woensdag 29 juni 2022

Những tình bạn kỳ quặc trong thế giới động vật

 

Những tình bạn kỳ quặc trong thế giới động vật

  • Dale Shaw
  • BBC Earth
Other

NGUỒN HÌNH ẢNH,OTHER

Chúng ta đều đã từng xem các video clip được chia sẻ mạnh mẽ trên mạng xã hội, như cảnh chú chó cưỡi trên lưng ngựa, đàn vịt chạy theo con mèo, hay thậm chí con chuột lang nằm ôm con rắn.

Chúng ta luôn cảm thấy ngạc nhiên về câu chuyện tình bạn thân thiết giữa những giống loài khác nhau.

Thế nhưng tại sao một số loài động vật có vẻ như dễ dàng kết thân với nhau theo cách thức rất khó nghĩ là phù hợp, mà thậm chí trông còn hiểm nguy?

Liệu đó có phải là sự kỳ quặc của thế giới tự nhiên, hay còn có những lý do khoa học nào khác nữa ở đằng sau?

Nuôi dưỡng

Getty Images

NGUỒN HÌNH ẢNH,GETTY IMAGES

Các loài cũng thường thể hiện bản năng nuôi con non mạnh mẽ.

Một con tinh tinh 2 tuổi tên là Anjana đã chăm sóc hai con hổ trắng non, Mitra và Shiva, sau khi chúng bị tách khỏi hổ mẹ ở ở một khu bảo tồn động vật hoang dã.

Những con non mồ côi khác trở nên gắn bó một cách lạ thường với động vật khác loài, như con rái cá và con lửng, có tên Brook và Bumble Bee ở một công viên cứu hộ động vật hoang dã tại Somerset của Anh; tại Montana, con chồn hôi có tên là Peanut đã trở thành đại diện mật thiết của chú sư tử non có tên là Annabelle.

Cách xử sự mềm mỏng này khiến cho một con non và một con mẹ trưởng thành khác loài có thể trở nên gắn bó với nhau, ngay cả khi chúng là loài thú săn mồi.

Bản năng nuôi dạy và bảo vệ con non đã lấn át đi sự khác biệt giữa các loài, và lấn át cả thói quen săn mồi của chúng.

Chơi đùa

Getty Images

NGUỒN HÌNH ẢNH,GETTY IMAGES

Tại khu bảo tồn đời sống hoang dã ở Florida, con hươu cao cổ có tên là Bea được đưa vào trong khu vực của con đà điểu Wilma.

Người ta đã nghĩ rằng hai con vật này sẽ giữ khoảng cách với nhau, thế nhưng hóa ra chúng mau chóng trở nên không thể tách rời.

Tại vườn thú San Diego, một chú sói rừng và hai chú dê thả ở các lô cạnh nhau đã chơi đùa, cùng chạy dọc theo hàng rào rồi cùng nằm nghỉ ngơi.

Các loài động vật ưa thích giao tiếp bầy đàn sẽ vượt qua được bất kỳ sợ hãi bản năng nào trước một loài vật khác, nếu như việc chơi đùa với nhau đem lại nhiều lợi ích hơn so với nguy cơ có mối đe dọa nào đó chưa được biết đến.

Bảo hộ

Getty Images

NGUỒN HÌNH ẢNH,GETTY IMAGES

Lulu đã trở thành hình "heo dẫn đường" cho con bò bị mù tên là Baby tại một trang trại ở Massachusetts: nó dẫn con bò đi tìm thức ăn và đảm bảo rằng con bò không va phải bất kỳ thứ gì trên đường đi.

Tại một nông trại khác ở Hoa Kỳ, con ngỗng và con ngựa lùn gốc đảo Shetland đã trở nên thân thiết với nhau và tình cảm ngày càng trở nên gắn bó khi con ngựa bị ốm. Con ngỗng đập cánh, kêu ầm ĩ và tấn công vào bất kỳ người nào tìm cách đến gần để chữa trị cho con ngựa.

Và có nhiều tường thuật nói cá voi và cá heo giúp đỡ các loài vật khác gặp nạn, gồm cả giúp đỡ con người.

Người ta vẫn chưa rõ tại sao động vật lại có thể từ bỏ bản năng phòng thủ có sẵn của mình để giúp đỡ các loài khác.

Trong một số trường hợp, đó có thể là do chúng nhận lầm: một con vật có thể tưởng nhầm một con vật khác là đồng loại với mình.

Tuy nhiên, cách lý giải trên khó lòng ứng được vào trường hợp tình bạn giữa con ngỗng và con ngựa nêu trên.

Tuy rằng việc gán ghép cảm xúc của con người lên động vật luôn là điều nguy hiểm, nhưng sự cảm thông có vẻ như là bằng chứng dễ nhận thấy trong một số những trường hợp kể trên.

Nương tựa vào nhau

Getty Images

NGUỒN HÌNH ẢNH,GETTY IMAGES

Đà điểu và ngựa vằn được theo dõi trong những khu vực sinh sống khép kín, bởi chúng đều là con mồi của những loài thú đi săn theo đàn.

Trong lúc đà điểu không nhìn được xa còn ngựa vằn nhìn xa rất tốt thì khứu giác của ngựa vằn rất tệ còn đà điểu lại rất nhạy bén trong việc đánh hơi.

Kết hợp với nhau, chúng tạo nên sự bảo hộ lẫn nhau tốt hơn nhiều.

Lửng mật rất thích được ong báo mật dẫn đường tới tổ ong, thứ là món khoái khẩu của chúng.

Không dễ thương ngọt ngào như mối quan hệ giữa mèo với vịt, nhưng sự kết hợp tinh tế này xảy ra tương đối nhiều trong vương quốc động vật. Chúng học cách nương bên kẻ thù và phối hợp với nhau để cùng được lợi.

Khó hiểu

Getty Images

NGUỒN HÌNH ẢNH,GETTY IMAGES

Mèo và chim không phải là những cặp đôi bạn hữu tuyệt vời nhất, thế nhưng tại một nông trại ở Suffolk, chú mèo nhận nuôi con gà con vừa thoát chết khỏi một cú cáo vồ; nó đem con gà tắm rửa sạch sẽ, và chăm sóc người bạn tội nghiệp cho tới khi hai bên sẽ trở thành vô cùng thân thiết.

Tại một sở thú ở Siberia, một con hổ đã kết bạn với một con dê vốn bị bỏ bên ngoài cái chuồng làm mồi ăn.

Con hổ này đã đương nhiên chén hết tất cả những con dê được đưa tới làm thức ăn, nhưng lại kết bạn với một con duy nhất này, và chúng đã trở nên gắn bó không thể tách rời.

Có một thuyết được đưa ra, đó là vào thời điểm con dê được bỏ vào thì con hổ đang lúc cảm thấy cô đơn chứ không thấy đói. Thế nên nó muốn kết thân thay vì vồ lên ăn thịt con dê. Quả là con dê may mắn này chỉ đơn giản là xuất hiện đúng chỗ, đúng thời điểm mà thôi.

Tin liên quan

Kiến lửa kết bè vượt lũ ở rừng Amazon

 

Kiến lửa kết bè vượt lũ ở rừng Amazon

Other

NGUỒN HÌNH ẢNH,OTHER

Động vật thường phát triển những tập tính thích nghi phi thường để tồn tại dưới những điều kiện sống khắc nghiệt.

Nhưng điều gì sẽ xảy ra ở những vùng địa chất luôn thay đổi suốt ngày như rừng mưa nhiệt đới Amazon khi mà khí hậu thay đổi bất thường chỉ trong tính tắc? Làm thế nào mà các loài động vật nơi đó học được khả năng thích nghi?

Rừng mưa nhiệt đới Amazon là một vùng rộng bạt ngàn đến mức có thể bỏ cả Vương quốc Anh và Cộng hoà Ireland vào đó 17 lầm mới hết, và là khu rừng có một hệ sinh thái vô cùng đa dạng với gần 40,000 loài thực vật khác nhau, 2.5 triệu loài côn trùng cư ngụ - và thêm vô số những giống loài mà chúng ta còn chưa biết đến nữa.

Getty Images

NGUỒN HÌNH ẢNH,GETTY IMAGES

Chụp lại hình ảnh,

Khí hậu ở rừng mưa nhiệt đới Amazon thay đổi tức thì chỉ trong tích tắc, có thể gây nên những trận lũ kinh hoàng

Có hàng tỷ các cây cối trong rừng, nước được rễ cây hút lên, chuyển lên những tán trên cao rồi xả vào không trung trong quá trình được gọi là sự thoát hơi nươc (evapotranspiration).

Nước bốc hơi sau đó tụ lại thành mây, rồi cuối cùng chuyển thành mưa, và khi trút xuống Amazon thì cơn mưa trở nên nặng hạt, mưa rất mau, biến khu rừng trở thành một trong những nơi ẩm ướt nhất trên Trái Đất.

Khi thử thách sinh tử này xảy ra, các loài sinh vật nơi đây chỉ có hai lựa chọn duy nhất: một là phải vượt được qua mực nước để leo lên cây, hai là bắt đầu lặn ngụp cầm cự qua ngày.

Thế nhưng có một loài sinh vật tuy nhỏ bé nhưng lại rất tinh khôn, biết cách sống sót qua thử thách này nhờ vào việc sử dụng sự khéo léo linh hoạt đặc trưng của loài, hoặc nói chính xác hơn, là khả năng làm việc nhóm và đoàn kết giữa các cá thể.

Đó chính là loài kiến lửa, được đặt têndo cảm giác đau đớn nhức nhối như lửa đốt mà chúng gây ra khi cắn loài khác để phòng vệ.

Kiến lửa sống thành từng đàn lớn dưới lòng đất, đồng nghĩa là chúng sẽ đặc biệt gặp rắc rối to mỗi khi cơn mưa kéo đến.

Nhưng chúng đã tạo ra được một giải pháp thích nghi tuyệt vời khi tổ của chúng bắt đầu bị ngập lụt.

Lúc nước dâng lên, hàng loạt con kiến thợ và kiến lính bắt đầu trồi lên từ dưới lòng đất, với kiến chúa và những ấu trùng của đàn trên lưng.

Silverback Films

NGUỒN HÌNH ẢNH,SILVERBACK FILMS

Chụp lại hình ảnh,

Kiến lửa kết thành bè từ chính thân chúng để vượt lũ

Khi đã ở trên mặt nước (kiến lửa có thể nổi được nhưng không thể cầm cự lâu trên mặt nước), các con kiến trong đàn bắt đầu liên kết lại với nhau, chúng khoá chân với các con xung quanh, và dần dần kết nên một cái bè khổng lồ, nổi được nhờ sức căng bề mặt của nước.

Xung quanh cơ thể kiến lửa có một lớp lông nhỏ mịn giúp giữ được một lớp không khí mỏng và chính lớp không khí này sẽ giúp chiếc bè cứu sinh kiến nổi một cách vững chãi trên mặt nước, đồng thời tạo nên một tấm đệm chất lượng cho tất cả thành viên trôi lềnh bềnh cùng nhau.

Số lượng kiến kết bè cứu sinh cùng nhau có khi lên tới 100.000 con. Bè kiến có thể trôi lềnh bềnh trong nhiều tuần mà không con nào bị chết đuối, chính là nhờ tới lớp không khí mỏng đã giúp chúng nổi.

Kiến chúa và các ấu trùng được ở vùng trung tâm - phần khô nhất của chiếc bè cứu sinh hình bánh kếp này - và được những con kiến xung quanh bảo vệ.

Các nhà sinh vật học và các kỹ sư đều vô cùng kinh ngạc trước khả năng chuyển biến, thích nghi thần tốc của loài kiến lửa khi kết bè vượt lũ, với các bộ phận cơ thể khóa chặt vào nhau như kết cấu của một loại vải sinh học, và dường như chúng không cần một con đầu đàn đứng ra để điều phối việc này.

Các chú kiến lửa làm điều này hoàn toàn theo bản năng và tập tính thích nghi vì chúng biết khi nào cần làm và làm như thế nào để phối hợp hiệu quả với nhau.

Getty Images

NGUỒN HÌNH ẢNH,GETTY IMAGES

Chụp lại hình ảnh,

Khi cập bến một bãi đất khô ráo, kiến lửa sẽ bơi thành từng cụm để thám thính tìm nơi làm tổ mới. (Ảnh: Tim Bingham

Kết bè vững chãi vượt lũ được, song mọi thứ không phải sẽ đương nhiên thuận buồm xuôi gió suốt cả hành trình.

Khi bè kiến trôi trên mặt nước, nó sẽ chịu sự tác động mạnh mẽ của dòng chảy và các cơn sóng, và thậm chí có thể phải trôi lềnh bềnh trong nhiều tuần trước khi có thể cập bến một bãi đất khô ráo - đấy là trong trường hợp chúng có thể cập bến an toàn.

Cá và những con thú săn mồi khác rõ ràng là rất thích thú khi trông thấy một món ăn xế ngon lành bỗng nhiên ở đâu trôi tới ngay trước mắt, và cho dò những con kiến ở ngoài rìa kiên cường cùng nhau kháng cự thì vẫn có những con trong đàn bị xơi tái bởi những sinh vật đói bụng này.

Nhưng nếu bè kiến có thể cập bến một vùng đất khô ráo, thì chúng sẽ nhanh chóng tách dần ra và bơi thành từng cụm, mang trên lưng những con non và kiến chúa.

Trên thực tế, loài kiến lửa đã biến thiên tai lũ lụt thành lợi thế của chúng, bằng cách coi đây là cơ hội để di cư đến các bãi thức ăn mới.

Đàn kiến sẽ đợi nước lũ rút đi rồi chúng sẽ cùng nhau dựng xây một tổ ấm mới dưới lòng đất.

Và khi những cơn mưa nặng hạt bất thình lình đổ ập đến, những chú kiến lửa kiên cường sẽ lại kết thành bè cứu sinh và lên đường chu du đến vùng đất mới.

Tin liên quan