Năm 2020 và một mùa Giáng Sinh lạ thường !
Đăng ngày:
Một mùa Giáng Sinh lại đến ! Nhưng năm 2020 này, người dân châu Âu sum họp gia đình đón Noel và Năm Mới trong điều kiện lạ đời : Đeo khẩu trang, Làm xét nghiệm, Giãn cách xã hội… và nhất là trong hoàn cảnh bị phong tỏa, hạn chế di chuyển và tụ tập đông người. Tất cả chỉ vì một người khách không mời duy nhất mà đến : Covid-19.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron ngày 24/11/2020 trong buổi phát biểu truyền hình từng tuyên bố : « Đây chắc chắn sẽ không là một kỳ nghỉ Noel giống như bao lần khác ! ». Câu nói này, vốn dĩ được gởi đến người dân nước Pháp, nay lại có giá trị cho toàn châu Âu. Bởi vì, vào dịp lễ Giáng Sinh, châu Âu cùng lúc phải đối phó với hai mối họa : Làn sóng dịch Covid-19 thứ hai và sự xuất hiện một chủng mới virus corona đến từ Anh Quốc.
Và thế là, từ Paris, Luân Đôn, Roma hay Berlin cho đến cả Seoul, một loạt các biện pháp nghiêm ngặt được ban hành : Siết chặt lệnh giới nghiêm ; Hạn chế số khách mời, người thân dự tiệc mừng Noel hay Năm Mới ; Ban hành lệnh phong tỏa ; Cấm quán bar, nhà hàng, các khu giải trí văn nghệ mở cửa ; Cấm di chuyển giữa các vùng hay Đóng cửa nhiều cơ sở kinh doanh được cho là không thiết yếu…
Bầu không khí Noel vì vậy mà trở nên trầm lắng. Những con phố lớn vẫn lung linh ánh đèn mầu, nhưng vắng cảnh nhộn nhịp chợ đêm Noel, thiếu cả những dòng du khách đến trẩy hội. Giáng Sinh 2020 còn vắng cả những đêm nhạc hội, bởi vì lẽ thông thường đó cũng là mùa lễ hội văn hóa nhộn nhịp, những buổi hòa nhạc, các nhà hát kịch, phòng chiếu xi-nê hoạt động hết công suất.
Nỗi buồn đêm thánh
Covid-19, vị khách không mời mà đến, còn khuấy đảo cả những lễ hội tôn giáo. Không còn khách hành hương lũ lượt đổ về Vatican những ngày cuối năm để thăm viếng mộ thánh Phêrô, tông đồ trưởng của chúa Giê-su, nơi cùng với thời gian đã trở thành trụ sở chính của Kitô giáo, và còn là một trung tâm chính trị và nghệ thuật lớn.
« Thành trì vĩnh cửu » như tiêu đề một bộ phim tài liệu phát trên đài Arte, mỗi năm đón hàng triệu du khách, tấp nập đổ về để chiêm ngưỡng những công trình kiến trúc, hội họa có một không hai trên thế giới, nay cũng vì đại dịch Covid-19, phải chịu chung số phận « hẩm hiu » như bao thủ đô du lịch lớn khác tại châu Âu.
Linh mục Phạm Hoàng Dũng tại Roma, trả lời RFI Tiếng Việt, cho biết, vắng khách hành hương, khách du lịch tuy không khí Noel vẫn có đó, nhưng lễ Giáng sinh được chuẩn bị thầm lặng một cách lạ thường.
« Năm nay Giáng Sinh được chuẩn bị âm thầm hơn. Hằng năm, bốn tuần lễ trước Giáng Sinh, theo phụng vụ công giáo gọi là mùa Vọng, thì mỗi thứ Bảy và Chủ Nhật, các nhà thờ đều có hát Thánh Ca rất là sôi nổi, có thể là chuyên nghiệp, có thể là nghiệp dư.
