kỳ phát triển rất mạnh từ năm 1919 dưới sự điều hành trực tiếp của nhà sáng lập André Citroën. Phát minh xe dẫn động cầu trước (Traction avant) đạt được thành công vang dội. Tiếp theo là giai đoạn chiến tranh, hoạt động sản xuất của công ty bị chậm lại, thậm chí là gần như ngừng hoạt động. Sau đó nhà sáng lập André Citroën qua đời, công ty không còn khả năng tài chính và cuối cùng được tập đoàn sản xuất lốp xe Michelin mua lại.
    Ngay sau Thế chiến II, Citroën có thêm một phát minh mới, 2 CV, cũng đạt được thành công lớn. Khách hàng phải chờ vài tháng, thậm chí vài năm để mua được xe 2 CV mà họ đặt. Thời gian sau, Citroën lại cho ra dòng xe DS, cũng là một phát minh đầy sáng tạo. Citroën lại gặp khó khăn về tài chính và được tập đoàn Peugeot mua lại, trở thành tập đoàn PSA Peugeot-Citroën ».
    Tiêu chí chất lượng-giá bán phải chăng được áp dụng tại Đông Dương, theo quảng cáo của công ty trên tờ L’Echo annamite (ngày 15/04/1929) : « Citroën là của sản phẩm của Pháp, được sản xuất theo thị hiếu của người Pháp và Citroën biểu tượng cho sang trọng nhưng với chi phí thấp nhất, phù hợp với khả năng của mọi người ».
    Khi còn hợp tác với Auto-Hall, nhà phân phối độc quyền Emile Bainier đã mở rộng chi nhánh ở Hà Nội ngay năm 1926, tiếp theo là tại Trung Kỳ, Lào và Cam Bốt. Les Etablissements Bainier có xưởng lắp ráp riêng nằm ngay cạnh cảng Sài Gòn, trên mái xưởng in rõ chữ « Citroën ». Emile Bainier về Pháp năm 1930, đến năm 1933, hai bên chấm dứt hợp đồng phân phối, Citroën cử người mở chi nhánh riêng của hãng ở Sài Gòn, SAEO (Société Automobile d’Extrême-Orient, Công ty Xe hơi Viễn Đông).
    Công lao phát triển ngành ô tô của André Citroën tại Đông Dương được hoàng đế Việt Nam ghi nhận khi trao Đại Nam Long bội tinh (Ordre du Dragon d’Annam) cho ông vào năm 1928. Ông Pierre Jammes giải thích thêm :
    « Thời kỳ đó, những người mua được xe là những người khá giả, trong đó có một phần là những doanh nghiệp Pháp, như những nhà sản xuất bia, chủ đồn điền cao su, tá điền, các doanh nhân người Hoa… Đến bây giờ vẫn vậy, xe hơi luôn là thước đo xã hội, cho thấy địa vị của chủ sở hữu. Vì thế, chúng ta thấy có rất nhiều tấm hình chụp trước nhà với toàn thể gia đình, hay với một phụ nữ xinh đẹp vì điều này cho thấy họ thành công trong cuộc sống ».
    • Citroën Cabriolet 15 Worblaufen, 1948. Tốc độ tối đa 135 km/giờ. Triển lãm 100 năm Citroën, Autoworld, Bruxelles, 2019.
      RFI / Tiếng Việt
    • Citroën 11B Normale, 1955. Tốc độ tối đa 115 km/giờ. Triển lãm 100 năm Citroën, Autoworld, Bruxelles, 2019.
      RFI / Tiếng Việt
    • Citroën 2 CV Radar, 1959. Tốc độ tối đa 120 km/giờ. Triển lãm 100 năm Citroën, Autoworld, Bruxelles, 2019.
      RFI / Tiếng Việt
    • Citroën 2 CV Bijou, 1962. Triển lãm 100 năm Citroën, Autoworld, Bruxelles, 2019.
      RFI / Tiếng Việt
    • CitroënType A torpedo, 1920 (T) và B14, 1926 (G). Triển lãm 100 năm Citroën, Autoworld, Bruxelles, 2019.
      RFI / Tiếng Việt
    Từ Traction Avant, 2CV đến DS hay dòng ID…, sản phẩm của Citroën đã chinh phục được giới tiêu dùng ở Đông Dương. Năm 1933, đầu năm 1934, Citroën xuất xưởng dòng xe Traction Avant, được đánh giá là tiên phong với hệ thống dẫn động cầu trước. Dòng xe này từng được nhập vào Đông Dương với số lượng lớn. Ngoài ra, còn phải kể đến dòng xe Citroën ID19 (1955-1975), độc đáo với thiết kế không có nhíp mà dùng hệ thống giảm xóc bằng thủy lực, mỗi lần vận hành sẽ bơm hơi lên. Cuối cùng, có thể lấy thành công của dòng xe DS (1955-1975) nhờ yếu tố đổi mới, không lỗi thời, theo giải thích của ông Pierre Jammes :
    « Vào năm 1957, nếu tôi nhớ không nhầm, dòng xe DS của Citroën đã được đưa sang Sài Gòn, chỉ hai năm sau khi được giới thiệu tại Pháp. Đây là dòng xe được cho là một cuộc cách mạng và ngay lập tức thu được thành công lớn ở Sài Gòn, chủ yếu là nhờ những người nước ngoài biết đến thành công của DS tại Pháp. Citroën nhận được vài trăm đơn đặt hàng và dĩ nhiên là khó có thể đáp ứng được hết, nhưng có thể nói là DS đã thu được thành công lớn.
    DS được xuất xưởng năm 1955 và trong vòng 20 năm, có đến 1,4 triệu xe DS được sản xuất. Đó là dòng xe rất thành công, rất nổi tiếng. Hai mươi năm là một khoảng thời gian dài cho một dòng xe, dù thiết kế có một số thay đổi ».
    Citroën : Từ nhập khẩu đến tự sản xuất xe hơi ở Việt Nam
    Kể từ khi Pháp rút khỏi Đông Dương sau năm 1954, miền nam Việt Nam có xu hướng mua xe hơi Mỹ nhiều hơn. Xe Citroën nhập khẩu rất khó bán trong giai đoạn này. Ngoài ra, sau Tuyên bố Phnom Penh của tướng Charles de Gaulle vào cuối năm 1966 lên án Mỹ can thiệp quân sự vào Việt Nam, mọi hình thức nhập xe nguyên chiếc và linh kiện ô tô bị cấm. Chỉ có khoảng 30 xe DS được xét duyệt nhập vào miền nam Việt Nam và tất cả đều được sản xuất tại nhà máy Forest của Citroën tại Bỉ, không bị cấm vận. Chiếc cuối cùng, DS 23 « Prestige », được bán cho tổng thống Nguyễn Văn Thiệu vào năm 1975 và hiện nằm trong một bộ sưu tập tư nhân (3).
    Ngoài chịu cạnh tranh của xe hơi Mỹ, Citroën cũng phải đối mặt với làn sóng xe Nhật. Vì vậy, tập đoàn Pháp quyết định tự sản xuất mẫu xe Việt. Tác giả tập sách Lịch sử Citroën DS ở châu Á, từng tiếp xúc với Jacques Duchemin, vị giám đốc cuối cùng của công ty xe hơi Citroën ở Sài Gòn, cho biết :
