'Quyền lực mềm' của các tổng thống Mỹ
Hillary Clinton, Laura Bush và Michelle Obama, tuy cùng một ngôi
vị, nhưng lại có những cách hành xử trước khủng hoảng hoàn toàn khác nhau, trở
thành 'sức mạnh mềm' của các tổng thống Mỹ.
> Ngoại
trưởng Mỹ ngắm chồng diễn thuyết> Michelle:
'Tôi không cau có'
Vai trò của đệ nhất phu nhân đối với tổng thống Mỹ là không thể
phủ nhận. Vào những tháng cận kề ngày bầu cử, không chỉ nhìn vào tỷ lệ ủng hộ,
người ta còn soi xét các hoạt động của đệ nhất phu nhân để đoán định khả năng
tái đắc cử của những người đàn ông quyền lực nhất nước Mỹ.
Hillary Rodham Clinton (Đệ nhất phu nhân từ 1993 đến 2001)
 |
| Hillary và Bill Clinton trong một chuyến thăm Bostwana năm 1998, năm của vụ scandal tình ái giữa tổng thống và Monica Lewinsky. Ảnh: Theworldofhillaryclinton |
Hillary Clinton là đệ nhất phu nhân đầu tiên có bằng cao học và
có sự nghiệp riêng cho đến khi vào Nhà Trắng. Bà cũng là người đầu tiên có văn
phòng ở phía tây Nhà Trắng bên cạnh các phòng dành cho đệ nhất phu nhân ở phía
đông. Bà được coi là Phu nhân tổng thống quyền lực nhất trong lịch sử Mỹ, bên
cạnh Eleanor Roosevelt. Đây là một trong những nguyên nhân giúp bà tiến xa hơn
trên vũ đài chính trị sau này ở đảng Dân chủ.
Ngay từ thời gian chồng bà, William Jefferson "Bill" Clinton
(lúc ấy đang là thống đốc bang Arkansas), tranh cử chức tổng thống Mỹ, Hillary
Clinton đã tỏ rõ sự độc lập của mình trước giới truyền thông và người dân. Bà
từng tuyên bố rằng, cách duy nhất để tránh gây rắc rối với một người ở vào địa
vị của bà chỉ là "ở nhà mà nướng bánh"!
Không chỉ có thế, trên chương trình “60 Minutes” tháng 1/1992,
khi được hỏi về mối quan hệ tình ái 12 năm của Bill Clinton với một phụ nữ ở
Arkansas tên là Gennifer Flowers, Hillary đã nói với cử tri rằng hãy cứ bầu cho
Bill theo hồ sơ lý lịch của ông, và nếu thấy không thích thì hãy "kệ đi, đừng bỏ
phiếu cho ông ấy nữa". Tuy nhiên, cuối cùng Hillary đã cùng chồng thắng cuộc
tranh cử năm 1992.
Trong nhiệm kỳ thứ nhất của mình, Bill Clinton đã chỉ định
Hillary vào vị trí Chủ tịch nhóm công tác về cải cách chăm sóc sức khỏe. Bà đã
rất thành công trong việc thúc đẩy nhận thức về các vấn đề sức khỏe của trẻ em
và phụ nữ, kể cả các cựu chiến binh Chiến tranh Vùng Vịnh cùng những đối tượng
ít được chú ý khác trong xã hội Mỹ vào thời điểm đó. Bà còn thực hiện nhiều hoạt
động như phục chế cổ vật có tính quan trọng với lịch sử Mỹ, tạo dựng Vườn tượng
gồm nhiều tác phẩm nghệ thuật đương đại và tổ chức nhiều sự kiện lớn.
Thế nhưng, Hillary Clinton cũng là một đệ nhất phu nhân dính vào
khá nhiều tai tiếng. Bà dính vào vụ kinh doanh bất động sản thất bại Whitewater,
tuy nhiên tới năm 2000 đã có một báo cáo rằng người ta không thu thập đủ bằng
chứng chứng minh nhà Clinton phạm pháp. Tương tự với vụ Travelgate, bà Hillary
bị kết tội tham gia đuổi việc các nhân viên Nhà Trắng để thay bằng bạn bè của
nhà Clinton ở Arkansas, song một lần nữa không đủ bằng chứng. Tới vụ nữ thực tập
sinh Lewinsky, có lẽ không còn gì để nói thêm, ngoại trừ việc ban đầu Hillary
nhất quyết bênh vực chồng mình, vu cho lời đồn đại là do âm mưu cánh hữu, cho
đến tháng 8/1998, Bill Clinton thú nhận đã nói dối về sự việc xảy ra.
Bản thân Hillary sau này cũng thừa nhận mình đã bị tổn thương
ghê gớm, nhưng để bảo vệ chồng nên bà đã tuyên bố mình sẽ gắn bó với ông và rằng
việc riêng tư của họ đã bị đem biến thành đòn thù chính trị - điều mà hầu hết
giới truyền thông cho rằng là yếu tố lớn nhất giúp ông Clinton không phải từ
chức. Bà được một số phụ nữ ngưỡng mộ vì sức chịu đựng, số khác thương cảm, một
số khác nữa lại chỉ trích vì đã làm ngơ cho chồng phóng túng, một số thậm chí
còn buộc tội bà níu giữ hôn nhân thất bại chỉ để nắm ảnh hưởng chính trị.
Dù sao tất cả vẫn dẫn đến sự ủng hộ tăng vọt trong dân chúng đối
với Hillary Clinton - gần 70%, cao nhất từ khi Clinton xuất chính. Không phải là
quá khi nói rằng bà thậm chí làm lu mờ cả chồng mình, và bây giờ Bill đang là
người đàn ông đằng sau người phụ nữ thành đạt.
Laura Lane Bush (Đệ nhất phu nhân từ 2001 đến 2009)
 |
| Laura Bush cùng chồng và hai con Jenna, Barbara năm 1990. Ảnh: usembassy.state.gov |
Laura Lane Bush đối ngược với Hillary Clinton trên gần như mọi
phương diện. Với Laura, chính trường bắt đầu khi bà lấy G.Bush và kết thúc khi
ông rời Nhà Trắng. Tốt nghiệp Đại học Texas ở Austin, bà chỉ làm thủ thư và
không có hứng thú với chính trị, đến mức khi G. Bush cầu hôn, bà đã chấp nhận
với điều kiện bà sẽ không bao giờ phải nói bất cứ bài phát biểu tranh cử
nào.
Trong những năm chồng làm thống đốc, bà chẳng tổ chức một sự
kiện nào. Đến giữa năm 1999, G. Bush tuyên bố sẽ ra tranh cử chức tổng thống,
Laura, tuy đồng ý, nhưng chưa bao giờ mơ ông sẽ làm vậy. Tất nhiên, bà đã không
hoàn toàn khoanh tay đứng nhìn. Lần tranh cử thứ nhất năm 2000, bà là vợ ứng cử
viên tổng thống đầu tiên có bài diễn văn trước hội nghị đề cử chồng mình. Ngoài
ra, bà thường tránh rắc rối trước giới truyền thông bằng các phát biểu khôn
khéo.
"Nếu như tôi có nghĩ khác chồng mình, tôi cũng không nói cho các
vị biết điều đó - rất tiếc là thế", bà liếc mắt, mỉm cười và đáp khi được hỏi về
ý kiến cá nhân với một quyết định của G.Bush.
Trong hai nhiệm kỳ tổng thống của G.W. Bush, Laura tập trung
nhiều nhất vào vấn đề giáo dục - kêu gọi trả lương giáo viên cao hơn, đào tạo
nuôi dạy trẻ tốt hơn, hay tổ chức các ngày hội đọc sách và vận động thành công
đạo luật "Không trẻ em nào bị bỏ lại phía sau" vào tháng 1/2002, cùng nhiều hoạt
động gây ảnh hưởng đến cả phụ huynh. Ngoài ra, bà còn quan tâm đến lịch sử Mỹ,
và đã cho thực hiện một chương trình "Bảo tồn nước Mỹ" - kế tiếp chương trình
Cứu các kho tàng Mỹ của Hillary, cộng thêm việc dẫn chương trình "Nhà Trắng chào
đón các tác giả Mỹ" như Mark Twain, Truman Capote hay Eudora Welty. Bà đến thăm
Afghanistan để hỗ trợ giáo dục cho phụ nữ nơi đây, và làm đại sứ danh dự của Tổ
chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hiệp Quốc (UNESCO).
Tuy nhiên, từ sau vụ tấn công ngày 11/9/2001, chưa đầy 9 tháng
sau khi bà lên làm đệ nhất phu nhân, Laura mới bắt đầu bộc lộ các ý kiến về
chính trị của mình một cách tự do, như về việc hôn nhân đồng tính nên là quyết
định của công chúng và không nên có sự kỳ thị. Bà cũng từng có bất đồng quan
điểm với chồng, chẳng hạn như ý kiến ban đầu của Bush về trùm khủng bố Osama bin
Laden, cùng việc mật vụ đã không làm tròn trách nhiệm.
Laura Bush được cựu phát ngôn viên Nhà Trắng Ari Fleischer cho
rằng bà còn được chào đón ở nhiều nơi trên nước Mỹ hơn là bản thân George W.
Bush.
"…Tôi nghĩ người ta biết với những gì ông ấy đang làm, ông đều
nghĩ là tốt cho nước Mỹ, và đặc biệt là trong cuộc chiến chống khủng bố, ông làm
những điều mà ông nghĩ có nghĩa vụ phải làm cho người dân nước Mỹ. Đó là để bảo
vệ họ…", bà từng phát biểu với phát thanh viên kênh tin tức Fox Chris Wallace
vào năm 2006, về tín nhiệm của nhân dân với Tổng thống Bush. Chính phát biểu đó
đã giúp củng cố phần nào lòng tin trong dân chúng vào vị tổng thống và cuộc
chiến Bush phát động. Rõ ràng, Laura Bush đã hoàn thành xuất sắc vai trò một đệ
nhất phu nhân truyền thống - đứng sau và ủng hộ chồng bằng mọi cách có thể.
