dinsdag 17 augustus 2021

Afghanistan : Hội Đồng Bảo An kêu gọi chấm dứt bạo lực và chống khủng bố + Tổng thống Biden không hối tiếc về quyết định rút quân khỏi Afghanistan + Chiến thắng của Taliban làm sứt mẻ uy tín của Mỹ

 

Afghanistan : Hội Đồng Bảo An kêu gọi chấm dứt bạo lực và chống khủng bố

Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc ngày 16/08/2021 họp khẩn về tình hình Agghanistan.
Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc ngày 16/08/2021 họp khẩn về tình hình Agghanistan. © AP - Mary Altaffer

Hỗn loạn ở Afghanistan buộc Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc họp khẩn ngày 16/08/2021. Tổng thư ký Antonio Guterres phát biểu trực tiếp trước 15 nước thành viên rằng những ngày tới sẽ mang tính quyết định, bằng mọi cách không được bỏ rơi người dân Afghanistan và cộng đồng quốc tế cần đoàn kết trên hồ sơ này.

Dù Hội Đồng Bảo An ra được thông cáo chung kêu gọi chấm dứt hành động thù địch và thành lập một chính phủ đoàn kết dân tộc ở Afghanistan, cuộc họp cho thấy bất đồng, chia rẽ lên đến đỉnh điểm ở Liên Hiệp Quốc. 

Thông tín viên Carrie Nooten tường trình từ New York :  

« Đây là một trong những phiên họp của Hội Đồng Bảo An xác nhận thế cân bằng mới về tương quan lực lượng địa chính trị đã thay đổi trong những năm gần đây. Trước tiên, người ta nghe Hoa Kỳ bày tỏ lo lắng, yêu cầu di tản êm xuôi tất cả các nhà ngoại giao và công dân Mỹ. Đại sứ Hoa Kỳ bên cạnh Liên Hiệp Quốc cũng nhấn mạnh đến khả năng di tản tất cả công dân Afghanistan muốn rời khỏi nước họ.  

Đối diện với Mỹ là Nga, Matxcơva cũng thừa nhận là bị bất ngờ vì tốc độ tấn công thần tốc của quân Taliban, nhưng lại hoan nghênh là mọi chuyện đã diễn ra mà « không có biển máu ». Phía Nga cũng xác nhận vẫn duy trì cơ quan đại diện ngoại giao tại Afghanistan. 

Tiếp theo đến lượt Trung Quốc. Đại sứ Trung Quốc thẳng thừng khẳng định : « Chúng tôi sẽ tôn trọng nguyện vọng và những lựa chọn của người dân Afghanistan » vì đối với ông, việc Kabul thất thủ gần như đồng nghĩa với một tiến trình dân chủ. Người ta vẫn biết là Bắc Kinh tìm cách tận dụng thời cơ quân Mỹ rút khỏi Afghanistan và lập trường rõ ràng của Trung Quốc ở Liên Hiệp Quốc cho thấy họ đã thắng ván cờ. 

Matxcơva và Bắc Kinh cũng yêu cầu chế độ mới ở Kabul phải bảo đảm an ninh, làm mọi việc để ngăn chận làn sóng di cư sang các nước láng giềng. Cả Nga và Trung Quốc cũng yêu cầu quân Taliban không được nhân nhượng khủng bố, được cho là có thể tìm cách mở rộng sang Trung Á và gây bất ổn cho khu vực »

Afghanistan : Hội Đồng Bảo An kêu gọi chấm dứt bạo lực và chống khủng bố (rfi.fr)

Tổng thống Biden không hối tiếc về quyết định rút quân khỏi Afghanistan

Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu tại Nhà Trắng ngày 16/08/2021.
Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu tại Nhà Trắng ngày 16/08/2021. AP - Evan Vucci

Sau đợt nghỉ cuối tuần im lặng, tổng thống Mỹ Joe Biden đã lên tiếng về chiến dịch di tản đầy hỗn loạn, cũng như chiến thắng bất ngờ và dễ dàng của lực lượng Taliban ở Afghanistan. Trong bài diễn văn dài 18 phút ngày 16/08/2021, ông Joe Biden vẫn kiên quyết bảo vệ quyết định rút quân.

Ông khẳng định quân đội Hoa Kỳ và đồng minh đã hoàn thành mục tiêu và Mỹ không có nhiệm vụ « xây dựng Nhà nước Afghanistan ». Đối với quân Taliban, hiện kiểm soát hoàn toàn đất nước, tổng thống Mỹ cảnh báo mối quan hệ giữa Washington và Afghanistan sẽ phụ thuộc vào « thái độ của Taliban »

Thông tín viên Loubna Anaki tường trình từ New York : 

« Tổng thống Mỹ giữ vững lập trường và không hề hối tiếc về quyết định của ông. Ông công nhận là tình hình những ngày vừa qua rất hỗn loạn, nhưng ông cho rằng phần lớn là do trách nhiệm của các nhà lãnh đạo Afghanistan đã bỏ trốn và quân đội Afghanistan đã không chiến đấu để giữ quyền kiểm soát dù đã được Mỹ đầu tư rất nhiều. 

Theo tổng thống Biden, dù Mỹ có hiện diện thêm 1 năm, 5 năm hay 15 năm nữa thì có lẽ cũng không thay đổi được gì. Ông giải thích ưu tiên hiện nay là di tản nhanh chóng tất cả công dân Hoa Kỳ và những cộng tác viên người Afghanistan. Nguyên thủ quốc gia Mỹ cũng cảnh cáo quân Taliban về bất kỳ cuộc tấn công nào gây xáo trộn các chiến dịch này.

Kết thúc bài phát biểu, ông Joe Biden đã rời đi mà không trả lời câu hỏi của các nhà báo. Tuy nhiên, bài phát biểu của ông vẫn không xoa dịu được những lời chỉ trích nhắm vào chính quyền Biden và cách tiến hành việc rút quân. Nhiều dân biểu đảng Cộng Hòa cho rằng nguyên thủ quốc gia Mỹ nợ những lời giải thích về chiến dịch triệt thoái hỗn loạn và làm ảnh hưởng đến uy tín của Hoa Kỳ ».

Tổng thống Biden không hối tiếc về quyết định rút quân khỏi Afghanistan (rfi.fr)

Afghanistan: Chiến thắng của Taliban làm sứt mẻ uy tín của Mỹ

Ảnh minh họa : Các binh sĩ lữ đoàn không vận thuộc Sư đoàn 173 chờ sơ tán một đồng đội thiệt mạng trong một cuộc phục kích của Taliban, tỉnh Kunar, thung lũng Korengal, tháng 10 năm 2007.
Ảnh minh họa : Các binh sĩ lữ đoàn không vận thuộc Sư đoàn 173 chờ sơ tán một đồng đội thiệt mạng trong một cuộc phục kích của Taliban, tỉnh Kunar, thung lũng Korengal, tháng 10 năm 2007. Lynsey Addario/VII Network

Sau hai thập kỷ can thiệp quân sự của Mỹ, Afghanistan trở lại điểm khởi đầu. Lực lượng phiến quân Taliban mà Washngington đã từng đánh đuổi, trừng phạt sau loạt khủng bố nhắm vào nước Mỹ 11/09/2001, giờ trở lại nắm quyền ở Kabul trong tư thế người chiến thắng. Cuộc chiến tranh dài và tốn kém nhất của nước Mỹ, khép lại bằng thắng lợi dễ dàng của quân nổi dậy Taliban, sẽ còn để lại nhiều hệ lụy cho uy tín cho cường quốc quân sự số một thế giới.

Không phải đợi đến ngày 31/08, hạn chót quân Mỹ và đồng minh hoàn tất rút quân, ngày Chủ Nhật 15/08, chính phủ Afghanistan cùng quân đội do Washington trang bị và cung cấp tài chính đã sụp đổ hoàn toàn trước đà tiến quân như chẻ tre của quân nổi dậy. Tổng thống Ashraf Ghani chạy khỏi đất nước. Trên bầu trời Kabul từ hôm qua, trực thăng của quân đội Mỹ quần thảo để di tản nhân viên sứ quán của mình.

Cho dù những ngày qua chính quyền Biden cố giải thích rằng sứ mệnh của Mỹ đã hoàn thành và phần còn lại là công việc của người Afghanistan, sự kiện và những hình ảnh Kabul thất thủ vẫn đánh dấu một thất bại toàn diện về cả quân sự lẫn chính trị của nước Mỹ.

Ngay từ sau khi chính quyền Donald Trump đạt thỏa thuận với Taliban về việc rút quân đội ra khỏi Afghanistan hôm 29/2/2020, giới quan sát đã mường tượng ra  số phận của chính quyền Afghanistan hôm nay. Sự kiện lực lượng nổi dậy Taliban trở lại nắm quyền vào thời điểm chưa đầy một tháng là tới ngày kỷ niệm 20 năm nổ ra  loạt vụ khủng bố 11/09/2001, khiến chính giới phải đặt ra những câu hỏi như : tại sao nước Mỹ lại lâm vào cuộc chiến tranh kéo dài tiêu tốn tới 2000 tỷ đô la và 2500 người Mỹ phải bỏ mạng, để rồi kết quả là con số không?

Một số người, như dân biểu đảng Cộng Hòa Liz Cheney, lo ngại thất bại này sẽ có những hệ lụy tiêu cực đến những hành động của Hoa Kỳ ở những mặt trận khác ở nước ngoài. Ngay hôm qua, bà Liz Cheney đã nhận định một cách gay gắt : « Không thể thứ lỗi được, thật tai họa. Việc này gây hậu quả không chỉ cho Afghanistan, không chỉ cho cuộc chiến chống khủng bố, mà về tổng thể còn cho vai trò của Mỹ trên thế giới ».

Thất bại của Mỹ có nghĩa là « các đối thủ của nước Mỹ biết được là giờ họ có thể đe dọa chúng ta và các đồng minh của chúng ta sẽ thắc mắc liệu họ có còn tin cậy được vào chúng ta nữa hay không », bà dân biểu Mỹ nhấn mạnh. Suy nghĩ đó cũng được chia sẻ ở nước ngoài. Ông Husain Haqqani, cựu đại sứ Pakistan tại Hoa Kỳ, khẳng định « sự tin cậy của nước Mỹ trên tư cách một đồng minh đã bị sứt mẻ, khi mà chính phủ Afghanistan bị bỏ rơi trong các cuộc đàm phán ở Doha » với Taliban.

Để biện minh, chính quyền Biden có thể đưa ra giải thích rằng thỏa thuận Doha với Taliban về rút quân Mỹ khỏi Afghanistan là do chính quyền Donald Trump thực hiện và đại đa số người Mỹ đều không muốn có một « cuộc chiến không hồi kết ».

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cố gắng giải thích: « Chúng ta đã tới Afghanistan cách đây 20 năm với một sứ mệnh là thanh toán những kẻ đã tấn công chúng ta ngày 11/09. Chúng ta đã hoàn thành sứ mệnh » và ở lại Afghanistan mãi không có lợi cho nước Mỹ. Ông Blinken cũng gắn sự kiện Afghanistan với thách thức mới mà nước Mỹ đang phải đối mặt là ngăn chặn chính sách hung hăng của Trung Quốc ở Thái Bình Dương. Ngoại trưởng Mỹ nhấn mạnh không ai khác ngoài « các đối thủ cạnh tranh chiến lược của chúng ta mới thích thú nhìn thấy chúng ta sa lầy ở Afghanistan trong 5, 10 hay 20 năm nữa ».

Một lập luận dường như có lý, theo Richard Fontaine, chuyên gia thuộc Center for a New Amerian Security, vì có thể sau thất bại này, Mỹ sẽ tập trung nhiều hơn vào mặt trận Thái Bình Dương. Nhưng Trung Quốc cũng không phải không biết khai thác sự kiện Afghanistan để phục vụ cuộc đối đầu với Mỹ. Tờ Hoàn cầu Thời báo, cơ quan ngôn luận đối ngoại của Bắc Kinh, hôm qua đã phân tích rằng Afghanistan là minh chứng cho thấy Hoa Kỳ sẽ là « một nhân tố không đáng tin cậy, luôn bỏ rơi đối tác và đồng minh trong cuộc săn tìm lợi ích riêng cho mình ».

Chưa thể nói chắc, Taliban trở lại Kabul là đồng nghĩa với bạo lực hỗn loạn hay thánh địa khủng bố sẽ hồi sinh. Nhưng chiến thắng dễ dàng của lực lượng được gọi là phiến quân, từng bị phương Tây, dẫn đầu là Mỹ, truy đuổi suốt hai chục năm, mang hơi hướng của những tính toán thực dụng, mà trong đó khái niệm đồng minh chỉ là tương đối.

Afghanistan: Chiến thắng của Taliban làm sứt mẻ uy tín của Mỹ (rfi.fr)

Geen opmerkingen:

Een reactie posten