Ngôi sao điện ảnh Pháp Jean-Paul Belmondo qua đời ở tuổi 88
Đăng ngày:
Một thân hình rắn chắc lực lưỡng như võ sĩ quyền anh, một gương mặt điển trai với nụ cười rạng rỡ làm điêu đứng bao trái tim hâm mộ. Vóc dáng đào hoa ấy giờ đây không còn nữa : Jean-Paul Belmondo ngôi sao điện ảnh Pháp ngự trị trên màn ảnh lớn trong nhiều thập niên liền, đã vĩnh viễn ra đi hôm 06/09/2021, hưởng thọ 88 tuổi.
Trong làng phim Pháp, Jean-Paul Belmondo (1933-2021) là một trong những tượng đài lớn nhất. Tài nghệ diễn xuất của ông sáng chói không kém gì ngôi sao màn bạc Alain Delon, với gần 80 bộ phim truyện và hơn 35 vở kịch, trong gần 50 năm sự nghiệp.
Sinh trưởng tại Neuilly, vùng ngoại ô Paris trong một gia đình có dòng máu nghệ sĩ, Jean-Paul Belmondo từ thuở thiếu thời muốn đeo đuổi sân khấu đường phố hơn là các bộ môn nghệ thuật hàn lâm. Thân phụ của ông (Paul Belmondo) là một nhà điêu khắc có uy tín, nhờ công lao giảng dạy nhiều năm tại trường cao đẳng Paris mà được bầu làm thành viên Viện Hàn lâm Mỹ thuật của Pháp. Tuy được gia đình dạy dỗ khuyên bảo, nhưng Jean-Paul lại không học giỏi, ông nhiều lần bị đuổi học do thiếu kỷ luật, ngồi trên ghế nhà trường mà chỉ mơ ra sân đá bóng, lên võ đài đấm bốc, hay làm diễn viên gánh xiếc.
Hóa thân vạn kiếp còn hơn chỉ sống một đời
Trong quyển hồi ký mang tựa đề ''Mille vies valent mieux qu'une'' (tạm dịch Hóa thân vạn kiếp còn hơn chỉ sống một đời) của nhà xuất bản Fayard, Jean-Paul Belmondo cho biết lúc còn sống, bố ông không bao giờ khiển trách mà lại khuyến khích con cái đi tìm một hướng đi riêng. Bản thân Jean-Paul chọn nghề diễn xuất trên sân khấu, vì theo ông, nhập vai diễn xuất là một cách để sống cuộc đời của cả ngàn nhân vật khác nhau. Có lẽ cũng vì thế mà sau này, khi đã thành danh trong làng phim ảnh, nam diễn viên người Pháp đã thành lập một viện bảo tàng ở Boulogne-Billancourt để ghi nhớ công ơn sinh thành của người cha quá cố.
Dù được gia cha mẹ khuyến khích, nhưng Jean-Paul Belmondo khi mới vào nghề lại gặp khá nhiều khó khăn. Ông phải thi tới ba lần mới đỗ vào Học viện nghệ thuật sân khấu (sau này là trường cao đẳng CNSAD) cùng một khóa với các diễn viên Jean Rochefort, Jean-Pierre Marielle, Claude Rich hay Bruno Cremer. Các diễn viên trẻ sau đó đều trở nên nổi tiếng; nhưng lúc đầu để kiếm sống, họ chấp nhận đóng các vai phụ trong phim hay trong kịch của Jean Anouilh, Georges Feydeau và Bernard Shaw.
Dịp may đến với Jean-Paul Belmondo vào năm 1957 khi ông xuất hiện trong bộ phim "Un drôle de Dimanche'' của đạo diễn Marc Allegret. Thời bấy giờ, ông Jean-Luc Godard còn là một nhà phê bình điện ảnh (cũng như đồng nghiệp François Truffaut, cả hai đều viết bài trên tạp chí Cahiers du Cinéma) từng chê kịch bản bộ phim này quá tệ, chỉ có anh diễn viên đóng vai phụ mới thật sự có hồn. Vài năm sau, đến khi trở thành đạo diễn, Jean-Luc Godard mới giao vai chính cho Jean-Paul Belmondo trong bộ phim đầu tay của mình là ''À bout de souffle''.
Do ngân sách hạn hẹp, cho nên nam diễn viên chấp nhận khoản tiền thù lao ít ỏi. Khi thấy đạo diễn Godard quay phim tùy theo ngẫu hứng, kịch bản không hề được viết sẵn, Jean-Paul Belmondo đinh ninh rằng bộ phim chỉ được quay cho bạn bè xem, chứ chẳng bao giờ có cơ hội ra mắt khán giả ở rạp. Bất ngờ thay, phim lại đoạt giải thưởng điện ảnh Pháp Jean Vigo dành cho tác phẩm đầu tay, đồng thời giành được luôn Giải thưởng lớn của Ban giám khảo liên hoan Berlin vào mùa xuân năm 1960.
Mới vài hôm trước còn vô danh, Jean-Paul Belmondo lại trở nên nổi tiếng chỉ nội một ngày sau. Tựa như một bản tuyên ngôn, bộ phim ''À bout de souffle'' đặt nền móng cho phong trào điện ảnh ''Làn sóng mới'' (Nouvelle Vague) của Pháp có tầm ảnh hưởng lớn trên khắp thế giới sau đó kể cả dòng phim độc lập của Mỹ hay trường phái Dogma của Bắc Âu.
Belmondo và Delon : Sự hội tụ trên tột đỉnh
Sự nghiệp của Jean -Paul Belmondo thật sự cất cánh vào đầu những năm 1960 và kéo dài trong hơn ba thập niên liền. Trong giai đoạn huy hoàng nhất, ông tham gia tới 4 hoặc 5 dự án điện ảnh mỗi năm, xen kẻ phim nghệ thuật và phim giải trí. Trong thập niên 1960, ông được giới phê bình tán thưởng trong tác phẩm ''Ciociara'' của đạo diễn Ý Vittorio de Sica bên cạnh Sophia Loren, ''Un singe en hiver'' của Henri Verneuil đóng với Jean Gabin, hay vào vai linh mục ''Léon Morin prêtre'' của Jean-Pierre Melville…
Nổi danh vào năm 27 tuổi, Jean-Paul Belmondo từng bước gầy dựng sự nghiệp để rồi trở thành một trong những ngôi sao màn bạc lẫy lừng. Trên màn ảnh lớn, Jean-Paul Belmondo thường chọn những vai đòi hỏi nơi diễn viên cả sinh lực dồi dào lẫn thể chất tráng kiện.
Đầu những năm 1970, đánh dấu sự hội tụ trên tột đỉnh giữa Jean-Paul Belmondo và Alain Delon, hai ngôi sao sáng giá nhất điện ảnh Pháp thời bấy giờ trong bộ phim trùm xã hội đen "Borsalino". Phim thành công vượt bực với hơn 5 triệu lượt khán giả, nhưng rồi lại gây bất hòa giữa hai diễn viên chính, vì hai vua khó thể nào ngự trị trên cùng một cõi. Mối bất đồng kéo dài hơn một thập niên, mãi đến năm 1998, đạo diễn Patrice Leconte mới đứng ra "hòa giải", thuyết phục cả hai ngôi sao Jean-Paul Belmondo và Alain Delon đóng chung trong phim "Une chance sur deux", với Vanessa Paradis trong vai chính.
Trên đà thành công của ''Borsalino'', Jean-Paul Belmondo thành lập công ty sản xuất phim (Cerito Films) hầu giành quyền quyết định thực hiện những dự án quan trọng nhất. Để dễ kinh doanh thu lời, ông chọn những bộ phim nặng tính thương mại, có độ giải trí cao. Đây cũng là giai đoạn ông chuyên đóng phim hành động phiêu lưu, với nhiều pha rượt đuổi gay cấn nghẹt thở, hoặc đóng phim điều tra hình sự với tuýp nhân vật táo bạo, liều lĩnh, quyết đoán, đôi khi hơi tàn nhẫn lạnh lùng khi phải truy lùng hung thủ cho tới cùng.
Giai đoạn lập liên tục kỷ lục doanh thu phòng vé
Trong mắt giới phê bình, phim của Belmondo (mà người Pháp thường gọi một cách thân mật là Bébel) trong hai thập niên 1970-1980 thường không có nhiều giá trị nghệ thuật, như thể ông chú trọng đến việc thực hiện các cảnh đầy nguy hiểm mà không cần diễn viên đóng thế, nhiều hơn là các màn diễn đạt nội tâm của nhân vật. Thế nhưng, trong các rạp chiếu phim, thương hiệu Belmondo lại ngự trị các phòng vé, lập kỷ lục doanh thu trong giai đoạn 1978-1985. Tính tổng cộng, phim do ông sản xuất thu hút đến 130 triệu lượt khán giả.
Vầng hào quang của Jean-Paul Belmondo lu mờ từ đầu những năm 1990 trở đi, cho dù ông đoạt giải diễn xuất nhân kỳ trao giải thưởng điện ảnh César của Pháp vào năm 1989. Vào thời ấy, ông đóng vai chính trong bộ phim của Claude Lelouch ''Itinéraire d'un enfant gâté'' (Hành trình của một đứa bé hư hỏng). Dần dần, ông rời bỏ phim trường để chuyển qua kịch nghệ, tìm lại mối tình đầu đời sau nhiều năm lánh xa ánh đèn sân khấu qua các tác phẩm của Edmond Rostand (Cyrano de Bergerac), Georges Feydau (Tailleur pour Dames), Sacha Guitry (Désiré) hay Alexandre Dumas (tác phẩm ''Kean'' theo lối phóng tác của Sartre).
Sự nghiệp đóng kịch kéo dài được gần mười năm, Jean-Paul Belmondo buộc phải giải nghệ do bị tai biến mạch máu não đầu những năm 2000. Từ đó trở đi, ông còn ít xuất hiện trước công chúng. Vào năm 2011, Liên hoan phim Cannes trao giải Cành cọ vàng hầu tôn vinh toàn bộ sự nghiệp của Jean-Paul Belmondo, nâng ông lên hàng tượng đài cao quý của làng điện ảnh Pháp. Dù sức khỏe đã thật sự suy giảm, nhưng trong ánh mắt của người nghệ sĩ vẫn hừng hực cuồng nhiệt ngọn lửa đam mê, mãnh liệt bầu tâm huyết dành trọn cho nghề diễn xuất.
Tựa phim ''Itinéraire d'un enfant gâté'' (Hành trình của một đứa bé hư hỏng) có thể tóm tắt phần nào cho sự nghiệp lẫy lừng của Jean-Paul Belmondo, thời còn trẻ ông bị đuổi ra khỏi trường không phải vì chơi bời lêu lổng, mà thật ra ông không hứng thú với chuyện học hành, nếu không chọn đúng hướng, ông sẽ thật sự thành một kẻ xấu tính, hư hỏng. Phải thật sự yêu nghề nên mới không chịu bỏ cuộc dù nhiều lần thi trượt : những khuyết điểm ấy lại xây dựng nên huyền thoại Belmondo trên màn ảnh lớn : một nhân vật dễ ghét ở chỗ càng nghe khuyên bảo, người đàn ông càng cứng đầu lì lợm, nhưng lại đáng yêu vì đó mãi là tâm hồn trẻ con nghịch ngợm.
Ngôi sao điện ảnh Pháp Jean-Paul Belmondo qua đời ở tuổi 88 (rfi.fr)
Pháp và thế giới thương tiếc Belmondo, « chàng điệp viên tuyệt vời »
Đăng ngày:
Từ tổng thống Pháp cho đến các kênh truyền hình, những nền điện ảnh lớn trên thế giới, tin tài tử điện ảnh gạo cội của Pháp Jean-Paul Belmondo qua đời đã để lại nhiều lời thương tiếc. Phủ tổng thống Pháp, ngày 07/09/2021, loan báo lễ tưởng niệm quốc gia cho diễn viên được mệnh danh « Điệp viên tuyệt vời » sẽ được tổ chức tại điện Invalides, thứ Năm 09/09/2021.
Ngay khi tin Belmondo qua đời được loan báo, mạng xã hội đã tràn ngập lời chia buồn từ các nhà tổ chức những liên hoan điện ảnh lớn. Đại diện của Liên hoan Cannes, Thierry Frémaux, cho biết nhiều nhà nhiếp ảnh sẽ « đặt các ống kính trên những bậc thềm, vỗ tay hoan hô ông ». Họ ca tụng sự hào phóng của một người nghệ sĩ đã mang lại nhiều sáng tạo vào những thời khắc lớn trong lịch sử điện ảnh. Frémaux viết : « Cảm ơn Jean-Paul. Vĩnh biệt ‘‘chàng điệp viên tuyệt vời’’ ».
Liên hoan Venise cũng thương khóc một Belmondo tuyệt vời, rất gần gũi với nền điện ảnh Ý, qua những những vai diễn « bi, hài, phiêu lưu » để đời. Năm 2016, ông được trao giải Sư tử Vàng, vinh danh sự nghiệp điện ảnh của « Bebel, người khổng lồ của nền điện ảnh », như cách gọi của truyền thông Ý, theo lời thuật của thông tín viên Anne Le Nir tại Roma.
Ở bên kia bờ biển Manche, nhà điện ảnh Edgar Wright trên Twitter thảng thốt : « Jean-Paul Belmondo qua đời, và điện ảnh sẽ chẳng bao giờ ‘‘cool’’ như vậy nữa ».
Tại Matxcơva, thông tín viên Paul Gogo cho biết, tất cả các trang mạng truyền thông Nga, từ đối lập cho đến thân chính phủ, đều đưa tít lớn. Belmondo, mà người hâm mộ Nga vẫn luôn tin là « bất tử », là một trong số các nghệ sĩ nước ngoài hiếm hoi để lại nhiều dấn ấn nhất trong tâm trí người Nga thời Xô Viết và cho nhiều thế hệ ngày nay.
Nhưng có lẽ chẳng có nơi nào mà cái chết của Belmondo lại được bàn luận sôi nổi như tại Trung Quốc. Thông tín viên Stephane Lagarde cho biết 32 triệu lượt người xem cho hashtag #Jean-PaulBelmondo vào bữa điểm tâm sáng nay tại Bắc Kinh. Công ty Sina Entertainment bình luận : Belmondo là một trong số các diễn viên hiện thân hay nhất cho nền điện ảnh Pháp. Nhiều tác phẩm lớn của ông như « À bout de souffle », « Un singe en hiver », « L’Héritier » hay « Paris brule-t-il » lại xuất hiện trên các plate-forme như Sohu và Tencent, phục vụ cho người hâm mộ Trung Quốc !
Belmondo ra đi, nước Pháp đã mất đi một người « đại diện cho nền điện ảnh Pháp những năm 1960-1970 » như lời tiếc nuối của Hayao Shibata, một nhà phân phối phim Pháp tại Tokyo, « Một phong cách điện ảnh mới, sexy, điên khùng và cool » như đánh giá của nhà đạo diễn Mỹ Quentin Taratino của Hollywood tại Washington.
Pháp và thế giới thương tiếc Belmondo, « chàng điệp viên tuyệt vời » (rfi.fr)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten