Nieuwe kleurenbeelden van Uranus en Neptunus: een vergelijking van de ijsreuzen

Uranus en Neptunus, gefotografeerd door Voyager 2 op 24 januari 1986 resp. 25 augustus 1989 (PIA18182 and PIA01492). Beide planeten tonen nu vergelijkbare tinten blauw sinds de herziening van kleurtinten begin dit jaar. Compositiefoto van beelden uit Voyager 2's Imaging Science System (ISS), doorheen in spectrum UV tot oranje (290 – 650 nm). Foto: NASA/JPL-Caltech/Björn Jónsson© Scientias.nl

De ruimtesonde Voyager 2 heeft in 1986 en 1989 iconische foto’s gemaakt van de ijsreuzen Uranus en Neptunus, waarmee de aard van deze verre planeten voor het eerst gedetailleerd werd vastgelegd. Hoewel Uranus bleekblauw en Neptunus diepblauw leek, bleken deze beelden verre van accuraat. Dankzij nieuwe technologie en recente reconstructies zijn de kleuren van beide planeten nu nauwkeuriger weergegeven, met een opvallende overeenkomst tussen hun tinten.

De oorspronkelijke Voyager 2-beelden, samengesteld uit opnamen van het Imaging Science System (ISS) door verschillende filters, toonden Uranus als lichtblauw en Neptunus als donkerblauw. Echter, het beeld van Neptunus was destijds sterk bewerkt om zwakkere details naar voren te brengen. Pas bij recente reconstructies, gebaseerd op spectroscopische gegevens en nieuwe algoritmes, blijkt dat Uranus en Neptunus in werkelijkheid meer op elkaar lijken qua kleur dan eerder werd gedacht.

Uranus (links) en Neptunus (rechts), gefotografeerd door Voyager 2 op 24 januari 1986 resp. 25 augustus 1989 (opnamen PIA18182 en PIA01492). Beide planeten tonen nu vergelijkbare tinten blauw sinds de herziening van de oorspronkelijke compositiefoto eerder dit jaar. Compositiefoto van beelden uit Voyager 2’s Imaging Science System (ISS), doorheen diens filters met spectraalkleuren UV, violet, blauw, groen en orange (spectrum 290 – 650 nm). Foto: NASA/JPL-Caltech/Björn Jónsson

De kleurschakeringen van deze twee ijsreuzen worden grotendeels bepaald door het methaangehalte in hun atmosferen, dat bepaalde golflengten van licht absorbeert. Uit onderzoek blijkt dat de verschillen tussen de kleuren van Uranus en Neptunus kleiner zijn dan vaak werd aangenomen. Deze bevindingen zijn ondersteund door recente waarnemingen van de Hubble Space Telescope en grondtelescopen, die de atmosferische dynamiek en chemie van de planeten verder in kaart hebben gebracht.

IJsreuzen

Uranus en Neptunus zijn de twee planeten die het verst van de zon zijn verwijderd. De planeten kunnen gerekend worden tot de ijsreuzen: dat betekent dat ze groter zijn dan rotsachtige planeten (zoals Aarde en Mars), maar kleiner dan gasreuzen (zoals Saturnus en Jupiter). De gemiddelde temperatuur is er ongeveer -195 °C en -220 °C.

De helderheid van Neptunus neemt bovendien door de zonnecycli van de zon toe en af, alsof er een seizoenswerking optreedt. Dat komt doordat er een fotochemische reactie plaatsvindt in de bovenste laag van de atmosfeer van Neptunus. Wij schreven daar twee jaar terug ook over (zie hier). Ook voor deze variaties kon op basis van langdurige opnames van de planeet door andere telescopen worden gecompenseerd.

“Afbeeldingen a en b tonen de oorspronkelijk gemaakte compositiefoto’s uit Voyager 2-opnamen van Uranus en Neptunus in 1986 en 1989, waarin de planeten respectievelijk bleekgroenblauw en donkerblauw lijken (NASA/JPL-Caltech). Deze beelden zijn nadien aangepast om meer details zichtbaar te maken, vooral in het geval van Neptunus. Panels c en d tonen recentere composities met nauwkeurigere weergave van hun werkelijke kleuren, waarbij de overeenkomsten tussen beide planeten duidelijker worden (NASA/JPL-Caltech/Björn Jónsson).”

Middels de herziene foto’s verkrijgen wetenschappers een beter begrip van de atmosferen van Uranus en Neptunus, die model kunnen staan voor vergelijkbare planeten in andere zonnestelsels. De Voyager 2-missie, hoewel al tientallen jaren geleden, blijft bijdragen aan onze kennis van de buitenste regionen van ons zonnestelsel.

Klik hier om een hogeresolutie-afbeelding te bekijken van de herziene compositiefoto van Neptunus en Uranus.

De afgelopen decennia hebben ruimtetelescopen en satellieten prachtige foto’s gemaakt van nevels, sterrenstelsels, stellaire kraamkamers en planeten. Ieder weekend halen we een indrukwekkende ruimtefoto uit het archief. Genieten van alle foto’s? Bekijk ze op deze pagina.

Meer wetenschap? Lees de nieuwste artikelen op Scientias.nl .

Nieuwe kleurenbeelden van Uranus en Neptunus: een vergelijking van de ijsreuzen (msn.com)