donderdag 6 januari 2022

Một năm sau vụ bạo loạn Điện Capitol: Nhiều người Mỹ thấy nền dân chủ đang gặp nguy + Ủy ban điều tra vụ bạo loạn ở Quốc hội Mỹ sắp công khai kết quả

 

Một năm sau vụ bạo loạn Điện Capitol: Nhiều người Mỹ thấy nền dân chủ đang gặp nguy

06/01/2022
Cảnh sát chống bạo động tuần tra gần trụ sở Quốc hội Hoa Kỳ ở thủ đô Washington hôm 18/9/2021 nhân một cuộc tập họp do các đồng minh của cựu Tổng thống Trump tổ chức.

Chỉ trong chốc lát, ngay sau cuộc tấn công vào Điện Capitol của nước Mỹ ngày 6/1 năm ngoái, có thể thấy rằng những sự kiện của ngày hôm ấy sẽ gây sốc cho nước Mỹ trở lại nền chính trị bình thường.

Trong những giờ phút sau khi đám đông bạo loạn, vốn được khuấy động bởi những cáo buộc sai lạc của cựu Tổng thống Donald Trump về gian lận bầu cử, được đẩy lùi khỏi Điện Capitol, có thể thấy rằng những cảnh tượng bạo động kinh hoàng tại toà nhà nơi chính phủ thực thi quyền hành sẽ khiến nước này đánh giá lại những gì được xem là khung cảnh chính trị chấp nhận được.

Có thể thấy là Lãnh đạo Khối Thiểu số ở Thượng viện, thượng nghị sĩ Mitch McConnell thuộc đảng Cộng hòa, đã đúng khi ông đến phòng họp Thượng viện tối hôm đó và tuyên bố rằng “Nền cộng hòa dân chủ của chúng ta vững mạnh.”

Tuy nhiên, trong những ngày tháng sau cuộc tấn công ấy, tinh thần lạc quan về tình hình dân chủ tại Mỹ ngày càng trở nên khó duy trì.

Những cuộc thăm dò chính trị cho thấy gần hai phần ba người dân Mỹ tin là nền dân chủ Mỹ “đang khủng hoảng và có nguy cơ thất bại.” Đáng báo động hơn, gần một phần ba người dân Mỹ hiện nay cho rằng bạo động chính trị đôi khi là một phản ứng có thể biện minh.

Áp lực chính trị

Trước những tuyên bố sai lầm lặp đi lặp lại của ông Trump rằng cuộc bầu cử gian lận, các giới chức cao cấp trong đảng Cộng hòa từng chỉ trích cuộc tấn công bạo loạn vào Điện Capitol thì im lặng, còn những người dung thứ hay thậm chí biện minh cho hành động của những kẻ bạo loạn lại lớn tiếng khoa trương.

Ngày nay, những cuộc thăm dò ý kiến công luận cho thấy đa số áp đảo những cử tri tự nhận là Cộng hòa tại Mỹ tin, dù có bằng chứng ngược lại, là kết quả cuộc bầu cử Tổng thống 2020 là gian lận và rằng Tổng thống Joe Biden đắc cử không chính đáng.

Cuộc thăm dò gần đây nhất của Đại học Massachusetts cho thấy tỉ lệ người theo Cộng hòa tin là cuộc bầu cử gian lận chiếm 71%, tức khoảng 33 % dân số nước Mỹ.

Phản ứng của các cơ quan lập pháp ở các tiểu bang theo Cộng hòa là có thể đoán được, theo bà Susan Stokes, giáo sư khoa học chính trị Đại học Chicago và giám đốc Trung tâm Dân chủ Chicago.

Bà nói với đài VOA “Một khi nền tảng bầu cử của bạn tin là cuộc bầu cử Tổng thống bị đánh cắp, thì bạn sẽ có một khu vực bầu cử rất mạnh thiên về việc thay đổi luật bầu cử.”

Các luật lệ bầu cử hạn chế

Tại cấp độ tiểu bang hồi năm ngoái, các cơ quan lập pháp do đảng Cộng hòa kiểm soát bắt đầu thông qua hàng loạt luật lệ bầu cử mới. Theo Trung tâm vì Công lý Brennan, một cơ quan nghiên cứu có trụ sở tại Washington, 19 tiểu bang đã thông qua 33 đạo luật hạn chế việc tiếp cận lá phiếu.

Những tiểu bang khác do đảng Cộng hòa kiểm soát thông qua những đạo luật được soạn ra để tước quyền quản trị bầu cử khỏi tay các tổng thư ký tiểu bang hay các giới chức bầu cử địa phương và đặt vào tay của các nhà lập pháp. Việc này đã xảy ra đặc biệt tại các nơi như Georgia và Arizona, là hai tiểu bang thiên về Cộng hòa nhưng đã bỏ phiếu cho ông Biden vào năm 2020.

Trong cả hai tiểu bang này, các giới chức bầu cử Cộng hòa xác nhận tính trung thực của kết quả bầu cử 2020 trước những tuyên bố sai lầm của ông Trump là cuộc bầu cử gian lận.

Hành động của các cơ quan lập pháp tiểu bang Cộng hòa có thể xoa dịu những quan ngại của một số trong cứ địa chính trị của họ về tính trung thực của kết quả bầu cử, nhưng việc này tạo thêm nghi ngờ ngày càng tăng trong số những người theo đảng Dân chủ.

Việc này đặc biệt cấp thời trong những tiểu bang như Georgia, Arizona, và Texas, nơi đảng Dân chủ đã cải thiện được cục diện bầu cử của họ trong những năm gần đây, nhưng đảng Cộng hòa vẫn còn kiểm soát cơ quan lập pháp tiểu bang. Những tiểu bang này đã thông qua những luật lệ mà Đảng Cộng hòa nói là những chỉnh sửa “hợp lý” cho tiến trình bầu cử, nhưng đảng Dân chủ cho rằng những luật lệ ấy nhằm hạn chế việc tiếp cận lá phiếu và làm suy yếu họ về phương diện chính trị.

Những thay đổi khác ở cấp tiểu bang

Không phải tất cả những thay đổi về luật lệ tiểu bang trong năm nay đều hạn chế quyền bầu cử. Tại nhiều tiểu bang, hầu hết do đảng Dân chủ kiểm soát, các luật mới được thông qua mở rộng việc tiếp cận phiếu bầu.

Những thay đổi này bao gồm gia tăng cơ hội cho các cử tri bỏ phiếu trước ngày bầu cử, tiếp cận nhiều hơn vào việc bỏ phiếu bằng thư, giản dị hóa những quy định ghi danh đi bầu, mở rộng việc sử dụng các thùng bỏ phiếu cho những ai bầu khiếm diện và cải thiện việc trợ giúp các cử tri mà ngôn ngữ mẹ đẻ không phải là tiếng Anh.

Dù các thay đổi này được các cử tri Dân chủ ủng hộ rộng rãi, nhưng hầu hết tất cả những biện pháp ấy đều bị những đảng viên chủ chốt của Cộng hòa chỉ trích là làm cho dễ gian lận bầu cử hơn—đứng đầu là ông Trump. Dù không có bằng chứng là gian lận đóng một vai trò quan trọng trong bất cứ cuộc bầu cử quốc gia nào trong lịch sử gần đây, những thay đổi này có phần chắc sẽ giúp củng cố lòng tin trong nhiều người trong đảng Cộng hòa rằng kết quả bầu cử tại những tiểu bang do đảng Dân chủ kiểm soát không thể tin cậy được.

‘Một vùng nguy hiểm’

“Chúng ta đang ở điểm mà có rất nhiều lý do cho cả hai bên để bác bỏ các kết quả bầu cử ở cấp độ quốc gia,” ông Seth Masket, giám đốc Trung Tâm Chính trị Mỹ tại Đại học Denver, nói.

“Đó là một vùng rất nguy hiểm, một vùng rất mong manh, để dân chủ tự hiện thân,” ông Masket nói với VOA. “Việc này làm cho những nước khác, những nền dân chủ khác, sụp đổ.”

Bà Stoke từ Đại học Chicago đồng ý rằng “kịch bản ác mộng” đối với nước Mỹ là kết cục, dù kết quả bầu cử Tổng thống có như thế nào, bị phần đông dân chúng đánh giá là không chỉ đáng thất vọng mà còn bất hợp pháp.

Đề cập đến dữ liệu thăm dò chứng tỏ ngày càng có nhiều người tin rằng bạo động chính trị có thể chấp nhận được, bà Stokes nói, “Chúng ta có nhiều người trong quần chúng nghĩ rằng bạo động có thể biện minh được, và một con số nhỏ hơn, chắn chắn sẽ hành động như vậy. Tuy nhiên không cần có nhiều người như thế để dẫn tới một tình huống cực kỳ bạo động, và có thể là một tình huống xung đột nội bộ vũ trang.”

Tiếng nói lạc quan

“Tôi nghĩ chúng ta nên quan tâm mỗi khi có những cuộc tấn công vào các hoạt động nội bộ của nền cộng hòa của chúng ta,” bà Mary Frances Berry, giáo sư sử học Đại học Pensyvania, luật sư, và là cựu chủ tịch Ủy ban Dân quyền Mỹ, nói. “Do đó, chúng ta đúng khi quan tâm, nhưng chúng ta không nên sợ hãi, hay quan ngại quá mức.”

Bà Berry nói với VOA rằng Mỹ đã đối mặt với các cuộc khủng hoảng dân chủ trong quá khứ và vẫn tồn tại. Mới nhất vào năm 2000, bà chỉ ra, chính đảng Dân chủ đã khăng khăng cho rằng cựu Tổng thống George W. Bush đắc cử bất hợp pháp.

Các nhà lập pháp Dân chủ, một số nay vẫn còn trong Quốc hội, lúc đó từng yêu cầu Phó Tổng thống Al Gore chớ xác nhận kết quả bầu cử tại Thượng viện. Đó là yêu cầu tương tự mà đám đông bạo loạn tại Điện Capitol hôm 6/1 năm ngoái đưa ra với Phó Tổng thống Mike Pence.

Trong cả hai trường hợp, hai Phó Tổng thống vừa kể đã thực thi nhiệm vụ hiến pháp của mình và giám sát việc phê chuẩn kết quả bầu cử mà trong đó họ là phe thất cử.

“Chúng ta có trí nhớ ngắn ngủi,” bà Berry nói. “Nhưng nếu chúng ta nhớ rõ mọi chuyện, sẽ làm chúng ta bớt sợ hãi hơn.”


Một năm sau vụ bạo loạn Điện Capitol: Nhiều người Mỹ thấy nền dân chủ đang gặp nguy (voatiengviet.com)


Ủy ban điều tra vụ bạo loạn ở Quốc hội Mỹ sắp công khai kết quả

06/01/2022
Ảnh tư liệu - Một vụ nổ được cảnh sát thực hiện trên đồi Capitol, thủ đô Washington DC trong sự kiện bạo loạn xảy ra vào ngày 06/01/2021
Họ đã phỏng vấn hơn 300 nhân chứng, thu thập hàng chục nghìn tài liệu và đi khắp đất nước để làm việc với những giới chức bầu cử từng bị cựu Tổng thống Donald Trump gây áplực. Giờ đây, sau 6 tháng làm việc căng thẳng, ủy ban của Hạ viện Mỹ phụ trách điều tra cuộc bạo loạn ngày 6/1/2021chuẩn bị công khai kết quả điều tra. Trong những tháng tới, các thành viên của uỷ ban này sẽ bắt đầu tiết lộ những phát hiện của họ giữa lúc cựu Tổng thống và các đồng minh của ông vẫn kiên trì các nỗ lực ‘tẩy trắng’ cuộc bạo loạn và bác bỏ ý kiến cho rằng ông Trump kích động bạo loạn. Ủy ban này cũng đang đối mặt với gánh nặng tìm cách thuyết phục công chúng Mỹ rằng kếtluận của họ là dựa trên dữ kiện thực tế và đáng tin cậy. Nhưng dù sao thì 9 nhà lập pháp bao gồm 7 thành viên thuộc đảng Dân chủ và 2 người thuộc đảng Cộng hòa đều thống nhất trong cam kết sẽ kể lại toàn bộ câu chuyện xảyra trong ngày 06/01/2021. Họ cũng đang lên kế hoạch tổ chức các cuộc điều trần và tường thuật có quay hình để công khai kết quả điều tra.

Mục tiêu của họ không những chứng tỏ mức độ nghiêm trọng của cuộc bạo loạn, mà còn chỉ ra mối liên hệ rõ ràng giữacuộc tấn công đó với áp lực trắng trợn mà ông Trump đã tạo ra đối với các tiểu bang và Quốc hội nhằm thay đổi kết quả bầu cử hợp pháp mà ứng cử viên Joe Biden đã giànhchiến thắng.

“Bức tranh đầy đủ đang dần hé lộ bất chấp những nỗ lực tiếp diễn của Tổng thống Trump hòng che đậy vụ việc,” dânbiểu Liz Cheney nói. Bà là phó chủ tịch của ủy ban điều tra và cũng là một trong hai thành viên thuộc đảng Cộng hòa trong uỷ ban.

Mặc dù các sự kiện cơ bản trong vụ bạo loạn ngày 6 tháng 1 đã được biết đến, nhưng ủy ban điều tra cho biết khối tài liệu khổng lồ mà họ thu thập được bao gồm 35.000 trang hồ sơ, kể cả tin nhắn, email và các cú điện thoại từ những người thân cận với ông Trump – sẽ trưng ra các chi tiết quan trọng về cuộc tấn công tồi tệ nhất vào ĐiệnCapitol trong suốt hai thế kỷ qua, mọi thứ sẽ được phát sóng trực tiếp trên truyền hình.

Họ hy vọng sẽ trưng ra những gì chưa được biết đến về khâu chuẩn bị trước cuộc tấn công, về nguồn tài chính hỗ trợ trước cuộc bạo động ngày 06/01/2021 cũng như chiến dịch rộng lớn của Nhà Trắng vào thời điểm đó nhằm lật ngược kết quả bầu cử 2020. Uỷ ban cũng điều tra xem bản thân ông Trump đã làm gì khi những người ủng hộ ông xông vào Điện Capitol.

Trách nhiệm thực sự có thể sẽ nhanh chóng phai nhạt. Các cuộc điều tra của Quốc hội không phải là những vụ án hìnhsự và các nhà lập pháp không thể đưa ra các hình phạt. Ngay cả trong lúc ủy ban này đang tiến hành điều tra thì ông Trump và các đồng minh vẫn tiếp tục đưa ra những tuyên bố sai lạc về gian lận bầu cử trong khi sắp xếp cácquan chức có cùng quan điểm vào mọi cấp chính quyền địa phương và tiểu bang.

“Tôi nghĩ thách thức mà chúng ta đối mặt là các cuộc tấn công vào nền dân chủ của chúng ta vẫn đang tiếp diễn – không hề chấm dứt hôm 06/01”, theo lời một thành viên khác trong uỷ ban điều tra là dân biểu Adam Schiff. Ông Schiff đồng thời cũng là chủ tịch của Ủy ban Tình báo Hạ viện Mỹ.

Tuy nhiên, các nhà lập pháp này hy vọng có thể đưa ra công chúng bằng chứng xuyên suốt của vụ việc vốn có thể đã trở thành “một cuộc khủng hoảng hiến pháp nghiêm trọnghơn và sâu sắc hơn,” như lời dân biểu Cheney mô tả.

“Tôi nghĩ đây là một trong những cuộc điều tra quốc hội quan trọng nhất trong lịch sử Hoa Kỳ,” bà Cheney nói. Ủy ban điều tra này đang chạy đua với thời gian. Phe Cộnghòa có thể huỷ cuộc điều tra nếu họ giành được đa số ghế trong Hạ viện trong cuộc bầu cử vào tháng 11 năm 2022. Báo cáo chung cuộc của ủy ban dự kiến sẽ được công bố trước thời điểm đó, và có thể sẽ có báo cáo tạm thời vào mùa xuân hoặc mùa hè này.

Trong các phiên điều trần, có thể bắt đầu trong những tuần tới, uỷ ban điều tra muốn “đưa những người đã tham gia tổ chức cuộc bầu cử đến Washington để khai chứng,” chủ tịch uỷ ban, dân biểu Bennie Thompson, cho biết. Ông nói lời khai của những người này sẽ càng đánh bật các tuyên bố của ông Trump về gian lận bầu cử.

Ủy ban điều tra đã phỏng vấn một số quan chức bầu cử ở các bang chiến địa bao gồm Arizona, Georgia, Michigan và Pennsylvania, về chiến dịch gây áp lực của ông Trump. Trong một số trường hợp, nhân viên điều tra đã tới các bang đó để thu thập thêm thông tin.

Uỷ ban điều tra cũng tập trung vào quá trình chuẩn bị chocuộc bạo động hôm 06/01/2021 gần Nhà Trắng, nơi ông Trumpkêu gọi các ủng hộ viên ‘chiến đấu quyết liệt’, và khả năng những kẻ bạo loạn có thể đã tính ngăn cản cuộc kiểm phiếu nếu họ có thể tiếp cận các thùng phiếu. Họ cần phải nhấn mạnh với công chúng, dân biểu Thompson nói, “rằng đây là một nỗ lực có tổ chức hầu thay đổi kết quả cuộc bầu cử bằng cách đưa người tới Washington ... vàcuối cùng nếu vẫn thất bại, thì vũ trang hóa những người này bằng cách đưa họ đến Capitol. ”

Dân biểu Thompson cho biết khoảng 90% nhân chứng được ủy ban làm việc đã hợp tác, bất chấp thách thức từ các đồng minh cấp cao của ông Trump như Steve Bannon và cựu Chánh văn phòng Nhà Trắng Mark Meadows. Các nhà lập pháp cho biết họ đã thu thập thông tin hiệu quả từ các nguồn khác một phần vì họ có chung một mục đích vốn hiếm thấy trong một cuộc điều tra của quốc hội.

Lãnh đạo đảng Cộng hòa tại Hạ viện Kevin McCarthy, một đồng minh thân cận của ông Trump, đã quyết định không cử bất kỳ thành viên Cộng hoà nào tham gia vào ủy ban điều tra sau khi Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi từ chối hai đề cử của ông vào mùa hè năm ngoái. Bà Pelosi cuối cùng đã cử hai dân biểu Cộng hoà là Cheney và Adam Kinzinger, những người chỉ trích ông Trump và cùng chia sẻ mong muốncủa đảng Dân chủ về việc điều tra vụ tấn công 06/01/2021.Bà Pelosi cũng là người lập ra uỷ ban điều tra vừa kể ở Hạ viện sau khi các thượng nghị sĩ Cộng hoà từ chối việc thành lập một ủy ban bên ngoài với tỉ lệ thành viên lưỡngđảng cân bằng.

Dân biểu Kinzinger nói cuộc điều tra sẽ rất khác nếu như các đảng viên Cộng hòa đồng minh với ông Trump tham gia và có thể cản trở một số công việc.

Các đảng viên Dân chủ nói rằng việc có được hai thành viên Cộng hòa làm việc cùng họ trong uỷ ban điều tra này là một điều quan trọng, đặc biệt là khi họ cố gắng tiếp cận những người bảo thủ vốn có thể vẫn tin vào các tuyên bố sai lệch của Trump về gian lận bầu cử.

Dân biểu đảng Cộng hoà Stephanie Murphy nói: “Họ mang đếnnhững góc nhìn và khả năng diễn giải những gì đang được phản ánh trên các phương tiện truyền thông bảo thủ, hoặc cách nhìn nhận điều này qua lăng kính bảo thủ”. “Và điều đó thực sự hữu ích.”

“Không có chia rẽ, không thù địch, không cãi vã đảng phái - giống như là, chúng ta hãy cùng hoàn thành công việc này,” dân biểu Zoe Lofgren, một thành viên khác trong uỷ ban, cho biết.

Dân biểu Pete Aguilar cho rằng thách thức lớn nhất đối với ủy ban là thời gian và việc một nhóm nhỏ những người trung thành với ông Trump tìm cách làm mất thời gian bằngcách ngăn chặn hoặc kiện cáo họ. Cuối cùng, ông nói, ông nghĩ rằng báo cáo chung cuộc của ủy ban sẽ bền vững lâu dài, tương tự như các cuộc điều tra về vụ tấn công 11/9 và vụ Watergate.

Tuy nhiên, hiện tại, “chúng tôi vẫn còn trong tâm bão,” dân biểu Aguilar nói.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten