Giám sát lưu thông hàng hải, thị trường đầy triển vọng
Đăng ngày:
Mật độ tàu bè trên biển càng đông, các hoạt động bất hợp pháp trên biển càng lúc càng nhiều, dịch vụ giám sát lưu thông hàng hải càng cần thiết. Theo dõi tàu, thuyền từ vệ tinh đáp ứng nhu cầu về thương mại, về an ninh và cả về mặt chiến lược. Hiện chỉ có ít công ty bảo đảm dịch vụ này mà Pháp là một trong những quốc gia tiên phong.
Tháng 6/2021 hãng CLS vừa được Hải Quân Pháp chọn để cung cấp dữ liệu cho phép giám sát không gian biển. CLS là một hãng tư nhân cộng tác với Trung Tâm Quốc Gia Nghiên Cứu Không Gian CNES. Nhờ các lãnh thổ hải ngoại từ Nouvelle Calédonie đến Guadeloupe, Martinique … Pháp có diện tích biển lớn thứ nhì trên thế giới, chỉ sau có Hoa Kỳ. Ba tháng trước khi ký hợp đồng cho giai đoạn 2021-2025 với Hải Quân Pháp, CLS trúng thầu với Indonesia nhằm hỗ trợ Jakarta « phát triển không gian biển, tăng cường an ninh, bảo đảm mức độ an toàn cho các hoạt động trên biển, hỗ trợ trung tâm thủy văn, đáp ứng nhu cầu của các nhà khí hậu học, địa chất học tại quốc gia với 17.000 hòn đảo lớn nhỏ » này.
CLS có trụ sở tại thành phố Toulouse, miền tây nam nước Pháp và một chi nhánh đặt tại Brest -vùng Bretagne. Công ty có hơn 300 vệ tinh quan sát thu thập các tín hiệu radar, hay tín hiệu phát đi từ Hệ Thống Nhận Diện Tự Động – AIS…
CLS cung cấp hình ảnh vệ tinh, dữ liệu cho phép định vị một cách chính xác nhất ở bất kỳ thời điểm nào về vị trí của tàu thuyền đang hoạt động trên biển. Những dữ liệu mà CLS có được là nhờ vào hai công ty khởi nghiệp của Pháp : một là Preligens sử dụng trí thông minh nhân tạo để phân tích các dữ liệu thu thập được từ không gian về vị trí của các tàu thuyền trên Trái Đất. Công ty khởi nghiệp thứ nhì là Unseelabs, trụ sở tại thành phố Rennes, miền tây nước Pháp.
Unseelabs do ba anh em gia đình Gallic sáng lập và đã được quỹ đầu tư của bộ Quốc Phòng Pháp quan tâm. Hiện tại quỹ Definvest là một trong những nguồn tài trợ chính của công ty khởi nghiệp này, còn CLS là một khách hàng quan trọng của anh em gia đình Gallic. Trên đài truyền hình France 24, Clément Gallic, một trong ba nhà sáng lập Unseelbas giới thiệu qua về hoạt động của công ty được thành lập từ 2015 :
« Chúng tôi chuyên phát hiện những tín hiệu sóng điện từ, phát đi trừ không gian có nghĩa là chúng tôi lắp đặt cả một hệ thống ăng -ten qua vệ tinh để định vị các tín hiệu sóng điện từ phát đi từ mặt đất. Dịch vụ này cho phép giám sát các hoạt động trên biển vào bất kỳ thời điểm nào, và qua đó chúng tôi xác định vị trí của tàu, thuyền trên biển ngay cả trong trường hợp bị mất sóng radio. Chúng tôi có thể xác định một cách chính xác, tại một vùng biển nào đó, có bao nhiêu tàu đang hiện diện và nếu càng có nhiều ăng ten vệ tinh thì mức độ chính xác càng lớn và càng gần với thực tế ».
Tháng 5/2020 công ty khởi nghiệp này vừa huy động được 20 triệu euro tiền vốn. Hoạt động với khoảng 30 nhân viên, doanh thu năm ngoái là 3 triệu euro. 10 khách hàng quan trọng nhất của Unseelabs là các định chế của Nhà nước, như vừa nói trong số này có Pháp, Indonesia. Hãng này cũng vừa ký được một hợp đồng quan trọng với tập đoàn của Nhật Marubeni Corporation. Unseelabs dự trù trang bị thêm nhiều vệ tinh từ nay đến năm 2025 để nâng cao mức độ chính xác trong công việc cung cấp thông tin định vị tàu thuyền trên biển.
Phục vụ mục tiêu an ninh
Vậy công nghệ của Unseelabs được sử dụng vào những mục đích nào ? Clément Gallic giải thích : ở cấp quốc gia, mục tiêu nhằm ngăn ngừa các hoạt động đánh bắt, khai thác tài nguyên biển bất hợp pháp, giám sát những hoạt động của một số tàu xả xăng dầu bẩn ra biển làm ô nhiễm đại dương và các khu bảo tồn sinh thái. Ngoài ra khu vực kinh tế tư nhân cũng rất quan tâm đến công nghệ mới Unseelabs sử dụng :
« Cần biết rằng lưu thông hàng hải chiếm đến 80 % các hoạt động di chuyển trên mặt đất. Điều đó có nghĩa là trên biển có hàng trăm ngàn tàu, thuyền cùng hiện diện một lúc và rất khó để theo dõi hoạt động của những chiếc tàu này. Bình thường ra chúng ta quan sát dấu vết phát đi từ Hệ Thống Nhận Diện Tự Động – AIS qua vệ tinh. Nhưng có thể vì một lý do nào đó, như trong các hoạt động đánh bắt hải sản trái phép tại các khu bảo tồn hay ngoài phạm vi được hoạt động chẳng hạn, thuyền trưởng bất kỳ lúc nào cũng có thể quyết định cắt hệ thống AIS. Với công nghệ chúng tôi sử dụng, mình vẫn có thể xác định rõ tàu hoạt động trái phép đó đang ở khu vực nào. Nhưng không chỉ có thế, chúng tôi làm việc với các hãng bảo hiểm để xác định xem tàu có đi vào những vùng nguy hiểm hay không. Chúng tôi cũng rất năng động trong việc bảo vệ an ninh cho các dàn khoan ngoài khơi …
Thoạt đầu đây là một dịch vụ nhằm ngăn chận các các hoạt động phi pháp trên biển và thật ra chúng tôi công tác với bên Hải Quân Quốc Gia, với các toán tuần duyên. Nhưng bên cạnh đó, như vừa nói hãng của chúng tôi chủ yếu phát triển trong lĩnh vực dân sự. Tư nhân, hay các hãng bảo hiểm thường liên lạc với chúng tôi. Mảng bảo vệ các cơ sở hạ tầng ở ngoài khơi chiếm một phần quan trong trong doanh thu của hãng.
Clément Gallic cho biết, hiện tại công ty khởi nghiệp này gần như một mình một chợ :
« Phát hiện những tín hiệu trong không gian tới nay chưa là một bộ môn được giảng dậy ở các trường đại học. Mới chỉ có một số ít các quốc gia chú trọng đến lĩnh vực này và cũng có khá ít kỹ sư chuyên môn trong ngành. Sự cạnh tranh chưa đến nỗi gay gắt lắm. Trước mắt dường như mới có hai hãng của Mỹ cùng hoạt động như chúng tôi. Nhưng đây là một thị trường có nhiều tương lai. Hãng tôi không kịp đáp ứng nhu cầu của khách hàng và công nghệ chúng tôi sử dụng hiện nay được xem là đang đi trước khá nhiều so với các đối thủ của chúng tôi ».
Thách thức về an ninh hàng hải
Theo thống kê của Viện Nghiên Cứu Khai Thác Biển IFREMER của Pháp, trong hai thập niên, từ 1992 đến 2002, mật độ tàu bè trên biển đã tăng lên gấp 20 lần.
Còn theo nghiên cứu của Viện Quan Hệ Quốc Tế Pháp IFRI công bố cuối 2020, có tới 90 % các hoạt động mậu dịch trên thế giới được vận chuyển bằng đường biển. Trong giai đoạn từ 1950 đến 2017 khối lượng hàng hóa được vận chuyền bằng đường thủy đã được nhân lên gấp 20 lần. Tác giả bài nghiên cứu này, giám đốc đặc trách khu vực châu Á của IFRI, bà Françoise Nicolas giải thích vì sao các tuyến hàng hải là giải pháp được hiệu quả nhất : đành rằng phải mất nhiều tháng hàng hóa mới đến tay người mua, nhưng « chuyên chở 20 tấn hàng từ châu Á sang châu Âu mới chỉ bằng giá 1 vé máy bay trên cùng một lộ trình ». Thêm vào đó trong « 10 năm trở lại đây, các phí tổn vận chuyển bằng đường biển chỉ còn bằng có 50 % so với trước. Trong khi đó các phí tổn vận chuyển bằng đường bộ và hàng không thì không hề suy suyển ».
Lưu thông hàng hải tại các eo biển Malacca hay Ormuz càng lúc càng « nhậy cảm » và kèm theo đó là hiện tượng ô nhiễm đại dương. 60 % khối lượng dầu hỏa xuất nhập khẩu trên thế giới được vận chuyển bằng đường biển mà chủ yếu là để phục vụ các thị trường tại Đông Á. Quan trọng nhất trong số này là thị trường Trung Quốc. Do vậy theo nghiên cứu của IFRI « các tuyến hàng hải đi từ Vịnh Ba Tư đến Đông Á càng lúc càng mang tính chiến lược, và Singapore là một chặng dừng quan trọng ». Năm 2017, trong số 20 hải cảng lớn nhất thế giới, có đến 17 cảng thuộc về châu Á và 14 trong số này là các hải cảng do Trung Quốc quản lý nếu tính luôn cả Hồng Kông.
Trong những điều kiện đó, giám sát lưu thông trên biển là một thị trường đầy tiềm năng. Nhìn đến trường hợp của Indonesia, nơi có tới 40 % giao thông hàng hải đi qua, tổng thống Joko Widodo đặt ưu tiên vào chiến lược « phát triển kinh tế biển » bao gồm từ việc khai thác các nguồn tài nguyên đến việc xây dựng cơ sở hạ tầng, nâng cấp các hải cảng của Indonesia, kết nối những hòn đảo lớn bảo đảm an ninh trong các vùng đặc quyền kinh tế của Indonesia. Unseelabs là một trong những đối tác giúp Jakarta thực hiện những tham vọng nói trên.
Giám sát lưu thông hàng hải, thị trường đầy triển vọng - Tạp chí kinh tế (rfi.fr)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten