Boeing 747 'Jumbo Jet'

Boeing 747-100/200 Boeing 747SP Boeing 747-300 Boeing 747-400 Boeing 747-8

http://vliegtuighomepage.nl/b747.htm

Boeing 747-100/200 Jumbo Jet

---

De Boeing 747, bijgenaamd 'Jumbo Jet', is een verschijning die sterk tot de verbeelding spreekt. Van 1970 tot oktober 2007 was de 747 het grootste passagiersvliegtuig in operationele dienst ter wereld. Door zijn afmetingen is het altijd weer een indrukwekkend gezicht een 747 te zien landen of opstijgen en door de karakteristieke 'bult' is het onmogelijk het type te verwarren met andere verkeersvliegtuigen.

---

De Boeing 747 is bedoeld voor het vervoer van grote aantallen passagiers over lange afstanden. De Jumbo Jet was het eerste widebody (breedromp) verkeersvliegtuig en bracht een revolutie teweeg in het luchtverkeer. Dankzij de 747 konden grotere aantallen reizigers tegen veel lagere kosten per passagier over grote afstanden worden vervoerd dan voorheen. Dat maakte vliegen voor een veel groter publiek betaalbaar. In een 747 kunnen afhankelijk van de indeling 360 tot meer dan 500 passagiers mee.

Boeing startte halverwege de jaren vijftig met de ontwikkeling van de 747. De vliegtuigbouwer deed eerst mee aan een ontwerpcompetitie voor een zeer groot transportvliegtuig voor de Amerikaanse luchtmacht, maar zag het contract gaan naar concurrent Lockheed met de C-5A Galaxy. De resultaten van het onderzoek dat Boeing voor het militaire transportvliegtuig had verricht, kwamen evenwel ook goed van pas bij het ontwerpen van een groot verkeersvliegtuig dat later de Boeing 747 zou worden. Vooral Pan Am (Pan American World Airways) was enthousiast over de plannen en bestelde in april 1966 maar liefst 25 toestellen, 23 voor passagiers en 2 voor vrachtvervoer.

Op 9 febuari 1969 vloog de 747 voor het eerst en op 21 januari 1970 startte Pan Am er de eerste lijndienst mee tussen New York en Londen. De eerste versie van de luchtreus was de 747-100, maar al snel kwam Boeing met een verbeterde uitvoering, de 747-200 (aanvankelijk ook aangeduid als 747B of 747-200B). Deze is uiterlijk identiek aan de 747-100, maar kreeg krachtiger motoren, een hoger startgewicht en een groter vliegbereik. De eerste vlucht van de 747-200 vond plaats op 11 oktober 1970 en in juni 1971 werd de KLM de eerste gebruiker.

Op 30 november 1971 vloog de vrachtversie 747-200F voor het eerst, waarmee Lufthansa in april 1972 vracht begon te vervoeren. Bij vracht-jumbo's fungeert de neus als een enorme omhoog scharnierende vrachtdeur, waardoor lading gemakkelijk in de lengte-richting van het vliegtuig naar binnen geschoven kan worden. Desgewenst was de 747-200F ook leverbaar met een 'gewone' vrachtdeur achter de vleugel.

De Boeing 747-200C (Convertible), die voor het eerst vloog op 23 maart 1973, kreeg een interieur dat afwisselend kon worden ingericht voor passagiers- en vrachtvervoer of een combinatie van beide. Martinair vloog jarenlang met twee exemplaren van dit model, die zowel voorzien waren van de opklapbare neus als de grote deur achter de vleugel. Bij de 747-200M (Mixed), of Combi, wordt het hoofddek gedeeltelijk voor vracht en gedeeltelijk voor passagiers ingericht. De Combi heeft alleen de vrachtdeur achter de vleugel en is verder identiek aan de Convertible. De Combi bood de mogelijkheid om 747's met hoge frequentie in te zetten op bestemmingen met een beperkt passagiersaanbod en de overblijvende ruimte in het vliegtuig voor vrachtvervoer te benutten. De KLM paste dit concept met veel succes toe. Een groot deel van de 747's in KLM-dienst betrof en betreft nog steeds Combi's.

De 747-100SR (Short Range) werd een korte-afstandsuitvoering voor het binnenlandse luchtverkeer in Japan. Japan Airlines (JAL) werd in oktober 1973 hiervan de eerste gebruiker. Deze toestellen maken veel meer starts en landingen dan vliegtuigen voor lange-afstandsvluchten en dat vereiste verstevigingen op tal van plaatsen in de constructie. Ook werd het onderstel versterkt.

De Boeing 747 op de foto boven is van de Amerikaanse vrachtmaatschappij Atlas Air. Aan de ramen is te zien dat het hier een voormalig passagiersvliegtuig betreft. Het toestel op de foto onder draagt de kleuren van het Amerikaanse Northwest Airlines.

http://vliegtuighomepage.nl/b7471.htm

Boeing 747SP

---

De Boeing 747SP is een ingekorte uitvoering van de 'Jumbo Jet' en bedoeld voor zeer lange afstanden.

---

SP staat voor 'Special Performance' (bijzondere prestaties). Daarmee wordt vooral gedoeld op het vliegbereik. Door de 14,35 meter kortere romp vergeleken met eerdere Jumbo Jet versies en het kleinere aantal stoelen daalde het leeggewicht van het vliegtuig, wat ten goede kwam aan de brandstofcapaciteit en daarmee aan het vliegbereik. Tot de komst van de 747-8 is de SP de enige versie met een romplengte die afwijkt van de overige 747-modellen.

Boeing startte de ontwikkeling van de 747SP in 1973 mede met het doel tegenwicht te bieden aan de driemotorige Lockheed TriStar en de McDonnell Douglas DC-10, die begin jaren zeventig aan de onderkant van de markt van de 747 knabbelden. Omdat een driemotorig vliegtuig een gunstiger brandstofverbruik heeft, wilde Boeing de SP - aanvankelijk aangeduid als SB (Short Body) - ook voorzien van drie motoren: twee onder de vleugel en één in de staart, wat een grote gewichtsbesparing zou hebben opgeleverd. Technisch gaf dit echter zoveel problemen dat Boeing bij nader inzien de vier motoren handhaafde en volstond met het inkorten van de romp en het zoveel mogelijk lichter maken van de constructie.

Om ondanks de kortere romp de stabiliteit en bestuurbaarheid te garanderen is de SP voorzien van grotere verticale en horizontale staartvlakken. Gewicht werd bespaard door de constructie op een aantal punten lichter uit te voeren en door het kleppensysteem aan de vleugel te vereenvoudigen. Het leeggewicht van de SP kwam uiteindelijk ongeveer 20 ton onder dat van een lege 747-200. Om wille van standaardisatie bleef ongeveer 90 procent van de onderdelen gelijk aan die van de eerdere 747-versies.

De SP maakte de eerste vlucht op 4 juli 1975 en in maart 1976 ontving Pan Am het eerste toestel. Dankzij deze Jumbo Jet versie kon Pan Am als eerste luchtvaartmaatschappij non-stop vluchten beginnen tussen Los Angeles en Sydney.

De foto boven toont een Boeing 747SP van Syrianair. Op de foto onder is een toestel te zien van de Franse luchtvaartmaatschappij Corsair.

http://vliegtuighomepage.nl/b747sp.htm