Một hành tinh "sơ sinh" đang hình thành

 

Một hành tinh "sơ sinh" đang hình thành

Lần đầu tiên trong lịch sử, các nhà khoa học đã ghi lại được khoảnh khắc một hành tinh mới ra đời bên trong những vành bụi bao quanh một ngôi sao trẻ, qua đó xác nhận những dự đoán lý thuyết kéo dài hàng thập kỷ.

Hành tinh này có tên là WISPIT 2b, được phát hiện bởi một nhóm các nhà thiên văn thuộc Đại học Arizona và Đài quan sát Leiden nhờ hệ thống quang thích ứng hiện đại MagAO-X gắn trên Kính thiên văn Magellan ở Chile. Ngoại hành tinh này nằm trong một khoảng tối giữa đĩa khí và bụi nhiều vòng - chính xác là nơi các nhà thiên văn đã nghi ngờ là cái nôi cho các hành tinh hình thành từ lâu, nhưng chưa bao giờ được nhìn thấy trực tiếp cho đến nay.

Khám phá này là một bước đột phá lớn trong việc hiểu hơn về cách các hệ hành tinh như Hệ Mặt Trời của chúng ta được sinh ra. Khi các hành tinh khí khổng lồ hình thành, chúng hấp thụ khí hydrogen từ môi trường xung quanh, tạo ra ánh sáng phát xạ Hα có thể phát hiện bằng những thiết bị chuyên dụng. Và đó chính xác là những gì hệ thống MagAO-X ghi lại - một chấm sáng phát quang bên trong khoảng trống, cho thấy một hành tinh đang lớn dần lên bằng cách hấp thụ khí từ đĩa. Ngoài WISPIT 2b, nhóm nghiên cứu còn tìm thấy một ứng viên hành tinh khác, có tên CC1 và nằm gần ngôi sao hơn.

Hệ thống WISPIT có lẽ phản chiếu một phiên bản sơ khai của Hệ Mặt Trời chúng ta, nơi các hành tinh khổng lồ hình thành và tạo ra những khoảng trống. Những khoảnh khắc hiếm hoi và thoáng qua của sự ra đời hành tinh này đang giúp các nhà khoa học ghép nối lại bức tranh về những giai đoạn đầu của quá trình tiến hóa hành tinh ngay trong thời gian thực.

Nội dung được trích dẫn từ nghiên cứu:

• Wide Separation Planets in Time (WISPIT): Discovery of a Gap Hα Protoplanet WISPIT 2b with MagAO-X (2025), Laird M. Close

• WIde Separation Planets In Time (WISPIT): A Gap-clearing Planet in a Multi-ringed Disk around the Young Solar-type Star WISPIT 2 (2025), Richelle F. van Capelleveen et al

Hội Thiên Văn Hà Nội - HAS