Doanh số bán xe máy điện liệu có bùng nổ trên toàn châu Á?

Những hình ảnh người dân Việt Nam chở hàng cồng kềnh hay cả gia đình trên một chiếc xe máy đã trở nên quá đỗi quen thuộc

NGUỒN HÌNH ẢNH,GETTY IMAGES

Chụp lại hình ảnh,

Những hình ảnh người dân Việt Nam chở hàng cồng kềnh hay cả gia đình trên một chiếc xe máy đã trở nên quá đỗi quen thuộc

Khi nhắc đến "xe điện" ở Anh, người ta ngay lập tức liên tưởng đến hình ảnh của một chiếc Tesla hoặc một chiếc ô tô tương tự. Nhưng trên khắp châu Á, cuộc chiến giành ngôi thống trị thị trường xe điện tập trung vào xe máy.

Ghé thăm hầu hết các quốc gia châu Á, bạn sẽ ngay lập tức nhận ra rằng xe máy tràn ngập khắp nơi.

Thường được dùng như một chiếc ô tô gia đình - nhưng giá cả phải chăng hơn nhiều - không có gì lạ khi thấy một chiếc xe hai bánh chở cả một gia đình, cho dù bạn đang ở Đài Loan, Campuchia, Ấn Độ hay Indonesia.

Trên thực tế, châu Á chiếm hơn một nửa tổng doanh số bán xe máy toàn cầu và ở một số quốc gia, việc một gia đình không sở hữu một chiếc xe máy là điều không bình thường.

Lấy ví dụ Thái Lan, quốc gia có tỷ lệ sử dụng xe máy trên đầu người cao nhất. Có 87% hộ gia đình sở hữu ít nhất một chiếc xe máy, thường là dòng xe tay ga có sàn để chân mà người lái có thể đặt chân ngay phía trước.

Theo sau Thái Lan là Việt Nam (86%), Indonesia (85%) và Malaysia (83%) về tỷ lệ hộ gia đình sở hữu một xe máy. Đến các thị trường khổng lồ là Trung Quốc và Ấn Độ, con số này giảm xuống lần lượt là 60% và 47%, vẫn cao hơn nhiều so với một quốc gia phương Tây là Anh với 7%.

Thái Lan là quốc gia có tỷ lệ sử dụng xe máy cao nhất

NGUỒN HÌNH ẢNH,GETTY IMAGES

Chụp lại hình ảnh,

Thái Lan là quốc gia có tỷ lệ sử dụng xe máy cao nhất

Phần lớn xe máy ở châu Á hiện đang chạy bằng xăng, nhưng các chuyên gia giao thông cho rằng một sự chuyển đổi lớn sang các phiên bản chạy bằng điện hiện đang diễn ra nhanh chóng.

Arushi Kotecha, một nhà phân tích kỹ thuật tại nhóm nghiên cứu toàn cầu Economist Intelligence Unit, cho biết: "Chúng ta đang thấy một quy mô tăng trưởng rất lớn [về doanh số bán xe máy điện], đặc biệt là ở châu Á, vì những lý do sau đây."

"Đầu tiên, là thu nhập cá nhân sau thuế, đặc biệt là bên ngoài Trung Quốc, ở các thị trường như Ấn Độ và Đông Nam Á, vẫn ở mức trung bình thấp, khiến người ta không thể mua ô tô.

"Tiếp theo, đặc biệt là vào thời điểm này, khi lạm phát khiến giá lương thực và nhiên liệu quá cao. Việc đó sẽ làm tăng thêm chi phí của một chiếc xe chạy bằng xăng. Đó là lý do tại sao chúng tôi nghĩ rằng việc chuyển đổi sang xe [máy] điện sẽ diễn ra nhanh hơn nhiều."

Xe máy điện có ngoại hình rất giống với xe máy chạy bằng xăng thông thường

NGUỒN HÌNH ẢNH,OLA

Chụp lại hình ảnh,

Xe máy điện có ngoại hình rất giống với xe máy chạy bằng xăng thông thường

Bà Kotecha nói thêm rằng doanh số bán xe máy điện ở châu Á có thể tăng gấp 3-4 lần mức hiện tại vào cuối thập kỷ này, và nhu cầu trên toàn cầu cũng tăng ở mức tương tự.

Trong khi đó, một báo cáo vào đầu năm nay dự đoán rằng doanh số bán xe máy điện trên toàn thế giới sẽ tăng gấp đôi từ 15,73 tỷ USD vào năm 2020 lên 30,52 tỷ USD vào năm 2030.

Presentational grey line

Xe máy điện là gì?

  • Không nên nhầm lẫn xe máy điện với xe sử dụng động cơ đẩy bằng điện, hay còn gọi là xe đạp điện.
  • Xe đạp điện vẫn có bàn đạp và động cơ điện được thiết kế chủ yếu để hỗ trợ người dùng, giúp việc đạp xe trở nên dễ dàng hơn
  • Xe đạp điện bị hạn chế về công suất và tốc độ. Ở Anh, công suất giới hạn ở 250 watt và tốc độ giới hạn ở khoảng 25km/ giờ.
  • Ngược lại, xe máy điện có thể mạnh và chạy nhanh ngang với các loại xe chạy xăng và yêu cầu người sử dụng phải có bằng lái xe máy.
  • Một sự nhầm lẫn nữa đến từ chữ "xe tay ga" (scooter) có hai nghĩa. Thứ nhất là một cách gọi chung của các dòng xe tay ga có sàn để chân mà người sử dụng để chân trực tiếp ở phía trước.
  • Thứ hai là kick scooter, một loại xe tay ga mà người dùng đứng trên một tấm ván mỏng, trong khi điều khiển tay lái dọc, dài, được gắn vào bánh trước, ở phía trên. Phiên bản chạy bằng điện của những chiếc xe tay ga này được gọi là xe scooter điện (e-scooter), và hiện nay đặc biệt phổ biến ở Anh cũng như các nước Châu Âu.
Presentational grey line

Trung Quốc hiện đang thống trị thế giới về sản xuất xe máy điện, trong đó chủ yếu là xe tay ga.

Một trong những nhà sản xuất lớn nhất là NIU Technologies có trụ sở tại Bắc Kinh, đã tung ra những mẫu xe đầu tiên vào năm 2015. Joseph Constanty, giám đốc chiến lược toàn cầu của công ty, mô tả họ 'như thể là con của Tesla và Vespa'

Theo ông Constanty, những xe máy điện trước đây ở Trung Quốc dùng pin axit chì nặng. Ông cho biết NIU là công ty đầu tiên ở Trung Quốc bán xe máy điện dùng pin lithium hiện đại tương tự như pin trên xe Tesla hoặc trên điện thoại di động.

"Vì vậy, chúng tôi thật sự là người tiên phong trên thị trường Trung Quốc, và hầu như là trên toàn cầu vào thời điểm đó. Và chúng tôi đã có khả năng chiếm lĩnh thị trường", ông nói.

Hai bạn trẻ Đài Loan chạy xe máy điện

NGUỒN HÌNH ẢNH,GOGORO

Chụp lại hình ảnh,

Hai bạn trẻ Đài Loan chạy xe máy điện

Ở Trung Quốc, xe máy điện đang được chính phủ khuyến khích và ủng hộ như một biện pháp giúp giải quyết việc ô nhiễm đô thị. Tuy nhiên, ở các nước khác, chẳng hạn như Campuchia và Lào, ngành công nghiệp xe máy điện về cơ bản bắt đầu từ con số không.

Tu Le, người sáng lập và giám đốc điều hành của công ty phân tích ô tô Trung Quốc Sino Auto Insights, cho biết "vẫn còn rất nhiều khó khăn phải giải quyết" trước khi xe máy điện có thể phổ biến trên toàn châu Á. Một điều quan trọng là cần phải có nhiều trạm sạc, vốn dĩ phức tạp hơn ở các vùng nông thôn.

Trong khi các nhà sản xuất xe máy lớn của Nhật Bản như Yamaha và Honda bây giờ mới đang sản xuất các mẫu xe điện thì thị trường xe máy điện châu Á đã được dẫn dắt bởi các công ty mới hơn.

Một trong số đó là Gogoro của Đài Loan. Thêm vào đó, hãng này đã có giải pháp cho vấn đề người sử dụng phải có mặt cạnh xe khi xe đang sạc điện.

Thay vì các trạm sạc, người dùng của Gogoro ở Đài Loan chỉ cần lái xe đến một trong hơn 2.200 trạm pin rồi đổi pin miễn phí. Các trạm đổi pin ở ngoài trời này hoạt động 24h/ ngày và có thể chống chịu lại bão và cái nóng gay gắt của mùa hè Đài Loan.

Gogoro cho phép người dùng thay pin mới

NGUỒN HÌNH ẢNH,GOGORO

Chụp lại hình ảnh,

Gogoro cho phép người dùng thay pin mới

Gogoro hiện đang có kế hoạch cung cấp công nghệ đổi pin này cho các công ty đối tác trên khắp châu Á, bao gồm Hero ở Ấn Độ, Gojek ở Indonesia, DCJ và Yadea ở Trung Quốc. Gogoro cũng đang hợp tác với Yamaha của Nhật.

Horace Luke, giám đốc điều hành của Gogoro, cho biết công ty này đang cố gắng trở thành "Android" của thế giới xe máy điện, cung cấp nền tảng vô hình cho các thương hiệu khác.

Ông ví công nghệ đổi pin của công ty mình với hệ thống điện thoại di động khi khuyến khích sự đổi mới bằng cách cho phép các nhà sản xuất thiết bị có nhiều tự do hơn trong việc tùy chỉnh điện thoại.

Với tinh thần này, Gogoro cũng dự định chia sẻ phần mềm quản lý pin của mình, giúp kéo dài tuổi thọ của pin.

Tuy nhiên, trong khi một số công ty trong lĩnh vực xe máy điện đang ấp ủ những dự định lớn lao, thì những công ty khác gần đây lại gặp phải một số vấn đề nổi cộm. Hãng Ola Electric của Ấn Độ đã gây chú ý trong vài tháng qua khi một chiếc xe máy điện của họ bốc cháy.

Hai hãng xe máy điện khác của Ấn Độ cũng đã báo cáo về các các vụ cháy xe từ cuối năm ngoái là Okinawa và Jitendra New EV Tech. Trong tất cả các trường hợp này, nguyên nhân gây ra cháy xe là do pin bị lỗi.

Doanh số bán xe máy điện liệu có bùng nổ trên toàn châu Á? - BBC News Tiếng Việt