De hoogste berg op aarde "Mount Everest" wordt elk jaar nóg hoger (en de oorzaak is… een rivier)

 

De hoogste berg op aarde wordt elk jaar nóg hoger (en de oorzaak is… een rivier)

De hoogste berg op aarde wordt elk jaar nóg hoger (en de oorzaak is… een rivier)© Scientias.nl

Mount Everest blijkt jaarlijks zo’n 2 millimeter hoger te worden en is in de afgelopen 89.000 jaar al zo’n 15 tot 50 meter gegroeid.

Mount Everest is met een indrukwekkende hoogte van 8.849 de hoogste berg ter wereld. Hij steekt ongeveer 250 meter boven de op één na hoogste piek in de Himalaya uit. Ondanks deze al opmerkelijke hoogte blijkt nu dat de berg nog steeds aan het groeien is.

2 millimeter per jaar

Een nieuw onderzoek, gepubliceerd in Nature Geoscience, toont aan dat erosie door een riviernetwerk op ongeveer 75 kilometer van Mount Everest een grote kloof vormt. Dit verlies aan landmassa zorgt ervoor dat de berg jaarlijks met ongeveer 2 millimeter groeit.

Zo zit het

Daar gaan we even wat dieper op in. Mount Everest wordt beschouwd als een uitzonderlijk hoge berg, aangezien de drie volgende hoogste toppen – K2, Kangchenjunga en Lhotse – slechts ongeveer 120 meter van elkaar verschillen. Een aanzienlijk deel van deze afwijking kan worden verklaard door een opheffende kracht die ontstaat door druk vanuit de onderliggende aardkorst, nadat een nabijgelegen rivier veel rotsen en grond heeft geërodeerd. Dit fenomeen, dat ook wel isostatische opheffing wordt genoemd, houdt in dat een deel van de aardkorst dat massa verliest, omhoog veert. Dit gebeurt omdat de sterke druk van de vloeibare mantel onder de korst groter is dan de neerwaartse zwaartekracht na het verlies van massa. Dit proces is geleidelijk en bedraagt meestal slechts enkele millimeters per jaar, maar op lange geologische tijdschalen kan het een aanzienlijke invloed hebben op het aardoppervlak.

Rivier

De onderzoekers ontdekten dat Mount Everest door dit proces in de afgelopen 89.000 jaar zo’n 15 tot 50 meter hoger is geworden. Dit gebeurde sinds de nabijgelegen Arun-rivier zich voegde bij het Kosi-riviersysteem. Hierdoor stroomde er meer water door de Kosi-rivier, wat de erosieve kracht vergrootte en meer grond en sediment uit het landschap wegspoelde. Dit leidde ertoe dat de top van de berg steeds verder omhoog werd gedrukt. Door de jaren heen heeft de Arun een diepe kloof gegraven langs zijn oevers, waarbij miljarden tonnen grond en sediment zijn weggespoeld. “In de Everest-regio is er een fascinerend riviersysteem,” vertelt onderzoeker Jin-Gen Dai. “De stroomopwaartse Arun-rivier stroomt op grote hoogte oostwaarts door een vlakke vallei. Vervolgens draait de rivier plotseling naar het zuiden en verandert in de Kosi-rivier, waarbij het hoogteverschil snel toeneemt en de rivier steiler wordt. Deze bijzondere topografie, die duidt op een instabiele toestand, hangt waarschijnlijk samen met de enorme hoogte van Everest.”

Groeien

Kortom, de interactie tussen de erosie van de Arun-rivier en de opwaartse druk van de aardmantel zorgt ervoor dat Mount Everest een zetje krijgt, waardoor hij hoger wordt dan hij anders zou zijn. Hoewel ’s werelds hoogste berg in de afgelopen duizenden jaren hierdoor dus al behoorlijk is gegroeid, stopt het daar waarschijnlijk niet. Het team vermoedt dat Mount Everest namelijk zal blijven groeien. “Ons onderzoek laat zien dat, naarmate het nabijgelegen riviersysteem dieper uitsnijdt, het verlies van materiaal ervoor zorgt dat de berg nog hoger wordt,” aldus co-auteur Adam Smith.

Andere bergen

Overigens is het niet alleen Mount Everest die elk jaar in hoogte toeneemt. Ook de nabijgelegen bergen Lhotse en Makalu, de vierde en vijfde hoogste bergen ter wereld, groeien. De reden hiervoor is eveneens isostatische opheffing. Hierdoor groeien ze ongeveer net zo snel als Mount Everest. Alleen Makalu, die dichter bij de Arun-rivier ligt, groeit iets sneller. “Mount Everest en de nabijgelegen bergen worden hoger, omdat ze door isostatische opheffing sneller omhoog geduwd worden dan dat ze door erosie slijten,” legt onderzoeker Matthew Fox uit. “Met behulp van GPS-instrumenten kunnen we zien dat ze jaarlijks ongeveer 2 millimeter groeien en we begrijpen nu beter wat dit proces veroorzaakt.”

Al met al toont de studie aan dat de ongekende hoogte van Mount Everest niet alleen te danken is aan de onderliggende tektonische krachten, maar ook aan de invloed van erosieprocessen in de omgeving. “De veranderende hoogte van Mount Everest toont duidelijk aan hoe dynamisch het aardoppervlak is,” concludeert hoofdauteur Xu Han.

Meer wetenschap? Lees de nieuwste artikelen op Scientias.nl .

De hoogste berg op aarde wordt elk jaar nóg hoger (en de oorzaak is… een rivier) (msn.com)