Meeste meteorieten die op aarde crashen zijn afkomstig van dezelfde bron
Vallende sterren blijven bijzonder: wie doet er niet toch stiekem even een wens als er zo’n vuurbal de nachtelijke hemel siert? Elk jaar komen er zo’n 17.000 stuks de atmosfeer van de aarde binnen, die ook nog het oppervlak bereiken. Zij blijken niet zelden afkomstig van dezelfde bron.
Sommige meteorieten komen van de maan of van Mars, maar de meerderheid breekt af van asteroïden. Een tweetal afzonderlijke studies in Nature vorige week gaat nu nog een stap verder en ontdekte dat het merendeel van de meteorieten is te herleiden tot een handjevol uiteenvallende asteroïden en in sommige gevallen zelfs tot één enkel exemplaar.
Meteoor versus meteoriet
Het blijft lastig om uit elkaar te houden: een vallende ster is een meteoor. Als een meteoor niet volledig verbrandt in de atmosfeer en het aardoppervlak bereikt dan noemen we hem een meteoriet. Asteroïden, ook wel planetoïden genoemd, zijn dan weer stukken gesteente die om de zon draaien. Er zijn er meer dan een miljoen van bekend. De meesten bevinden zich in een baan tussen Mars en Jupiter, de planetoïdengordel.
Verschillende meteorieten
Meteorieten worden meestal ingedeeld in drie soorten: steenmeteorieten, ijzermeteorieten en steen-ijzermeteorieten. Steenmeteorieten komen in twee soorten voor. De meest voorkomende zijn de chondrieten, ronde objecten die eruitzien als gesmolten druppels. Die vormen 85 procent van alle meteorieten die op aarde worden gevonden.
De chondrieten worden ingedeeld in drie klassen – H, L en LL – op basis van het ijzergehalte van de meteorieten en de verdeling van ijzer en magnesium in de belangrijkste mineralen olivijn en pyroxeen. Deze silicaten zijn de minerale bouwstenen van ons zonnestelsel en komen veel voor op aarde, met name in basalt.
Koolstofhoudende of C-chondrieten vormen een aparte groep. Ze bevatten grote hoeveelheden water in kleimineralen en organische stoffen zoals aminozuren. Chondrieten zijn nooit gesmolten en vormen directe monsters van het stof waaruit het zonnestelsel oorspronkelijk is gevormd. De minder voorkomende van de twee soorten steenmeteorieten zijn de zogenaamde achondrieten. Deze bevatten niet de kenmerkende ronde deeltjes van chondrieten, omdat ze gesmolten zijn.
Planetoïdengordel
Asteroïden zijn de primaire bronnen van meteorieten. De meeste asteroïden bevinden zich in een gebied tussen Mars en Jupiter. De planetoïdengordel zelf bestaat uit miljoenen asteroïden die worden beïnvloed door de zwaartekracht van Jupiter. De interacties met Jupiter kunnen de baan van asteroïden verstoren en botsingen veroorzaken. Dit leidt tot puin, dat kan samenklonteren tot asteroïden.
Het zijn asteroïden van dit type die recent zijn bezocht door ruimtemissies, die monsters terug naar de aarde brachten. Deze missies hebben de connectie vastgesteld tussen verschillende typen asteroïden en de meteorieten die op aarde vallen.
S-klasse asteroïden (vergelijkbaar met steenmeteorieten) bevinden zich in de binnenste gebieden van de gordel, terwijl C-klasse koolstofhoudende asteroïden (vergelijkbaar met C-chondrieten) vaker worden aangetroffen in de buitenste gebieden van de gordel.
Koronis en Karin
Maar zoals de twee studies in Nature aantonen, kunnen we een specifiek type meteoriet koppelen aan zijn bronasteroïde in de hoofdgordel, of in ieder geval aan specifieke asteroïdenfamilies.
De studie onder leiding van Miroslav Brož van de Tsjechische Charles University meldt dat gewone chondrieten afkomstig zijn van botsingen tussen asteroïden met een diameter van meer dan 30 kilometer, die minder dan 30 miljoen jaar geleden plaatsvonden.
De Koronis- en Massalia-asteroïdenfamilies hebben de juiste grootte en bevinden zich op een positie die, op basis van gedetailleerde computermodellen, leidt tot materiaal dat naar de aarde valt. Van deze families zijn de asteroïden Koronis en Karin waarschijnlijk de dominante bronnen van H-chondrieten. De Massalia- en Flora-families zijn veruit de belangrijkste bronnen van L- en LL-achtige meteorieten.
De Massalia-familie
De studie onder leiding van Michaël Marsset van het European Southern Observatory in Chili documenteert verder de oorsprong van L-chondriet-meteorieten van Massalia.
Met behulp van spectroscopische data van asteroïden in de gordel tussen Mars en Jupiter is aangetoond dat de samenstelling van L-chondriet-meteorieten op aarde sterk lijkt op die van de Massalia-familie van asteroïden.
De wetenschappers gebruikten vervolgens computermodellen om aan te tonen dat een asteroïdenbotsing, die ongeveer 470 miljoen jaar geleden plaatsvond, de Massalia-familie vormde. Door de bronasteroïde te bepalen, leggen deze studies de basis voor missies naar asteroïden die verantwoordelijk zijn voor de meest voorkomende ruimtestenen op aarde. Zo kunnen we meer te weten komen over de gebeurtenissen die ons planetenstelsel hebben gevormd.
Meer wetenschap? Lees de nieuwste artikelen op Scientias.nl .
Meeste meteorieten die op aarde crashen zijn afkomstig van dezelfde bron
Geen opmerkingen:
Een reactie posten