Tập trận Vostok 2018, Nga phô trương lực lượng cảnh cáo NATO
Sĩ quan quân đội Nga tham gia cuộc tập trận Vostok-2018 tại trung tâm huấn luyện Telemba, Siberi ngày 12/09/2018.Mladen ANTONOV / AFP
Với 300.000 quân, tất cả mọi quân binh chủng đều có mặt, cộng với 3000 quân Trung Quốc và một số đơn vị nhỏ của Mông Cổ, nước Nga khai diễn một cuộc tập trận đại quy mô lớn hơn thời Liên Xô cũ. Phải chăng Matxcơva « tổng dượt » quân sự chuẩn bị thế chiến như NATO lên án ?
Song song với Diễn đàn kinh tế Vladivostok có chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tham dự, tổng thống Nga Vladimir Putin phát động cuộc tập trận mang tên Vostok 2018, kéo dài trong năm ngày từ 11 tháng 09 đến 15 tháng 9. Ngày đầu tiên dành để bố trí lực lượng : 300 000 quân, 36 000 chiến xa và xe quân sự, 1000 máy bay và 80 chiến hạm. Ngày thứ hai diễn tập phòng không và ngày thứ ba mới « dành cho sự kiện chính » mà bộ Quốc Phòng Nga từ chối tiết lộ chi tiết.
Tất cả vũ khí tối tân nhất của Nga được mang ra tập dượt : Tên lửa Iskander có thể mang đầu đạn hạt nhân, chiến xa T-80, T-90, chiến đấu cơ Su-34, Su-35. Trên biển, hạm đội Nga phô diễn các khu trục hạm trang bị hỏa tiễn Kalibr từng được sử dụng trên chiến trường Syria.
Vostok 2018 được tổ chức sau một loạt nhiều cuộc tập trận khác ở Kavkaz, Hắc Hải, gần đây là Địa Trung Hải và Bắc Cực trong bối cảnh căng thẳng với Tây phương trong hồ sơ Ukraina, Syria, cáo buộc tin tặc can thiệp vào bầu cử…
Câu hỏi đặt ra là vì sao Nga tổ chức phô diễn cơ bắp ở tận miền Viễn Đông vào lúc này với quy mô được chính bộ trưởng Quốc Phòng Serguei Choigu tuyên bố là « lớn hơn thời Liên Xô » ?
Theo Sputnik, một cơ quan báo chí tuyên truyền của Nga, cuộc tập trận này là một « tín hiệu gửi đến toàn thế giới là Nga được Trung Quốc hợp tác chứ không cô đơn » trước sức ép của NATO.
Cho dù Bắc Kinh nhận lời tham dự vì lợi ích riêng, học tập kinh nghiệm của quân đội Nga sau 4 năm tác chiến tại Syria, nhưng sự có mặt của 3000 quân Trung Quốc cũng là một tín hiệu chính trị.
Tín hiệu chính trị và quân sự
Nhưng tại sao Nga phải « hành động » ? Giới chuyên gia nêu ra hai lý do.
Trước hết, Putin muốn chứng tỏ với NATO là quân đội Nga, sau một thời gian dài hậu Cộng sản bị suy yếu, một lần bị kháng chiến Tchetnia đánh bại thảm khốc (thời Yeltsin), giết chết tư lệnh hành quân, nay đã hoàn toàn phục hồi uy thế của một quân đội « bình thường », theo phân tích của tạp chí quốc phòng Pháp NEMROD.
Lý do thứ hai, theo trang thông tin mạng Pháp Mediapart, Nga không thể ngồi yên khi thấy các thành viên của NATO ở sườn tây như Ba Lan và ba nước Baltic tăng cường vũ khí Mỹ. Washington nhìn nhận, các loại vũ khí tăng cường là để NATO phòng thủ nhưng cũng để tấn công khi cần thiết.
Lầu Năm Góc và NATO đều biết một cuộc tấn công vào nước Nga, vài hôm sau, sẽ bị quân Nga tập trung lực lượng cản lại. Nhưng quân đội Nga không được huấn luyện và không đủ phương tiện cơ giới để phản ứng nhanh. Tây phương hy vọng rằng nếu NATO ngay ngày đầu, chiếm được vài thành phố biên giới, thành công này sẽ khuyến khích phong trào chủ hòa hay thân Tây phương và đối thủ chính trị của Putin đòi chủ nhân điện Kremlin từ chức.
NATO được cảnh báo
Do vậy, Matxcơva gấp rút chứng tỏ với Tây phương là có Bắc Kinh bên cạnh và đủ sức mạnh quân sự để đối đầu với một cuộc xâm lăng ở mặt trận phương tây. Đó là mục đích của Vostok 2018 . Nhưng NATO cũng được cảnh báo : Nga chưa bao giờ, cũng như lần tập trận này, nói là để tấn công ai. Nhưng rõ ràng là nếu cần thì quân Nga cũng có khả năng từ phòng thủ đổi qua tấn công.
Không lấy làm ngạc nhiên, Daylan White, một phát ngôn viên của Liên Minh Bắc Đại Tây Dương bình luận : "Vostok 2018 nằm trong hướng đi của Nga trong thời gian qua. Đó là nước Nga ngày càng tự tin, gia tăng ngân sách quốc phòng và can thiệp quân sự".
http://vi.rfi.fr/quoc-te/20180912-tap-tran-vostok-2018-nga-pho-truong-luc-luong-canh-cao-nato
Nga biểu dương lực lượng với cuộc tập trận « Vostok 2018 »
Tổng thống Nga Vladimir Putin (P) và bộ trưởng Quốc phòng Serguei Shoigu tham dự lễ diễu binh nhân ngày Hải Quân Nga, Saint Petersburg, ngày 29/07/2018Sputnik/Mikhail Klementyev/Kremlin via REUTERS
Hôm qua, 28/08/2018, bộ trưởng Quốc Phòng Serguei Choigou thông báo là trong tháng 9, Nga sẽ tổ chức một cuộc tập trận với quy mô lớn nhất kể từ thời chiến tranh lạnh. Đây sẽ là dịp để Nga biểu dương lực lượng, cũng như để gián tiếp phản ứng lại việc khối NATO tiếp tục mở rộng sang phía Đông, thu nạp các nước trước đây là chư hầu của Liên Xô.
Từ Matxcơva, thông tín viên Jean-Didier Revoin tường trình :
« Tổng cộng 300 000 quân, 1000 máy bay, trực thăng và máy bay không người lái, cùng với các hạm đội Miền Bắc và hạm đội Thái Bình Dương sẽ được huy động trong cuộc tập trận « Vostok 2018 », diễn ra từ ngày 11 đến 15/09 tại vùng đông Siberi và vùng Viễn Đông Nga. Bộ trưởng Quốc Phòng Serguei Choigou tỏ vẻ hài lòng khi thấy có đến 36 000 thiết bị quân sự được sử dụng cùng một lúc.
Vào lúc mà quan hệ giữa Nga và châu Âu đang xấu đi và quan hệ với Hoa Kỳ xuống đến mức thấp nhất, cuộc biểu dương lực lượng ngày gây lo ngại cho NATO, vì khối này từ nhiều năm qua vẫn lo sợ một cuộc tấn công của Nga. Đây quả thật là cuộc tập trận có quy mô lớn nhất kể từ năm 1981, dưới thời Brejnev.
Tuy Matxcơva nhấn mạnh rằng cuộc tập trận « Vostok 2018 » chỉ mang tính phòng thủ, nhưng đây cũng là dịp để Nga tỏ thái độ bực tức trước việc Liên minh Bắc Đại Tây Dương mở rộng sang các nước vùng Baltic và các nước thành viên cũ của khối Hiệp ước Vacxava.
Tuy vậy, Nga vẫn mời các đại diện của khối NATO đến quan sát cuộc tận trận, mà cũng sẽ có sự tham gia của các đơn vị quân đội Trung Quốc và Mông Cổ. Theo nhiều chuyên gia Nga, chiến lược, khả năng huy động và tính lưu động của quân đội Nga sẽ được phân tích đặc biệt kỹ lưỡng. »
Năm ngoái, các cuộc tập trận lớn của Nga đã diễn ra tại châu Âu. Năm nay, tập trận sẽ diễn ra ở vùng Viễn Đông. Đây là một vùng có tầm quan trọng đặc biệt đối với Matxcơva và là nơi mà họ đang muốn tăng cường lực lượng quân sự. Riêng Vladivostok là nơi đặt hạm đội Thái Bình Dương của Nga. Một số tàu ngầm của hạm đội này đang được hiện đại hóa để có thể chở theo các tên lửa hành trình. Nga cũng hiện có các cơ sở quân sự quan trọng ở bán đảo Kamchatka và trong những năm gần đây đã mở các cuộc tập trận trên biển chung với Trung Quốc, cũng như mở các cuộc tập trận trên bộ ở vùng Siberi, tại khu vực hồ Baikal, gần biên giới Mông Cổ.
Khi được hỏi về chi phí tốn kém của cuộc tập trận quy mô như thế trong lúc nước Nga đang gặp nhiều khó khăn về kinh tế, điện Kremlin đã nhấn mạnh đến sự cần thiết phải bảo đảm an ninh cho nước Nga trước những thái độ bị xem là « gây hấn và thù địch » trong bối cảnh quốc tế hiện nay.
Nhưng về phía NATO, phát ngôn viên của khối này, ông Dylan White hôm qua đã cho rằng cuộc tập trận « Vostok 2018 » chứng tỏ nước Nga « tập trung vào việc huấn luyện cho một cuộc xung đột quy mô lớn ». Theo ông White, cuộc tập trận này thể hiện xu hướng mà NATO đã nhận thấy từ những năm qua : một nước Nga tự tin hơn, đang gia tăng đáng kể ngân sách quốc phòng và sự hiện diện quân sự.
http://vi.rfi.fr/quoc-te/20180829-nga-bieu-duong-luc-luong-voi-cuoc-tap-tran-«-vostok-2018-»
NATO lo ngại trước cuộc tập trận quy mô của Nga
Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg thăm lực lượng đặc biết quân đội Macedonia tại Skopje, ngày 6/09/2018.REUTERS/Ognen Teofilovski
Nga mở cuộc tập trận thường niên quy mô lớn, Vostok-2018, kể từ ngày 11 đến 15/09, huy động 300.000 người của Nga, cộng thêm 3.000 lính Trung Quốc và các đơn vị người Mông Cổ. Số lượng binh sĩ tham gia tập trận quả là rất lớn, cao hơn gấp đôi số lính tập trận thời Liên Xô cũ cách đây hơn 35 năm.
Theo ghi nhận của thông tín viên RFI tại Nga, cuộc tập trận Vostok-2018 năm nay nỗi bật trên hai điểm.
Một là quy mô rất rầm rộ, với những con số chóng mặt : gần 300.000 quân, hơn 30.000 chiến xa, khoảng một ngàn máy bay và trực thăng, và hàng chục chiến hạm.
Hai là sự tham gia tích cực hơn của Trung Quốc. Trong quá khứ, Nga và Trung Quốc đã từng có những cuộc tập trận chung, nhưng chưa từng đạt quy mô như lần này.
Đối với cả Nga lẫn Trung Quốc, cuộc tập trận chung cho phép họ phô bày thái độ đoàn kết trước các đối thủ tiềm tàng của mỗi nước : Hoa Kỳ trong trường hợp của Trung Quốc, và NATO trong trường hợp của Nga.
29 nước thành viên NATO rất đề cao cảnh giác. Thông tín viên RFI tại Bruxelles, Pierre Bénazet tường thuật :
Con số 13.000 quân lính mà Nga và Belarus tung vào cuộc tập trận Zapad 2017 (nghĩa là Tây 2017) vào năm ngoái từng làm cho NATO lo ngại thực sự, đặc biệt là Ba Lan và các quốc gia Baltic, vì cuộc tập trận diễn ra ngay trước cửa của họ.
Năm nay con số to lớn triển khai ở Vostok 2018 (tức là Đông -2018), diễn ra xa hơn về phía Đông, cách khoảng 6.000 cây số, gần vùng Alaska của Mỹ, và NATO đã cho thấy trước là họ rất đề cao cảnh giác.
Mátxcơva và NATO đã nối lại các cuộc gặp trong khuôn khổ Hội Đồng NATO-Nga, cho phép hai bên thông báo nhau về các cuộc tập trận lớn được dự kiến. Các tùy viên quân sự của các quốc gia thành viên NATO ở Matxcơva đã nhận được lời mời đến nơi thao diễn với tư cách quan sát viên.
Mối quan ngại của NATO trước một nước Nga « tự tin » hơn có thể được coi là tấm gương phản chiếu thái độ của Nga trước các cuộc tập trân rầm rộ của NATO dự kiến vào mùa thu này ở Na Uy.
Từ khi Crimée bị Mátxcơva sát nhập, NATO và Nga đã lại nghi kỵ lẫn nhau như thời Chiến Tranh Lạnh, một thái độ đặc biệt nổi cộm với các cuộc tập trận cũng như các hoạt động can thiệp của Nga tại Syria.
http://vi.rfi.fr/quoc-te/20180911-nato-lo-ngai-truoc-cuoc-tap-tran-quy-mo-cua-nga
Bản đồ các thành viên NATO ở châu Âu (màu lam). Màu vàng cam là các nước đối tác của NATO (gồm có Nga).Ảnh : wikipedia
Phải chăng NATO và Nga cần một hiệp ước an ninh mới ?
Bản đồ các thành viên NATO ở châu Âu (màu lam). Màu vàng cam là các nước đối tác của NATO (gồm có Nga).Ảnh : wikipedia
Thượng đỉnh NATO sẽ diễn ra ngày 11 và 12/07/2018. Thượng đỉnh lần này diễn ra trong không khí đầy bất trắc, với một tổng thống Mỹ đang chủ trương đơn phương xích lại gần Nga, không đếm xỉa đến các đồng minh. Không khí lo ngại xung đột quân sự với Nga đặc biệt ám ảnh Bắc Âu. Trong bối cảnh đó, một số kỳ vọng hướng về Pháp - quốc gia có vị trí đặc biệt trong NATO, tin tưởng đề xuất của Paris về một hiệp ước an ninh mới giữa phương Tây và Matxcơva sẽ mang lại một đột phá.
Trước hết RFI xin giới thiệu quan điểm của nhà báo Renaud Girard – một chuyên gia về địa chính trị quốc tế - được đăng tải trên Le Figaro hôm nay, 10/07/2018, với tựa đề « NATO : Hướng về một hiệp ước an ninh mới ? ».
Nhà báo Le Figaro gắn liền hai cuộc thượng đỉnh, cuộc thứ nhất là của nội bộ NATO ở Bruxelles với cuộc thứ hai, giữa hai nguyên thủ Mỹ và Nga tại Helsinki (Phần Lan), mà một phần quan trọng sẽ dành cho chủ đề « an ninh tại châu Âu ». Tác giả đặt câu hỏi : Tại sao không nhân cơ hội « thượng đỉnh thứ nhất » để chuẩn bị cho một kế hoạch mà sau đó tổng thống Mỹ sẽ đưa ra thảo luận với đồng nhiệm Nga tại « thượng đỉnh thứ hai » ở Helsinki ?
Nhà báo Le Figaro nêu ra đề xuất trên nhằm đánh động các đối tác NATO, đặc biệt là Pháp, bởi nếu không có các diễn biến bất thường, thượng đỉnh NATO ngày mai, theo ông, ắt hẳn sẽ chỉ là nơi tổng thư ký NATO tiếp tục đưa ra các báo động về những đe dọa tiềm tàng từ nước Nga hung dữ. Và cùng lúc, tổng thống Mỹ sẽ bày tỏ thái độ ngán ngẩm của mình trước việc Washington phải trả tiền để « bảo vệ các đồng minh giàu có châu Âu ». Một điều mà theo ông cũng không khó dự đoán là các nước châu Âu chắc chắn sẽ hứa hẹn đóng góp (1).
Câu ngạn ngữ Latinh « Hãy chuẩn bị chiến tranh, nếu bạn muốn hòa bình » (Si vis pacem, para bellum) ắt hẳn vẫn còn giá trị, và tiếp tục là một phương châm của NATO. Thế nhưng, theo nhà quan sát của Le Figaro, châu Âu và nước Pháp có thể làm hơn.
Đa số hiệp ước an ninh thời Chiến tranh Lạnh hết hiệu lực
Trong bối cảnh phương Tây và Nga đang lâm vào bế tắc trong hàng loạt vấn đề, quan hệ song phương hiện nay được so với thời Chiến tranh Lạnh, nơi căng thẳng leo thang không kiểm soát có thể dẫn đến xung đột, thì rất cần đến một tiếp cận mới. Nhà báo Renaud Girard ghi nhận, một trong các lý do khiến quan hệ phương Tây và Nga hiện nay ở trong tình trạng nguy hiểm là do phần lớn các hiệp ước về an ninh giữa hai bên đã không còn có hiệu lực nữa.
Thời điểm hiện tại có nhiều điểm khá giống với giai đoạn lịch sử cách nay hơn nửa thế kỷ, vào lúc mà Hoa Kỳ và Liên Xô có nguy cơ chiến tranh hạt nhân, đặt nhân loại trước viễn cảnh hủy diệt. Sau « khủng hoảng tên lửa Cuba » năm 1962, Chiến tranh Lạnh bước sang giai đoạn mới. Wahsington và Matxcơva lập đường điện thoại đỏ, hàng loạt thỏa thuận về an ninh giữa Hoa Kỳ với Liên Xô được ký kết, nhằm tránh xung đột vượt tầm kiềm soát, hãm cường độ chạy đua vũ trang, đồng thời bảo đảm an ninh cho lục địa châu Âu.
Tuy nhiên, phần lớn các hiệp ước được xây dựng trong thời kỳ này đã không còn giá trị.
Để bù lấp khoảng trống này, Pháp, với tư cách là một quốc gia có truyền thống độc lập về chiến lược, có thể đề xuất với các đối tác NATO, tổ chức một hội nghị mới, quy mô lớn, để bàn về an ninh ở châu Âu, nhằm thảo luận về nhiều vấn đề vốn được coi là hết sức nhạy cảm, như « tên lửa tầm trung » (mà Nga đã triển khai trên thực tế tại vùng Kalingrad, nằm lọt thỏm trong lãnh thổ châu Âu) hay vấn đề lá chắn tên lửa của NATO đặt tại Ba Lan, mà bệ phóng cũng có thể được sử dụng cho các tên lửa tầm trung. Hay các vấn đề rất nhạy cảm khác như tình trạng mất cân bằng về lực lượng vũ trang quy ước giữa một số quốc gia, vấn đề tập trận hay chiến tranh mạng…
Ba ưu tiên : Vũ khí quy ước, lá chắn tên lửa và chiến tranh mạng
Renaud Girard nêu ra ba vấn đề cụ thể cần được ưu tiên. Thứ nhất là Hiệp ước Paris về vũ khí quy ước, ký kết tháng 11/1990, đã bị Nga và tiếp theo đó là các nước NATO từ bỏ. Hiệp ước này không còn có ý nghĩa, do việc NATO đã được mở sang các nước vốn thuộc khối Varsava trước đây, do Liên Xô lãnh đạo, rồi sau đó là sang các nước Baltic. Hiệp ước này cần phải được làm lại hoàn toàn.
Vấn đề thứ hai là hiệp ước ABM (Anti-Ballistic Missile Treaty), giới hạn các hệ thống lá chắn chống tên lửa, được Mỹ và Liên Xô ký kết năm 1972, nhưng chính quyền George W. Bush đã từ bỏ năm 2002. Phương Tây và Nga cần đến một ABM mới.
Vấn đề thứ ba là chiến tranh mạng. Nhiều nước vùng Baltic và Ukraina đã là nạn nhân của Nga. Theo nhà báo Le Figaro, phương Tây và Nga cần đi đến một bộ quy tắc ứng xử, để chấm dứt hoạt động tấn công vào các mạng lưới tin học của nhau.
Tránh để lửa Ukraina lây lan
Phải chăng là « phi lý » khi đề xuất một thỏa thuận về an ninh với Nga, trong bối cảnh khủng hoảng Ukraina năm 2014, với các can thiệp từ Matxcơva, vẫn chưa kết thúc ?
Trả lời cho lo ngại này, nhà báo Le Figaro lưu ý là rất cần phải hành động « bằng mọi giá » để tránh cho khủng hoảng Ukraina lây lan. Và cuộc chiến dai dẳng tại vùng Donbass, đông Ukraina, lại càng cho thấy một thỏa thuận về an ninh mới với Matxcơva là cần thiết.
Trung Quốc và Bắc Triều Tiên : hai lý do khác
Ông Renaud Girard còn nêu ra một lý do chiến lược khác, khiến châu Âu cần kiên quyết đi theo hướng này. Đó là để kéo Nga về phía phương Tây, trong bối cảnh sức mạnh của Trung Quốc đang gia tăng.
Còn về mặt tình thế cụ thể, theo nhà báo Le Figaro, chính quyền Trump, sau chuyến công du Bắc Triều Tiên của ngoại trưởng Pompeo bị Bình Nhưỡng kịch liệt lên án, đang tỏ ra yếu thế trong hồ sơ hạt nhân Đông Bắc Á. Một hồ sơ mà tổng thống Mỹ từng ca ngợi như là một thắng lợi ngoại giao của Washington. Nếu NATO thống nhất được trong vấn đề an ninh, tổng thống Mỹ sẽ có được lợi thế hơn, trước cuộc đàm phán không dễ dàng với chủ nhân điện Kremlin.
Điểm cuối cùng mà một hiệp ước an ninh mới là điều hoàn toàn khả thi, theo tác giả, đó là vì Nga cũng có nhu cầu cắt giảm ngân sách quân sự.
Bắc Âu lo ngại Nga gây chiến
Trong lúc có chuyên gia muốn hướng đến một thỏa thuận an ninh mới với Nga, coi như một giải pháp đột phá, thì một số khu vực ở châu Âu, đặc biệt là Bắc Âu, ám ảnh về một cuộc chiến với Nga đè nặng. Tuần báo L’Express có bài tổng thuật với tựa đề « Nếu Nga tấn công Bắc Âu… ».
Căng thẳng giữa châu Âu với Nga ở phía nam, nhưng lửa lại có thể tràn về phía bắc, đó là nỗi sợ đang ngày càng ám ảnh Thụy Điển, quốc gia từng tin tưởng vào một nền hòa bình vĩnh viễn, sau khi khối Liên Xô tan rã, Chiến tranh Lạnh chấm dứt.
Theo L’Express, ngay cả trước cuộc can thiệp Nga tại Ukraina năm 2014, Thụy Điển – quốc gia châu Âu không phải thành viên NATO - đã buộc phải xét lại chiến lược quốc phòng, đặc biệt sau vụ oanh tạc cơ chiến lược Nga xâm nhập không phận Thụy Điển, chuẩn bị cho bài tập giả định về một cuộc chiến tranh hạt nhân chống lại quốc gia Bắc Âu này. Vào thời điểm đó, Thụy Điển – từng có lực lượng không quân đứng hàng thứ tư thế giới những năm 1970 - đã hoàn toàn bị động, vì không hề tính tới một kịch bản như vậy. Bên cạnh đó là các cuộc tập trận quy mô lớn Nga – Belarus, ngay sát vùng biên giới phía tây bắc, được khởi sự từ năm 2009.
Gần đây, Thụy Điển đang nỗ lực xây dựng lại nền quốc phòng, sau một phần tư thế kỷ sao lãng. Tháng 5/2018, thỏa thuận hợp tác quân sự ba nước Thụy Điển - Mỹ và Phần Lan (quốc gia châu Âu không thuộc NATO, được coi là có chính sách trung lập) được ký kết. Thụy Điển cũng ngày có nhiều hoạt động quân sự phối hợp với NATO hơn. Thụy Điển đang nỗ lực phối hợp toàn diện với Phần Lan về mặt quốc phòng để đối phó với Nga. Đầu năm 2018, nhiều người nói đến khả năng Thụy Điển gia nhập NATO.
Ghi chú
(1) Theo một báo cáo thường niên của NATO, năm thành viên NATO (Estonia, Ba Lan, Anh, Hy Lạp và Mỹ) có mức đóng góp 2% GDP cho quốc phòng. Ba nước Latvia, Litva và Rumani sẽ đạt mức này trong năm nay. Pháp đặt mục tiêu đến 2025.
http://vi.rfi.fr/quoc-te/20180710-phai-chang-can-mot-hiep-uoc-an-ninh-moi-giua-nato-va-nga
Geen opmerkingen:
Een reactie posten