Chất độc da cam : Tòa án Pháp xử kiện hơn 14 công ty hóa chất

Đăng ngày: 25/01/2021 - 12:32

Biển báo «Khu vực nhiễm Dioxin, cấm chăn nuôi gia súc, gia cầm, đánh bắt thủy sản » tại Hồ Sen, gần sân bay Đà Nẵng, miền Trung Việt Nam. AFP - HOANG DINH NAM

Tú Anh

3 phút

Hơn 45 năm sau khi chiến tranh Việt Nam kết thúc, hơn một chục công ty sản xuất phân bón và thuốc trừ cỏ ra tòa tại Pháp kể từ hôm nay 25/01/2021. Người đứng đơn kiện là một phụ nữ quốc tịch Pháp gốc Việt Nam, người nhận là nạn nhân của « chất da cam », một loại thuốc khai hoang cực mạnh được sử dụng trong chiến tranh.

Theo bản tin của AFP, bà Trần Tố Nga, sinh năm 1942, trong lực lượng Bắc Việt Nam trong chiến tranh Việt Nam. Trong khoảng thời gian từ 1961 đến 1971, quân đội Hoa Kỳ rải hàng triệu lít chất khai hoang chứa « dioxin » trên các khu rừng rậm Việt Nam và Lào để ngăn chặn bộ đội cộng sản tấn công miền nam.

Vấn đề là « dioxin » hay còn gọi là chất da cam độc hại gấp 13 lần thuốc diệt cỏ sử dụng trong nông nghiệp, theo giải thích của chuyên gia luật quốc tế Valérie Cabanes với hãng tin AFP. Một trong những hệ quả lâu dài là « bệnh ung thư và dị dạng ». Các tổ chức thiện nguyện thẩm định có khoảng 4 triệu nạn nhân Việt, Cam Bốt và Lào. Bà Trần Thị Nga cho biết bệnh tình của bà mang triệu chứng « đặc tính » bị nhiễm chất da cam (còn đang được thẩm định y khoa) : tiểu đường dạng 2, dị ứng với insuline, hai lần bị lao phổi và mắc bệnh ung thư. Một người con gái của bà qua đời vì tim bị dị tật bẩm sinh.

Được nhiều hiệp hội phi chính phủ hậu thuẫn, năm 2014, bà Trần Tố Nga đệ đơn kiện 14 hãng bào chế và bán hóa chất này, trong đó có hai công ty Mỹ là Dow Chemical và Monsanto. Công ty Monsanto được tập đoàn Bayer của Đức mua vào năm 2018. Bà Trần Tố Nga, năm nay 78 tuổi, cho biết là qua vụ xử án lịch sử tại Tòa đại hình Evry, ngoại ô Paris, bà muốn đóng góp nỗ lực để quốc tế nhìn nhận một vụ « thảm sát diệt môi trường ».

Nếu Tòa nhìn nhận bệnh tật của bà Trần Tố Nga là do trách nhiệm các công ty đa quốc gia, điều này sẽ tạo ra một « tiền lệ pháp lý » có lợi cho nạn nhân Việt Nam. Cho đến nay, mới chỉ có cựu quân nhân Mỹ, Hàn, Úc được các công ty hóa chất bồi thường.

Một trong những lập luận mà luật sư của bà Trần Tố Nga đưa để « luận tội » các công ty hóa chất là họ « lừa gạt chính phủ Mỹ ». Được AFP đặt câu hỏi, tập đoàn Bayer (chủ nhân của công ty Monsanto) biện minh là họ « chế tạo theo yêu cầu phục vụ mục tiêu quân sự ».

Chất độc da cam : Tòa án Pháp xử kiện hơn 14 công ty hóa chất (rfi.fr)