Michelle LaVaughn Obama (Đệ nhất phu nhân từ 2009 đến nay)
 |
| Michelle Obama khiêu vũ bên chồng. Ảnh: WhiteHouse |
Michelle Obama - phu nhân tổng thống Mỹ gốc Phi đầu tiên trong
lịch sử. Bà được rất nhiều sự chú ý của giới truyền thông ngay từ khi Barack
Obama mới bắt đầu chiến dịch tranh cử, và từ đó vẫn luôn là tâm điểm chú ý của
báo giới. Nhìn chung, Michelle Obama là sự tổng hợp giữa hai người tiền nhiệm
của mình - Hillary Clinton và Laura Bush - rất được nước Mỹ hoan nghênh.
Về học vấn, Michelle có bằng cử nhân của Trường đại học
Princeton và bằng Luật Trường Havard. Về sự nghiệp, bà đã từng làm trưởng phòng
đào tạo tại Đại học Chicago, rồi đến Phó chủ tịch đặc trách đối ngoại và các vấn
đề cộng đồng ở đây. Nhưng khi ông Barack tuyên bố sẽ tranh cử chức tổng thống
vào năm 2008, bà rời chức vụ ở trường đại học để tham gia vào chiến dịch của
chồng.
Bà được coi là "người quyết định" với lối thuyết phục cử tri tài
tình. Michelle biết cách lờ đi những lời chỉ trích sai lầm, và làm theo những
lời khuyên đúng đắn về phong cách trước công chúng. Hình ảnh của bà ngày càng
được đánh bóng hơn, sau khi bà từ bỏ lối ăn mặc toàn hàng hiệu và giọng điệu
thách thức người nghe. Cùng với sự thay đổi, tỷ lệ ủng hộ bà tăng lên.
Michelle nhanh chóng trở thành một phần của văn hóa Mỹ cùng sự
đi lên trong chính trường của Obama. Báo chí và truyền thông đua nhau ca tụng
bà, từ một trong "25 phụ nữ gợi cảm hứng nhất thế giới", "100 cựu sinh viên
Havard", cho đến "10 người mặc đẹp nhất thế giới". Nhưng không giống như Hillary
Clinton, với ảnh hưởng lớn của mình, Michelle khẳng định mình "không hề có sự
hứng thú nào với chính trị" (trong phỏng vấn trên chương trình truyền hình "The
View") và bà chỉ muốn tham gia vào những công việc mang lợi ích cho cộng đồng
miễn không liên quan đến bầu cử.
Michelle Obama, ở cương vị đệ nhất phu nhân đã làm nhiều công
tác xã hội, như đến thăm các bếp ăn từ thiện, đến thăm khu điều trị bệnh ung thư
với Sarah Brown - vợ Thủ tướng Anh Gordon Brown, ủng hộ các gia đình có người
tham gia quân đội và quan trọng nhất là chiến dịch chống lại nạn dịch béo phì ở
trẻ em (Hãy hành động!). Bà được công chúng ủng hộ trong những nỗ lực phổ biến
ăn uống lành mạnh - thay thế thực phẩm chế biến sẵn và các món ăn nhanh bằng rau
quả. Thậm chí Bộ Quốc phòng Mỹ cũng hỗ trợ lời kêu gọi này của bà, vì họ đang có
vấn đề lớn với việc tân binh thừa cân.
Michelle tham gia vào sự nghiệp chính trị của chồng bằng cách...
không tham gia quá nhiều vào đó. Bà không có sự can thiệp nào vào đường lối lãnh
đạo của Barack, cũng như không gây bất cứ sự chú ý nào ngoài những gì cần thiết
để giữ vững hình ảnh "mẫu mực" của mình. Thế nhưng cũng vì thế mà tầm ảnh hưởng
của bà chỉ dừng lại ở mức khiến người dân yêu quý bà, chứ chưa hẳn đã đủ để
khiến họ yêu quý chồng bà hơn nữa.
Tuy nhiên không ai có thể chối cãi rằng những bài phát biểu của
Michelle, ví dụ như tại Hội nghị đảng Dân chủ quốc gia vào đầu tháng 9/2012, đều
rất cảm động và được lòng dân chúng. Một điều nữa là bà và Obama từ đầu đã gần
gũi với tầng lớp trung lưu hơn là đối thủ Mitt Romney, một thương gia giàu có.
Song với quá nhiều lời hứa mà ông Barack chưa thực hiện nổi, ảnh hưởng và sự
được yêu quý của Michelle có thể cũng không làm được gì nhiều dẫu bà luôn luôn
sát cánh bên chồng.
Theo An ninh Thế giới
Geen opmerkingen:
Een reactie posten