Friday, August 14, 2015 6:16:27 PM
HÀ TƯỜNG CÁT / Người Việt
Trung Tâm Dự Đoán Khí Hậu (CPC) thuộc Cơ Quan Quốc Gia Khí Tượng và Hải Dương (NOAA) hôm Thứ Năm nói rằng cuối năm nay có 90% triển vọng sẽ thấy một hiện tượng El Nino mạnh nhất từ nhiều năm qua.
 |
Nhà hải dương học Bill Patzert của NASA trình bày trong một buổi họp báo hôm Thứ Năm tại Pasadena, California, về triển vọng có El Nino cuối năm nay. (Hình AP/Jayne Kamin-Oncea)
|
Nhà khí hậu học Michael Anderson cho biết từ 1958 đến nay California đã 7 lần có hiện tượng El Nino, ba lần đem đến thời tiết mưa nhiều, ba lần khô hạn và một lần không mưa nhiều cũng không quá khô khan. Theo lời ông: “Khả năng El Nino đem lại một mùa ẩm ướt là 50-50”.
Do đó nếu các khoa học gia dự đoán đúng là năm nay El Nino mạnh hơn rất nhiều so với các năm khác, thì cũng chưa phải sẽ hết hạn hán hay ngược lại hạn hán trầm trọng thêm ở Calfornia.
El Nino là một hiện tượng ở nước biển Thái Bình Dương, có tác động gây ra những biến chuyển bất thường của thời tiết toàn cầu. El Nino đưa đến bão tố, lũ lụt, hạn hán, nóng lạnh, không nhất định ở một số vùng nào trên toàn thế giới từ Mỹ Châu đến Phi Châu qua Úc Châu, Á Châu và có thể cả Đại Tây Dương.
Trong tiếng Tây Ban Nha, El Nino, 'thằng bé', có nghĩa là Chúa Hài Đồng. Tên gọi này do dân chúng các nước Nam Mỹ duyên hải Thái Bình Dương, như Peru, đặt ra cho hiện tượng thời tiết xảy ra mấy năm một lần vào thời gian gần Lễ Giáng Sinh.
Định nghĩa theo khoa học, El Nino là giai đoạn nước biển ấm lên hơn bình thường ở vùng Trung Nam Thái Bình Dương, phía Đông đường Đổi Ngày (kinh tuyến 180 độ) và Nam đường Xích Đạo. Do ảnh hưởng ánh nắng mặt trời, các dòng nước biển và gió, nước biển trong vùng nóng thêm hay lạnh bớt theo từng chu kỳ 7 năm. Giai đoạn nước biển lạnh đi được gọi tên là La Nina. Các chuyên gia khí tượng/hải dương đặt tên cho biến động này là Dao Động Phương Nam (Southern Oscilation) và El Nino, giai đoạn nước biển ấm, là ENSO (El Nino Southern Oscillation).
Nhiệt độ trung bình cao hay thấp hơn bình thường 0.5°C được coi là có hiện tượng ENSO hay LNSO.
Những dấu hiệu về sự xuất hiện của ENSO là: áp suất không khí cao trên Ấn Độ Dương, Indonesia, Australia; áp suất thấp ở Trung và Đông Thái Bình Dương; gió mậu dịch ở Nam Thái Bình Dương yếu hay đổi hướng; không khí nóng tăng lên ở Peru; nước ấm từ vùng Nam Xích Đạo di chuyển về hướng Đông trộn lẫn với nước lạnh của dòng Humboldt – giòng hải lưu chảy từ Nam lên Bắc dọc bờ biển Nam Mỹ. Nếu những điều kiện ấy tồn tại trong nhiều tháng, vùng nước biển ấm mở rộng và gió mậu dịch ngăn cản nước lạnh từ đáy biển nổi lên và hiện tượng El Nino xuất hiện.
Căn cứ vào sử liệu, các khoa học gia tin rằng ENSO đã có từ ít nhất 5,000 năm và đã gây nhiều thiên tai thảm họa cho nhân loại, nhưng chỉ khoảng hơn một thế kỷ gần đây người ta mới bắt đầu biết đến nó. Tuy nhiên cơ chế hoạt động và tầm tác động vẫn là điều hãy còn đang được nghiên cứu tím hiểu thêm.
Loan báo đưa ra hôm Thứ Năm của CPC dự đoán ENSO cuối năm nay – được đặt tên là Lý Tiểu Long - sẽ mạnh vào hàng thứ nhì trong số các lần đã có hồ sơ ghi lại, và mạnh nhất từ 65 năm qua. Ba mùa ENSO mạnh nhất gần đây là 1972-1973, 1982-1983 và 1997-1998. Bill Patzert, nhà hải dương học của NASA, nói rằng những dữ kiện thu được bằng vệ tinh cho thấy ENSO hiện nay có triển vọng mạnh hơn mùa đông 1997-1998.
Có thể nhắc lại ở đây một số dữ kiện về trường hợp này, để hiểu rõ hơn tác động của ENSO mùa 1997-1998 đã từng gây hạn hán, lũ lụt và nhiều thiên tai nặng nề khác trên toàn thế giới.
Từ tháng 5 năm 1997 nước biển Thái Bình Dương gần Nam Mỹ nóng hơn 7°C (12.6°F) so với bình thường và duyên hải Bắc Mỹ 3°C (5.4°F). Tới tháng 9, ENSO đã rất mạnh, giữa Nam Mỹ và đường đổi ngày nước trên mặt biển 2-4°C (3.6-7.2°F) trên trung bình và vùng nước ấm ở duyên hải Bắc Mỹ lan rộng từ Alaska tới Mexico. Vùng nước biển nhiệt độ 21đến 30 °C (70 đến 86°F) có khối lượng gấp 30 lần nước toàn thể Đại Hồ (Great Lakes). Năng lượng do nước biển ấm hơn đưa vào không khí gần bằng 100 lần năng lượng tiêu thụ dầu khí ở Mỹ một năm.
Trong khi đó nước biền gần Australia lạnh hơn và dần dần lan rộng, tới tháng 5 năm 1998, ENSO chấm dứt và thay thế bằng La Nina Southern Oscillation trong mùa kế tiếp.
ENSO 1997-1998 gây mưa lũ ở Kenya và Somalia, Phi Châu; hạn hán và nóng nực ở Indonesia; vũ lượng kỷ lục ở California đưa đến lũ lụt và đất chuồi tại nhiều nơi.
Mike Halpert, phó giám đốc CPC, giải thích rằng trong ba tháng vừa qua, nhiệt độ nước biển Thái Bình Dương ấm lên khác thường ở một số vùng đáng chú ý, hứa hẹn một ENSO mạnh vào mùa đông. Tuy nhiên ông nói: “Một ENSO mạnh không bảo đảm điều gì hết. Tới lúc này chưa thể nào hy vọng El Nino sẽ giúp chúng ta lợi ích gì ”. Các chuyên gia thời tiết cũng cho rằng California không thể trông đợi được cứu khỏi hạn hán bởi ENSO năm nay, dễ dàng như hành động kiểu Lý Tiểu Long trong phim ảnh.
Dù sao nhiều nơi đã chuẩn bị đối phó thời tiết khắc nghiệt và thiên tai. Peru đang đương đầu với nóng có thể làm mất mùa măng và soài, những sản phẩm xuất cảng chính của nước này, đồng thời sửa soạn phòng chống lũ lụt. Australia, Ấn Độ lo ngại hạn hán. Vùng Thái Bình Dương sẽ có nhiều trận bão lớn (typhoon) trong khi Đại Tây Dương dự đoán ít bão tố và sẽ không mạnh hơn cấp 3.
Mùa mưa ở California sẽ chỉ bắt đầu vào tháng 10, còn hơn một tháng nữa mới tới. Người ta chưa thể lạc quan về tương lai, vì có một điều chắc chắn là thiên nhiên rất thường biến chuyển bất ngờ ngoài quy luật, và các nhà khoa học nhiều khi dự đoán hoàn toàn sai. Do đó việc nên làm bây giờ vẫn là “Hãy Tiết Kiệm Nước!”. (HC)
http://www.nguoi-viet.com/absolutenm2/templates/viewarticlesNVO.aspx?articleid=211835&zoneid=403
Geen opmerkingen:
Een reactie posten