Voetafdrukken van twee verschillende menselijke voorouders op dezelfde plek ontdekt

 

Zo’n 1,5 miljoen jaar geleden liepen in het huidige Kenia twee verschillende soorten menselijke voorouders mogelijk op dezelfde plek. Of ze elkaar werkelijk kruisten, weten we niet zeker, maar hun aanwezigheid op slechts enkele uren van elkaar is nu voor het eerst onomstotelijk bewezen.

Wetenschappers hebben fossiele voetafdrukken ontdekt van twee soorten homininen – vroege menselijke verwanten – die op hetzelfde moment in dezelfde omgeving leefden. Deze ontdekking, gepubliceerd in het wetenschappelijke vakblad Science, bevestigt dat Homo erectus en Paranthropus boisei – twee bekende soorten uit het Pleistoceen – dezelfde habitat deelden. De term ‘homininen’ verwijst naar een subgroep binnen de grotere familie van de hominiden (mensachtigen). Homininen omvatten alle organismen binnen de menselijke afstamming sinds de splitsing met de voorouders van de mensapen ongeveer zes tot zeven miljoen jaar geleden.

De ontdekking zelf is te danken aan een portie geluk. Tijdens opgravingen in 2021 stuitten onderzoekers op fossiele botten en opvallende sporen in de grond. Het waren uiteindelijk lokale experts die de eerste homininenvoetafdruk opmerkten. Deze vondst leidde tot verdere opgravingen in juli 2022, waarbij een uitgebreid patroon van voetafdrukken werd blootgelegd.

Voetafdrukken die tot de verbeelding spreken

De voetafdrukken zijn geen rechtstreekse fossielen, maar sporen van gedrag, ook wel ‘trace fossils’ genoemd, die aanwijzingen geven over hoe individuen zich bewogen en interactie hadden met hun omgeving. “Fossiele voetafdrukken zijn opwindend omdat ze levendige momentopnamen bieden die onze fossiele verwanten tot leven brengen”, zegt Kevin Hatala, hoofdauteur van het onderzoek. “Met dit soort gegevens kunnen we zien hoe levende individuen zich miljoenen jaren geleden door hun omgeving bewogen en mogelijk interactie hadden met elkaar of zelfs met andere dieren. Dat is iets wat we niet echt kunnen afleiden uit botten of stenen werktuigen.”

Craig Feibel, een van de auteurs van de studie, benadrukt het belang van deze ‘sporen’. In tegenstelling tot botten, die door water of roofdieren verplaatst kunnen worden, blijven voetafdrukken op hun oorspronkelijke plek. “Dit bewijst onomstotelijk dat niet slechts één, maar twee verschillende hominines op hetzelfde oppervlak liepen, letterlijk binnen enkele uren na elkaar. Het idee dat ze gelijktijdig leefden is misschien geen verrassing, maar dit is de eerste keer dat het wordt aangetoond.”

Verschillende anatomie

De analyse van de afdrukken toont subtiele verschillen in anatomie en looppatronen tussen de twee soorten. Met behulp van 3D-analysemethoden konden onderzoekers onderscheid maken tussen de voetafdrukken van Homo erectus en die van Paranthropus boisei. Deze technologie maakt het mogelijk om de evolutie van hun mobiliteit en lichaamsbouw in detail te reconstrueren.

Homo erectus en Paranthropus boisei waren beide tweevoetig en zeer behendig, maar ze verschilden sterk in dieet en lichaamsbouw. Homo erectus, een directe voorouder van de moderne mens, was een generalist die zich aanpaste aan verschillende omstandigheden. Paranthropus boisei daarentegen had krachtige kaken en specialiseerde zich vermoedelijk in een plantaardig dieet. Of deze soorten samenwerkten of elkaar als concurrenten zagen, blijft een mysterie. Het fossiele bewijs biedt nog geen antwoord op hoe ze met elkaar omgingen. Wat wel vaststaat, is dat Homo erectus veel langer overleefde dan Paranthropus boisei, die enkele honderdduizenden jaren later uitstierf.

Meer wetenschap? Lees de nieuwste artikelen op Scientias.nl .

Voetafdrukken van twee verschillende menselijke voorouders op dezelfde plek ontdekt