Vanavond (9-1-2025) vier op een rij: Venus, Mars, Jupiter én Saturnus zichtbaar
Het komt niet vaak voor en het is daarom de moeite waard om vanavond even naar buiten te kijken: de planeten Mars, Jupiter, Saturnus en Venus zijn alle vier met het blote oog te zien. "Mijn hart gaat daar sneller van kloppen", zegt sterrenkundige Ignas Snellen. Hoe laat moet je precies kijken en waar kun je ze zien?
e vragen het Adrie Warmenhoven, directeur Planetarium Franeker, en hoogleraar Observationele astrofysica Ignas Snellen aan de Universiteit Leiden.
Allereerst goed om te weten: planeten draaien net als de aarde om de zon. Dat doen ze omdat ze door zwaartekracht worden aangetrokken, zegt hoogleraar Snellen. "In een kleine baan gaat het rondje snel, als je verder weg staat zoals Jupiter, gaat het langzamer. Dat zijn de zwaartekrachtswetten van Newton."
Iedere nacht een ander beeld
Onze planeet doet daar een jaar over. Mars doet 1,5 jaar over een rondje, Jupiter 11 jaar, Saturnus zelfs 30 jaar. "Daardoor zijn ze altijd ergens anders", zegt Adrie Warmenhoven. Dat betekent dat je iedere avond en nacht een ander beeld ziet.
Dan zul je denken: dat wordt nog flink zoeken vanavond. Maar dat valt mee. De planeten staan altijd op één lijn, omdat ze rond de zon draaien op een plat vlak, de ecliptica genaamd. Sommige planeten hebben banen die iets boven of onder dit vlak gekanteld zijn, maar ze liggen allemaal min of meer op hetzelfde niveau als groeven op een langspeelplaat.
Nu is het dus de kunst om die lijn te vinden waarop de planeten zich verplaatsen. Dat is vrij makkelijk: voor ons gezien beweegt ook de zon op deze lijn.
Mars en Jupiter
Vanavond rond 18.00 uur, even na zonsondergang, is de situatie als volgt. Op de plek waar 's ochtends de zon is opgekomen zien we Mars omhoog komen. Dat is in het oosten. Iets eerder was Jupiter al opgekomen op diezelfde plek en die staat dus al wat hoger.
De planeten Saturnus en Venus zien we dan juist aan het andere eind van de lijn: daar waar de zon is ondergegaan. Dat is in het zuidwesten. Tip: voor de smartphone bestaan verschillende apps die je kunnen helpen de planeten te vinden. In dit artikel staan screenshots van de app Starwalk.
"Het duidelijkst is nu Venus", zegt Adrie Warmenhoven. "Die zie je gelijk oplichten. Ik zag die dinsdagavond ook toen ik naar huis reed als een heldere stip aan de hemel." Ook Jupiter is duidelijk te zien. "Jupiter is ontzettend groot."
Snellen vertelt dat de planeten Venus en Jupiter zo fel zijn, dat ze zelfs vanuit de stad zijn te zien. "Niet met een speciaal brilletje of telescoop."Goed nieuws is ook dat het vanavond redelijk helder is. "Het zal niet helemaal onbewolkt zijn", zegt Marc de Jong. "Maar we komen in een luchtsoort terecht met zowel buien als opklaringen." In het noordwesten en midden van het land zijn de kansen op een heldere hemel het grootst, in het zuidwesten heb je meer kansen op bewolking.
Vanavond vier op een rij: Venus, Mars, Jupiter én Saturnus zichtbaar
Geen opmerkingen:
Een reactie posten