    « Tôi xin nhắc lại một sự kiện rất quan trọng : chiếc xe hơi đầu tiên được sản xuất tại Việt Nam với thiết kế và phụ tùng từ Việt Nam chính là một chiếc Citroën, vào khoảng năm 1969, ở Đà Lạt. Đó là phiên bản hơi khác mẫu Méhari một chút. Chiếc xe này được thiết kế và lắp ráp tại chỗ, ở Sài Gòn, trong công ty con của Citroën. Có thể nói đó gần như là mác Citroën của Việt Nam. Hiện giờ người ta vẫn có thể thấy một số xe như vậy ở Sài Gòn ».
    • Citroën Rosalie 8, 1933. Tốc độ tối đa 90 km/giờ. Triển lãm 100 năm Citroën tại Autoworld, Bruxelles, 2019.
      RFI / Tiếng Việt
    • Citroën DS 1er Nez, 1959. Tốc độ tối đa 176 km/giờ. Triển lãm 100 năm Citroën, Autoworld, Bruxelles, 2019.
      RFI / Tiếng Việt
    • Citroën SM, 1972. Tốc độ tối đa 220 km/giờ. Triển lãm 100 năm Citroën, Autoworld, Bruxelles, 2019.
      RFI / Tiếng Việt
    • Citroën Visa, 1983. Tốc độ tối đa 125 km/giờ. Triển lãm 100 năm Citroën, Autoworld, Bruxelles, 2019.
      RFI / Tiếng Việt
    • Citroën C4 Fourgon baché, 1934. Tốc độ tối đa 90 km/giờ. Triển lãm 100 năm Citroën, Autoworld, Bruxelles, 2019.
      RFI / Tiếng Việt
    Để sản xuất được chiếc xe Citroën địa phương đầu tiên, Jacques Duchemin, giám đốc của SAEO, đã phải xin phép Bộ Công Nghiệp cho nhập khẩu một số linh kiện để lắp ráp mẫu một chiếc xe nhỏ 2 CV vào năm 1968. Nhờ trợ giúp của Alfred Nicolas, một nhân viên của Citroën ở Đà Lạt, mẫu xe La Dalat 3 CV, phù hợp với điều kiện địa phương và có giá rẻ hơn xe Nhật, đã nhanh chóng được hoàn thiện. Công ty SAEO được đổi tên thành Xe hơi Citroën Công ty. Ngay năm 1969, xe được sản xuất hàng loạt, với quảng cáo là nhằm « khuyến khích Thương mại và Công nghiệp của Việt Nam ». Tổng cộng có khoảng 3.880 xe được sản xuất cho đến năm 1975.
    Trong suốt quãng thời gian 20 năm sống ở châu Á, ông Pierre Jammes đã gặp gỡ, làm bạn với nhiều nhà sưu tầm xe Citroën DS, trong đó có nhiều người Việt Nam. Ông cho biết :
    « Bạn bè sưu tập xe DS của tôi là người miền Nam. Họ đam mê dòng xe này, thích xu hướng vintage và những đồ vật đẹp. Một điều đặc biệt khác ở Việt Nam là trình độ kỹ thuật của thợ sửa xe rất cao. Tôi nhận ra điều này khi đi vòng quanh một số nước châu Á. Thợ cơ khí ở Việt Nam có trình độ cao và sửa chữa, trùng tu, làm lại xe rất nhanh. Rất ấn tượng ! »
    Xe cổ vẫn là một niềm đam mê của giới sưu tầm ở Việt Nam, đặc biệt là tại Sài Gòn. Sau thành công đầu tiên vào năm 2018, Công viên Văn hóa Đầm Sen tiếp tục phối hợp cùng CLB Xe cổ Sài Gòn tổ chức Ngày hội xe cổ lần 2, vào tháng 04/2019. Hai mẫu xe Citroën ID 19 và Citroën Traction Avant cũng được giới thiệu trong dịp này.
    Bìa tập sách Lịch sử Citroen DS ở châu Á, tác giả Pierre Jammes.Pierre Jammes
    1. Số 21, bd Bonard và 100-102 bd Charner, Sài Gòn, (nay là Khách sạn Rex, góc đường Lê Lợi - Nguyễn Huệ, gần UBND TP. HCM).
    2. http://belleindochine.free.fr/Automobile.htm trích tạp chí Nature, xuất bản năm 1928.

    http://vi.rfi.fr/viet-nam/20191018-citroen-va-100-nam-xuat-hien-tai-viet-nam


    Những chiếc xe hơi Pháp đầu tiên ở Việt Nam

    Những chiếc xe hơi Pháp đầu tiên ở Việt Nam
    Nhà nghiên cứu lịch sử Đông Dương Stéphanie Ponsavady, đại học Wesleyan, Hoa Kỳ.RFI / Tiếng Việt

      Citroen, Peugeot và Renault, ba thương hiệu ô tô của Pháp, xuất hiện tại Việt Nam ngay từ đầu thế kỷ XX. Nhưng trước đó, Đông Dương từng là mảnh đất thử nghiệm cho các nhà sáng chế xe hơi Pháp đưa ra mẫu thiết kế dành riêng cho địa hình và điều kiện khí hậu nhiệt đới.

      Từ sáu chiếc xe hơi được công chức và giới nhà giầu phương Tây tại Đông Dương nhập nguyên chiếc từ “Mẫu quốc” vào khoảng năm 1905, thì 15 năm sau, con số này tăng lên hơn 1.000 lần, với khoảng 10.000 đến 15.000 xe, trong đó một nửa số xe thuộc về người Á châu (Việt, Lào, Cam Bốt và Hoa).
      Xe hơi trở thành phương tiện khẳng định địa vị, quyền lực và giàu sang trước ánh mắt vừa có chút thèm muốn, vừa có chút coi thường của người dân vì đó là biểu tượng của sự đô hộ Pháp. Ngoài ra còn có một số tiêu chí khác cho phép đoán được khả năng tài chính của chủ xe, hay thân thế địa vị của người trong xe qua vị trí ngồi của họ như, một quan chức của triều đình thường ngồi băng ghế sau và có tài xế riêng, một người giầu có cởi mở với hiện đại thường tự lái xe…
      Vậy những chiếc xe hơi đầu tiên xuất hiện ở Việt Nam khi nào? Quá trình phát triển của xe hơi ở Đông Dương ra sao? RFI tiếng Việt đặt câu hỏi với nhà nghiên cứu Stéphanie Ponsavady, giảng viên đại học Wesleyan, Hoa Kỳ.
      Vợ chồng công tước Brabant thăm Hà Nội, trước khi trở thành vua Bỉ Léopold III và hoàng hậu Astrid năm 1934.ANOM/Agence économique de la France d'outre-mer
      RFI : Xin chị cho biết những chiếc xe hơi đầu tiên xuất hiện tại Đông Dương vào thời điểm nào?
      Stéphanie Ponsavady : Lần đầu tiên tôi nhìn thấy cụm từ “xe hơi” trong tài liệu lưu trữ là năm 1905. Đó là một bản thống kê, lập tại Sài Gòn vì thị trưởng Sài Gòn muốn lập danh sách số lượng xe hơi để đánh thuế. Nhờ đó, người ta biết là năm 1905 bắt đầu có xe hơi, còn trước đó thì khó tìm được dấu vết.
      RFI : Theo tài liệu mà chị tìm được ở các viện lưu trữ, xe hơi được dành cho đối tượng nào tại Đông Dương?
      Stéphanie Ponsavady : Vào thời kỳ đó, xe hơi chủ yếu được các cá nhân sử dụng, đa số là những người có danh vị, trong đó có luật sư, bác sĩ. Theo thống kê năm 1905 thì có khoảng 6 chiếc, phần lớn thuộc về người châu Âu và chỉ có một hoặc hai chiếc có lẽ thuộc về người Việt.
      Thời kỳ đó chủ yếu là xe hơi Pháp, đó là những chiếc Citroen, Peugeot và Renault, ba thương hiệu nổi trội hồi đầu thế kỷ XX. Những chiếc xe này được người châu Âu mang sang khi họ đến định cư ở Đông Dương. Chúng có dáng nhỏ, chưa mạnh lắm, chắc khoảng 2-4 mã lực.
      Sau đó, khi đến Đông Dương, chúng được cải tiến để thích nghi với khí hậu nhiệt đới, có nghĩa là thường được biến thành xe mui trần, vì bên trong những chiếc xe kín như bưng vô cùng nóng bức, ngột ngạt. Nhưng điều này lại gây ra một vấn đề khác vì ở Đông Dương, cũng như ở châu Âu, khá bụi bặm. Bụi dính vào trong xe và trong động cơ. Chính vì thế, khi đến xứ Đông Dương, vấn đề đặt ra là làm thế nào cải tiến xe để thích nghi với điều kiện khí hậu, đường xá.
      RFI : Chị từng nói là xe hơi được sản xuất tại Pháp sau đó được nhập sang Đông Dương, nhưng Đông Dương lại là một thị trường để ngành xe hơi Pháp thí điểm?
      Stéphanie Ponsavady : Khi tôi nói đến những chiếc xe hơi đầu tiên được thống kê vào năm 1905, tôi muốn nói đến những chiếc xe nguyên dạng. Thế nhưng, ngay vào cuối thế kỷ XIX, đã có vài nhà sáng chế Pháp đề xuất những thiết kế xe hơi phù hợp với thị trường Đông Dương.
      Ví dụ, vào cuối thế kỷ XIX, xuất hiện loại phương tiện được gọi là “ô tô-tầu hoả” (train automobile). Các nhà sáng chế đưa ra ý tưởng làm đường ray và những chiếc xe hơi, thay vì dùng bánh bình thường, sẽ dùng bánh sắt như tầu hoả. Đây là dự án của hai người Pháp vùng Lyon và họ đề xuất lên chính phủ thuộc địa dự án được cho là phù hợp với địa hình đồi núi Bắc Kỳ. Vì họ nghĩ rằng loại xe này có bánh xích nên sẽ không cần đến đường xá, vì xe của họ sẽ tự đi được. Thế nhưng, nha Tổng thanh tra Công Chính Đông Dương lại cho rằng ngoài chi phí đắt, xe bánh sắt có trọng lượng rất nặng nên sẽ không thể triển khai được vì nền đất ở Bắc Kỳ không ổn định và không chắc chắn cho loại xe này.
      Có thể nói trong khi ở Pháp và ở châu Âu còn chưa hình thành được mô hình xe hơi hiện đại, vậy mà ngay khi người Pháp ổn định tại Đông Dương, các nhà sáng chế Pháp đã nghĩ cách thử nghiệm kỹ thuật mới ngay tại chỗ.
      Sau này, Citroen lấy lại ý tưởng ban đầu đó để thử nghiệm những cuộc thám hiểm đầu tiên là ở châu Phi trong những năm 1920, sau đó là tại châu Á vào khoảng những năm 1930-1931. Cuộc thám hiểm mang tên “Croisière jaune” với mục đích đi xuyên châu Á bằng ô tô bánh sắt của Citroen vừa thành công, nhưng cũng thất bại. Thành công vì đã đi xuyên châu Á, còn thất bại là do một trong số người khởi xướng qua đời trước khi đến Đông Dương. Vì vậy, hành trình Đông Dương bị huỷ, còn thi thể người quá cố được đưa về Pháp bằng tầu thuỷ. Nên có thể nói, Đông Dương vừa là vùng đất kích thích trí tưởng tượng, vừa là nơi thử nghiệm thật sự của các mẫu xe hơi Pháp.
      Triển lãm Xe hơi tại Phòng Báo chí và Thông Tin Sài Gòn, ngày 29/09/1949.ANOM/Agence économique de la France d'outre-mer
      RFI : Chính quyền thuộc địa Đông Dương có tiến hành xây dựng cơ sở hạ tầng để đáp ứng loại hình giao thông mới này không?
      Stéphanie Ponsavady : Khi mới đến, người Pháp cố tìm cách sử dụng hệ thống đường thuỷ, nhưng sau đó không thành hiện thực vừa vì lý do chính trị, địa-chiến lược, vừa vì công nghệ. Vì thế, Nha Công Chính tập trung vào những phương tiện trên mặt đất. Từ những năm 1910-1920, các khoản đầu tư chủ yếu đổ vào phát triển hệ thống đường xá, đầu tiên là tuyến quốc lộ 1 xuyên suốt Việt Nam, sau đó là những tuyến đường khác bắt nguồn từ quốc lộ 1 toả đi khắp nơi.
      Trên thiết kế, mạng lưới này hoàn toàn sử dụng được cho xe hơi. Nhưng trên thực tế, nảy sinh rất nhiều vấn đề về kỹ thuật, công nghệ, mặt đường không hẳn phù hợp với khí hậu nhiệt đới, hay vấn đề bảo dưỡng… Vì đó là một mạng lưới lớn nên xảy ra rất nhiều cuộc tranh luận về ngân sách giữa chính quyền địa phương và bộ Thuộc Địa Pháp : Liệu chính quyền địa phương phải chịu trách nhiệm về hệ thống đường xá ? Hay chính quyền trung ương Pháp lập hẳn một ngân sách cho việc trùng tu bảo dưỡng ? Vì dù tốn kém, nhưng mạng lưới đường xá tại Đông Dương lại vô cùng quan trọng cho công cuộc khai thác thuộc địa của Pháp.
      RFI : Những chiếc xe hơi này chạy bằng nguồn nhiên liệu nào?
      Stéphanie Ponsavady : Khi những chiếc xe đầu tiên xuất hiện, vấn đề nhiên liệu cũng được đặt ra ngay. Ban đầu có rất nhiều loại xe hơi, trong đó có những chiếc chạy bằng động cơ nên cần xăng. Chính quyền Đông Dương nhập xăng dầu đã lọc hoặc thô chủ yếu từ các thuộc địa của Hà Lan trong khu vực, như Malaysia và Indonesia, hoặc nhập xăng từ Hoa Kỳ và Trung Quốc. Đó là ba nguồn cung cấp chính.
      Một số nghiên cứu lúc đó cũng cho thấy ở Đông Dương có những mỏ dầu trong lòng đất nhưng chính quyền thuộc địa vẫn ưu tiên nhập xăng dầu. Cũng vào giai đoạn này, một số khu vực phân phối và trạm xăng đã được xây dựng, dĩ nhiên là ở thành phố, và cũng được xây dọc theo trục quốc lộ 1. Đây là cơ sở hạ tầng cho loại xe chạy bằng xăng.
      Ngoài ra còn phải kể đến những loại phương tiện khác, được cải tiến tại chỗ, chạy bằng gazogène, có nghĩa là động cơ không chạy bằng xăng mà bằng than củi. Loại xe này khá phát triển tại Đông Dương, đặc biệt trong giai đoạn khủng hoảng kinh tế và trong Thế Chiến II, sau khi quân Nhật đổ vào Việt Nam.
      Kiểu xe này có hình dạng khác với các mẫu ô tô thông thường vì có thêm một lò đốt than đằng sau, trong khi xe vẫn chạy. Vì thế, người ta thường thấy nô bộc ngồi ở sau xe cho củi vào lò. Chúng ta có thể thấy những chiếc Citroen, Renault được cải tiến để thích nghi với điều kiện địa phương. Thực ra, phát minh này đã được áp dụng ở châu Âu nhưng trong phạm vi nhỏ. Sau đó, người Pháp áp dụng ở Đông Dương, rồi về sau dần trở thành chuyên môn của người Việt, biến những chiếc xe hơi chạy xăng thành xe chạy gazogène.
      RFI : Người Việt sở hữu xe hơi nhiều hơn từ khoảng thời gian nào?
      Stéphanie Ponsavady : Trong những năm 1920, thị trường xe hơi Pháp mở rộng hơn ở Đông Dương. Thực ra là những chiếc xe hơi của người Pháp mua từ đầu những năm 1900-1910 được bán lại theo dạng xe đã qua sử dụng. Người châu Á địa phương thuộc tầng lớp khá giả mua lại để phục vụ mục đích cá nhân. Ngoài ra, một số người mua lại xe tải hoặc xe có kích thước lớn để biến thành xe chở khách. Cả một nền công nghiệp lớn được hình thành, bắt đầu từ những năm 1910 và phát triển mạnh trong những năm 1920.
      Theo tôi, có hơn 500 công ty vận tải như thế trên khắp lãnh thổ Đông Dương (Lào, Việt Nam, Cam Bốt), thường do người Việt và người Hoa quản lý. Họ đảm bảo phương tiện giao thông cho người dân địa phương là chủ yếu, vì người Pháp chỉ thích đi xe cá nhân.
      RFI : Các nhà sản xuất xe hơi tung ra chiến dịch quảng cáo như thế nào để hút khách hàng ở Đông Dương?
      Stéphanie Ponsavady : Quảng cáo xe hơi được trình bày tùy theo đối tượng. Với khách hàng Pháp, hình ảnh xe hơi thể hiện cuộc sống xã hội tại Pháp. Chiếc ô tô trở thành một thế giới thu nhỏ của tầng lớp tư sản Pháp ở Đông Dương được đặt trên bốn bánh. Người ta thường thấy phía sau xe là phong cảnh Đông Dương, còn trong xe là cảnh đang chuẩn bị một bữa pic-nic theo kiểu Pháp với một chiếc khăn trải và một chiếc làn đựng đồ ăn.
      Từ cuối những năm 1940 đầu 1950, khi quảng cáo xe hơi nhắm vào khách hàng Việt Nam thuộc tầng lớp trung lưu, quảng cáo lại được thiết kế hoàn toàn khác. Hình ảnh thường thấy là những phụ nữ Việt tạo dáng trước chiếc xe trong bộ áo dài. Người ta cố điểm thêm vài nét địa phương trong hình ảnh quảng cáo. Chiếc xe hơi tượng trưng cho sự hiện đại và tốc độ của châu Âu nhưng vẫn đậm bản sắc truyền thống.
      http://vi.rfi.fr/viet-nam/20170828-nhung-chiec-xe-hoi-phap-dau-tien-o-viet-nam

      Các lưu trữ
      1. 1
      2. 2
      3. 3
      4. ...
      5. trang sau >
      6. trang cuối >
        7.  
      1. 1
      2. 2
      3. 3
      4. ...
      5. trang sau >
      6. trang cuối >                 
      Cùng chủ đề

      • TẠP CHÍ VIỆT NAM

        Những chiếc xe hơi Pháp đầu tiên ở Việt Nam
        Để biết thêm

      • TẠP CHÍ KINH TẾ

        Hai kiểu xe đầu tiên mang nhãn hiệu Việt Nam tại triển lãm Paris
        Để biết thêm

      Các lưu trữ
      1. 1
      2. 2
      3. 3
      4. ...
      5. trang sau >
      6. trang cuối >
        7.                 
      Gepost door op
      Labels: , ,

      Geen opmerkingen:

      Een reactie posten

      Abonneren op: Reacties posten (Atom)