Năm nay, từ lúc có giãn cách xã hội, việ mỗi tông đến các nhà thờ trở nên rất là nghiêm ngặt do các quy định về số người đến một không gian nhỏ và kín như vậy, các biện pháp an toàn vệ sinh dịch tễ, thế nên các buổi hát Thánh Ca đều bị hủy.
Sau sắc lệnh ngày 04/11 của chính phủ, thì các buổi lễ hay họp công cộng phải kết thúc trước 22 giờ do lệnh giới nghiêm ban hành từ 22 giờ đến 5 giờ sáng hôm sau. Những ai đi lại vào khoảng thời gian này phải có lý do chính đáng, bằng không bị phạt nặng. Do vậy bên giáo phận Roma có thông báo cho các nhà thờ chuẩn bị lễ đêm bắt đầu từ 16 giờ 30 để người dân có thể về nhà trước 22 giờ, giống như ở Việt Nam trước đây phải làm lễ ban chiều lúc 6 giờ chiều. »
Vẫn theo linh mục Phạm Hoàng Dũng, nhiều chương trình dâng thánh lễ cuối năm của giáo hoàng cũng bị Covid-19 làm xáo trộn.
« Ngày 08/12 thường là ngày nghỉ lễ. Đó là ngày lễ Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội. Thông thường vào ngày này, đức giáo hoàng có một buổi lễ rất là lớn vào buổi chiều tại quảng trường Spagna, trước tòa đại sứ Tây Ban Nha, trong một khu vực thương mại sầm uất của Roma. Thế nhưng năm nay, do tình hình dịch bệnh, vào lúc 7 giờ sáng, ngài âm thầm cùng với một số nhân vật thân cận trong Vatican đến đây cử hành cầu nguyện ngắn gọn với các nhân viên cứu hỏa, vệ sinh, rồi ngài đến dâng một thánh lễ ở Vương cung thánh đường Đức Bà Cả (Santa Maria Maggiore), nơi lưu trữ thánh tích của hang đá ngày xưa đức Giê-su được sinh ra ».
Ngày 24/12/2020 này có lẽ sẽ là một « Đêm Thánh Buồn ». Dịch bệnh ngăn cản các tín đồ cũng như bao gia đình người dân Ý muốn đến dự thánh lễ đêm Giáng sinh, do các biện pháp giãn cách xã hội. Vậy còn lễ ban phép lành Ubi Orbi năm nay sẽ ra sao ? Linh mục Phạm Hoàng Dũng cho biết tiếp :
« Ngày xưa, những ai muốn tham dự thánh lễ Giáng Sinh phải xin đăng ký, thì năm nay số lượng còn hạn chế hơn nữa do giới hạn khoảng cách trong nhà thờ.
Về lễ ban phép lành Ubi và Orbi cho toàn thế giới, do dịch bệnh, hiện tại Roma không có du khách, xe lửa xuyên biên giới Ý – Thụy Sĩ, đã bị đóng cửa, các chuyến bay cũng bị giới hạn… Ngày 25/12 chắc chỉ có người dân Roma tại chỗ.
Trong các ngày 24, 25 và 31/12, người dân giữa các quận không được quyền đi lại. Chỉ thị ngày 04/11 đã cấm việc di chuyển giữa các vùng trong các ngày lễ 24, 25 và 31. Do vậy, trong ngày 25/12, ngày lễ ban phép lành chắc chỉ có những người dân sống tại Roma mới có thể đến dự thánh lễ. Ngoài ra, người dân có thể tham dự thánh lễ qua truyền hình. Kể từ khi dịch bệnh bùng phát, ngài vẫn tiếp tục truyền thông qua Internet. »
Như hiểu được tâm trạng của tín đồ, Giáo hội Roma thông báo trong toàn nước Ý và tại thành Roma, mỗi linh mục có thể được dâng bốn thánh lễ thay vì ba như thông lệ là lúc chạng vạng tối, nửa đêm và ban mai.
Noel – Ngày lễ tết của trẻ nhỏ bị Covid đe dọa
Nhưng có lẽ sẽ không có một mùa Noel nào lại gây bấn loạn cho các gia đình như năm 2020. Có nên về thăm ông bà cha mẹ hay là không trong trong bối cảnh dịch bệnh hiện nay ? Nên làm xét nghiệm Covid-19 hay là nên tự cách ly vài ngày trước khi về sum họp gia đình ?
Noel năm nay cũng đã làm bùng lên nhiều tranh cãi trong các gia đình. Liệu chúng ta có nên tụ họp nhiều thế hệ với nhau trong cùng một mâm tiệc hay là phải tuân thủ các khuyến nghị của chính phủ, nghĩa là chỉ có 6 người lớn tối đa (không tính trẻ con) trong cùng mâm cơm ? Trong những gia đình đông con cháu, ai đi ai ở lại ? Một chuỗi những câu hỏi khó có thể trả lời được đặt ra.
Đối với nhà xã hội học Jean Viard, Noel 2020 sẽ là một mùa lễ đáng nhớ. « Trong 10 năm nữa, người ta vẫn sẽ nhớ đến Giáng Sinh 2020, còn Noel 2019 hay 2021, người ta rồi sẽ quên đi », trên đài Franceinfo, nhà nghiên cứu nhận định. Ông Jean Viard lưu ý, lễ Giáng sinh giờ không còn mang nặng ý nghĩa tôn giáo, mà dần dà trở thành ngày tết vui nhộn cho trẻ con nhiều hơn, kể từ sau Công đồng Vatican II.
Chỉ có điều, Noel – ngày lễ của trẻ con, biểu tượng sự sống đang trải qua một giai đoạn bi thảm, có nguy cơ bị Covid-19 tước đoạt. Liệu rằng Giáng sinh 2020 – một mùa lễ không như bao mùa Noel khác có để lại những vết hằn dài lâu hay không ? Dẫu biết rằng khó có thể trả lời, nhưng nhà xã hội học Jean Viard vẫn lạc quan tin vào một tương lai tươi sáng.
« Thật khó trả lời cho câu hỏi này. Tôi nghĩ rằng sẽ có một dạng hạn chế. Trước hết bởi vì gia đình bây giờ ít đông con hơn, nhưng Noel là dịp lễ cùng lúc mang tính gia đình, hạnh phúc và bắt buộc. Cũng như bao dịp nghỉ bắt buộc khác, người ta chỉ thích có một nửa. Và cũng đừng quên rằng tại Pháp, còn có 10 triệu người sống độc thân. Và rồi có 10 triệu người nghèo đối với họ, Noel thật sự không phải là dịp để mua sắm.
Vậy thì tất cả những điều đó sẽ làm thay đổi mối quan hệ của chúng ta ra sao ? Liệu rằng là ngày mai, về mặt cơ bản, một sự thanh đạm nào đó, một sự ràng buộc nào đó sẽ lại trở thành mốt thời thượng, như đã từng có sau chiến tranh, vào thời điểm 30 năm Vinh quang hay không ? Thật khó mà nói được, nhưng điều này buộc chúng ta phải suy nghĩ về ý nghĩa của dịp lễ tết này.
Nhất là, vì chúng ta ngày càng có ít con hơn – chưa tới hai con đối với một phụ nữ - thế nên, trẻ nhỏ giờ có một vị trí quan trọng hơn, và về cơ bản, chúng như những ông hoàng bởi vì con cái ngày càng hiếm. Điều đó cũng có một vai trò quan trọng. Thế nên, người ta có thể tự nhủ chúng ta hãy chờ xem sẽ có bao nhiêu trẻ được sinh ra sau trận đại dịch này. Điều này sẽ được thấy sau kỳ Noel. »
Năm 2020 và một mùa Giáng Sinh lạ thường ! - Tạp chí đặc biệt (rfi.fr)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten