Lãnh đạo VN nên đọc 'Bên Thắng Cuộc'?
Cập nhật: 17:32 GMT - thứ
năm, 20 tháng 12, 2012
Sách Bên Thắng Cuộc gây nhiều tranh luận
Tác giả Bên Thắng Cuộc, nói ông muốn các nhà lãnh đạo
Việt Nam đọc sách để 'đưa dân tộc Việt Nam đi đúng con đường dân
chủ'.
Nhà báo Huy Đức viết trên trang Facebook lập ra cho cuốn sách:"Nhận ra những sai lầm để “đưa dân tộc Việt Nam đi đúng con đường dân chủ, phát triển” là mong ước của chúng ta.
"Nhưng tương lai dân tộc không thể chỉ được trông cậy vào một cuốn sách hay vào chỉ trông cậy vào các nhà lãnh đạo ở “bên thắng cuộc”.
Ý kiến này của tác giả nằm trong phần trả lời mười câu hỏi của độc giả về cuốn sách hôm 19/12.
"Sự thật không chỉ giúp chúng ta tìm ra phương thuốc đúng để chữa lành các vết thương cũ mà còn giúp những người đang nắm vận mệnh quốc gia không phạm các sai lầm mới"
Trả lời câu hỏi về chuyện ông có 'sợ' những điều không hay xảy ra với ông vì 'vi phạm các quy định của Đảng và Nhà nước,' tác giả viết:
"Tôi không nghĩ là mình nằm trong phạm vi điều chỉnh của các quy định đó. Tôi ý thức được những gì mình đang làm.
"Sự thật không chỉ giúp chúng ta tìm ra phương thuốc đúng để chữa lành các vết thương cũ mà còn giúp những người đang nắm vận mệnh quốc gia không phạm các sai lầm mới.
"Không ai muốn hứng chịu “những điều không hay” nhưng nếu cứ trú ngụ trong sự sợ hãi thì sự thật sẽ không bao giờ được nói ra bạn ạ."
Ông cũng lấy nhà văn Dương Thu Hương, tác giả của cuốn 'Đỉnh cao chói lọi', để dẫn chứng rằng người Việt Nam "có thể làm được nhiều việc từ trong nước nếu chúng ta không sợ hãi."
Ông cũng nói ông sẽ quay về Việt Nam sau khi kết thúc chương trình nghiên cứu một năm ở Đại học Harvard.
'Phi nhân, phi nghĩa'
Cuốn sách của ông Huy Đức vẫn đang tiếp tục là đề tài của nhiều bài viết và bình luận từ trong và ngoài Việt Nam.Trong bài viết đăng hồi đầu tuần, một tiến sỹ ở thành phố Hồ Chí Minh, đã kể lại câu chuyện của người tự nhận mình là 'bên thua cuộc' và viết:
"Nói thẳng thừng ra, thì chúng tôi còn sống sót đã là may, vì chúng tôi là bên thua cuộc," Tiến sỹ Vũ Thị Phương Anh viết trên Facebook.
"Những thông tin trong cuốn sách không làm tôi xúc động - vì chắc chắn các chi tiết mà tôi có thể kể ra từ kinh nghiệm cá nhân còn lâm ly và kỳ bí hơn nhiều - mà chỉ làm cho tôi thắc mắc, không biết đến bao giờ thì những người anh em thắng cuộc mới thực sự hiểu đầy đủ những người thua cuộc, và ý thức rõ những điều phi nghĩa, phi nhân mà họ đã làm đối với những người anh em kém may mắn của họ?"
Tiến sỹ Vũ Thị Phương Anh
"Không ai trong chúng tôi lại có thể ngờ có ngày những ký ức và sự kiện lịch sử ấy lại được một người từ bên thắng cuộc viết ra.
"Những dòng chữ trong cuốn sách của Huy Đức được tác giả viết bằng giọng văn rất bình thản, khách quan, chẳng thấm vào đâu so với những ký ức đầy cảm xúc của chúng tôi, những người đã thực sự phải trải nghiệm những thí nghiệm của một chế độ mới đối với những người anh em thua cuộc của họ.
"Nhưng cũng chính vì giọng văn bình thản đó mà những sự vô lý đến không thể tưởng tượng và không thể tin được của những chính sách sau ngày "giải phóng" mới càng lộ rõ.
"Những thông tin trong cuốn sách không làm tôi xúc động - vì chắc chắn các chi tiết mà tôi có thể kể ra từ kinh nghiệm cá nhân còn lâm ly và kỳ bí hơn nhiều - mà chỉ làm cho tôi thắc mắc, không biết đến bao giờ thì những người anh em thắng cuộc mới thực sự hiểu đầy đủ những người thua cuộc, và ý thức rõ những điều phi nghĩa, phi nhân mà họ đã làm đối với những người anh em kém may mắn của họ?"
Bà Phương Anh cũng nói nếu chính quyền hiện nay không "chân thành nhận lỗi, thì sẽ không bao giờ có hòa giải thực sự."
Biểu tình
Bên Thắng Cuộc nhận được nhiều lời khen ngợi và thậm chí có học giả nhận xét đây là "quyển sách hay nhất về lịch sử Việt Nam sau 1975" mà ông đọc, nhưng cũng có những tiếng nói chỉ trích.Cây bút chống Cộng tại Mỹ, Ngô Kỷ, ra lời kêu gọi biểu tình.
Lời kêu gọi này về mặt chính thức là để phản đối báo Người Việt làm theo "chỉ thị của cộng sản Việt Nam" nhưng cũng còn vì lý do báo này "tuyên truyền cho cộng sản qua quyển sách "Bên Thắng Cuộc" của tác giả Việt cộng Huy Đức được báo Người Việt ra sức quảng cáo."
Trong khi đó, từ một lập trường chính trị ngược lại, một số độc giả ủng hộ chính quyền trong nước cáo buộc tác giả là "bồi bút" và "bóp méo" lịch sử.
Cũng có người như Thiếu tá Lê Quang Liễn, người xuất hiện trong sách qua trích dẫn của nhà báo Phan Xuân Huy, nói ông Phan Xuân Huy đã nói không đúng rằng ông Liễn và nhiều lính thủy quân lục chiến của Việt Nam Cộng hòa đầu hàng.
Cuộc chiến giữa hai miền nam - bắc gây ra nhiều mất mát kể cả
trong giai đoạn hậu chiến
Vị cựu quân nhân viết tiếp: "Tôi gửi đến tác giả Huy Đức những nhận xét của tôi về phần trích dẫn trong sách và mong được hoàn chỉnh sự chính xác cũng như trách nhiệm của người viết."
Bản thân tác giả Huy Đức phản hồi rằng, bài phỏng vấn vợ ông Liễn mà ông Liễn đề cập ở đây là do ông Phan Xuân Huy thực hiện trên báo Tin Sáng tháng 9-1975 cũng như phần lớn những bài báo viết về tù cải tạo hồi tháng 9-1975, bài báo cũng là một sản phẩm tuyên truyền, tác giả trích dẫn lại như một bằng chứng lịch sử của sự tuyên truyền một chiều đó.
Sách của tác giả Huy Đức đã bán được hơn 1000 bản điện tử qua Amazon và là cuốn sách bán chạy nhất trong mục sách lịch sử về Đông Nam Á.
Cuốn sách, mặc dù chỉ in tiếng Việt, nhưng cũng thu hút sự chú ý của một số học giả nước ngoài.
Giáo sư Shawn McHale, Đại học George Washington, nhận xét: "Chưa có ai tiếp cận được với nhiều nhân vật cao cấp như Huy Đức, và lại in một cuốn sách trung thực về chủ đề này."
"Sự ấn hành tác phẩm là sự kiện lớn," ông nói.
Chia sẻ nhận định này, giáo sư Hồ Tài Huệ Tâm từ Đại học Harvard dự đoán "không ai viết về Việt Nam sau 1975 sẽ có thể bỏ qua thông tin trong cuốn sách".
Thêm về tin này
Các bài liên quan
Về cuốn 'Bên Thắng Cuộc'
Cập nhật: 00:37 GMT - thứ
tư, 12 tháng 12, 2012
Mốc thời gian quan trọng: Sài Gòn 30 tháng 4 năm
1975
Khi tin ‘giải phóng miền Nam’ lan đến một vùng
quê Hà Tĩnh, một cậu bé còn chơi với bạn ở ngoài ruộng và bọn trẻ
đã ‘buông nhau ra thôi không đánh vật’ nữa, nhưng cuộc giằng co chọn lối
đúng và sai cho cả một dân tộc hóa ra mới chỉ bắt đầu và còn chưa
kết thúc.
Với cậu bé chăn trâu ngày đó mà nay thành danh với cái tên blogger
Osin, hành trình vào đời và nghiệp làm báo cũng bắt đầu từ tháng
4/1975 khi sự ‘nhận mặt nhau’ diễn ra có triệu người vui và triệu
người buồn của hai miền Nam Bắc Việt Nam sau cuộc nội chiến quốc tế
hóa.Có phải trận chiến quân sự và ý thức hệ dù lớn lao đến đâu cũng chỉ là một cuộc cờ và trận chiến vì tâm hồn và tương lai Việt Nam vẫn chưa dứt?
Những suy luận đến từ cuốn sách chắc sẽ còn nhiều, vì chỉ trong vòng vài tuần qua, số bài bình luận về cuốn ‘Bên Thắng Cuộc’ đã xuất hiện đông đảo với đầy đủ những lời khen nhưng cũng có một số ý phê bình, đa số tôn trọng và không gay gắt.
Vì thế nên ở đây, tôi chỉ chia sẻ một số cảm quan riêng và tập trung vào những gì tôi nghĩ rằng sách đã gợi mở ra và tạo đà cho những người viết trong và ngoài nước đi tiếp.
Trước hết, cuốn sách mổ xẻ khá rành mạch, chi tiết và làm mới lại nhiều giai đoạn lịch sử, biến cố, sự kiện quan trọng trong một thời kỳ cầm quyền của Đảng Cộng sản Việt Nam từ 1975 đến Đổi Mới.
Các đoạn có giá trị nhất, nhiều tư liệu mới nhất và tổng hợp được cách nhìn của các bên nhất phải kể đến giai đoạn lực lượng cộng sản Nam và Bắc tiến vào Sài Gòn, và thời kỳ quân quản rồi thống nhất hai miền.
"Cuốn sách của tôi bắt đầu từ ngày 30-4-1975, ngày nhiều người tin là miền Bắc đã giải phóng miền Nam. Nhiều người thận trọng nhìn lại suốt hơn ba mươi năm, giật mình với cảm giác bên được giải phóng hóa ra lại là miền Bắc"
Ở các chương này, ngòi bút Huy Đức tỏa sáng trong giọng văn âm thầm, cố gắng giữ vẻ bình thản nhưng bên trong sôi sục, thậm chí có chỗ nghẹn đi vì các biến cố đau đớn cho hàng triệu người mà anh chứng kiện cận cảnh, nhất là ở trong tâm thức một người đi bộ đội về và từ Bắc vào sống trong Nam.
Qua các chương đó, người đọc dù thuộc các thế hệ sau có thể hình dung ra được khá rành mạch vì sao sự mê tín với một mô hình độc tôn đã khiến lãnh đạo Đảng cầm quyền ở Việt Nam liên tiếp sai lầm mà các di chứng vẫn còn đang là chính sách hiện hành dù đã được bớt liều nhờ tác động khách quan và sự tự ý thức.
Dòng đời trong lịch sử
Cách viết ‘sử ký’ di chuyển từ bối cảnh lịch sử chung đến hoạt động của các nhân vật chính đã dựng lại nhiều hình ảnh sống động nhờ số lượng phong phú các tư liệu nguồn mà tác giả ghi lại hoặc phỏng vấn trực tiếp với nhiều nhân chứng, người trong cuộc ở cả các cấp cao.
Cuộc đời riêng, hoạt động và suy nghĩ, tính toán cá nhân và chính trị của các ông Lê Duẩn, Võ Nguyên Giáp, Võ Văn Kiệt, Trường Chinh, Phạm Văn Đồng, Lê Đức Thọ...được tái hiện rõ rệt.
Chuyện tình yêu, hôn nhân, gia đình vợ con họ được kể lại, ghi lại vừa đủ để phụ thêm cho các hiểu tính cách, các bước ngoặt trong đời những nhân vật này trong bối cảnh xã hội, lịch sử mà không sa đà vào chuyện riêng tư.
Chẳng hạn cuộc tình và cuộc đời làm vợ thứ nhì của ông Lê Duẩn mà bà Nguyễn Thụy Nga phải gánh chịu cho thấy một giai đoạn mà văn hóa chính trị cộng sản rất hà khắc, thậm chí tàn khốc với việc riêng của tất cả mọi người, kể cả những nhân vật cao cấp, ngược hẳn với thời kỳ tung hê, thả cửa của quan chức hiện nay.
Một cách nhìn khác xuyên qua những tư liệu quý mà Huy Đức thu lượm và tìm cách kiến giải là dòng ‘sinh hoạt quân sự’.
Ông Võ Văn Kiệt đến hội nghị sơ kết Thanh niên Xung phong
năm 1981 ở Đắc Nông
Các trận đánh, các cuộc ra quân, những vụ thảm sát, tàn phá của quân Pol Pot, quân Trung Quốc được mô tả bằng ngòi bút của người làm báo, viết phóng sự nên sống động hơn nhiều so với các cuốn tiếng Việt từ trước tới nay về cùng chủ đề mà tôi được đọc.
Các vụ ‘thâm cung bí sử’ trong chính trường Việt Nam, nhất là giới tướng lĩnh như cái chết của các tướng Nguyễn Chí Thanh thời chiến tranh, rồi những chuyện đột tử của các tướng Hoàng Văn Thái, Lê Trọng Tấn, Đinh Đức Thiện sau này cùng một âm mưu bao vây, hạ thấp tướng Võ Nguyên Giáp được mô tả thật sinh động.
Cuộc đời và các suy tư của ông Võ Văn Kiệt mà tác giả có thời gian gặp gỡ nhiều cũng được trình bày lại khá đầy đủ, cho người đọc cơ hội thấy được chân dung một nhân vật cộng sản miền Nam luôn trăn trở để càng về cuối đời lại càng về gần với tinh thần dân tộc.
Nhân chứng và tư liệu
Đã có người khác đã bình luận về phương pháp viết của Huy Đức, gồm cả phần được và phần thiếu sót nên ở đây, tôi chỉ muốn chú ý đến cách sử dụng tư liệu của tác giả để tạo dựng bối cảnh quốc tế hoặc khu vực cho phần nội dung Việt Nam của anh.
Giai đoạn viết về cuộc cách mạng dân chủ Đông Âu và Liên Xô sụp đổ không phải là phần mạnh nhất của tác giả.
Nhà báo Huy Đức và TBT Lê Khả Phiêu: bản thân tác giả
là nhân chứng của nhiều sự kiện lịch sử
Sang để 'chấn chỉnh' lãnh tụ phe cộng sản quốc tế Gorbachev về đường lối xét lại, ông Linh đã cảm lạnh, sốt và ốm (theo cả nghĩa đen và bóng?) khi gặp sự hắt hủi, coi thường của 'đồng chí đàn anh' - dấu hiệu Hà Nội bị Đông Âu bỏ rơi nên dần tìm sang ngả Trung Quốc.
Nhưng cũng vì dựa trên các trích dẫn đó là chính, nhiều lý giải về Đông Âu trong sách không theo kịp các tác phẩm xuất bản tại khu vực này hoặc sách của các tác giả Phương Tây trong 10 năm qua.
"Khi được đọc bản thảo ‘Bên Thắng Cuộc’, tôi băn khoăn không hiểu vì sao Huy Đức không đặt tựa cho sách là ‘Bên Thắng Trận’ với cả sự oai hùng, hào khí cách mạng? "
Nguyễn Giang
Các đoạn về quan hệ Trung Xô hoặc Trung Mỹ hay vai trò chỉ đạo của Moscow với Hà Nội trong nhiều thập niên cũng thiếu nhiều phần đối chiếu từ các sách mới mà giới nghiên cứu Âu Mỹ liên tiếp đưa gia thời gian qua như cuốn ‘Revolution 1989: The Fall of the Soviet Empire’ của Victor Sebestyen (2009) hay ‘Russian’s Cold War’ của Jonathan Haslam (2012).
Nói như thế không phải là để phê phán cuốn sách đầy đủ nhất từ trước tới nay về chính trị Việt Nam mà để bạn đọc Việt Nam tin tưởng rằng chủ đề ‘hệ thống cộng sản’ vẫn được giới khoa bảng quốc tế theo đuổi, cập nhật, và trong dòng sách này Bên Thắng Cuộc chắc chắn là một hồ sơ quan trọng nếu được dịch ra ngoại ngữ.
Phần trong nước, tác giả cũng sử dụng khá nhiều các văn kiện của Đảng Cộng sản Việt Nam để ghi nhận các bước tiến và lùi trong chính sách.
Nhưng vì ở Việt Nam luôn có khoảng cách khá lớn giữa ngôn từ văn bản với chính sách áp dụng thực và kết quả cuối cùng nên cách làm này dù cần thiết cho giới cần tra cứu, lại dễ khiến bạn đọc bình thường có cảm giác bội thực của một thời phải ăn độn bo bo.
Trái lại, khi đi xa văn kiện, ngòi bút báo chí tinh tế đã giúp tác giả giải mã được chiến lược ‘pháo đài huyện’ mà các con đẻ của nó vẫn đang lãnh đạo đất nước ngày hôm nay.
Xé rào: ông Trường Chinh thăm nhà máy bột giặt Viso năm
1983
Chính cách để các nhân vật thật tái hiện trong ánh sáng mới của lịch sử và tư liệu khiến 'Bên Thắng Cuộc' không nằm vào dạng tác phẩm nghiên cứu academic mà giống ký sự hay non-fiction biographic history tựa như của Simon Sebag Montefiore trong ‘Stalin: The Court of the Red Tsa’ hay ‘Jerusalem: The Biography’.
‘Bên Thắng Cuộc’ còn nhiều phần phát hiện thú vị khác về ‘người trong cuộc’ mà tôi tin là bạn đọc sẽ đánh giá cao, và nếu những gì tác giả viết ra có gây dư luận khen chê hay tạo ra tranh luận thì cũng là điều tốt vì đã lâu người đọc tiếng Việt chưa có trong tay một bộ sách đầy đủ, chân thực và nhiều tính gợi mở như thế về đất nước họ.
Và nếu vì đọc ‘Bên Thắng Cuộc’ mà có các tác giả khác nung nấu muốn viết thêm, viết lại, viết tiếp về chủ đề Việt Nam thì hẳn cũng là một thành công ‘ý tại ngôn ngoại’ cho tác giả.
Thêm về tin này
Các bài liên quan
'Cuộc chiến của Hà Nội'
Cập nhật: 15:42 GMT - thứ
sáu, 16 tháng 11, 2012
Hoa Kỳ và Việt Nam nhìn khác nhau về cuộc chiến kết
thúc ngày 30/4/1975
Chiến tranh tại Việt Nam, từ 1955 đến 1975, được gọi là
“Vietnam War” qua cách nhìn của những nhà làm chính sách Hoa Kỳ vì nó diễn ra
trên mảnh đất mang tên Việt Nam. Trong nhãn quan của lãnh đạo Hà Nội, đó là
“American War” vì do người Mỹ gây nên.
Mới đây, có tác phẩm mang tên Hanoi’s War của Tiến sĩ Nguyễn Thị Liên-Hằng,
là một cách nhìn khác về cuộc chiến.Hanoi’s War đưa ra tầm nhìn từ Washington, Hà Nội, Moscow và Bắc Kinh và có tiểu tựa: An International History of the War for Peace in Vietnam, vì thế sách còn là ghi nhận lịch sử quốc tế về cuộc chiến cho hoà bình ở Việt Nam trong bối cảnh của Chiến tranh Lạnh, của xung đột Trung-Xô.
Theo tác giả, chiến tranh ở Việt Nam trong 20 năm không chỉ có Hoa Kỳ, Liên bang Xô Viết, Trung Quốc là những đại cường quốc và Bắc Việt, tức Việt Nam Dân chủ Cộng hoà là những quốc gia với can hệ chính, mà cuộc chiến còn có cả hai phía miền Nam là Việt Nam Cộng hoà và Mặt trận Giải phóng miền Nam, vì lãnh đạo của họ cũng là những nhân tố trong các nỗ lực chuyển hướng chiến tranh hay tìm kiếm hoà bình.
Trong ba thành phần người Việt, dù sự can dự của Việt Nam Cộng hoà và Mặt trận Giải phóng miền Nam có những lúc làm cục diện chiến tranh hay diễn tiến hoà đàm thay đổi, nhưng Hà Nội vẫn đóng vai chủ động trong các công tác tiến hành chiến tranh hoặc đến bàn hội nghị.
Nhân vật chính trong Hanoi’s War không phải là Chủ tịch Hồ Chí Minh, người lãnh đạo miền Bắc trong nhiều thập niên, từ thời chống Pháp, qua cuộc chiến tranh chống Mỹ cho đến lúc ông từ trần ngày 2-9-1969. Cũng không phải là Đại tướng Võ Nguyên Giáp, anh hùng Điện Biên và là thân tín của Hồ Chí Minh.
Dù trên diễn đàn quốc tế, hai nhân vật trên đã được rất nhiều nhà nghiên cứu chính trị và các nhà sử học viết đến nhiều nhất.
'Thống nhất miền Nam bằng bạo lực'
Võ Nguyên Giáp, anh hùng Điện Biên, 'thân tín của Hồ Chí
Minh'
Mở đầu tác giả ghi lại hình ảnh Lê Duẩn và Lê Đức Thọ chia tay nhau bên dòng sông Ông Đốc ở Cà Mau vào một ngày đầu năm 1955.
Đó là thời gian thi hành Hiệp định Geneve 1954 tạm chia đôi nước Việt ở vĩ tuyến 17, cho phép tự do di dân giữa hai miền trong vòng 300 ngày.
Lê Duẩn ở lại miền Nam, Lê Đức Thọ xuống tàu tập kết ra Bắc để rồi trong suốt chiều dài cuộc chiến hai nhân vật này đã trở thành trọng điểm của sách.
Vài năm ở miền Nam, Lê Duẩn lập ra Trung ương Cục miền Nam và đưa người của mình như Phạm Hùng, Võ Văn Kiệt vào nắm giữ những vai trò then chốt để điều hành cuộc chiến tại miền Nam trong tương lai.
Trở lại miền bắc, cùng với Lê Đức Thọ, ngay từ năm 1958 Lê Duẩn đã chủ trương phải thống nhất miền Nam bằng bạo lực. Nghị quyết 15 của Đảng Lao động Việt Nam, danh xưng của Đảng Cộng sản Việt Nam thời bấy giờ, phản ánh chủ trương này.
Lê Duẩn và Lê Đức Thọ chọn con đường Mác-Lê để tiến hành chiến tranh giành độc lập và nhất quyết không hoà hoãn, không chủ trương sống chung hoà bình. Những ai trong nội bộ đảng không theo đường lối này đều bị loại trừ khỏi vai trò quyền lực.
Tác giả nêu dẫn chứng vụ án xét lại chống đảng với Hoàng Minh Chính từ năm 1963 và nhiều người bị tù trong cuộc thanh trừng lớn nhất trong nội bộ đảng vào năm 1967.
Để tiến hành chiến tranh, sau Đại hội Đảng kỳ 3, từ năm 1960 lãnh đạo đã biến miền Bắc thành một xã hội công an trị với hàng vạn người bị bắt vì “nguy hiểm đến an ninh, trật tự xã hội”.
Vụ án “Nhạc vàng” năm 1971 là một thí dụ khác. Chính quyền Hà Nội cho rằng đang có âm mưu “diễn biến hoà bình” do Mỹ chủ trương để gây chia rẽ nội bộ đảng về chính sách chống Mỹ cứu nước.
Cuốn sách nói ông Lê Đức Thọ đóng vai trò 'chủ chiến'
quan trọng
Giải pháp trung lập miền Nam cũng không được chấp nhận. Chiến tranh du kích để bảo toàn lực lượng của Tướng Võ Nguyên Giáp không được tán thành.
Hồ Chí Minh là Chủ tịch, Lê Duẩn tuy là Bí thư thứ Nhất của đảng nhưng đã qua mặt và nắm trọn quyền hành.
Chiến tranh toàn diện
"Hiệp định Paris chỉ là cách để cho người Mỹ rút lui, hay phủi tay, trong danh dự."
Tác giả ghi nhận những sự kiện và phân tích các quyết định dẫn đến chiến tranh qua các cuộc tổng tấn công vào miền Nam, về chính sách “Vừa đàm vừa đánh” đưa đến bản Hiệp định Ba Lê vãn hồi hoà bình cho Việt Nam - một hiệp ước không đòi hỏi bộ đội cộng sản miền Bắc rút về mà Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu đã cực lực phản đối.
Bản hiệp định được ký kết ngày 27-1-1973 sau 5 năm thương thảo với Lê Đức Thọ, nhà ngoại giao có chủ trương phải kiên trì vì tin rằng người Mỹ sẽ phải bỏ cuộc.
Đúng là người Mỹ cuối cùng đã nhượng bộ Hà Nội để bộ đội miền Bắc tiếp tục ở lại miền Nam. Bản hiệp định chỉ là cách để cho người Mỹ rút lui, hay phủi tay, trong danh dự.
Chính quyền Sài Gòn sụp đổ ngày 30-4-1975 trước sức tấn công bằng vũ lực của bộ đội cộng sản miền Bắc, như Lê Duẩn đã chủ trương trong suốt chiều dài cuộc chiến và cuối cùng đã đi đến thành công.
Hanoi’s War còn là một cái nhìn khác hơn với những gì giới lãnh đạo Việt Nam thường đưa ra trước đây về sự nhất trí trong những quyết định đi đến chiến tranh.
Sách vẽ lên chân dung Lê Duẩn như là một lãnh đạo Việt Nam với hai mươi năm kiên quyết chủ trương chiến tranh “Tổng tấn công, Tổng khởi nghĩa”.
Nhưng không phải vì thế mà cơ hội cho hoà bình, phát triển và chờ ngày thống nhất của hai miền Việt Nam đã không được đưa ra.
Sau chiến thắng 30-4-1975, cũng dưới sự lãnh đạo của Lê Duẩn, Việt Nam lại phải trải qua những cuộc chiến tranh khác, từ phía tây với Kampuchia lên phía bắc với Trung Quốc.
Khi Lê Duẩn qua đời, ngày 15-7-1986 hàng trăm nghìn cư dân Hà Nội đã đứng dọc bên đường từ Quảng trường Ba Đình đến nghĩa trang Mai Dịch để đưa tiễn một lãnh đạo Việt Nam lâu đời nhất về với cát bụi.
Năm đó cũng là thời điểm Hà Nội bắt đầu chính sách đổi mới và đưa Việt Nam vào một tiến trình lịch sử mà nửa thế kỷ trước Việt Nam đã mất đi nhiều cơ hội do quyết tâm tiến hành chiến tranh của Lê Duẩn và Lê Đức Thọ.
Hanoi’s War gắn ông Lê Duẩn vào những thiệt hại khủng khiếp của chiến tranh với hơn hai triệu sinh mạng người Việt.
Câu hỏi nêu ra là dù chủ trương của Lê Duẩn như thế thì có đủ thuyết phục để tách Hồ Chí Minh và Võ Nguyên Giáp, hai nhân vật đầy huyền thoại của Việt Nam, ra khỏi trách nhiệm về hệ lụy cuộc chiến hay không?
Bài thể hiện cách nhìn riêng của cây bút tự do Bùi Văn Phú từ vùng Vịnh San Francisco. Cuối sách của bà Nguyễn Liên Hằng do Nhà xuất bản Đại học North Carolina cho ra năm 2012, 444 trang. Cuốn sách cũng đã được giới thiệu trên nhiều trang Bấm tiếng Anh.
Thêm về tin này
Các bài liên quan
Viện trợ của TQ trước Mậu Thân 1968?
Cập nhật: 03:11 GMT - thứ
năm, 3 tháng 5, 2012
Hoa Kỳ có những đánh giá sai lầm trước trận Mậu Thân
1968
44 năm trước, sau biến cố Mậu Thân, vào ngày 3/5/1968,
Hoa Kỳ và Việt Nam Dân chủ Cộng hòa công bố việc chọn Paris làm địa điểm hội đàm
sơ bộ.
Việc chọn địa điểm nghị hòa mở đường cho cuộc đàm phán bốn bên - Hoa Kỳ, Việt
Nam Dân chủ Cộng hòa, Việt Nam Cộng Hòa, Mặt Trận Giải Phóng Miền Nam - kéo dài
năm năm trước khi có việc ký Hiệp định Paris ngày 27/1/1973.Bấm Tiến sĩ Harish Mehta, sử dụng tư liệu từ kho lưu trữ ở Hà Nội, nói nếu Hoa Kỳ có nhận định chính xác hơn về trợ giúp của khối Cộng sản cho miền Bắc Việt Nam, Washington có thể nhận ra rằng đánh bom không giải quyết được gì và có thể việc hòa đàm đã diễn ra sớm hơn.
Harish Mehta: Các tài liệu của Hoa Kỳ và Bắc Việt từ thời gian đó đều nói rõ rằng Liên Xô là nước trợ giúp kinh tế lớn nhất cho Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Giả định sai lầm này liên tục được trích dẫn bởi các phúc trình tình báo hàng tháng của CIA và Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ.
Sai lầm nghiêm trọng đó sau này tiếp tục thể hiện trong các sách, bài viết của giới sử gia và nghiên cứu chính trị. Cho đến nay, các tài liệu lịch sử vẫn còn nói rằng Liên Xô tài trợ kinh tế nhiều hơn Trung Quốc trong giai đoạn Mậu Thân quan trọng 1968-69.
Ý nghĩa chính của giả định sai này là chính quyền Johnson/Nixon đánh giá quá thấp sự vững bền kinh tế của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Họ tưởng cứ đánh bom nhà máy và công nghiệp nhỏ miền Bắc là đủ để ban lãnh đạo Hà Nội quỳ gối và van xin hòa bình.
"Ý nghĩa chính của giả định sai này là chính quyền Johnson/Nixon đánh giá quá thấp sự vững bền kinh tế của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Họ tưởng cứ đánh bom nhà máy và công nghiệp nhỏ miền Bắc là đủ để ban lãnh đạo Hà Nội quỳ gối và van xin hòa bình."
Harish Mehta
Tôi cũng cho rằng nếu các lãnh đạo Hoa Kỳ hiểu chính xác hơn về viện trợ kinh tế của Trung Quốc, họ sẽ thấy đánh bom không giúp gì và có thể lắng nghe các viên chức như George Ball (phản đối đánh bom và muốn mở đàm phán từ giữa hay cuối thập niên 1960) để xúc tiến đàm phán ở Paris.
BBC:Như ông nói, Hoa Kỳ đã không hiểu được rằng đánh bom không thể phá vỡ nền kinh tế miền Bắc. Điều này có tác động trực tiếp thế nào đến các trận đánh đầu năm 1968?
Dữ liệu kinh tế không chính xác chỉ là một phần của sự hiểu biết sai lầm và dối trá của các tướng lĩnh và ngoại giao Hoa Kỳ ở Sài Gòn.
Trước biến cố Mậu Thân, giới lãnh đạo quân đội Hoa Kỳ tạo ra huyền thoại là ‘chiến thắng sắp đến rồi’. Mậu Thân đã phá bỏ huyền thoại đó, và tạo nên cú sốc tâm lý cho Hoa Kỳ. Nó cũng phá hủy nhiệm kỳ tổng thống của Johnson, và ông từ chối ra tranh cử lần hai.
Số lượng lớn viện trợ kinh tế của Trung Quốc dĩ nhiên còn giúp Việt Nam Dân chủ Cộng hòa tổ chức những chiến dịch quân sự lớn và tham vọng.
Tổng thống Johnson loan báo không tranh cử lần
hai
Theo tôi, niềm tin sai lầm rằng Trung Quốc không viện trợ kinh tế đáng kể khiến phe diều hâu Hoa Kỳ nghĩ rằng có thể phá hủy miền Bắc bằng đánh bom. Họ nghĩ đánh bom sẽ đưa tới thắng lợi của Hoa Kỳ (dĩ nhiên, thắng lợi này chỉ có nghĩa vĩ tuyến 17 sẽ trở thành biên giới quốc tế cố định và chính thể Sài Gòn được an toàn).
Ngược lại, nếu họ hiểu đúng về viện trợ kinh tế, họ sẽ tin rằng thật khó hủy diệt tinh thần ý chí của miền Bắc. Vào giai đoạn ấy, có vài viên chức Hoa Kỳ ủng hộ mở đàm phán với Hà Nội. Lý luận của họ sẽ có sức nặng hơn nếu sức mạnh kinh tế của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được biết rõ.
BBC:Trung Quốc đã ủng hộ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa mạnh mẽ trong chiến tranh. Điều này có còn tác động đến quan hệ hiện nay và tương lai giữa Trung Quốc và Việt Nam?
Sự đoàn kết của Trung Quốc với Việt Nam Dân chủ Cộng hòa là một phần văn hóa Chiến tranh Lạnh. Trong giai đoạn đầu của sự nghiệp chính trị, Mao Trạch Đông phải thể hiện sự lãnh đạo phong trào Cộng sản toàn cầu thông qua việc ủng hộ Hà Nội. Đồng thời, Mao phải thể hiện rằng ông ta không đồng ý việc Moscow hòa hoãn với Washington.
"Tôi tin rằng Trung Quốc và Việt Nam cần nỗ lực không để tranh chấp ở quần đảo Trường Sa trở thành trở ngại lớn cho quan hệ rộng hơn giữa hai nước. Hai nước cần trân trọng sự đoàn kết cộng sản có tính lịch sử của họ."
Harish Mehta
Mọi tính toán thay đổi vào cuối thời Mao, khi Nixon có chuyến thăm nổi tiếng tới Bắc Kinh. Bỗng dưng, Việt Nam Dân chủ Cộng hòa bị cô lập. Nhưng ngay cả sự cô lập đó cũng không gây hại cho Việt Nam Dân chủ Cộng hòa vì Nixon gặp sức ép trong nước đòi rút lính Mỹ khỏi Việt Nam. Vì vậy, bình thường hóa quan hệ Mỹ - Trung thực ra không có hại cho lợi ích ngoại giao của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Tôi tin rằng Đảng Cộng sản Trung Quốc vẫn trân trọng liên minh thời cách mạng với Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, trong một phần chuyện kể về tình anh em ý thức hệ. Nhưng cũng chỉ là chuyện kể lịch sử. Cả hai đảng đã thay đổi rất nhiều trong thế kỷ 21. Cả hai hưởng lợi từ toàn cầu hóa kinh tế và cũng hưởng lợi từ việc Hoa Kỳ mất dần uy thế trong tư cách bá chủ toàn cầu.
Tôi tin rằng Trung Quốc và Việt Nam cần nỗ lực không để tranh chấp ở quần đảo Trường Sa trở thành trở ngại lớn cho quan hệ rộng hơn giữa hai nước. Hai nước cần trân trọng sự đoàn kết cộng sản có tính lịch sử của họ.
Ông Harish Mehta từng là phóng viên ở vùng Đông Nam Á cho báo Busines Times từ 1987 đến 2003, đã đi Việt Nam nhiều lần. Ông nhận bằng tiến sĩ ở Đại học McMaster, Canada năm 2009 với luận án về Ngoại giao của miền Bắc Việt Nam 1965-1972. Ông là tác giả một cuốn tiểu sử về Thủ tướng Campuchia Hun Sen ấn hành năm 1999. Cuộc phỏng vấn được thực hiện qua email với Lê Quỳnh.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten