Các công ty dầu cọ tước đoạt hàng triệu đô la Mỹ của người bản địa ở Indonesia
- Muhammad Irham, Astudestra Ajengrastri và Aghnia Adzkia
- BBC News Indonesia
Orang Rimba là một trong những bộ tộc du mục cuối cùng ở Indonesia
Mua một thứ gì đó trong siêu thị và rất có thể nó sẽ có thành phần là dầu cọ. Quay trở lại chuỗi cung ứng và cuối cùng bạn sẽ tìm thấy một cây cọ dầu, có thể là ở Indonesia. Tuy nhiên, các công ty bán nó cho các công ty lớn như Johnson & Johnson, Kellogg's và Mondelēz đang tước đi thu nhập có thể là hàng triệu đô la Mỹ của các cộng đồng bản địa, một điều tra chung của BBC đã chỉ ra.
Mat Yadi men theo con sông, ngọn giáo trong tay luôn sẵn sàng để phóng ra. Nhưng hôm nay, giống như hầu hết các ngày, ông ấy không bắt được gì cả.
"Trước đây có rất nhiều lợn, nai, linh dương và nhím," ông nói. "Bây giờ hầu như không có bất cứ con vật nào."
Ông là một người Orang Rimba - một trong những bộ tộc du mục cuối cùng ở Indonesia. Trải qua nhiều thế hệ, họ sống trong rừng rậm trên đảo Sumatra - thu hoạch cao su cũng như săn bắn và hái lượm trái cây.
Vào những năm 1990, một công ty dầu cọ đã đến quê hương Tebing Tinggi xa xôi hẻo lánh của họ với những hứa hẹn về sự giàu có và phát triển.
Công ty sẽ nắm quyền kiểm soát mảnh đất tổ tiên của cộng đồng và đổi lại, theo Orang Rimba, họ sẽ nhận lại được hơn một nửa trong số đó, bằng việc trồng cây cọ dầu, một loại cây trồng tuyệt vời với nhu cầu ngày càng tăng trên toàn cầu. Sẽ là đôi bên cùng có lợi, khi bộ lạc bán trái cây họ thu hoạch được cho công ty.
Hơn 25 năm, những cây cọ dầu mọc cao và những quả màu cam rực rỡ tràn vào nhà máy của công ty, sản xuất ra hàng triệu đô la Mỹ dầu ăn cho chủ sở hữu cuối cùng của nó, Tập đoàn Salim Group, được mua bởi các nhà sản xuất các sản phẩm như sô cô la của Cadbury, Pop-Tarts và hạt giòn ăn với sữa của Kellogg's.
Siti Maninah kiếm sống bằng việc thu lượm quả rơi dưới đất
Nhưng Mat Yadi chưa bao giờ nhận được các nông trại nhỏ mà ông nói rằng bộ tộc của ông đã được hứa.
Hiện nay, gia đình ông sống trong một túp lều tạm bợ bên trong một đồn điền.
"Không có gì được trả lại cho chúng tôi. Họ đã lấy đi mọi thứ", ông nói.
Giống như nhiều người Orang Rimba khác, già Siti Maninah mưu sinh bằng cách nhặt các quả con rơi xuống đất khi thu hoạch cọ dầu.
Nếu may mắn, bà sẽ gom đủ để mua vài lạng gạo và ít rau về cho gia đình ăn qua ngày. "Nhiêu đó là đủ," bà nói. "Nhưng không nhiều."
"Đây chỉ là một ví dụ - nó diễn ra khắp mọi nơi," Daniel Johan, một nghị sĩ Indonesia, người giám sát lĩnh vực nông nghiệp và lâm nghiệp và đại diện cho bộ tộc, nói. "Các tập đoàn thật tham lam."
Dầu cọ được sản xuất, bán cho các công ty để sử dụng trong sản xuất một số sản phẩm
Phần lớn các khu rừng đa dạng sinh học nhất trên thế giới đã bị chặt phá để nhường chỗ cho các đồn điền dầu cọ. Trên các hòn đảo Borneo và Sumatra của Indonesia từng được bao phủ bởi rừng rậm, các đồn điền giờ đây trải dài hàng dặm.
Sự đánh đổi là lời hứa của phát triển kinh tế. Để có được sự hỗ trợ của địa phương và tiếp cận với nguồn tài chính của chính phủ, các công ty thường hứa chia sẻ đồn điền của họ với dân làng, trong các mảnh đất được gọi là "plasma". Năm 2007, nó trở thành một yêu cầu pháp lý buộc các công ty phải giao một phần năm diện tích đồn điền mới cho các cộng đồng định cư ở đó.
Khi kế hoạch được thực thi, nó đã giúp các cộng đồng nông thôn thoát khỏi đói nghèo, mang lại cho họ cổ phần của chính họ trong một ngành công nghiệp trị giá hơn 50 tỷ USD mỗi năm trên toàn cầu. Nhưng một loạt các cáo buộc nổi lên rằng các công ty đã không giữ lời hứa - và nghĩa vụ pháp lý - cung cấp "plasma".
Các đồn điền dầu cọ thế chỗ các rừng nhiệt đới trong những khu vực rộng lớn của Indonesia
Quy mô của vấn đề vẫn chưa được xác định, vì vậy trong hai năm qua, nhóm của chúng tôi, bao gồm BBC, tổ chức báo chí điều tra Dự án Gecko và trang tin tức môi trường Mongabay, đã làm việc cùng nhau để tìm hiểu.
Bằng cách phân tích số liệu của chính phủ, cuộc điều tra cho thấy các công ty đã không cung cấp hơn 100.000 ha - tương đương diện tích thành phố Los Angeles - plasma theo yêu cầu hợp pháp chỉ riêng ở tỉnh Kalimantan của Borneo.
Sử dụng các số liệu vừa phải về lợi nhuận thu được từ dầu cọ, chúng tôi ước tính điều này đã tước đi khoảng 90 triệu USD mỗi năm của các cộng đồng. Tỉnh này chỉ chiếm 1/5 số đồn điền cọ dầu do các công ty điều hành ở Indonesia.
Phân tích dữ liệu của Bộ Nông nghiệp cho thấy bức tranh tương tự ở các tỉnh sản xuất dầu cọ lớn khác, và thiệt hại cho các cộng đồng trên sở hữu plasma khắp đất nước Indonesia có thể lên tới hàng trăm triệu đô la Mỹ mỗi năm.
Nếu dân làng thu lượm được 10 kg quả rơi xuống, họ có thể mua đủ lương thực trong ngày
Quy mô của vấn đề không chỉ hiển thị trong dữ liệu chính thức.
Nhóm của chúng tôi đã tạo ra một cơ sở dữ liệu về các công ty bị cáo buộc không giữ lời hứa hoặc không đáp ứng được các nghĩa vụ pháp lý để chia sẻ đồn điền của họ với cộng đồng.
Dữ liệu cho thấy trung bình hàng tháng có các cuộc phản đối do bất bình về plasma trong sáu năm qua. Nhưng nhà nước có thể nhanh chóng và dứt khoát trong việc trấn áp các cuộc biểu tình, thường bị dập tắt một cách bạo lực.
Năm 2015, trong một thỏa thuận do các chính trị gia địa phương làm trung gian, Tập đoàn Salim Group đã ký một cam kết bằng văn bản mới với lời hứa hứa cung cấp plasma cho bộ tộc Orang Rimba.
Nhưng đến tháng Một năm 2017, lời hứa vẫn chưa được thực hiện. Đến lúc đó, bộ lạc đã chờ đợi được hai thập niên.
Bộ lạc sống trong những túp lều tạm bợ bên trong đồn điền dầu cọ
Các thành viên thất vọng của bộ lạc đã chiếm đồn điền của công ty, nhưng công ty đã phá bỏ các túp lều của họ. Dân làng sau đó đã phóng hỏa một chốt an ninh bên trong đồn điền và đập vỡ cửa sổvăn phòng của công ty.
Hơn 40 người bị bắt và bị hành hung bởi cảnh sát, dân làng nói với chúng tôi. "Không cần hỏi han, chúng tôi bị đánh chảy máu," một người đàn ông nói. Bảy người bị kết tội phá hoại và bị kết án 18 tháng tù.
Cảnh sát Indonesia từ chối yêu cầu phản hồi của chúng tôi.
"Tất cả sự kháng cự mà họ thực hiện, đôi khi thậm chí hy sinh mạng sống của họ, nhưng vẫn không có giải pháp nào," Daniel Johan, người đã đến thăm Tebing Tinggi ngay sau cuộc biểu tình cùng với các nhà lập pháp khác, nói. "Nó có nghĩa là hệ thống đang thất bại."
Sau cuộc biểu tình, Tập đoàn Salim Group đã bị một ủy ban quốc hội thúc giục trả lại mảnh đất tổ tiên của người Orang Rimba, nhưng 5 năm trôi qua, bộ tộc vẫn đang phải chờ đợi.
Tập đoàn Salim Group và công ty con kiểm soát đồn điền đã từ chối phỏng vấn.
![Mat Yadi của bộ tộc Orangi nói Tập đoàn Salim Group đã không giữ lời ha]s của họ](https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/10992/production/_124868976_39996710-d00c-4d25-a374-a2b407f4f7f9.jpg.webp)
Mat Yadi của bộ tộc Orangi nói Tập đoàn Salim Group đã không giữ lời ha]s của họ
Khi cộng đồng phàn nàn về việc những lời hứa không đáp ứng được, chính phủ chủ yếu dựa vào hòa giải, nhưng một nghiên cứu học thuật cho thấy chỉ 14% các cuộc đàm phán hòa giải dẫn đến một thỏa thuận được thực hiện.
Samsul Kamar, người đứng đầu văn phòng đồn điền ở Riau, tỉnh sản xuất dầu cọ lớn nhất Indonesia, cho biết ông nhận được khiếu nại mới về plasma "hầu như mỗi tuần", với chỉ một số ít trong số 77 công ty do ông theo dõi là cung cấp đủ.
Tuy nhiên, giống như các đồng nghiệp của mình, ông ấy chưa bao giờ đi xa hơn việc đưa ra một cảnh báo.
Hầu hết các công ty lớn sản xuất hàng tiêu dùng hứa sẽ triệt bỏ tận gốc nạn "bóc lột" con người khỏi chuỗi cung ứng của họ.
Nhưng chúng tôi đã xác định được 13 công ty lớn bao gồm Colgate-Palmolive và Reckitt đã lấy dầu cọ từ các nhà sản xuất bị cáo buộc là đã giữ lại plasma, hoặc lợi nhuận từ plasma, từ các cộng đồng trong sáu năm qua.
Một đồn điền cọ dầu ở đông Kalimantan
Johnson & Johnson và Kellogg's đều mua dầu cọ từ Tập đoàn Salim Group, công ty sở hữu đồn điền trên vùng đất của bộ tộc Orang Rimba.
Đáp trả cuộc điều tra của chúng tôi, các công ty khẳng định họ yêu cầu các nhà cung cấp của họ tuân thủ luật pháp. Nhưng chúng tôi nhận thấy nhiều người có mối liên kết chuỗi cung ứng với các công ty mà đã bị công khai là không tuân thủ các quy định về plasma - bao gồm cả các quan chức chính phủ Indonesia.
Johnson & Johnson, Kellogg's và Mondelēz đều có nguồn cung cấp dầu cọ từ một đồn điền ở Borneo mà đã tạm thời đóng cửa hồi tháng Hai do không đáp ứng các nghĩa vụ pháp lý trong hơn một thập niên.
Trong một ví dụ hiếm hoi về việc chính phủ hành động dứt khoát trong một vụ án plasma, chính trị gia Jaya Samaya Monong đã cho cảnh sát chặn các xe tải rời khỏi đồn điền.
"Có thể nếu không có hành động kiên quyết nào có thể gây hại cho họ, họ nghĩ rằng họ có thể bỏ qua nó", ông nói.
Johnson & Johnson cho biết họ "xem xét những cáo buộc này rất nghiêm túc" và đã đề xuất quy trình khiếu nại của họ. Kellogg's cho biết họ sẽ điều tra các cáo buộc và "phối hợp với các nhà cung cấp của chúng tôi để xác định các bước tiếp theo". Mondelēz, người sở hữu Cadbury's, cho biết họ đã liên hệ với các chuyên gia "để hiểu rõ hơn vấn đề và cách chúng tôi có thể giải quyết [nó] trong tương lai với các cam kết công khai hơn nữa".
Reckitt viết rằng những phát hiện này "cho thấy các vấn đề tiềm ẩn mang tính hệ thống" mà "cần phải điều tra thêm và có hành động phối hợp của các bên liên quan khác nhau ở khu vực công và tư nhân để giải quyết".
Trong khi Colgate-Palmolive tuyên bố rằng công ty sẽ phát triển một quy trình để kiểm tra các nhà cung cấp của họ có cung cấp đủ plasma hay không.
Dầu cọ hứa hẹn sự phát triển và cơ sở hạ tầng
Tập đoàn đứng sau đồn điền ở Borneo là Golden Agri-Resources, nhà sản xuất dầu cọ lớn nhất của Indonesia, với các đồn điền trải dài trên nửa triệu ha đất.
Công ty thừa nhận rằng họ đã không đáp ứng các nghĩa vụ pháp lý của mình trong việc cung cấp plasma. Công ty cho biết họ đã cam kết làm như vậy, nhưng đây vẫn là "một công việc đang được tiến hành".
Họ cho biết họ hy vọng sẽ bắt đầu thực hiện plasma vào năm tới tại công ty con của họ ở Borneo, mà đã bị một chính trị gia địa phương bắt đóng cửa.
Golden Agri-Resources và các công ty khác mà chúng tôi đã viết thư cho biết nó vẫn là một thách thức đối với họ trong việc tiếp cận đủ đất cho các kế hoạch plasma.
Nhưng Jaya, chính trị gia đến từ Borneo, cho biết ông đã nói với tập đoàn rằng ông muốn công ty chia sẻ khu đất sở hữu của họ.
"Tôi không muốn nghe thêm bất kỳ lời bào chữa nào nữa," ông nói. "Bởi vì nó đơn giản: plasma được cho là phải được xây dựng song song với đồn điền chính. Tại sao có đồn điền chính nhưng lại không có đồn điền plasma?"
Bộ lạc Orange Rimba vẫn đang chờ đợi lợi nhuận được hứa chia sẻ của họ
Các chuyến hàng dầu cọ xuất đi toàn cầu từ Indonesia được tiếp tục trở lại vào thứ Hai (23/5), sau khi chính phủ dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu toàn cầu đối với dầu ăn này.
Chính phủ Indonesia đã cấm xuất khẩu vào cuối tháng trước trong một nỗ lực nhằm kiểm soát giá nội địa tăng và đảm bảo nguồn cung nội địa.
Các công ty đứng sau sự bùng nổ dầu cọ của đất nước đã chứng kiến lợi nhuận của họ tăng vọt trong năm nay khi giá toàn cầu đạt mức cao kỷ lục.
Danh sách giới siêu giàu của Indonesia đã có tên các tỷ phú dầu cọ. Gia đình Widjaja, người kiểm soát Golden Agri-Resources, đứng vị trí thứ hai trong danh sách những người giàu có ở Indonesia của Forbes; Anthoni Salim, Giám đốc điều hành của Tập đoàn Salim Group, đứng ở vị trí thứ ba.
Nhưng đối với người Orang Rimba, sự chờ đợi việc cắt giảm tài sản của họ vẫn tiếp diễn.
Dưới tán cây cọ, già Cilin hát một bài hát dân gian. Lời bài hát có nghĩa là "trái tim của chúng tôi ngập tràn nếu con cháu của chúng tôi khỏe mạnh," bà giải thích.
"Để con cháu của chúng tôi có thể thực sự lại được sống, chúng tôi muốn mảnh đất của tổ tiên chúng tôi được trả lại cho chúng tôi," bà nói. "Đó là tất cả những gì chúng tôi muốn."
Xem thêm:
Geen opmerkingen:
Een reactie posten